Emek Ortaokulu Rehberlik Servisi SİBER ZORBALIK Emek Ortaokulu Rehberlik Servisi

İÇERİK Giriş Siber zorbalık nedir? Siber zorbalığa giren davranışlar Siber zorbaların özellikleri Siber zorbalığın etkileri nelerdir? Siber zorbalık bir suç mudur? Siber zorbalığı önlemek için öneriler Psikolojik danışma ve rehberlik alanında siber zorbalık Sonuç Kaynakça

GİRİŞ Günümüzde internet ve teknoloji kullanımının adeta zorunlu hale geldiği söylenebilir, ancak internet ve teknoloji kullanımının katkıları olabileceği gibi kötüye kullanıldığında zararları da olabilmektedir.

SİBER ZORBALIK NEDİR? Siber zorbalığı tanımlamadan önce zorbalığın ne olduğunu bilmek faydalı olabilir. Zorbalık: Kaba güç, incitme niyeti ile saldırıdır. Burada saldırıya uğrayan kişi mağdur olabilmekte ve karşı koymakta güçlük yaşayabilmektedir (Çınkır ve Kepenekçi, 2003) . Siber zorbalık: Bir kişi ya da grup tarafından elektronik temelli iletişim araçlarının kendini savunamayan bir kurbana karşı saldırgan, kasıtlı ve tekrarlı bir biçimde kullanılmasıdır (Smith, Mandavi, Carvalho, Fisher, Russel ve Tippet, 2008, s.376).

SİBER ZORBALIĞA GİREN DAVRANIŞLAR İzin almadan kişisel bilgisayardaki bilgileri (dosya, fotoğraf vb.) almak Sosyal paylaşım sitelerinde birini kötüleyici/utandırıcı gruplar kurmak İnternette birisi hakkında utandırıcı söylenti/dedikodu yaymak İnternet ortamında tanışılan birisine zarar vermek (Topçu, 2008).

İzin almadan birinin internet takma adını (nick) kullanmak Nedensiz yere sohbet odasından atmak Sohbet odasında tehdit etmek Sohbet odasında hakaret etmek Sohbet odasında paylaşılan bir sırrı veya kişisel bilgiyi izin almadan başkaları ile paylaşmak (Topçu, 2008).

Sohbet odasında ahlaksız teklifte bulunmak Nedensiz yere messenger’a girişi engellemek Messenger’da paylaşılan bilgileri izin almadan başkalarına yaymak Web kamerası aracılığıyla özel görüşme yaparken başkalarına izlettirmek (Topçu, 2008).

Web kamerasını bir program aracılığıyla kullanıcıdan habersiz çalıştırmak Bir forum sitesinde yazılan yorumlarla, bilgilerle alay etmek Bir forum sitesinde birini nedensiz yere küçük düşürmek Forum yetkilisinin nedensiz yere üyeliği iptal etmesi Bir forum sitesinde grup halinde ya da bireysel olarak birine cephe almak Elektronik posta aracılığıyla tehdit içeren, utandıran, kırıcı mesajlar göndermek (Topçu, 2008).

Elektronik posta hesaplarının şifrelerini ele geçirerek erişimi engellemek Elektronik posta hesaplarının şifrelerini ele geçirerek mesajlara ulaşmak Sosyal paylaşım sitelerinin şifrelerini ele geçirerek kişi adına küçük düşürücü yazılar yazmak (Topçu, 2008).

SMS aracılığıyla tehdit edici, utandırıcı, kırıcı mesajlar göndermek Kameralı cep telefonu ile izin almadan birinin utandırıcı fotoğraflarını çekmek Kameralı cep telefonu ile başkalarının izni alınmadan çekilen fotoğrafları internet aracılığıyla diğer insanlarla paylaşmak (Topçu, 2008).

Kişiye çok fazla telefon etmek Bir kişiye interneti veya cep telefonunu üzerinden çok fazla mesaj çekmek Kişiye çok fazla telefon etmek Cinsiyeti farklı göstererek karşı tarafı kandırmak Yaşı farklı göstererek karşı tarafı kandırmak (Topçu, 2008). Bu davranışlarından hangilerini yapıyor, hangilerine maruz kalıyorsunuz?

SİBER ZORBALARIN ÖZELLİKLERİ Siber zorbalık yapanların profilinin fiziksel ortamda zorbalık yapanların profiline oldukça benzer olduğu söylenebilir. İçedönük çocuklar fiziksel ortamdaki gibi kolay hedef oldukları için seçilebilirler, dışadönük çocuklar ise popülerlikleri nedeniyle kıskanılıp hem fiziksel hem sanal ortamda kurban seçilebilirler(Vandebosch ve Van Cleemput 2009).

Siber zorbalık yapan çocukların kişilik olarak özgüvenlerinin düşük, sosyal kaygılarının ise yüksek olduğu görülmektedir (Kowalski ve Limber, 2007). Siber zorbaları ve kurbanları ayırt etmek oldukça önemlidir. Siber zorbalık yapan kişiler başkalarının başarılarını kıskanabilir, okul kurallarına uymayabilir, kurbanlar ise içekapanık ve karşı koyamayacak durumda olabilir (Fitzgerald, 1999) .

Siber zorbalar arkadaşları arasında dışlanmış, sevilmeyen, kaba ve düşüncesiz, kendini beğenmiş ve empati kurma becerisine sahip olmayan kişiler olabilmektedir (Erdur-Baker, Topçu ve Yıldırım, 2010). Sizin de bu özelliklere sahip olduğunu düşündüğünüz tanıdıklarınız var mı?

SİBER ZORBALIĞIN ETKİLERİ NELERDİR? Siber zorbalığa maruz kalan öğrenciler diğerlerine göre daha depresif belirti gösterebilirler (Erdur-Baker ve Tanrıkulu, 2009) . Hayal kırıklığı, öfke, korku, üzüntü, özgüven zedelenmesi, akademik başarıda düşme, okulu bırakma siber zorbalık mağdurları arasında sık görülen sorunlar olabilmektedir (Hinduja ve Patchin, 2008) . Sizler de bu tür duyguları siber zorbalığa maruz kalma sonucunda yaşıyor olabilir misiniz?

SİBER ZORBALIK BİR SUÇ MUDUR? Siber zorbalık bir suçtur ve mutlaka cezası olmaktadır. Türk Ceza Kanunu’ nda direkt siber zorbalığa ilişkin bir madde yoktur, ancak aşağıdaki maddeler kapsamında siber zorbalık davranışları cezalandırılmaktadır (Bayram ve Saylı, 2013) . Aşağıda siber zorbalığı ihbar birimlerinden biri yer almaktadır, bunun dışında savcılığa da suç duyurusunda bulunulabilmektedir, ayrıca ilgili sitelerin de kötüye kullanımı bildirme sistemleri olabilmektedir: Siber zorbalık ihbar hattı: siber.izmir@egm.gov.tr

Sanal şiddet uygulayarak bir kimsenin yaşamına son verilmesi halinde kasten insan öldürme (Madde 81). İntihara yönlendirme (Madde 84). Eziyet (Madde 96). Tehdit (Madde 106). Ayrımcılık (Madde 122). Kişilerin huzur ve sükununu bozma (Madde 123). Hakaret veya sövme (Madde 125). Özel yaşamını izleyerek, iletişimine müdahale ederek içeriğini alay konusu etmek, haberleşmenin gizliliğini ihlal (Madde 132). Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması (Madde 133). Özel hayatın gizliliği ihlali (Madde 134). Kişisel verilerin kaydedilmesi (Madde 135). Kişisel verileri yok etmemek (Madde 138).

SİBER ZORBALIĞI ÖNLEMEK İÇİN ÖNERİLER Siber zorbalığa giren davranışları ayırt edebilmeniz ve bu konuda farkındalık kazanmanız kendinizi korumanız açısından faydalı olabilir. Bu tür zorbalığa maruz kalan arkadaşlarınızı hakları konusunda bilinçlendirmeniz siber zorbalığın artmasını önleyebilir. Güvenli internet kullanımı bilgilerine sahip olmanız bu tür bir zorbalığa maruz kalma riskini azaltabilir. Eğer bir zorbalığa uğrarsanız bununla baş etme yollarını ve haklarınızı bilmeniz önemli görünmektedir. Baş edemediğiniz durumlarda ise ailenizden ve okul rehber öğretmeninizden destek almanız gerekebilir (Özer, Şahin, Er ve Sarı, 2010).

ŞİMDİ HABERLER  ÇOCUKLARIMIZ SİBER ZORBA SALDIRISINDA Gelişen teknoloji, kötü niyetlinin elinde tehdide dönüşüyor. Bundan en çok da çocuklar ve gençler zarar görüyor. Tehlikenin azaltılması için öğretmenlere güvenli internet eğitimi verildi (www.sabah.com.tr, Giriş Tarihi : 16.04.2013, Haberin alınış tarihi:24.03.2015). .

Sonuç Siber zorbalığın oldukça geniş bir kavram olduğu söylenebilir ve bu nedenle siber zorbalığa maruz kaldığımızı ayırt etmek oldukça önemli görünmektedir. Çünkü bir şeyin farkında olmak onu değiştirmek için atılan ilk adım olabilmektedir. İnternetin ve teknolojinin bilinçli kullanıcıları olduğumuzu akılda tutmak siber zorbalığa maruz kalma riskini azaltabilir.

Sorularınız, paylaşmak istediğiniz deneyimleriniz…

SİBER ZORBALARA HAYIR!

KAYNAKÇA Bayram, N., Sarı, M. (2013). Üniversite Öğrencileri Arasında Siber Zorbalık Davranışı. Uludağ Üniversitesi, İİBF, Ekonometri Bölümü, 107-116. Çınkır, Ş., Kepenekçi, Y.K. (2003). Öğrenciler Arası Zorbalık. Ankara Üniversitesi, Eğitim Yönetimi Dergisi (34), 236-253. Çankaya Kaymakamlığı Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü. Okul Zorbalığı Panel Kitapçığı. Özer, Ö., Şahin, M., Er, S.H., Sarı, S.V. (2010). Lise Öğrencilerinin Siber Zorba Davranışlarda Bulunma ve Maruz Kalma Durumlarına İlişkin Görüşleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi (21), 257-270. https://www.google.com.tr/search?q=siber+zorbal%C4%B1k&espv=2&biw= 1366&bih=624&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=fDFFVMjPIO6M7AajloGgCA &sqi=2&ved=0CAYQ_AUoAQ (Siber zorbalıkla ilgili görseller bu adresten alınmıştır) www.sabah.com.tr