DİŞ HEKİMLİĞİNDE ANKSİYETE BOZUKLUKLARI Prof Dr Süheyla Ünal

İyi tanımlanmış tehdit Korku Kaygı İyi tanımlanmış tehdit Bilinmeyen ya da hastalıklı şekilde tanımlanmış tehdit Stres/Tehlike/ Tehdit durumunda yaşanan ve ruhsal deneyim O anda sözkonusu olan olaya özgündür Yaşam için temel savunma tepkilerini düzenleyen OSS ile ilişkilidir Savaş/ Kaç tepkisiyle sonuçlanır Olası bir tehdit beklentisinin bireyde yarattığı “kontrol edilemezlik” duygusu Gelecek yönelimlidir Gerilimin bedensel belirtilerini taşır Belirgin olumsuz duygulanımla karakterizedir

Görülme sıklığı ve önemi Amerika’da yetişkinlerin %75’inin farklı düzeylerde dental kaygıya sahip olduğu, %5-10 düzeyde dental fobi olduğu belirlenmiştir Kadınlarda erkeklerden daha fazla görülmekte Kaçınmaya yol açtığı için tedaviyi geciktirmekte

Dental korku Bilinen bir tehdit karşısında savaş-kaç tepkisiyle sonuçlanan yanıt Daha önceki deneyimlere göre farklı şiddetlerde olabilir

Fobi Korkulan nesne, durum ya da etkinlikten kaçınmaya yol açan mantıksız ve aşırı düzeyde korku Korkulan uyarana maruz kalındığında panik atağa kadar ilerleyen anksiyete tepkisi

Dental fobi Bilinmeyen bir tehlikeye karşı oluşan bir tepki Oldukça yaygındır, daha önce deneyimi olmasa da oluşabilir Dental korkudan daha şiddetlidir Kaçınmaya yol açar

Dental fobinin kaynakları Ağzı ve dişleri hakkında kişisel endişe Kontrol kaybı Bilinmeyen Ekibe güvensizlik Yaygın anksiyete bozukluğu Panik bozukluğu

Dental fobi Potansiyel fobik uyaran Cadde....Bekleme odası ….Diş koltuğu…. İğnenin ya da aletlerin görülmesi AĞRI

Kontrol kaybı korkusu Dental anksiyete ağrıdan çok kontrol kaybı ile ilişkilidir.

Neden ağız??? Duyusal homonculus

PANİK TETİKLEYİCİ SEMPATİK AKTİVİTE HIZLI SOLUMA FELAKETLEŞTİRİCİ YORUMLAMA SOLUNUM ALKALOZU BEDEN DUYUMLARI

Diş hekimi fobisi kısır döngüsü Berggren Moore et al. BMC Psychiatry 2004 4:10

Korku kontrol protokolü Uygulamadan önce Uygulama sırasında Uygulamadan sonra

Randevu sırasında Cerrahi uygulama ve sonrası hakkında bilgilendirmek Olası risk ve komplikasyonları anlatmak Güvence vermek

Önce Cerrahi uygulamadan önceki gece uyku düzenlemesi için hipnotik bir ajan verilebilir Cerrahi uygulanacak sabah kaygıyı azaltmak için sedatif ilaç verilebilir Randevusu mümkün olduğunca sabah saatlerine verilir ve bekleme odasındaki süre en azda tutulmaya çalışılır

Uygulama sırasında Sözel rahatlatma Dikkat dağıtıcı konuşma Gereksiz gürültüleri önlemek Cerrahi aletleri hastanın görüş alanı dışında tutmak Arka planda dinlendirici bir müzik olması

Analjezi- Anestezi Etkili analjezi/sedasyon uygulamak Anksiyeteyi azaltma: Hastanın bilinci açık ve sözel tepki verebilir durumdadır. Bilişsel işlevlerini sürdürmektedir. Bilinçli sedasyon:Hastanın bilinç düzeyi bağımsız hareket edebileceği ve fiziksel uyaranlara uygun tepki verebileceği düzeyde depressedir

Sedasyon Diazepam: Anksiyolitik olarak 2 mg 8 saat önce evde po Premedikasyon için 10-15 mg operasyondan 2 saat önce hastanede po veya im Midazolam: Bilinçli sedasyon ve ansteziye giriş için Pre-op sedasyon için işlemden 1 saat önce 0.07 – 0.08 mg/kg im (2 saatlik etki)

Uygulama sırasında Kontrolün hastada olmasını sağlamak Uygulamanın nasıl olacağı, ne kadar süreceği konusunda hastayı bilgilendirmek Ağrı ya da kaygı uyandıracak bir manuplasyondan önce hastaya bilgi vermek Sık sık uygulamanın devamı konusunda hastadan izin istemek Hasta kendini iyi hissetmediğinde işlemi durdurmak (Durdurmamı istediğinizde elinizi kaldırın) Hastaya istediği süreyi vermek

Uygulamadan sonra Herhangi bir sorun olduğunda ulaşacağı kişiyi bildirmek Operasyondan sonra herhangi bir problem olup olmadığını kontrol etmek için akşam hastayı telefonla arayıp durumunu sormak