TRAVMADA ADLİ SORUMLULUK

AMAÇLAR Adli olgu niteliğinde bir hasta ile karşılaşıldığında; Hastanın adli olgu niteliğinde olup olmadığını öngörülebilmesi, Yasal sorumluluğun bilinmesi

ADLİ OLGU Eğer bir kişi, bir başka kişinin veya kendisinin, kasıtlı ya da tedbirsiz ve dikkatsiz davranışı sonucunda, akli veya fiziksel sağlığını kaybetmiş ise, bu durumda bu olgu adli olgu olarak değerlendirilir.

Adli Yetkililere Bildirilmesi Gereken Olgular 1. Bir başkasının kasıtlı davranışı nedeniyle meydana gelen yaralanmalar 2. Bir başkasının tedbirsiz ve dikkatsiz davranışı nedeniyle meydana gelen yaralanmalar 3. Meslekte ve sanatta özen ve dikkat yükümlülüğüne uymama sonucu meydana gelen yaralanmalar 4. Zehirlenme olguları 5. Orijini intihar olan tüm yaralanmalar

Adli Olgularla Karşılaşıldığında-1; Hastaya gerekli olan tıbbi yaklaşım/tedavi uygulanmalı Hastaya adli olgu tanısı konuldu ise, öncelikle adli yetkililere haber verilmeli Yapılan başvuru ile ilgili not hasta kartına/dosyasına yazılmalı Sağlık personeli bu tür bir olguyu adli yetkililere bildirmez ise, suç işlemiş olacaktır (Türk Ceza Yasası Madde 279-280)

Adli Olgularla Karşılaşıldığında-2; Hastanın nereden ve ne zaman alındığı kaydedilmeli Muayene ve tedavii sırasında fiziksel delillerin kaybolmaması için dikkat gösterilmeli Saat, cüzdan, yüzük ve telefon gibi kıymetli eşyalar güvenli bir ortama alınmalı ve bu eşyalar hasta yakını ya da adli yetkiliye imza karşılığı verilmeli, alınan teslim belgesi hasta dosyasına konmalı Muayene ve tedavi sırasında travmatik lezyonların özelliğine dikkat edilmeli ve olanak varsa bu lezyonlar kayıt edilmeli

Adli Olgularla Karşılaşıldığında-3; Hasta dosyası içindeki gözlem kağıdına, adli olayın tarihi ve öyküsü, hastanın yakınmaları, muayene bulguları, konsültasyon ve tetkik (laboratuar ve radyolojik) sonuçları yazılmalı Konsültasyon yapan hekimin doldurduğu belge, laboratuar sonuç kağıtları, röntgen film ve sonuç belgeleri vb mutlaka hasta dosyası içinde saklanmalı

Adli Olgularla Karşılaşıldığında-4; Muayene ve tedavi sırasında, gözlemlenen travmatik lezyonları ayrıntılı olarak tanımlamalı Genellikle tedavi sonrası röntgen filmleri hastaya geri verilir. Bu filmler daha sonradan açılacak olan mahkemede birer fiziksel delil olarak kullanılacağı için hasta dosyası içinde kalması uygundur. Hasta dosyası içine yukarıda anılan bilgiler eksiksiz olarak doldurulduktan sonra, bu dosya mutlaka saklanmalı

ADLİ OLGU BİLDİRİMİ

Ambulanslar ve acil sağlık araçları ile ambulans hizmetleri yönetmeliği’nin sağlık personeli ile ilgili 15. maddesi’ne göre, Ambulans servisinde, sağlık personeli, ancak adlarına düzenlenmiş personel çalışma belgesiyle çalışabilirler. 24 saat faaliyet gösteren ambulans servisinde çalışan sağlık personelinin nöbet aralarındaki süre en az 48 saat olmalıdır. Nöbet listeleri aylık hazırlanır ve mesul müdür tarafından onaylanarak saklanır. Ambulans ve acil bakım teknikerleri, hekim bulunmayan ambulans ve acil sağlık araçlarında hasta ve yaralılara uygulanan tıbbi işlemlerden, hasta ve yaralı kayıtlarının düzenli tutulmasından, yapılan işlemlerin ve tıbbi müdahalelerin hastanın/yaralının dosyasına işlenmesinden sorumludur.

Ambulanslar ve acil sağlık araçları ile ambulans hizmetleri yönetmeliği’nin bildirimler ile ilgili 26. maddesine göre, Ambulans servisleri sundukları hizmet ile ilgili bilgileri örneği EK–13’ de gösterilen Ambulans Servisi Bildirim Formu ile müdürlüğe aylık dönemler halinde bildirmek zorundadır. Bu bildirimler yazılı veya bilgisayar çıktısı şeklinde olabilir. Gerektiğinde müdürlükçe istenecek her türlü bilgi kayıtlara uygun olarak verilmelidir. Adli olgu niteliğindeki bir hasta ile karşılaşıldığında, hastanın tedavisi devam ederken ya da tedavisi tamamlandıktan sonra, bu durumu adli yetkililere bildirmek zorundadırlar. Bu zorunluluk, Türk Ceza Kanununun “Adliyeye karşı suçlar” kısmındaki 279-280. maddede belirtilmektedir.

Türk Ceza Kanunu, madde 279 (Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de, yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun, adli kolluk görevini yapan kişi tarafından işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Türk Ceza Kanunu, madde 280 (Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi) Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Sağlık mesleği mensubu deyiminden tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişiler anlaşılır.

Adli olgu niteliğindeki hastaların tıbbi tedavileri başlandıktan sonra hastane polisine haber verilmeli Şüphede kalınan olgular var ise, yine de hastane polisine başvurmalı, olayın niteliğinin araştırılması adli yetkililere bırakılmalı Yapılan bu başvuru ile ilgili not hasta dosyasına yazılmalı

Adli Olgu Niteliğindeki Hastalara Yaklaşım Akış Şeması FİZİKSEL DELİLLERİ KORU 20 30 40 HASTA SAĞLIK PERSONELİ Adli olgu tanısı aldığında ADLİ YETKİLİYE BİLDİR Adli olgu bildirimi TCK MADDE 279-280 TRAVMATİK LEZYONLARA DİKKAT ET ve OLANAK VARSA KAYDET HASTA İLE İLGİLİ TIBBİ BELGELERİ SAKLA 10

ÇOCUK İSTİSMARI Çocuk Hakları Sözleşmesinin 1. maddesine göre 18 yaşın altındaki her insan çocuk sayılmaktadır.

Çocukta Fiziksel İstismar Fiziksel istismar en geniş anlamda çocuğun kaza dışı yaralanmaları olarak tanımlanabilir. Fiziksel hasar ile gelen her çocukta istismar olabileceği düşünülmeli, şüpheli olgularda çocuk hastanede tutulmalıdır. Çocuğu acil servise getiren kişilerden farklı zamanlarda ayrı ayrı anamnez alınmalı, çocuktan da ayrı anamnez alınmalıdır.

Öyküsünün gerçekçi olmaması, Saptanan travmatik lezyonları açıklayamaması, Ebeveynin şüpheli tutumu Çocuğun açıklamaları, Saptanan lezyon/ların yeri, boyutu ve özellikleri Ekimoz ve hematomun rengi kaydedilmelidir.

Çocukta Cinsel İstismar Çocukta cinsel istismar, psiko-sosyal gelişimini tamamlamamış çocuğun, bir yetişkin tarafından cinsel istekleri için kullanılması olarak tanımlanabilir. Bir başkasının cinsel istekleri için uygunsuz cinsel istismara maruz kalan kız çocuklarının oranının %20, erkek çocukların %9 olduğu tahmin edilmektedir.

Çocuklar Cinsel İstismara Uğradığını Nasıl Söylerler ? İstismarın derecesi, sıklığı artar ve çocuğu korkutursa, Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alırsa , kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederse ve söylemesi gerektiğini öğrenirse, Çocuklar sırlarını en yakın arkadaşı ile paylaşmak isteyebilirler, kardeşleri kendisinin ilk istismar edildiği yaşa gelmişse onları korumak amacıyla, ergenliğe gelmişse hamilelikten korktuğu ya da istirmarı yapan kişinin baskısından kurtulmak istediğinde,

Çocuklar Cinsel İstismara Uğradığını Nasıl Söylerler ? Çocuk güvenebileceği ve kendisiyle yakından ilgilenen bir yetişkinle karşılaştığında, Fiziksel bir yakınması (üriner enfeksiyon) sonrasında doktora gittiğinde.

Çocukta Cinsel İstismarın Tıbbi Değerlendirilmesi Cinsel saldırıya uğradığı iddia edilen hastanın muayenesi; Öykü, Tıbbi muayene Örneklerin alınması (Olaydan sonra 72 saat geçmemişse ise, testler yardımcı olabilir)

Muayene ederken; Saldırıya uğradığı iddia edilen çocuğun muayeneden önce giysilerini değiştirmesi ve banyo yapması engellenmelidir. Hem çocuktan hem de ailesinden muayene için onam alınmalıdır. Genel fiziksel muayenede ağız içi muayenesi unutulmamalıdır. Genel fizik muayenesini tamamladıktan sonra genital bölge muayenesine geçilmelidir. Ruhsal yönden klinik değerlendirme, eğitimli ruh sağlığı çalışanları tarafından yapılmalıdır.

Örnek alınırken; Cinsel saldırıdan sonra 48-72 saat içinde, saldırgandan çocuğa bulaşan ve çocuğun vücudu veya giysileri üzerinde bulunan örneklerin saptanması mümkündür. Bu örneklerin saptanması cinsel saldırının oluşup oluşmadığının gösterilmesi ve saldırganın kimliğinin belirlenmesi açısından önemlidir. Travmatik lezyonların, yabancı cisimlerin ve laboratuvar örneklerinin fotoğraflarının çekilmesi ve bunların saklanması daha sonradan ortaya çıkan sorular nedeniyle önemlidir. Fotoğraf çekilmeden önce yapılacak olan işlemin hastaya anlatılması ve onamının alınması gereklidir.

ÖZET Suç ile ilgili olaylarda temel sorun delillerin toplanmamasıdır. Acil travma olgularında Tıbbi kusuru önleyici gerekli dikkat, tedbir ve özenin gösterilmesi, Tıbbi bilgilerin kaydedilmesi, Adli yönü olan olguların ihbar edilmesi, Adli rapor düzenlenmesi (lezyonların tanımlanması, hayati tehlike, travma ağırlık derecesinin) Yasal yetki ve sorumlulukların bilinmesi GEREKMEKTEDİR.