OBEZİTE ERGİN GÜN İSHAK DOĞAN

SUNUM İÇERİĞİ OBEZİTE NEDİR ? TÜRKİYE’DE OBEZİTEYE GENEL BAKIŞ OBEZİTEYE NEDEN OLAN FAKTÖRLER OBEZİTE RİSK FAKTÖRLERİ BKI NEDİR ? NASIL HESAPLANIR ? OBEZİTENİN TANI YÖNTEMLERİ OBEZİTENİN TEDAVİSİ ZAYIFIM NASIL KİLO ALIRIM?

Obezite nedir? Obezite, vücuda besinler ile alınan enerjinin, harcanan enerjiden fazla olmasından kaynaklanan ve vücut yağ kitlesinin, yağsız vücut kitlesine oranla artması ile karakterize olan kronik(6 aydan uzun süren hastalık) bir hastalıktır. Diğer bir deyişle vücutta aşırı miktarda yağ toplanmasıdır.

Obezite sadece obez kişiyi değil,çevresindekileri yani toplumuda etkileyen bir hastalıktır.

Obezite,hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde tehlikeli bir hızla artmaktadır. Batı toplumlarında erişkinlerin yarısının kilo fazlalığı olduğu ve özellikle kadınlarda daha yaygın olduğu bilinmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünyada 400 milyonun üzerinde obez ve 1,6 milyar civarında da hafif obez birey bulunmaktadır. 2015 yılında bu oranın sırasıyla 700 milyon ve 2,3 milyara ulaşacağı düşünülmektedir.

TURDEP’ in yaptığı araştırmaya göre; Bölgesel dağılımlar göz önüne alındığında; obezite, Doğu Anadolu’da en düşük (%17,2) ve İç Anadolu’da en yüksek (%25,0) olmak üzere, güneyde %24, kuzeyde %23.5 ve batıda %21,6 bulunmuştur.

Obeziteye neden olan faktörler nelerdir? Obezitenin nedenlerine bakıldığında genetik, metabolik, hormonal, hipotalamik (beyindeki hipotalamus bölgesinden kaynaklı), psikolojik, sosyo-ekonomik, beslenme ve fiziksel aktivite düzeyi gibi birçok etmen bir arada düşünülmektedir.

Genel olarak obeziteye neden olan etmenler: İyatrojenik nedenler: İlaçlar ve hormonlar Hipotalamus cerrahisi 2. Diyete bağlı obezite: İnfant dönemde yeme bozukluğu Sık yemek yeme Yüksek yağ içeren yemekler Aşırı yemek yeme Genel olarak obeziteye neden olan etmenler:

3.Sosyal ve davranışlara bağlı: Sosyo-ekonomik faktörler Psikolojik faktörler Mevsimsel bozukluklar

Obezitenin riskleri nelerdir? Psikolojik bozukluklara ve toplumsal uyumsuzluklara neden olur. İskelet ve kaslar üzerinde olumsuz etkileri vardır. Obez kişilerde varisler ve varis yaraları kolay oluşur. Karın içinde ve duvarında yağ toplanması sonucu karın kasları zayıflar ve kolaylıkla fıtık oluşabilir.

Endokrin ve Metabolik bozukluklara neden olur Endokrin ve Metabolik bozukluklara neden olur. Obezite ne kadar ileri derecede ve uzun süreli olursa diyabetin ortaya çıkış oranı o derece artar.

Obez kişilerde hipertansiyon sık görülür Obez kişilerde hipertansiyon sık görülür. Ayrıca Göğüs ağrısı, kalp krizi ve kalp yetmezliği obezlerde daha sıktır. Hastanın zayıflaması ile bu hastalıklarda olumlu iyileşmeler görülür. Obezlerde safra taşı ve bunların komplikasyonlarına daha sık rastlanır.

Obezitede ameliyat sonu yara infeksiyonu, dikiş atma gibi komplikasyonlar daha sıktır. Obezlerde doğum da güç ve risklidir. Deri altı yağ dokusunun fazla oluşu deri enfeksiyonlarını artırır. Kaslarda ve ayaklarda mantar enfeksiyonu sıktır. Obez kişiler ev, iş kazası ve trafik kazalarına daha çok maruz kalırlar. Eger obez olup da, kilonuzun yüzde 5 ila 10 gibi bir oranını verip biraz zayıflaması bile bazı çok ciddi hastalıkları önleyebilir.

Obezitenin Tanı Yöntemleri 1.Beden kitle indeksi (BMI):Günümüzde en sık kullanılan yöntemdir. Boy ve ağırlık ölçümlerinden yararlanılarak hesaplanan bir parametredir. Beden Kitle İndeksi (BKİ)= Vücut Ağırlığı (kg)/ Boy (m2) Yaş________BKİ__________Sınıflandırma 19-24_____ 20.0-24.9______Erkek-kadın alt-üst sınır 19-24_____25.0-29.9 ______Hafif obez 19-24_____30.0-34.9_______Obez 19-24_____35.0-44.9_______Sağlık açısından önemli 19-24_____ 45.0-49.9 ______Aşırı obez 19-24_____ 50 ve üstü _____Süper obez

3. Beden Kitle İndeksi’ne (BKİ) Göre Sınıflama: Beden Kitle İndeksi Değeri Durumunuz 18.5-24.9 kg/m2 arasında ise zayıf normal kilolu 25-29.9 kg/m2 arasında ise hafif obez (fazla kilolu) 30-34.9 kg/m2 arasında ise orta derecede obez (I.Derece) 35-39.9 kg/m2 arasında ise ağır derecede obez (II.Derece) 40 kg/m2 üzerinde ise çok ağır derecede obez (III.Derece)

13.03.2013 tarihinde okulumuzda yapmış olduğumuz ankette 186 kişiden ; 14-18 BKİ =27 kişi 19-25 arası=128 kişi 26-38 arası=33 kişi 186 öğrencimizin yaklaşık %15 zayıf Yaklaşık %69 u normal kilo aralığında %16 sı da kilolu ve obez bireylerden oluşmaktadır.

2.Bel çevresi, Kalça çevresi, Bel-kalça oranı: Obezitenin komplikasyonlarının çoğu karın bölgesindeki obezite ile ilişkilidir.

Göbek çevresinden ölçülen bel çevresi kadınlarda ideal olarak 80 santimetre, erkeklerde ise 94 santimetre ve altında olmalıdır. Erkeklerde bu çevrenin 102 santimetreden, kadınlarda ise 88 santimetreden fazla olması durumunda kiloya bağlı sağlık sorunları gelişme olasılığı belirgin bir şekilde artmaktadır.

Obezite Tedavisi Öncelikle metabolik açıdan obezitenin nedeni saptanmalıdır.Daha sonra nedene yönelik olarak tedavi planlanması yapılması ve buna göre uygun diyet tedavisi, egzersiz tedavisi, ilaç tedavisi, psikolojik destek ve diğer tedavi yöntemleri organize edilebilmelidir.Bazen ancak bir ekip çalışması ile ve nedene yönelik etkenlerin kaldırılması ile olur.

Diyet Tedavisi:Kilo kaybı için enerji açığı yaratacak şekilde bir diyet planlanması tedavinin temelini oluşturur. Diyetteki yağ miktarının azaltılması herkes tarafından benimsense de total enerji alımının azalmaması durumunda kilo azalması olmaz.

Bu diyet içerisinde yaklaşık %50 oranı karbonhidratlar, %30 oranı proteinler ve geriye kalan %20 oranı ise yağlar oluşturur.

Yani kendimize yemek yeme konusunda hakim olmalıyız. Davranış tedavisi:Klinik dışı kilo verme programlarının çoğunun temeli davranış tedavisidir. Değiştirilecek davranış, öncüllerini ve sonuçlarını değerlendiren davranış analizine dayanır. Değiştirilecek ilk davranış, yemedir. Yeme hızını düşürmek için çaba harcanır. Yani kendimize yemek yeme konusunda hakim olmalıyız. 3 öğün düzenli beslenmeliyiz.

Bundan sonra, göreceli uzak olanlardan, daha yakın olanlara kadar yemenin öncüllerini değiştirmek için çaba harcanır. Üçüncü adım, bu davranışların pekiştirilmesidir. Hangi davranışların değiştirilmesi ve pekiştirilmesi gerektiğini belirlerken ayrıntılı kayıt tutmayla kendi kendini izleme kullanılır. Bu programlarda beslenme eğitimi ile fiziksel aktiviteyi artırma önlemleri giderek daha fazla önem taşır. tataşımaktadır.

Obez kişilerde sık rastlanan kilo vermeye karşı kendi kendine yenilme, yanlış uyum davranışlarının üstesinden gelme yetisinin zayıf olması umutların kırılmasına neden olmaktadır.   

Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite, yağsız vücut ağırlığında artış yağlı dokuda azalmaya neden olur. Egzersiz programlarının ilk döneminde vücut ağırlığında fazla bir değişiklik olmamasının nedeni budur. Üç ay gibi bir süre sonra yağsız vücut ağırlığı sabitleşir ve kilo kaybı hızlanır.

Obezlerde yağ yakımını artırmak için egzersiz şiddetinin süre ve sıklığının belirlenmesine yönelik çalışmalara göre; 30 dakikadan fazla süren, maksimal %65 oksijen harcama kapasitesini sağlayan ve haftada en az beş gün sıklığında yapılan egzersizler optimal verimlidir.

Egzersizle sağlanan performans kalıcı değildir Egzersizle sağlanan performans kalıcı değildir. En fazla iki hafta içinde kazanç düzeyi düşmeye başlar.Bu durum egzersizlerin yaşam boyu sürdürülmesi gerekliliğini açıklar.

İlaç tedavisi: obezite tedavisinde kullanılan ilaçlar 3 ana guruba ayrılmaktadır: Gıda alımını azaltan ilaçlar Metabolizmayı değiştiren ilaçlar Yağ yakımını artıran ilaçlar

Hafif veya orta derecede kilo fazlalığı olanlarda ilaç tedavisi uygun değildir. BKI >30 kg/m2 olan hastalarda ilaç tedavisi düşünülebilir.

Cerrahi tedavi: Cerrahi yöntemlere başvurmadan önce hasta detaylı analizlerden geçirilmeli ve obezitenin herhangi bir genetik, endokrin, nörolojik (hipotalamik fonksiyon bozukluğu gibi) patolojiden veya ilaç kullanımından kaynaklanmadığı ortaya konmalıdır. Aksi halde nedene yönelik tedavi tercih edilmelidir.

Cerrahi tedaviye şu durumlarda başvurulur: Vücut kitle indeksi 40'ın üzerinde olan veya 30-40 arasında olup eşlik eden hastalık durumlarında (hipertansiyon, diabetes mellitus, uyku apne send., artrit). 18-60 yaş arası bireylerde

Obezitenin en az 3 yıldır var olması durumunda Hormonal hastalıkların bulunmaması halinde İlaç ve diyet tedavisine rağmen, en az 1 yıldır kilo veremeyenlerde

Alkol ve ilaç bağımlısı olmayanlarda Hastanın uygulanacak yöntemi anlaması ve ameliyattan sonra uyum sağlayabilecek durumda olması durumunda Kabul edilebilir ameliyat riski bulunanlarda.

ÖNERİLER Boyunuza uygun ağırlığı hedefleyin.Sağlıklı ağırlığa sahip iseniz, kilo almaktan kaçının. Kilolu ve obez iseniz önce ağırlık artışını önleyin daha sonra sağlığınızı korumak için ağırlık kaybetmeyi hedefleyin.

Az yağ eklenmiş sebze, yağsız beyaz et, kurubaklagiller, yağı azaltılmış süt-yoğurt, meyve ve tam tahılları tüketerek sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanın.

Porsiyon büyüklüğünde sağlıklı beslenme için diyetisyeniniz tarafından önerilen miktarlara uyun. Düzenli fiziksel aktivite yapın.(BKİ 20-25 olmalıdır)

Aldığınız enerji ile tükettiğiniz enerji miktarını dengeleyin. Günlük tuz alımınızı azaltınız.(ortalama1 çay kaşığı) Bol su için.

Vücut ağırlığınızı korumada davranışlarınızın önemli olduğunu unutmayın. Gerektiğinde uzmanlardan davranış değiştirme tedavisi desteği sağlayın. Her gün birkaç kez çeşitli taze sebze ve meyve yiyiniz.

Günlük yediğiniz besinlerin çok çeşitli olmasına özen gösterin ve bu besinlerin çoğunluğunu hayvansal gıdalar yerine bitkisel gıdalardan seçiniz. Yağsız veya az yağlı süt ve ürünlerini(yoğurt, peynir, kefir vb.) yiyiniz. Mümkünse alkol kullanmayınız. Eğer kullanıyorsanız en aza indiriniz.

Az şekerli besinleri tercih edin, çay şekeri gibi rafine şekerleri mümkün olduğunca tüketmeyin, tatlılar ve şekerli içeceklerin tüketimini sınırlandırınız. Besinlerinizi güvenli ve hijyenik şekilde hazırlayınız. Yiyeceklerinizi pişirirken haşlama, ızgara, fırında ve buharda pişirme yöntemlerini tercih ediniz. Kızartmalardan kaçınınız. Böylece yemeklerinizde ekleyeceğiniz yağ, tuz ve şeker miktarlarını azaltmış olursunuz.

ZAYIFIM NASIL KİLO ALABİLİRİM Genelde zayıflığın kaynakları genetik olarak söylenebilir. Bunun yanında hormonal düzensizlikte çok önemli. Hayati organların çalışmasını ifade eden bazal metabolizmanın bazı hormonları bunları sağlıyor. . Zayıf kişilerin bazal metabolizmalarının daha hızlı çalışmasının en önemli nedeni bu hormonların fazla salgılanması, bu da metabolizmanın hızlanmasına, dolayısıyla besinlerin daha hızlı yakılmasına neden oluyor. Bunun sonucunda kilo alınamıyor

Vücut bileşenleri de zayıflığın ya da şişmanlığın nedenlerinden Vücut bileşenleri de zayıflığın ya da şişmanlığın nedenlerinden. Yani iki kişi aynı yiyecekleri yese bile biri kilo alırken diğeri kilosunu koruyabiliyor ya da zayıf kalabiliyor. . Bunda vücut bileşenlerinin etkisi büyük. Kimi kişilerin vücudunda yağlı doku ya da yağ depolayan hücreler fazlayken, kimilerinde az olabiliyor. Buna göre yağ depolayan hücre sayısı fazla olan kişilerin kilo alması da o derece kolaya diyebiliriz.

Zayıf Olmanın Zayıf Kişiye Etkileri Nabız atışında bozukluk Sinirlilik Bağışıklık sisteminin zayıflaması Adet düzensizliği Kötü görünüm Ciltte kırışıklık Çabuk yorulma Baş dönmesi Anemi İshal

Nasıl Kilo Alınır? Öncelikle zayıflığın nedenini anlamak gerekiyor. Eğer hormonal nedenlerden dolayı zayıflık  meydana gelmişse, hormon tedavisi almak yeterli oluyor. Parazit gibi asalaklardan dolayı ise ağızdan alınan ilaçlarla tedavi yapılıyor. Parazit ya da kurt gibi asalak canlılar ortadan kaldırıldığında kendiliğinden kilo alınabiliyor.

Ne yapmalıyız??? Enerji daha çok karbonhidratların çoğaltılmasıyla sağlanmalıdır. Yağlarda yapılan artış bulantıya sebep olmaktadır. Diyetin vitamin ve mineral içeriği zengin olmalıdır. Özellikle B grubu vitaminler(Maya, karaciğer, et, balık, yumurta sarısı, süt, yağsız peynir, kuru baklagil, kuru kayısı, ıspanak, bezelye) yoğun verilmelidir. Bu gruptaki vitaminler iştah artışı sağlarlar. Diyetin en önemli özelliklerinden biriside hacim yönünden az besin kalitesi yönünden zengin besinlerden oluşturulmasıdır.

TEŞEKKÜRLER