KÜLTÜR ve LİDERLİK

KÜLTÜR Bir toplumun yada tüm toplumların birikimli uygarlığıdır. Belli bir toplumun yada topluluğun kendisidir. Bir dizi sosyal sürecin bileşkesidir. Bir insan ve toplum kuramıdır. Belirli insan grubu tarafından paylaşılan inançlar, değerler, davranışlar, semboller, maddi değerler, iletişim, kuşaktan kuşağa aktarılan tüm düşünce, duygu, davranış ve üretim biçimleri, v.b.dir.

TANIMLANDIĞI TOPLUMSAL DÜZEYE GÖRE KÜLTÜR İKİYE AYRILIR ÜST KÜLTÜR: Ulus düzeyinde ele alınan kültürdür.Örneğin; Türk Kültürü, Japon Kültürü vb ALT KÜLTÜR: Kültürün ait olduğu toplumu oluşturan cemaat, kurum, endüstri koluna özgü gruplar vb.leri.

Birey belli bir kültürel ortamda doğar,o ortamdan etkilenir ve bu etkileşim sonucu kendine özgün yorumlarını geliştirir. Kültürün insan yaşam süresi içerisindeki bu kavranış aşamaları da, zaman temelinde bir kültür ayrımlaşmasını ortaya çıkarmaktadır. Buna göre üç türlü kültürün varlığından söz edilir:

Postfigurative (Sonradan öğrenilen):Atalardan alınan, tarih boyunca yerleşmiş, yaşam boyunca yavaş yavaş öğrenilen kültürdür. Cofigurative(Birlikte-eşzamanlı oluşan):Toplum üyelerinin çağdaşları ile birlikte geliştirip öğrendikleri kültürdür. Prefigurative (Önceden oluşan):Bireyin yaşamının sonraki evrelerinde öğrendiği kültürdür. Yaşlıların gençlerden aldığı, zaman içinde değişen değerleri taşıyan kültür prefigurative niteliktedir.

KÜLTÜR - LİDER Kültürü oluşturan öğeler; toplumda, örgütte, grupta bir kişinin lider olarak kabullenilmesini, benimsenmesini sağlayan algıların ve yargıların temel belirleyicisidir.

Örneğin; Otorite figürlerinin baskın olduğu bir kültürde, uyum ve itaat davranışı çok daha kolay gösterilmekte ve doğal bir durum olarak algılanmaktadır. Böyle bir kültürde otokratik bir kişinin lider olarak algılanma olasılığı artmaktadır.

Lider varolan kültürü korur mu? Yeni kültür değerleri mi oluşturur? Sizce ; Lider varolan kültürü korur mu? Yeni kültür değerleri mi oluşturur? 8

Bir ürün olarak kültürü tüm öğeleriyle bilen ve değerlendiren, bir süreç olarak, kültürün yeniden şekillenmesi ve yaratılmasında geliştireceği vizyon ve ortaya koyacağı yeni değerlerle etkin rol oynayabilen kişidir.Bu nedenlerle lider, kültürel çevreye yeni anlamlar katan bir kültür öğesidir.

Kültür mü önderi kontrol eder, yoksa önder mi kültürü kontrol eder?

Gelişmiş örgütlerde kültür, liderin duygu ve düşüncelerini önemli bir biçimde etkilemektedir. Bu tür örgütlerde liderin kültürü kontrol etmesinden ziyade kültür lideri kontrol eder ve liderin eğilimli olduğu duygu ve düşüncelerini süzer.

Hawthorne Araştırması Yapılan bir araştırmada Türk toplumunun, Doğulu ve Latin kökenli ülkelerin halkları gibi ortaklaşa davranışçı eğilimler gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırmanın ilginç yanı denek olarak seçilenlerin hepsinin, çok uluslu şirketlerin Türkiye’deki uzantılarında çalışan, batı kültürü ve değerleriyle iç içe yaşayan, iyi eğitim görmüş Türk vatandaşları olmasıdır. Aynı araştırma sonuçlarında, toplumların kültürleri 5 boyutta incelenmiştir. Baskın değerler boyutunda dişil yanımızın ön plana çıktığı yani insan ilişkilerinin,insana verilen önemin ve yaşamın genel niteliğini önde tutmanın baskın olduğu gözlenmiştir.

Kültürel Liderlik Örgütsel kültürü kurmaya ve geliştirmeye yönelik bir liderlik biçimidir. Kültürel bir lider olarak okul yöneticisinin görevi, paylaşılan bir okul kültürünün oluşturulmasıdır. 13

Eğitimciler, özellikle de okul yöneticileri toplumsal değişmeyi sağlayan sosyal ajanlardır. Bu göz önüne alınırsa;kültürümüze ait olumsuz değerleri okul içinde ve dışında etkili bir kültürel önderlik rolüyle değiştirme görevi onlardan beklenmektedir.

Kültürel Liderliğin İki Temel Biçimi YENİ BİR KÜLTÜR OLUŞTURMA VAROLAN KÜLTÜRÜ KORUMA YARATMA DEĞİŞME BİÇİMLENDİRME BÜTÜNLEŞTİRME İzleyenleri cezbetme, onlarla bütünleşme Eski kültürü zayıflatma ve yeni kültürü oluşturma Varolan kültürü canlı tutma Alt kültürler arası bölünmeleri bütünleştirme Kişisel nitelikleri kullanma Varolan kültürün işlemeyen yönlerini onarma Çatışmayı azaltma yöntemlerini kullanma Bütünleşme yöntemlerini kullanma Eski kültürü ve eski kültür öğelerini azaltma 15

Kültürel Liderlik ve Küresel Bakış Açısı Kültürel lider kendi örgütünü korur ve geliştirir. Kültür yönelimli lider örgüt kültürüne yeni değer ve semboller katar,yeni gelenekler oluşturur. Ancak kültürel lider örgütsel kültür içinde kaybolan kişi değildir. Etkili kültürel liderler, örgütün iç çevresinde olduğu kadar dış çevresindeki gelişmelerden de haberdar olan liderdir.

Ulusal ve uluslararası düzeyde meydana gelen hızlı değişmeler kültürel liderin küresel bir bakış açısına sahip olması gerektirmektedir. Bugün örgütsel mükemmellik yerini, dünya çapında mükemmel olma değerine bırakmıştır. Kültürel lider,örgütsel değer ve normları yok ederek,örgütüne küresel değerleri yerleştiremez. Asıl sorun, örgütsel değerlerle küresel değerleri uzlaştırmaktır.

Kültür Değişimi Değişim bir anlık bir olay olmayıp ,bir süreçtir Değişim olağandır ve süreklidir. Değişim teknolojik gelişmenin hızı iş dünyasının şiddetli rekabetine dayalı olarak artar. Örgütün dış çevresinin baskılarına dayalı olarak değişim ‘doğal evrimsel’ veya uyarlamacı olabilir. Değişim üst yönetim tarafından uygulanan şekliyle zorlayıcı ve ya katılımcı olabilir Değişim düzensizdir ve planlı değişim tecrübe ve uygulamaların ışığında sıklıkla yeni düzenlemelere gereksinim duyar. Değişim ile örgüt kültürü arasında bir ilişki vardır

Kültürel Liderliğin Eğitimsel Liderlik Açısından Temel Sonuçları Kültürel liderlik, okulun iklimini ve genel olarak okuldaki insan ilişkilerinin durumunu belirler. Kültürel liderlik okul yöneticisinin davranışlarını okul kültürü üzerinde yoğunlaştırır Etkili kültürel liderler,tutucu bir kültür yerine daha esnek bir okul kültürü oluştururlar. Kültürel lider, okuldaki, değer,norm,gelenek,hikaye ve sembollerin hem temsilciliğini hem de yorumunu yapar. Okul, kendisini kültürüyle çevreye tanıtır.Okul yöneticisinin çevreye yönelik olarak düzenleyeceği kültürel etkinlikler,çevre halkını okula çekebilir Kültürel liderlik, eğitimsel pazarlama sorununa çözüm getirmektedir . Okul yöneticisi okulun kültürel değerleriyle ulusal ve uluslar arası değerler arasında seçicilik ve denge rolünü oynatmasını zorunlu kılmaktadır.