Prof. Dr. Arif YAVUZ İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi 2015 MAYIS AYI POLİTİK EKONOMİK RAPOR 07 HAZİRAN GENEL SEÇİMLER SONRASI SENARYOLAR 23 MAYIS 2015 Prof. Dr. Arif YAVUZ İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi

BUGÜN 23 MAYIS 2015 Dolar: 2,601 TL Brent Petrol: 65,53 Dolar Parite: 1,1010 Euro/Dolar Altın: 1,205 Dolar/Ons Borsa: 85.804

2015 NİSAN AYI RAPORU DÖVİZ DURUMU (Tahminimiz doğru çıkmamıştır) 18 Nisan 2015 tarihinde dolar 2,676 TL idi. Bir önceki 2015 Nisan ayı raporunda ABD Dolarının 2,750 TL’yi geçeceğini ve 2,620’nin altına inmeyeceğini söylemiştik. Dolar 2,743 TL ye kadar çıkmıştır ve sonra düşmeye başlamıştır. 2,574’e kadar düşmüş olup 2,601’den kapanmıştır. Tahminimiz doğru çıkmamıştır.

2015 NİSAN AYI RAPORU BRENT PETROL (Tahminimiz biraz sapmıştır) 18 Nisan 2015 tarihinde Brent Petrol 63,68 Dolar idi. Bir önceki raporda Brent Petrolün 53-63 Dolar arasında seyredeceğinin söylemiştik. Brent Petrol 53 Doların altına inmemiş ancak 63 Doların üstüne çıkmamıştır. Brent Petrol 67,80 Dolara kadar çıkmıştır ve 65,53 Dolardan kapanmıştır.

2015 NİSAN AYI RAPORU EURO/DOLAR PARİTESİ (Tahminimiz doğru çıkmamıştır) 18 Nisan 2015 tarihinde Euro/Dolar paritesi 1,0801 Euro/Dolar idi. 2015 Nisan ayı raporunda Euro/Dolar paritesinin1,05’in altına ineceğini söylemiştik. Tahminimiz doğru çıkmadı, Euro/Dolar paritesi 1,0659’a kadar düşmüş olup, 1,05’in altına inmemiştir. Tam aksine parite 1,1446’ya kadar çıkmıştır. 23 Mayıs 2015 tarihinde parite 1,1010’dan kapanmıştır.

2015 NİSAN AYI RAPORU ALTIN (Tahminimiz doğru çıkmıştır) 18 Nisan 2015 tarihinde altının onsu 1203 Dolar idi. 2015 Nisan ayı raporunda altının onsunun 1150 ile 1300 dolar arasında hareket edeceğini söylemiştik. Tahminimiz doğru çıktı. Altın 1170 dolar ile 1232 dolar arasında seyir etmiştir.

2015 NİSAN AYI RAPORU T.C. MERKEZ BANKASI FAİZ KARARI (Tahminimiz doğru çıkmıştır) Bir önceki raporda T.C. Merkez Bankası para politikası kurulunun faizleri değiştirmeyeceğini ve aynı tutacağını söylemiştik. T.C. Merkez Bankası para politikası kurulu Mayıs ayı toplantısında faizleri değiştirmedi. Haftalık repo faizini (politika faizi) %7,5 da sabit tuttu. Gecelik borçlanma faizi %7,25 ve borç verme faizi de %10,75 olarak değiştirmedi.

KISA VADEDE TÜRKİYE EKONOMİSİNİ ETKİLEYECEK FAKTÖRLER Artık en önemli faktör 7 Haziran 2015 Genel Milletvekili seçimleridir. İşid Olayı ve Kuzey Irak’ta Kürdistan Devletinin kurulması Güneydoğu Sorunu ve Çözüm Süreci Küresel ekonomik güçler ve Batı ülkeleri ile olan ilişkiler Avustralya Parlamentosu Ermeni soykırımını kabul etmiştir. Rusya Devlet Başkanı Putin ve Fransa Devlet Başkanı Hollande 24 Nisan 2015 ‘de soykırımı anma töreni için Ermenistan’a gitmiştir. Çanakkale’de Çanakkale savaşı ve şehitlerini anma töreni yapıldı. Bu törene, ABD, Fransa ve Rusya devlet başkanları katılmadı. Sadece İngiltere’den Prens Charles katıldı. Rusya meclisi Duma Ermeni soykırım bildirisini kabul etti. Putin ermeni olayları için katliam dedi.

ABD başkanı Obama ise ermeni olayları için soykırım demedi, büyük felaket dedi. Cemaat üyesi tutuklu bulunan gazeteci ve emniyet müdürlerinin tahliyesine karar veren 32.Asliye Ceza Mahkemesinin kararı infaz savcısı tarafından onaylanmadı. Fitch Japonya’nın kredi notunu düşürdü . Kredi notu A+’den A’ya indirildi. Görünümünü ise durağan olarak açıkladı. Mısır Devlet Başkanı Sisi, Yunanistan Başkanı Cipras ve Kıbrıs Rum kesimi lideri Anastasiodis üçlü zirve yaptı. Doğu Akdenizin yer altı zenginliklerini üç ülke arasında paylaşımını görüştüler. Katarlı Mayhoola fonu Boyner grubunun %30,7 hissesini 885 milyon liraya satın aldı Türkiye’nin ihracatı 2015 Nisan ayında geçen yılın aynı dönemine göre yine %9,8 azaldı. 11,823 milyar dolar oldu. Dolar endeksi son bir yıl içinde ilk defa mayıs ayında geriledi. Bunun nedeni ABD 2015 ilk çeyrek büyümesinin % 0,2 olmasıdır. Goldman Sachs 5 Mayıs’ta yayınladığı raporda ABD ekonomisinin 2015 yılı 2.çeyrekte %2,9 büyüyeceğini tahmin ediyor ve EURO/DOLAR paritesinin 0,95 olacağını söylüyor.

Geçen ay Fransız Total firması ile HSBC bankası Türkiye’den çıkma kararı almıştı. Bu ayda, Bank Pozitifin çoğunluk hissesine sahip İsrailli Hapahim Grubu’nun Bank Pozitif deki hissesini Altınbaş Holding’e satmak için görüşmeye başlamıştır. ABD yönetimine yakın Libya’daki Tobruk hükümeti, Libya Trablus’taki İslami hükümete silah taşıdığı iddiasıyla Türk yük gemisi bombalandı. 3.kaptan öldü. 3 mürettebat yaralandı. Çin ekonomisi 2015 ilk çeyrekte %7 büyüdü, bu büyüme 2009 yılından bu yana en düşük büyümedir. Doğan Holding ile Sayın Cumhurbaşkanı ve Hükümet arasında çok ciddi tartışma yaşanıyor. Goldman Sach Londra ofisi yayınladığı raporda, önümüzdeki 12 ay içinde DOLAR/TL ‘nin 3,150 TL olacağını söyledi Ülkemizde tüketici güven endeksi 2015 ayında 64,29 oldu. Bu rakam son 6 yılın en düşük rakamıdır. Çin’in en büyük bankası ICBC Türkiye’de Tekstilbank’ın %75,5’ini 669 Milyon Liraya GSD Holding’ten satın aldı.

07 HAZİRAN 2015 GENEL MİLLETVEKİLİ SEÇİMLERİ Bu genel seçim Ak partinin katıldığı 4.milletvekili seçimidir. 07 Haziran 2015 genel seçimi 2013 yılı 17 ve 25 Aralık olaylarından sonra yapılacak ilk genel seçimdir.

ÖNÜMÜZDE 2 SENARYO BULUNMAKTADIR 1. Senaryo : Ak parti % 43’den fazla oy alırsa Tek başına iktidar olursa. 2. Senaryo : HDP barajı geçerse ve Ak Parti % 43’den az oy alırsa. Tek başına iktidar olamaz ise.

HER BİR SENARYOYA GÖRE Ekonomik ve siyasi etkiler ile ilgili öngörüde bulunmaktayız. Şirketlerin ne yapması gerektiğini önermekteyiz.

Ak Parti % 43’den fazla oy alırsa Tek başına iktidar olursa SENARYO 1 Ak Parti % 43’den fazla oy alırsa Tek başına iktidar olursa

SENARYO 1 EKONOMİK ETKİLER Bu senaryoda Ak Parti’nin tek başına iktidarı devam etmektedir. Bu senaryoyu ekonomi ve piyasa olumlu karşılayacaktır.

SENARYO 1 DÖVİZ DURUMU Senaryo 1 de Ak Parti’nin tek başına iktidarının devam etmesi durumunda piyasalar bunu olumlu karşılayacaktır. Bu durumda seçimden sonra DOLAR/TL kısa vadede düşmeye başlayacaktır. 2,500’ün altına geleceğini tahmin etmekteyiz. Dolar/TL’nin orta vadede nasıl bir seyir izleyeceği, Ak Parti hükümetinin izleyeceği ekonomik ve siyasi politikalar ve küresel ekonomik ve batı güçleri ile olan ilişkilere bağlı olacaktır.

SENARYO 1 BORSA Bu senaryo gerçekleşirse, seçimden sonra Borsa kısa vadede yükselmeye başlayacaktır. Borsanın 90.000’i geçeceğini tahmin etmekteyiz. Borsa’nin orta vadede nasıl bir seyir izleyeceği, Ak Parti hükümetinin izleyeceği ekonomik ve siyasi politikalar ve küresel ekonomik ve batı güçleri ile olan ilişkilere bağlı olacaktır.

SENARYO 1 FAİZLER T.C. Merkez Bankası Para Politikası kurulunun Haziran ayında yapacağı toplantıda faizleri 0,25-0,50 puan indireceğini tahmin etmekteyiz. Faizlerin orta vadede nasıl bir seyir izleyeceği, Ak Parti hükümetinin izleyeceği ekonomik ve siyasi politikalar ve küresel ekonomik ve batı güçleri ile olan ilişkilere bağlı olacaktır.

SENARYO 1 EKONOMİ VE İÇ PİYASA Ak Partinin tek başına iktidar olmasını piyasa olumlu karşılayacağı için son 1 yıldır devamlı olarak kötüye giden ekonomi ve iç piyasanın, kısa vadede kötüye gidişinin duracağını tahmin etmekteyiz. Ekonominin ve İç Piyasanın orta vadede nasıl bir seyir izleyeceği, Ak Parti hükümetinin izleyeceği ekonomik ve siyasi politikalar ve küresel ekonomik ve batı güçleri ile olan ilişkilere bağlı olacaktır.

SENARYO 1 GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ Bu senaryoda, gayri menkul fiyatlarının hem dolar bazında ve hem de TL bazında ne olacağı, Ak Parti hükümetinin izleyeceği ekonomik ve siyasi politikalar ve küresel ekonomik ve batı güçleri ile olan ilişkilere bağlı olacaktır.

SENARYO 1 ÖNERİLERİMİZ Senaryo 1 Gerçekleşecek İse Kısa vadede döviz düşeceği için seçimden önce elimizdeki dövizlerin TL’ye çevrilmesi gerekmektedir. Nakitimizi TL’de tutmamızı tavsiye etmekteyiz. Seçimden önce kısa vadede döviz borçlanmak uygun olabilir. Gayri menkul fiyatları diplerde olacağı için, Gayri menkul almak için araştırma yapılması uygundur. Ekonominin düzelme ihtimali olduğu için, şirketler yatırım için fizibilite çalışması yapmaya başlayabilirler. Faizler düşüş trendine gireceği için rotatif faizlere dönülmesinde fayda vardır. İstanbul Borsası çıkmaya başlayacağı için, seçimden önce hisse senedi alınmasını tavsiye ediyoruz.

SENARYO 2 HDP barajı geçerse ve Ak Parti %43’den az oy alırsa. Ak Parti tek başına iktidar olamaz ise.

SENARYO 2’NİN ALTERNATİFLERİ Alternatif : AKP + MHP Koalisyonu Alternatif : AKP azınlık hükümeti (MHP veya HDP destekli) Alternatif : CHP + MHP Azınlık Hükümeti (HDP Destekli) Alternatif : Hükümet kurulamaması erken seçime gidilmesi

SENARYO 2 Senaryo 2 de sayın Cumhurbaşkanının görevlendirmesi çok önemlidir. Ak Partinin 1.parti olacağı şüphesizdir. Senaryo 2 ‘de kilit parti MHP olmaktadır. Kanaatimize göre, MHP’nin olmadığı veya desteklemediği hükümet kurulamamaktadır. Bu senaryo’da hangi hükümetin kurulacağına MHP karar verecektir. Bu senaryoda 45 gün içinde hükümet kurulmaz ise erken seçime gidilebilir.

SENARYO 2 SİYASİ VE EKONOMİK ETKİLER Senaryo 2 deki 4 alternatifin de ekonomik etkileri aynı yönde olmaktadır. Sadece alternatife göre ekonomik etkinin şiddeti ve süresi değişmektedir. Kısa vadede en şiddetli etki hükümetin kurulamaması ve erken seçime gidilmesi ile olacaktır.

SENARYO 2 ALTERNATİF 1 AKP + MHP Koalisyonu

SENARYO 2 ALTERNATİF 1 AKP + MHP KOALİSYONU Senaryo 2’nin gerçekleşmesi durumunda , 4 alternatif içinde bu koalisyonun kurulması ekonominin, ülkenin ve milletin faydasına olacak en iyi alternatiftir. AKP+MHP koalisyonunun kurulması tek başına iktidara göre ülkenin ekonomisi açısından iyi olmayacaktır. Ancak ülkenin siyasi, sosyal ve hukuki durumu açısından iyi olacaktır. AKP+MHP koalisyonu kurulduğunda son 1 yılda oluşan iktidarın güç zehirlenmesi sona erecektir. MHP’nin AKP’yi dengelemesi ile zayıflayan hukuk devleti tekrar güçlenmeye başlayacaktır. AKP’nin dosyaları ve tapeleri artık gündeme gelmeyecek ve bu konuda siyasi ve hukuki krizler oluşmayacaktır. AKP, bu koalisyon ile kendi bölünmesini engelleyecektir. Ancak, bu koalisyonun kurulması ile 2 partinin de oy kaybetme ihtimali yüksek görülmektedir. Bu koalisyonun uzun sürmeyeceğini ve en geç 2017’de erken seçime gidileceğini tahmin etmekteyiz.

ALTERNATİF 1 AKP + MHP KOALİSYONU EKONOMİK ETKİLER DÖVİZ : 1. Seçim sonrası hükümet kurulana kadar döviz yükselmeye devam edecektir. Doların 2,800 TL’yi geçeceğini tahmin etmekteyiz. 2. Hükümet kurulduktan sonra ise dövizin nasıl hareket edeceği hükümetin izleyeceği ekonomik ve siyasi politikalara bağlı olacaktır. BORSA: 1.Seçim sonrası hükümet kurulana kadar İstanbul borsası düşmeye başlayacaktır. Borsanın 80.000’in altına geleceğini tahmin etmekteyiz. 2. Hükümet kurulduktan sonra ise borsanın nasıl hareket edeceği FAİZLER: 1.Seçim sonrası hükümet kurulana kadar Merkez Bankası’nın faizleri değiştirmeyeceğini beklemekteyiz. Ancak piyasada faizlerin artacağını tahmin etmekteyiz. 2. Hükümet kurulduktan sonra ise faizlerin nasıl hareket edeceği

ALTERNATİF 1 AKP + MHP KOALİSYONU EKONOMİK ETKİLER EKONOMİ VE İÇ PİYASALAR : 1. Bu koalisyonun tek başına iktidar dönemine göre ekonomik politikalarda fazla başarılı olamayacağını düşünmekteyiz. 2. Bu nedenle ekonominin ve piyasanın düzeleceğini beklememekteyiz. GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ: 1. Koalisyon döneminin başlaması ile tek başına iktidar dönemine göre ekonominin kötüleşeceğini 2. Bu nedenle gayri menkul fiyatlarının dolar bazında düşeceğini tahmin etmekteyiz.

AKP Azınlık Hükümeti (MHP veya HDP destekli) SENARYO 2 ALTERNATİF 2 AKP Azınlık Hükümeti (MHP veya HDP destekli)

SENARYO 2 ALTERNATİF 2 AKP AZINLIK HÜKÜMETİ MHP’nin desteklediği azınlık hükümeti aslında erken seçim hükümeti olacaktır. Bu hükümet en kısa sürede ülkeyi seçime götürecektir. HDP’nin desteklediği bir Ak Parti azınlık hükümetinin kurulması durumunda, AKP bu hükümet karşılığında HDP’ye taviz vermek zorunda kalacaktır. Bu AKP azınlık hükümeti döneminde AKP’nin bölünme ihtimali yüksek olacaktır.

ALTERNATİF 2 AKP AZINLIK HÜKÜMETİ EKONOMİK ETKİLER DÖVİZ : 1. Seçim sonrası azınlık hükümeti kurulana kadar döviz yükselmeye devam edecektir. Doların 2,800 TL’yi geçeceğini tahmin etmekteyiz. 2. Azınlık hükümeti kurulduktan sonra ise dövizin nasıl hareket edeceği hükümetin izleyeceği ekonomik ve siyasi politikalara bağlı olacaktır. BORSA: 1.Seçim sonrası azınlık hükümeti kurulana kadar İstanbul borsası düşmeye devam edecektir. Borsanın 80.000’in altına geleceğini tahmin etmekteyiz. 2. Azınlık hükümeti kurulduktan sonra ise borsanın nasıl hareket edeceği hükümetin izleyeceği ekonomik ve siyasi politikalara bağlı olacaktır. FAİZLER:1.Seçim sonrası azınlık hükümeti kurulana kadar Merkez Bankası’nın faizleri değiştirmeyeceğini beklemekteyiz. Ancak piyasada faizlerin artacağını tahmin etmekteyiz. 2. Azınlık hükümeti kurulduktan sonra ise faizlerin nasıl hareket edeceği

ALTERNATİF 2 AKP AZINLIK HÜKÜMETİ EKONOMİK ETKİLER EKONOMİ VE İÇ PİYASALAR : 1. Bu azınlık hükümetinin tek başına iktidar dönemine göre ekonomik ve sosyal politikalarda fazla başarılı olamayacağını düşünmekteyiz. 2. Bu nedenle ekonominin ve piyasanın düzeleceğini beklememekteyiz. GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ: 1. Azınlık hükümetinin başlaması ile tek başına iktidar dönemine göre ekonominin kötüleşeceğini düşünmekteyiz. 2. Bu nedenle gayri menkul fiyatlarının dolar bazında düşeceğini tahmin etmekteyiz.

CHP+MHP Azınlık Hükümeti (HDP destekli) SENARYO 2 ALTERNATİF 3 CHP+MHP Azınlık Hükümeti (HDP destekli)

SENARYO 2 ALTERNATİF 3 CHP+MHP AZINLIK HÜKÜMETİ Bu azınlık hükümetinin kurulması ile 17-25 Aralık dosyalarının tekrar açılacağını düşünüyoruz. Eski 4 bakan ile ilgili mahkeme sürecinin başlayacağını tahmin etmekteyiz. Bu alternatif de AKP’nin bölünme ihtimali çok yüksek görülmektedir. Yaşanacak siyasi olaylar ve mahkeme süreçleri kısa ve orta vadede ekonomiyi olumsuz etkileyecektir. Uzun vadede ekonominin durumu, küresel ekonomik ve batı güçleri ile ilişkilere ve küresel piyasalara bağlı olacaktır. Bu azınlık hükümeti ile HDP’ye taviz verilmesi gerekmektedir. Bu azınlık hükümeti, Ak Parti için en kötü olan alternatiftir.

ALTERNATİF 3 CHP+MHP AZINLIK HÜKÜMETİ EKONOMİK ETKİLER DÖVİZ : 1. Seçim sonrası azınlık hükümeti kurulana kadar döviz yükselmeye devam edecektir. Doların 2,800 TL’yi geçeceğini tahmin etmekteyiz. 2. Azınlık hükümeti kurulduktan sonra ise dövizin seyri, hükümetin uygulayacağı ekonomik politikalar ve küresel ekonomik ve batı güçleri ile olan ilişkilere bağlı olacaktır. BORSA: 1.Seçim sonrası azınlık hükümeti kurulana kadar İstanbul borsası düşmeye devam edecektir. Borsanın 80.000’in altına geleceğini tahmin etmekteyiz. 2. Azınlık hükümeti kurulduktan sonra ise borsanın seyri, hükümetin FAİZLER:1.Seçim sonrası azınlık hükümeti kurulana kadar Merkez Bankası’nın faizleri değiştirmeyeceğini beklemekteyiz. Ancak piyasada faizlerin artacağını tahmin etmekteyiz. 2. Azınlık hükümeti kurulduktan sonra ise faizlerin seyri, hükümetin

ALTERNATİF 3 CHP+MHP AZINLIK HÜKÜMETİ EKONOMİK ETKİLER EKONOMİ VE İÇ PİYASALAR : 1. Bu azınlık hükümetinin tek başına iktidar dönemine göre ekonomik ve sosyal politikalarda fazla başarılı olamayacağını düşünmekteyiz. 2. Bu nedenle ekonominin ve piyasanın düzelmesi, hükümetin uygulayacağı ekonomik politikalar ve küresel ekonomik ve batı ve güçleri ile olan ilişkilere bağlı olacaktır. GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ: 1. Azınlık hükümetinin başlaması ile tek başına iktidar dönemine göre ekonominin kötüleşeceğini düşünmekteyiz. 2. Bu nedenle gayri menkul fiyatlarının seyri, hükümetin

Hükümet Kurulamaması Erken Seçime Gidilmesi SENARYO 2 ALTERNATİF 4 Hükümet Kurulamaması Erken Seçime Gidilmesi

SENARYO 2 ALTERNATİF 4 HÜKÜMET KURULAMAMASI, ERKEN SEÇİME GİDİLMESİ Anayasaya göre 45 gün içinde hükümet kurulamaz ise, Cumhurbaşkanı ülkeyi erken seçime götürebilir. Ülke tekrar seçim ortamına ve Ak Parti sıkıntılı bir sürece girecektir. Bir sonraki seçimde Ak Parti’nin oyunun daha fazla düşme ihtimali yüksektir. Tekrar seçime gidilmesi durumunda Ak Parti’nin ülkenin yönetiminde etkisi azalacaktır. Ak Partinin bölünme ihtimali yüksek olacaktır. Parti içinde güçlü muhalefet olabilecektir.

ALTERNATİF 4 HÜKÜMET KURULAMAMASI, ERKEN SEÇİME GİDİLMESİ EKONOMİK ETKİLER DÖVİZ : 1. Hükümet krizi ve siyasi istikrarsızlık dövizin yükselmesini sağlayacaktır. 2. Seçim olana kadar Dolar yükselecektir.Doların 3,000 TL’ye kadar çıkma ihtimali vardır. BORSA: 1.Hükümet krizi ve siyasi istikrarsızlık borsayı düşürecektir. 2. Seçim olana kadar, borsanın 70.000’in altına geleceğini tahmin etmekteyiz. FAİZLER:1.Hükümet krizi ve siyasi istikrarsızlık doları arttıracağı için Merkez Bankası’nın faizleri arttıracağını tahmin etmekteyiz. 2. Faizlerin %17-18’e çıkacağını öngörmekteyiz.

ALTERNATİF 4 HÜKÜMETİN KURULAMAMASI , ERKEN SEÇİME GİDİLMESİ EKONOMİ VE İÇ PİYASALAR : 1. Hükümet krizi ve siyasi istikrarsızlık, ekonomiyi ve iç piyasayı bozacaktır. 2. Yeni ve istikrarlı hükümet kurulana kadar ekonomi kötüye gidecektir. GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ: 1. Hükümet krizi ve siyasi istikrarsızlık, dövizi arttıracağı ve iç talebi daraltacağı için gayri menkul fiyatlarının Dolar bazında düşmeye devam edeceğini tahmin etmekteyiz.

ÖNGÖRÜMÜZ VE TAVSİYEMİZ Kanaatimize göre, Ak Parti tek başına iktidar olamamaktadır. Senaryo 2’nin gerçekleşmesi beklenmektedir. Senaryo 2’nin gerçekleşmesine göre hareket edilmesini ve seçimden önce pozisyon alınmasını tavsiye ediyoruz

TEŞEKKÜR EDERİZ.