KALBİN ELEKTRİKSEL AKTİVİTESİ Hazırlayan: Serkan KÖSEOĞLU Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Fizyoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı 1423000103

MİYOKARDİYUM Miyokard hücreleri; kısa ,dallanan ve yarık bağlantılar ile birbirine bağlanan hücrelerdir. Yarık bağlantılar ile birbirine bağlanan miyokard hücrelerinin tamamına miyokardiyum denir.

MİYOKARDİYUM Miyokardiyum tek bir birim olarak işlev görür. Bu hücrelerden herhangi birinden oluşan aksiyon potansiyeli tüm hücrelere yayılır. Uyarılar öncelikle atriyumlarda oluşur ve böylece atriyumlar ventriküllerden önce uyarılmış olur.

İnnervasyonu Sempatik gangliyon-ardı lifler kalbin tamamını innerve eder ve noradrenalin salar. Kalp kası üzerindeki noradrenalin almaçları ß-adrenerjiktir. Parasempatik lifler ise atriyumlardaki hücreler üzerinde sonlanır ve asetilkolin salar. Kalp kası üzerindeki asetilkolin almaçları muskarinik tiptedir.

Kan Desteği Miyokard hücreleri diğer organlar gibi kan desteklerini arterlerden alır. Miyokardı besleyen arterlere koroner arterler denir.

Kalbin Elektriksel Aktivitesi Kalpte elektriksel aktivite üretme özelliğine sahip üç bölge bulunur. Bunlar sırasıyla; Sinoatriyal (SA) düğüm, Atriyoventriküler (AV) düğüm, Purkinje hücreleridir. SA düğüm kalbin uyarı merkezi olarak çalışır ve «pacemaker» da denilmektedir.

Kalbin Elektriksel Aktivitesi AV düğüm ve Purkinje lifleri de uyarı üretebilirler. Ancak normal koşullarda SA düğümden çıkan uyarılar ile baskılanmaktadır. Bunun nedeni SA düğümün uyarı hızının AV düğüm ve Purkinje liflerinden hızlı olmasıdır. Eğer SA düğümden başka bir bölge kalbin pacemaker merkezi haline gelirse bu odağa «ektopik odak» denir.

Pacemaker Potansiyeli SA düğüm özelleşmiş miyokard hücrelerinden oluşur. Bu hücreler sabit bir dinlenim potansiyeline sahip değillerdir. Bunun yerine SA düğüm hücrelerinde diyastol süresi boyunca ‘pacemaker potansiyeli’ denilen yavaş ve spontan depolarizasyon oluşur.

Pacemaker Potansiyeli -40 mV bu hücrelerde aksiyon potansiyeli oluşumu için eşik değerdir. Zar potansiyeli -60 mV değerden -40 mV değere yavaş yavaş yükselir.

Pacemaker Potansiyeli Spontan depolarizasyon, hiperpolarizasyona yanıt olarak açılan iyon kanalları nedeni ile gelişir. Bu kanal hem Na+ hem de K+ iyonuna geçirgendir. Na+ iyonunun hücre içine girişi depolarizasyonu oluşturur. Zar potansiyeli eşik değere ulaştığında pacemaker hücrelerinin plazma zarında bulunan voltaj kapılı Ca2+ kanallarının açılmasına neden olur.

Pacemaker Potansiyeli Kanalların açılmasıyla Ca2+ iyonu pacemaker hücrelerine girer. Bu Ca2+ girişi miyokard hücrelerinde kasılmaya neden olur. Repolarizasyon ise K+ iyonunun voltaj kapılı K+ kanallarından hücre dışına çıkışıyla gerçekleşir.

Miyokardın Aksiyon Potansiyeli Bir miyokard hücresi SA düğümden çıkan aksiyon potansiyeli ile uyarıldıktan sonra kendi aksiyon potansiyelini üretir. Miyokard hücrelerinin dinlenim zar potansiyeli -85 mV’tur. SA düğümden gelen aksiyon potansiyeli ile uyarılıp depolarize olan miyokard hücresi eşik değere ulaşınca voltaj kapılı Na+ kanalları açılır.

Miyokardın Aksiyon Potansiyeli Faz 0: Voltaj kapılı Na+ kanalları ile depolarizasyon Faz 1: Voltaj kapılı K+ kanallarının açılması ile repolarizasyon başlangıcı Faz 2: L tipi voltaj kapılı Ca2+ kanalı ile plato faz oluşumu Faz 3: Ca2+ kanallarının kapanması, K+ çıkışı devamı ile repolarizasyon

Miyokardın Aksiyon Potansiyeli Miyokard aksiyon potansiyelini diğer kas hücreleri ve sinir aksonlarında görülen aksiyon potansiyellerinden ayıran özellik uzun plato evresidir.

Kalbin İleti Sistemi SA düğümden çıkan aksiyon potansiyellerinin taşınmasından özelleşmiş miyokard hücrelerinden oluşan ileti sistemi sorumludur. Bu ileti sistemi; AV düğüm, His demeti ve Purkinje liflerinden oluşur.

Kalbin İleti Sistemi Üretilen aksiyon potansiyeli, internodal yollar üzerinden hızla sağ atriyumun tabanına yerleşik olan atriyoventriküler (AV) düğüme iletilir. AV düğüm, atriyal depolarizasyon ile ventriküler depolarizasyon arasındaki bağlantıdan sorumludur. Aksiyon potansiyelinin AV düğümden geçişi kısa bir gecikmeye uğrar. Bu gecikme ventriküllerin uyarılması başlamadan önce atriyumların kasılmasının tamamlanmasını sağlar.

Kalbin İleti Sistemi AV düğüm uyarılmış hale geçtikten sonra aksiyon potansiyeli his demeti adı verilen ileti liflerine sahip yolla interventriküler septum üzerinden aşağıya doğru yayılır. His demeti, interventriküler septum içinde kalbin apeksinde birbirinden ayrılıp her iki ventrikülün duvarlarına giren sağ ve sol demet dallarına ayrılır.

Kalbin İleti Sistemi Bu demet dalları da ventriküller içinde yaygın biçimde dağılmış purkinje lifleri olarak dallanır. Purkinje lifleri uyarıyı ventriküler miyokard hücrelerine hızlıca dağıtır. Ventrikül miyokardında aksiyon potansiyelleri içten dışa doğru yayılarak iki ventrikülün eşzamanlı kasılmasını ve pulmoner ve sistemik dolaşıma eş zamanlı kan pompalamasını sağlar.

Uyarının İletilmesi SA düğümden çıkan aksiyon potansiyelleri atriyumlara internodal yollarla yaklaşık 0,8-1,0 m/sn hızla yayılır. AV düğüme geldiğinde hızı 0,03-0,05 m/sn’ye kadar düşer. AV düğümü geçen uyarılar His demetinde hızlanarak Purkinje liflerinde 5 m/sn hıza kadar ulaşır. Uyarıların bu şekilde hızla iletilmesiyle ventriküler sistol atriyal sistolden 0,1-0,2 sn sonra başlar.

TEŞEKKÜRLER…