301 Sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği Zafer ALTINTAŞ YMM

301 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliğinin Amacı Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Tebliğin Yasal Dayanağı 6824 Sayılı Kanundur 8 Mart 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6824 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 4. maddesi ile, Gelir Vergisi Kanunu’nun mülga mükerrer 121. maddesi “Vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimi” başlığı ile birlikte yeniden düzenlenmiştir.

Vergi İndirimi Kapsamına Giren Mükellefler Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar Kurumlar Vergisi mükellefleri. (Finans, bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç)

Vergi İndirim Oranı Şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin yüzde 5’i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilir.

Vergi İndiriminde Üst Sınır Vergi indirimi tutarı her hal ve takdirde 1 milyon Türk Lirasından fazla olamaz.

Bu Sınır Yeniden Değerleme Oranında Artırılır Vergi indiriminde 1 milyon TL’lik sınır her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak VUK hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır.

Bakanlar Kurulu’nun Yetkisi Bakanlar Kurulu, vergi indirimine esas olan oran ve tutarı iki katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, kanuni oran ve tutara getirmeye yetkilidir.

Vergi İndiriminden Yararlanma Şartları 1: Beyannameler kanuni süresinde verilmeli, ödemeler vadesinde yapılmalı İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresi içerisinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmiş olmalıdır. Beyanname ifadesi, gelir, kurumlar, muhatasar, KDV gibi tüm beyannameleri kapsamaktadır. Kanuni süresi içerisinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak, kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler vergi indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir. Ancak, indirimden yararlanılabilmesi için bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması gerekmektedir. Her bir beyanname itibarıyla 10.- TL’ye kadar yapılan eksik ödemeler, söz konusu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması şartının ihlali anlamına gelmemektedir.

2: İlgili yıllar içinde, ikmalen, resen ve idarece tarhiyat bulunmamalıdır. Mükelleflerin vergi indiriminden yararlanabilmeleri için, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması gerekmektedir. Bu tarhiyatların kesinleşip kesinleşmediğinin önemi yoktur, indirimden yararlanamaz. Ancak, yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararıyla veya uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda, vergi indirim hakkı kaybedilmeyecektir. Tarhiyat kısmen ortadan kaldırılmışssa, indirimden yararlanamayacaktır.

3: Yıllık beyanname tarihinde 1 3: Yıllık beyanname tarihinde 1.000 TL’yi aşan vergi borcu bulunmamalıdır. Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcu bulunmamalıdır. 1.000.- TL’lik borcun hesabında Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergi asılları ile vergi cezalarının (vergi ziyaı cezası, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) toplamı dikkate alınacaktır. Söz konusu 1.000.- TL’lik borcun hangi döneme ait olduğunun önemi bulunmamaktadır.

4: VUK 359. maddesinde sayılan fiiller işlenmemiş olmalıdır. Vergi indiriminin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında Vergi Usul Kanununun kaçakçılık suçlarını düzenleyen 359 uncu maddesinde sayılan fiilleri işlediği tespit edilen mükellefler vergi indiriminden yararlanamayacaklardır.

Vergi İndirim Tutarının Ödenecek Vergiden Fazla Olması Halinde Vergi indirimi tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması halinde kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecektir. Bu süre içerisinde mahsup edilmeyen tutarlar red ve iade edilmeyecektir.

Ticari, Zirai veya Mesleki Kazancın Diğer Gelir Unsurlarıyla Birlikte Beyan Edilmesi Durumunda Mükelleflerin Yararlanabileceği Vergi İndirim Tutarının Tespiti Ticari, zirai veya mesleki kazancın diğer gelir unsurlarıyla birlikte beyan edilmesi durumunda, gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı vergi indirimi tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilecektir.

Vergi İndiriminden Yararlanan Mükelleflerin, Şartları Taşımadığının Sonradan Tespit Edilmesi Halinde Yapılacak İşlemler Bu durumda, ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Örnek 1: 2017 Gelir Vergisi Beyannamesi üzerinde vergi indirimi uygulanmış, ancak 2. taksit ödenmemiş, böylece şart ihlal edilmiştir. Vergi indirimi tutarı ceza uygulanmaksızın tarh edilecektir.

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanın gerçek durumu yansıtmadığının, indirimden yararlandıktan sonra tespiti üzerine yapılan tarhiyatların kesinleşmesi halinde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Örnek 2: Şirket 2017 yılına ilişkin Kurumlar Vergisi Beyannamesinde indirimden faydalanmış, tahakkuk eden vergileri süresinde ödemiştir. Şirketin, Ağustos 2016 dönemi, daha sonra KDV yönünden incelenmiş, 26.10.2018 tarihli raporla ikmalen tarhiyat istenmiştir. Tarhiyat dava konusu yapılmış, dava mükellef aleyhine 5.3.2020 tarihinde kesinleşmiştir. Şirketin 2017’de yararlanmış olduğu vergi indirimi tutarı nedeniyle ödemediği vergi, tarhiyatın kesinleştiği 5.3.2020 tarihinde vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.

Vergi İndirimi Uygulamasında Kesinleşme Vergi indirimi uygulamasında kesinleşmeden maksat, tarh edilen vergi ile kesilen cezaların idari yargı mercileri nezdinde dava konusu yapılmaması veya dava konusu edilmesi neticesinde tüm olağan kanun yollarının tüketilmesiyle uygun bulunmak suretiyle kesinleşmesidir.

Ödenmeyen Vergilerde Zamanaşımı Vergi indirimi nedeniyle vergiler açısından zamanaşımı, yapılan tarhiyatın kesinleştiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlayacaktır.

Yürürlük Tarihi Tebliğ, 1/1/2018 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Özet Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle Gelir Vergisi mükellefi olanlar ile bankacılık ve finans sektörü hariç Kurumlar Vergisi mükellefleri, aşağıdaki koşulların tümünü sağlamaları halinde vergi indiriminden istifade ederler: 1) 2015 ila 2017 yıllarına ait tüm vergi beyannamelerini süresi içerisinde vermiş ve bu beyannameler üzerinde tahakkuk eden vergileri vadesinde ödemiş olmaları, 2) Sözkonusu dönemlerde haklarında herhangi bir tarhiyat yapılmamış olması, 3) 2013 ila 2017 yıllarında VUK’un 359. maddesinde sayılan fiilleri işlememiş olmaları, 4) Gelir veya Kurumlar Vergisi beyannamesinin verildiği tarih itibarı ile 1.000 TL üzerinde vadesi geçmiş vergi borcu bulunmaması gerekir.

Değerlendirme ve Öneriler-1 1) Mükellefleri vergiye uyumlu olup olmadıklarına göre değil, faaliyet alanlarına göre ayrıma tabi tutmak adil değildir. 2) Kanun tüm mükellefleri kapsamadığından gereksiz hesaplamalara ihtiyaç duyulmuştur. 3) Vergi indiriminde 1.000.000 TL sınır kaldırılmalıdır. 4) Yüzbinlerce dürüst mükellef vergi indiriminden faydalanamazken, 1.000 TL’ye kadar borcu olanların yararlanması kamu vicdanını rahatsız edecektir, hiç vergi borcunun bulunmaması şartı getirilmelidir.

Değerlendirme ve Öneriler-2 5) “10 TL’ye kadar noksan ödemeler” ibaresi kanun metninden çıkarılmalıdır. 6) Yapılan tarhiyatlar kesinleşmediği sürece, indirim hakkı engellenmemelidir. 7) VUK 359. madde uygulamasında, kesinleşen yargı kararı aranmalıdır. 8) Son 3 yıla ilişkin tüm beyannamelerin süresinde verilmesi ve ödemelerin vadesinde yapılması şartı, vergi indiriminden yararlanacak mükellef sayısını ciddi ölçüde azaltacak, maksat hasıl olmayacak, aynı zamanda bürokratik kargaşaya yol açacaktır.

Değerlendirme ve Öneriler-3 Bütün bu sakıncaları gidermek için aşağıdaki gibi bir kanun metni öneriyoruz: VUK 359. maddesinde sayılan fiilleri işlediği kesinleşmiş yargı kararı ile sabit olanlar hariç, indirimin hesaplandığı beyannamenin verildiği tarih itibarı ile vadesi geçmiş vergi borcu bulunmayan mükelleflerin yıllık Gelir veya Kurumlar Vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %10’u, ödenmesi gereken Gelir veya Kurumlar Vergisi’nden indirilir.

TEŞEKKÜRLER…