Air traffic safety electronics personnel (ATSEP) Hava Trafik Emniyeti Elektronik Personeli

ATSEP -CNS/ATM sistemlerinin bakım ve kurulum işlemlerini yürüten personelin çok dağınık standartlarda eğitildiği -Bazı ülkeler kapsamlı eğitim, sertifikasyon ve lisanslama programları uygularken, bazı ülkelerin bu konuda herhangi bir standart yakalayamadıkları anlaşılmıştır. Oysaki Hava Seyrüsefer Sistemleri küresel olarak uygulanmakta ve yürütülmektedir.

2003 yılında ICAO genel merkezinde yapılan 11 2003 yılında ICAO genel merkezinde yapılan 11. Hava Seyrüseferi Konferansında (ATSEP) Hava Trafik Emniyeti Elektronik sistemleri Personeli’nin eğitim, yeterlilik ve yetkinliği ile ilgili ihtiyaçların daha derinlikli bir şekilde araştırılması gerekliliğine kanaat getirilmiş ve yapılan çalışmalar sonucunda uluslar arası standartları sağlamak için 2004 yılında ICAO Doc 7192 ATSEP Manuel Training Part E-2 oluşturulmuştur.

ICAO ATSEP 2004 DOC 7192 E2 YAYINI 2004 yılında ICAO tarafından yayınlanan ATSEP Training Manuel Dökümanın ATM/CNS Sistemlerinin ve ATSEP ihtiyaçlarının doğrultusunda güncellenip geliştirilmesiyle oluşturulan 2011 Şubat baskısında ATSEP Eğitimine yeni bir ana başlık olarak POWER SUPPLY da eklenmiştir. Daha önce 4 ana başlık altında incelenen ATSEP Eğitimi Ana Kısımları; 1.Communication, 2.Navaids, 3.Surveillence, 4.Data Processing

ICAO ATSEP 2004 DOC 7192 E2 YAYINI

Havacılık sektörü sınırlar ötesine geçerken, ATM/CNS sistemlerinin bakım ve kurulumunda görev alan personelin de uluslararası standartları karşılayacak şekilde eğitilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. -Bu yüzden ICAO, ATSEP olarak adlandırılan bu teknik personelin eğitim ihtiyaç ve standartlarıyla ilgili olarak ICAO Formasyon El Kitabını yeni bir bölüm ekleyerek genişletmeye karar verdi.

ICAO ATSEP 2011 DOC 7192 E2 YAYINI

ICAO ATSEP 2011 DOC 7192 E2 YAYINI Bu son yayınla birlikte POWER SUPPLY ana başlığı da eklenerek 5 Ana Başlık altında sınıflandırılmıştır 1. Communication, 2. Navaids, 3. Surveillence, 4. Data Processing, 5. Power Supply

POWER SUPPLY Power Distribution ( Enerji dağıtımı), UPS ( Kesintisiz güç kaynakları), Engine Generator Set (GenSet) ( Jeneratör Sistemleri), Batteries and Battery Stataions ( Aküler ve Akü Grupları), Power Supply Network ( Güç Dağıtım Şebekesi), Safety Attidude and Functional Safety (Güvenlik Tutumu ve Fonksiyonel Güvenlik), Health and Safety (Sağlık ve Güvenlik)

EUROCONTROL ATSEP -Eurocontrol ESARR 5 dokümanında sistem ana başlıklarının tespitinde ICAO Doc 7192 esas alınmıştır. ESARR 5 doküman güncellemesi henüz yapılmadığından ICAO Doc 7192 nin 2004 baskısındaki 4 ana başlık bulunmaktadır. -Güç sistemleri ana başlık olarak değil de Eurocontrol tarafından yayınlanan ATSEP Eğitim dokümanlarında 11. konuda TESİSLER (Subject :11 FACILITIES) Alt başlığı olarak geçmektedir.

AB 1035/2011 ANS Ortak Gereksinimlerine ilişkin AB yönetmeliği -Bir hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı, -Güvenli, verimli, sürekli ve sürdürülebilir bir şekilde Hava seyrüsefer hizmeti vermek zorundadır. -Bu amaçla kendi hizmet sunumunun sağlanması için uygun kalifiye personel istihdam eder. Bu bağlamda, personel alımı ve eğitimi için politikalarını belirler.

AB 1035/2011 AB yönetmeliği EK II Hava trafik hizmetlerinin sağlanması için özel gereklilikler 3.3. Operasyonel güvenlik ile ilgili görevler üstlenen mühendislik ve teknik personel için güvenlik gereksinimleri   -Hava trafik hizmetlerinin Sağlayıcıları ATM donanımlarını işletmek ve operasyonel güvenlikle ilgili görevler üstlenen kamu ve taşeron kuruluşlarında çalışan mühendislik ve teknik personelin yetkinlik ve yeterliliğini belgelemek zorundadır.

ATSEP LİSANSI İÇİN ASGARİ ŞARTLAR ICAO tarafından yayınlanan doc 7192 part E2 Ortaokul mezunu olma, 1600 saat çalışmış olma ve 20 yaşından büyük olmaktır EUROCONTROL mühendis ve teknik personelin almış olduğu eğitimle (elektrik yada elektronik) ilgili bir ifade yer almamaktadır Lisans/sertifika veren AB ülkelerinde ICAO dokümanlarını baz alarak oluşturdukları yönetmeliklerinde 18-20 yaşından büyük olmak,Bilimsel veya teknik (elektrik, elektronik, telekominikasyon, elektromekanik vs ) okul veya eşdeğer okul mezunu olmak. Türkiye’de Elektrik-elektronik, Elektrik-elektronik teknolojisi, Elektronik, Endüstriyel elektronik, Telekomünikasyon mezunu olmak

ATSEP LİSANSI VEREN ÜLKELER BELÇİKA BULGARİSTAN FRANSA GANA İSVİÇRE İSPANYA MAKEDONYA SIRBİSTAN SLOVENYA TÜRKİYE

BELÇİKA İletişim, Navigasyon ve Gözetim (CNS) Sistemleri Meteorolojik Sistemleri Kesintisiz Güç Kaynağı Sistemleri Kablolama ve Telekomünikasyon Sistemleri ATM Veri İşleme

BULGARİSTAN Rating Training Course "A" – Communications "B" – Navigation "C" - Surveillance “D" - Data Processing “Е" - aeronautical MET equipment initial training “F" – AGL (Air Ground Lighting)

FRANSA Seyrüsefer sistemlerine bakım ve teknik destek veren personelinden Aşağıdaki Nitelikler için bir lisans verilmektedir. Temel Nitelikleri • CNS / ATM; İlk nitelikler • İletişim; • Navigasyon; • İzleme; • Veri İşleme; • Elektrik Sistemleri; • klima; • Denetleme ve izleme sistemleri (CMS).

GANA Aşağıdaki sistemler bir lisans ile verilir:  (A) İletişim (Ses Haberleşme   (B) Seyir Yardımcıları (VOR / DME), (NDB / Loc. Bcn), (ILS Loc / ILS GS.), (C) Gözetleme (PSR), (SSR), (Mode S / ADS-B / ADS-C / WAMLAT.)  (D) Güç / Güvenlik-Elektro Mekanik Sistemler (Jeneratör / UPS setleri), (Soğutma Sistemleri) (Güneş Enerjisi sistemleri), Havaalanı Yer Aydınlatma (AGL)  (E) Uçuş ve Yer Radyo Seyir Yardımcıları kalibrasyon (F) Meteoroloji (AWOS)  (G) CNS / ATM gelecekte sokulabilir gibi herhangi bir diğer tesisler / ekipman / sistemleri / teknolojileri

İSVİÇRE 4.Z.1.Hava trafik emniyet elektronik personelinin derecelendirme Kategorileri 4.z.1.1 şağıdaki kategoriler oluşur Hava Trafik Emniyeti Elektronik Personeli derecelendirme: a) Navigasyon sistemleri / ekipman değerlendirme;  b) Gözetim sistemleri / ekipman değerlendirme;  c) Haberleşme sistemleri / ekipman değerlendirme;  d) ATM sistemleri / ekipman değerlendirme;  e) Güç kaynağı ekipman değerlendirme;  f) Sistemleri izleme ve kontrol dereceleri;  g) Diğer ANS sistemlerini destekleyen sistemler

İSPANYA Bu kılavuz operasyonel güvenlik ile ilgili görevleri yerine aşağıdaki mühendislik ve teknik personel için geçerlidir: ATSEP personeli: ATS ve iletişim, navigasyon ve gözetim gibi güvenlikle ilgili görevleri yerine getiren mühendislik ve teknik personel ile doğrudan hava sahası kullanıcıları tarafından kullanılmak üzere destek hizmetleri tarafından sağlanan güvenlik ile ilgili yani mühendislik sistemleri ve aygıtları •Yardımcı hizmetlerde çalışanlar : ATM / MSS sistem ve ekipmanlarının işleyişine katkıda bulunan yardımcı işletim sistemleri mühendislik ve teknik personel , ilgili servis sağlayıcının sorumluluğu altında enerji tesisleri ve klima sistemleri yardımcı sistemler olarak anlaşılmaktadır. Enerji Tesisleri : Havaalanları içinde elektriğin ATM donanımlarına iletimi ve ATM donanımları arasında dağılımı

MAKEDONYA Temel eğitim ve yeterlilik eğitimi beş ana başlıktan oluşmakta 1-COM (İletişim)" - iletişim; 2-"NAV (Navigasyon)" - Navigasyon; 3-SUR (Surveillance)" - Gözetim; 4-DP (Data Processing)" - veri işleme; 5-MET (Meteoroloji)" - meteoroloji; 6-"PS (Güç Kaynağı)" - electroenergy güç; A-UPS (Kesintisiz Güç Kaynağı)" - Cihaz / Sistem Kesintisiz güç kaynağı B- JENERATÖR (Motor-jeneratör)“ C-"Piller / Bat.Station" - Piller / Pil istasyonları; D-"PS Ağı (Güç kaynağı ağ)" – Trafo merkezleri,Elektrik şebekesinin yüksek ve "AG Dağıtım sistemleri

SIRBİSTAN Hava seyrüsefer hizmetleri sağlayıcılarının havacılık teknik personelinin alması gereken eğitimler Radar (SUR),  Navigasyon (NAV), İletişim (COM) Elektrik temini (FAC),  Otomatik bilgi işlem (DP)

SLOVENYA Yeterlilik eğitimi 6 ana başlıktan oluşmaktadır. 1-İletişim, 2-Navigasyon, 3-Gözetim sistemleri, 4-Veri işleme 5- Teknik kontrol 6- enerji eğitim programı kapsamında bağlı olarak aşağıdaki öğeleri içerir

SLOVENYA 1   Hava seyrüsefer hizmetlerine ait tesisler (TESİSLER VE GÜÇ KAYNAĞI ALTYAPI) 2      Toplam arz zincirinde kritik operasyonel Hususlarda yüksek kullanılabilirlik sağlamak için elektrik ekipmanları 3     Yedek Güç (dizel jeneratörler ) Sistemleri 4     Kesintisiz güç kaynağı sistemleri (UPS ) 5    Aydınlatma sistemleri için Atmosferik etkilere karşı Koruma Tesisleri 6     Güç Sistemleri Kontrol ve İzleme 7    Hava seyrüsefer hizmetleri için Klima sistemleri

TÜRKİYE Türkiye ICAO 2011 Yılında yayınlamış olduğu dokuman 7192 part E2 ye göre dokümanlarını güncellememiş ve 1-COM (İletişim)" - İletişim; 2-"NAV (Navigasyon)" - Navigasyon; 3-SUR (Surveillance)" - Gözetim; 4-DP (Data Processing)" - veri işleme; Olarak devam etmektedir.

HAVA SEYRÜSEFERİ İÇİN GÜÇ SİSTEMLERİNİN ÖNEMİ -Güç kaynakları donanım ve sistemleri, CNS/ATM ( sistemlerinin ve ANS nin düzenli ve güvenli çalışması için hayati bir rol sağlar -CNS / ATM sistemleri ve donanımları için elektrik güç sistemlerinin uygun tasarım, kurulum ve bakımlarının yapılması, sivil havacılığın güvenlik, düzenlilik ve verimliliği için ön koşuldur. - Onlar ulusal ve uluslararası standartlara tabidir

SEYRÜSEFER SİSTEMLERİ HAVA TRAFİK KONTROL PİLOT ELEKTRİK SİSTEMLERİ Elektrik personeli , Vermiş olduğu hizmet çeşitliliği ile sektör içinde Hava trafik kontrol ünitesi,Elektronik Seyrüsefer sistemleri ve Pilotlara direkt olarak hizmet veren bir birim içinde yer almaktadır. Elektrik personeli, Havaalanlarında ve havaalanları dışında bulunan seyrüsefer sistemlerin işletilmesinde, Hava Seyrüseferinin sürekliliği ile birlikte uçak ve yolcu güvenliğinin sağlanması açısından hizmet zinciri içinde çok önemli görevler üstlenmektedir.

HAVA SEYRÜSEFER GÜVENLİĞİ GÜÇ SİSTEMLERİ CNS/ANS SEYRÜSEFER GÜVENLİĞİ PİLOT ATC Elektrik güç kaynağı kaynakları / ekipmanları / sistemleri, kalite, kullanılabilirlik, kapasite ve güvenilirlik yüksek bütünlük ve CNS / ATM sistemlerinin güvenilirliği için temel teknik önkoşullardan biridir.

Elektrikli güç tedarik sistem, kaynak ve malzemelerinin kalitesi, ulaşılabilirliği, kapasitesi ve güvenilirliği, CNS/ATM sistemlerinin yüksek uyum ve güvenilirliği için gerekli olan teknik ön koşullardan birisidir.

GECİKMELER / RİSK /GÜVENSİZ HAVA SAHASI /KAZA Elektrikli güç tedarik sistem, kaynak ve malzemelerinin kalitesi, ulaşılabilirliği, kapasitesi ve güvenilirliği, CNS/ATM sistemlerinin yüksek uyum ve güvenilirliği için gerekli olan teknik ön koşullardan birisidir GÜÇ SİSTEMLERİ GECİKMELER / RİSK /GÜVENSİZ HAVA SAHASI /KAZA CNS/ANS PİLOT ATC

Kaza istatistikleri

SONUÇ OLARAK Kaza istatistiklerine bakıldığında Uçak kazalarının çoğunluğu yaklaşma ve iniş aşamasında meydana gelmektedir. Dolayısıyla bu kazaların minimum seviyede tutulması için yaklaşma ve iniş sırasında kullanılan cihaz ve sistemler ile bu sistemleri işletecek personelin uluslararası standartlarda yeterlilik ve yeterlilik sahibi olmalıdır. Hava Seyrüsefer Sistemleri küresel olarak uygulanmakta ve yürütülmektedir. -Gerek uluslararası anlaşmalara göre gerekse AB yönetmeliklerine göre ,Bir hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı, güvenli, verimli, sürekli ve sürdürülebilir bir şekilde kendi hizmet sunumunun sağlamalıdır. Ve Uygun kalifiye personel istihdam etmelidir. -

-ESASA ya tabi ATSEP lisansı veren Ülkeler Güç sistemlerinde çalışan personele ICAO tarafından yayınlanan Doc 7192 Part E2 de belirtilen eğitim programı çerçevesinde Temel eğitim, Yeterlilik ve devam eğitim programları düzenleyerek ATSEP lisansı vermişlerdir. -Türkiye de EASA İle yaptığı işbirliği anlaşmaları ve Uluslararası anlaşmalardan doğan yükümlülüklerini yerine getirmesi ve bu kapsamda AB ve EASA ya tabi ülkelerde olduğu gibi -CNS/ATM sistemlerinin işletilmesinde ve en nihayetinde ANS işlemlerinin güvenli ve düzgün bir şekilde yürütülmesinde hayati öneme sahip olan Güç arzı malzeme ve sistemlerine yönelik çalışan personelinde lisanslandırılması zorunlu hale gelmiştir.