DENETLEME VE DÜZENLEME. DENETLEME VE DÜZENLEME.

... konulu sunumlar: "DENETLEME VE DÜZENLEME. DENETLEME VE DÜZENLEME."— Sunum transkripti:

1

2 DENETLEME VE DÜZENLEME

3 Denetleme ve Düzenleme
Canlı İç Ortamı Uyarı Cevap Denetleme ve Düzenleme Sistemi Cevap Uyarı Canlı Dış Ortamı

4 Denetleme ve Düzenleme
homeostazi Canlı İç Ortamı Uyarı Cevap Denetleme ve Düzenleme Sistemi

5 Denetleme ve Düzenleme
Sistemi Sinir Sistemi Endokrin Sistemi

6 Endokrin(İç Salgı) Sistemi
Sinir Sistemi Endokrin(İç Salgı) Sistemi Elektriksel yol ile uyarı alır ve yanıt verir. Çok hızlıdır ve çok belirli bir etkisi ve tepkisi vardır. Kimyasal yol ile uyarı alır ve yanıt verir. Yavaştır. Etkileri ve Tepkileri kesin değildir.

7 Sinir Sistemi Endokrin Sistemi Enerji ve besin maliyeti çok yüksektir. Enerji ve besin maliyeti çok düşüktür.

8 Sinir Sistemi Çalışma İlkesi
Uyarının Algılanması Reseptör Hücreler Sinyalin İletilmesi Sinyalin Değerlendirilmesi Yanıt Verilmesi Efektör Organ

9 İNSAN SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi iki hücre grubundan oluşmuştur.
Sinir hücreleri(Nöronlar) Destekleyici hücreler(Glia)

10 İNSANDA SİNİR HÜCRESİ (NÖRON)
3 kısımda incelenir. Hücre Gövdesi Dendrit Akson

11 Dendrit Hücre Gövdesi Akson

12 Dendrit Çekirdek Hücre Gövdesi Akson

13 Sinir Hücrelerinde, Sentrozom bulunmaz. G0

14

15 Çok Kutuplu Nöron İki Kutuplu Nöron Yalancı iki Kutuplu Nöron

16 Nörolemma Schwann hücresi akson

17 Miyelin KIlıf Çekirdek Nörolemma

18

19 Akson Yalıtımı Bazı sinir hücrelerinin akson kısmı, schwann hücrelerinin oluşturduğu bir kılıf ile kaplıdır. Bu kılıfa nörolemma adı verilir. Schwann hücresi, kendi içinde yağlı fosforlu bir tabaka oluşturabilir.Bu tabaka miyelin kılıf olarak kabul edilir.

20 Miyelin Kılıf Schwann hücrelerinin akson üzerinde bulunmadığı bölgelere ranvier boğumu adı verilir. Miyelinli bir sinir hücresi, miyelinsiz bir sinir hücresine göre 10 kat daha hızlı bir iletim sağlar.

21 Ranvier Boğumu Miyelin Kılıf Schwann Hücresi Schwann Hücreleri
Ranvier Boğumları Schwann Hücresi Çekirdeği Akson Miyelin Kılıf

22

23 Atlamalı iletim

24

25 Glia(Destek Hücreleri)
Sinir Sisteminin devamlılığını sağlayan hücrelerdir. Sinir Hücresi olarak işlev görmezler.

26 Glia(Destek) Hücreleri Ependimal Schwann Hücreler Hücreleri Mikroglia
Oligodendrosit Astrosit

27 Schwann Hücreleri Çevresel sinir sisteminin nöronlarında miyelin kılıf oluşturur.

28 Oligodendrositler Merkezi sinir sisteminin nöronlarına miyelin kılıf oluşturur.

29 Astrosit Merkezi Sinir Sisteminin sıvı içeriğini düzenlerler.
MSS için glikojen depolar. MSS’nin yapısal bütünlüğünü sağlar. Kılcaldamarlar ile sıkı bağlar kurarak, MSS’ne girecek olan maddeleri denetler. (Kan-Beyin bariyeri)

30

31 Mikroglia Merkezi Sinir Sistemini fagositoz ile savunurlar.
Yıkıma uğramış bölgeleri temizlerler.

32 Ependimal Hücreler Beyin ve omurilikte Beyin-Omurilik sıvısının oluşturulmasını sağlarlar. Beyin karıncığında ve omurilik duvarında bulunurlar.

33 Beyin-Omurilik Sıvısı
Ependimal Hücreleri

34 Dendrit Astrosit Oligodendrosit Çekirdek Hücre Gövdesi

35 Oligodendrosit Mikroglia Astrosit

36 Efferent(Motor) Nöron (Hareket Sinir Hücresi)
Afferent Nöronlar (Duyu Sinir Hücresi) Sinir Hücresi Çeşitleri Efferent(Motor) Nöron (Hareket Sinir Hücresi) Ara Nöronlar (Bağlantı Sinir Hücresi)

37 Akson (Merkezi işlem) Akson (Periferik İşlem) Uyartı yönü
Hücre Gövdesi Akson (Merkezi işlem) Uyartı yönü Akson (Periferik İşlem)

38

39 (Kas ya da Bez)

40 Nöron Çeşitleri Duyu Nöronları bilgiyi MSS’ne gönderir.
Motor Nöronları bilgiyi MSS’den götürür. Ara Nöronlar, sadece MSS’de bulunur.

41 DUYU SİNİR HÜCRESİ DERİ MOTOR SİNİR HÜCRESİ KAS

42 NÖRONDA İMPULS İLETİMİ

43 İmpuls Sinir hücreleri boyunca tek yönlü ilerleyen uyartıya impuls adı verilir.

44 Bir nöronda polarizasyon
ile dinlenme potansiylei korunur.

45 Polarizasyon Bir sinir hücresi uyarılmamış durumda iken;
Hücre içi sıvı ortamı yüksek miktarda K+ ve organik anyonlar (A-), Hücre dışı sıvı ortamı ise yüksek miktarda Na+ yoğunluğuna sahiptir. Bu durum hücre içinin (-), dışının ise (+) olmasına sebep olur. Sinir hücresinin aktif taşıma ile potansiyel bir fark oluşturmasına Polarizasyon denir.

46 Sodyum-Potasyum Pompası

47 Dinlenme Potansiyeli Polarizasyon ile dinlenme potansiyeli korunur.
(-70 mV) Dinlenme Potansiyeli ile sinir hücresi uyarıya hazır bir biçimde bekler.

48 Voltajla açılan iyon kanalları
Açık Kapalı

49 -70 mV  +40 mV Depolarizasyon
Komşu aksondan uyarı alan sinir hücresinin zarındaki yük farkı değişir. -70 mV  +40 mV

50

51 Depolarizasyon Bu olay Na+ iyonlarının pasif taşıma ile içeriye alınması sonucu gerçekleşir. (sodyum kanalları ile) Yük değişimi dendrit ucundan akson ucuna doğru ilerler.

52 -70 mV  +40 mV Depolarizasyon
Depolarizasyon ile dinlenme potansiyelinden aksiyon potansiyeline geçilir. Aksiyon potansiyeli: Bir nöron’un impuls sırasında aldığı en uç potansiyel fark. -70 mV  +40 mV

53

54 Repolarizasyon Sinir hücresi, dendrit ucundan akson ucuna doğru depolarizasyon’a uğrarken, Önceden yük değişimine uğramış kısımlar ise açılan özel kanallardan K+ iyonlarının dışarıya çıkması sonucu tekrar eski yük farklarına geri döner. Bu olaya repolarizasyon adı verilir.

55

56

57

58

59 Repolarizasyon sonucu tekrar dinlenme potansiyeli meydana gelir.

60 Aksiyon Potansiyeli Voltaj Başarısız İmpulslar Gelen impuls zaman

61 Sonuçta; Sinir hücresi dendrit’den uyarı alır.
Bu uyarı ile dinlenme potansiyelini polarizasyon ile koruyan nöron, Dendritten akson’a doğru depolarizasyon’a uğrar. Depolarizasyon’u arkadan repolarizasyon takip eder. Repolarizasyon’un sonunda dinlenme potansiyeline tekrar ulaşılır. Nöron yeni uyarıcılar için hazır durumdadır.

62 Sinir Hücreleri ve Kas Hücreleri, her zaman polarizasyon durumlarını koruyarak, gelecek olan uyartıyı beklerler.

63 İmpuls Hızı İmpuls hızını 2 etken belirler. Akson Çapı Akson’un miyelinli olup olmaması

64 Depolarize olmuş bölge
Schwann Hücresi Depolarize olmuş bölge Hücre Gövdesi

65 (2010-LYS)

66 Eşik Şiddet Bir sinir hücresinde, potansiyel fark oluşumuna sebep olan en düşük uyartı şiddetine eşik şiddet denir.

67 Ya Hep Ya Hiç Prensibi Bir sinir hücresi, eşik değerin üstünde bir uyarı alırsa, impuls gerçekleşir. Eşik değerin altında bir uyarı sonucu ise impuls gerçekleşmez.

68 Aksiyon Potansiyeli Uyartı Şiddeti

69 Aksiyon Potansiyeli Voltaj Başarısız İmpulslar Gelen impuls zaman

70 Bir Sinir Hücresi, aldığı uyartıyı ya iletir ya da iletmez.

71 Sinir Hücresi, eşik değerin üstünde uyarı aldığı zaman aldığı uyartının ne derecede şiddetli olduğunun bir anlamı yoktur. Sinir Hücresi sadece belirli bir şiddette ve hızda uyarıyı hedef hücreye iletir.

72 Peki biz neden bazı uyarıları az hissediyoruz da, bazı uyarıları çok hissediyoruz ?

73

74 (2012-LYS)

75 Sinaptik Yumru Presinaptik Nöron Postsinaptik Nöron Sinaptik Kesecik
Sinaps Sinaptik Boşluk Postsinaptik Nöron

76 Nörotransmitter Madde
Kas ve sinir hücresini uyaran özel madde. ör: Asetilkolin,Dopamin,Aspartat,Seratonin epinefrin,norepinefrin

77 Nörotransmitter Madde
Nöron’un hücre gövdesinde üretilir. Hücrenin Akson ucunda sinaptik kesecikler içinde depolanır.

78 İki Nöron arası impuls iletimi
Depolarizasyon akson ucuna geldiği zaman presinaptik nöron’un akson ucundaki kalsiyum kanalları hücre içine Ca+2 iyonları alır. Ca+2 iyonları nörotransmitter maddenin sinaptik boşluğa salgılanmasına sebep olur.

79 Sinaptik boşluktaki nörotransmitter madde, postsinaptik nöron’un dendrit ucundaki reseptör proteinleri uyarır. Bu proteinler, özel Na+ kanallarını açarak; hücre içine Na + iyonlarının geçmesine sebep olur. Bu durum ise o bölgede aksiyon potansiyelinin oluşmasına sebep olur.

80

81 Peki, Salgılanan nörotransmiter daha sonra ne olur ?
Postsinaptik nöron tarafından salgılanan enzimler tarafından parçalanır. Veya tekrar presinaptik nöron tarafından salgılanmak üzere geri toplanır.

82 Engelleme ve Kolaylaştırma
Bir nöron’un nörotransmitter salgılaması, başka bir nöron’un uyartı yapmasını engelleyebilir. Buna Engelleme denir. Bir nöron’un nörotransmitter salgılaması, başka bir nöron’un uyartı yapmasını kolaylaştırabilir. Bu olaya ise Kolaylaştırma adı verilir.

83 Kolaylaştırıcı Sinaps
Eşik Değer

84 Engelleyici Sinaps Eşik Değer

85

86