ANKARA ÜNİVERSİTESİ Hukuk Fakültesi İKTİSAT - I.DÖNEM HUKUK-İKTİSAT Prof.Dr.Belgin Akçay

Hukuk-İktisat (Tarihçe) 1950’li yıllarda A.B.D.’de ortaya çıkan, 1970’de Prof.Dr. Richard Postner’ın akademik yayınlarıyla akademik gündemin ön sıralarına yükselmiştir. Postner’ın yaklaşımı: «İktisadi analiz araçlarının hukuki problemlere uygulanması ve hukuk sisteminin işleyişini piyasa ekonomisi kurallarıyla yönlendirilmesi yararlı olacaktır.» Kitabın Başlığı: Hukukun Ekonomik Analizi (Economic Analysis of Law)”

Hukuk-İktisat (Hukukun Ekonomik Analizi) Yaklaşımı Ekonomik teorinin ve ekonometrik yöntemlerin, hukukun ve hukuki kurumların oluşumunu, yapısını, işlemesini ve etkisini incelemek amacıyla kullanılmasıdır. Bu yaklaşım; -Hukuki kurumları, ekonomik sistemin dışında değil içinde yer alan değişkenler olarak görür ve bu kurumlarda meydana gelen değişimlerin, sistemin öteki değişkenleri üzerinde sebep olacağı etkileri inceler, -Bu kurumların sabit olmadığını, ekonomik sistemdeki tercihlere bağlı olarak değişeceğini savunur.

Hukuk Kuralları ve İktisat Mülkiyet (property) Sözleşme (contract) Haksız fiil ile ilgili hukuki kuralların çeşitli davranışları zımni olarak fiyatlandırdığı ve bu nedenle iktisadın “fiyat teorisi” yardımıyla incelenebilir.

Hukuk-İktisat Yaklaşımı İddiası Yumuşak yaklaşım “Maksimizasyon, denge, etkinlik” vb. temel iktisadi kavramların hukuku anlamak ve açıklamak için gerekli kavramlardır. Katı yaklaşım Hukuk, iktisada indirgenebilir. Bunun için geleneksel hukuk kavramlarının yerini iktisadi kavramlar alabilir. 5

Geleneksel hukuk kavramları Adalet (justice) Hak (right), Görev (duty) ve Kusur (negligence) Sonuç: İktisat teorisi, hukukun önemli bir eksiğini tamamlar.

Hukuk ve İktisat Biliminin Amaçları Hukukun Amacı : Adalet İktisadın Amacı: Etkinlik Bunun her ikisini birlikte sağlayarak, bağımsız bireyler olarak hem özgürlüklerimizi koruyup hem de barış, refah ve uyum içinde yaşanabilir. Hukukta ideal karar verici makul İktisatta ideal karar verici akılcı (rasyonel) olarak tanımlanır

Ortak Yönler 1.Sujeler (incelemeye konu olan varlık) aynı: İNSAN 2.Amaçlar ortak. İktisadın amacı, kıt kaynakların etkin biçimde kullanılması Hukukun amacı, ister yasama yoluyla konsun, ister yargıç yorumundan doğmuş olsun, toplumun kıt kaynaklarının kullanımında denge kurmaya çalışır. İktisat, kıtlık karşısında rasyonel davranışı inceler. Hukuk, bu kıtlığın üstesinden gelmeye çalışır 3.Amaçları değişik isimler taşısa da, her ikisi de mevcut alternatifler arasında en düşük maliyetli olanı seçer.