Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Felsefesi Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi

Tıp Sağlık arayışında, hastalıkların tanısı, tedavisi ve önlenmesine ilişkin uygulamalı bilim “İstenen sonuçları elde etmek için duyusal beceriler, dil, mantık yürütme ve hareketle ilgili becerilerin ve bilginin sistematik olarak uygulanması” (Janicek & Hitchcock, 2004) Bu uygulamanın her hastaya göre bireyselleştirilmesi sanatı

Tıp sanatı İyi bir hekim olmak için, tek başına bilgi yeterli değildir Deneyim, sezgi, hayal gücü ve eleştirel düşünme çok önemlidir

Felsefe Gerçeğin arayışı, hikmet arayışı Bilgelik sevgisi (bizi çevreleyen dünyayı anlamaya yönelik doymak bilmeyen istek) Felsefe gerçeği anlamaya, yaşam, bilgi, ahlak ve insan doğası hakkındaki temel sorulara yanıt bulmaya çalışır

Felsefe “Yaşamın değeri ve amacı nedir?”, “Mutluluk nedir?” “Bilgi nedir?” “”Bildiklerimizi nasıl biliriz?”gibi sorular üzerinde düşünme Madde-ruh ilişkisini anlamaya çalışma Bilgilerimizin güvenilirlik derecesini belirleme İyi, güzel, doğrunun niteliklerini tanımlama

Tıp ve Felsefe Her ikisi de insanı ve yaşamı temel alır Tıp, gözlem ve deney yöntemleriyle biyolojik ve psikolojik temeller ışığında tanımladığı sorulara yanıtlar ararken (görgül) Felsefe insanın kültür dünyasını referans alarak tıbbın aksine yanıtlar hakkında değil sorular üzerinde yoğunlaşır (zihinsel) 

Tıp ve Felsefe Tıbbın günlük uygulaması sırasında sağlık, hastalık, bakım, normal, anormal, iyilik hali gibi konularda felsefi açıdan eleştirel düşünme alanları ortaya çıkar Felsefe bu kavramların analizi için tıbba mantıksal, yöntemsel, ilkesel, çözümsel araçlar sağlar

Tıp Felsefesi Sağlık bilimleri içindeki kuramsal, araştırma ve uygulamadaki temel konuları sorgulamayı amaçlayan bir alandır Hastalıkta, sağlıkta ve bakımdaki sorunların felsefi analizini yapmaya çalışır Amacı sağlık, hastalık ve bakımla ilgili kararlarımızın arkasında yatan genel ilke ve fikirleri incelemektir

Tıptaki Felsefe Pellegrino için tıptaki felsefe, "tıbbın sorunlarını bir çalışma nesnesi olarak incelemek için felsefi araştırmanın resmi araçlarını" kullanmaktır Felsefenin geleneksel araçlarının (eleştirel düşünme, diyalektik akıl yürütme, değer ve amaca uygunluk) tıbbi bazı sorunlara uygulanmasıdır (Pellegrino ve Thomasma, 1981)

Belirsizlik sorunu Tıbbi bilgi her zaman belirsiz ve eksiktir Belirsizlik, tıp uygulamasında çok yaygındır “Bilimsel ve teknolojik gelişmeler klinik problemlere çözüm üretse bile doktorlar halen kaçınılmaz belirsizlik durumlarında çalışmaktadır" (Montgomery, 2006)

Belirsizlik sorunu Sağlıkla ilgili ortaya çıkan yeni sorunlarda nasıl bir yol ve tutum izleneceği, Mesleki tutum, etik ve yasal ilkelerin ve düzenlemelerin ne olması, nasıl olması gerektiğine yönelik sorular ve çözümler felsefenin alanına girer

Bilim ve Felsefe Bilimin ve felsefenin başlangıcı, merak ve soru sormaktır. Bilim “olgu”larla ilgilenir Felsefe “değer”lerle BİLİNMEYEN FELSEFE BİLİNEN BİLİM

Düşünmek ve öğrenmek Önemli olan düşünmeyi öğrenmektir Usta dedi ki; öğrenen fakat düşünmeyen kaybeder. Düşünen fakat öğrenmeyen ise büyük tehlikededir” Konfüçyus

Hipokrat’ın deyimiyle “Hayat kısa, Sanat uzun, Fırsat anlık, Tecrübe riskli, Karar vermek zor” (Hipokrat bu aforizmasında tıbbın zor öğrenildiğini ve öğreniminin tüm yaşam boyu sürdüğünü vurgulamaktadır)

Hekim=Filozof Hikmet : bilinmeyen nokta, gizli, bilinmeyen, felsefe Hekim: (Hakim sözcüğünün Arapçada inceltilmiş hali) her şeyi bilen, çok tedbirli, çok bilgili, bilge, filozof

Felsefe İnsanın doğaya, mutlak varlığa, iyiye, güzele, adalete, özgürlüğe ve gerçek bilgiye yönelttiği sorular ve bu sorulara aranan cevaplardan oluşan sürekli bir entelektüel uğraştır (Çilingir 2007) Hem bilmeyi, hem de yaşamayı gerektiren bir etkinliktir

Felsefe Felsefi bilgiyle donanan insan başta kendi yargı ve eylemleri olmak üzere, çevresinde olup biten şeyleri eleştirel bir tarzda değerlendirmesini bilir İlkelere dayalı bir yaşam sürmeyi başarır

Etik Her türlü eylemde İyiyi - Düşünmeye Doğruyu - Uygulamaya Gerçeği - Kullanmaya dair kuram ve kurallardır

Tıp Etiğinin Yapısı (Dietrich v. Engelhardt, 1997)

Hekim yeminlerindeki temel değerler Merhamet Adanmışlık Yardıma hazır olmak Sahip olduğu bilgi ile başkalarına yararlı olmaya adanma

Meslek Belli bir eğitimle kazanılan, kuralları toplumca belirlenmiş ve kazanç elde etmek için yürütülen sistemli faaliyetler bütünü

Kutsal meslek “... eğer bir doktorun hayatı tanrısal bir meslek olamazsa, o zaman hiçbir hayat bir meslek değildir... ve hiçbir şey ilahî değildir.”