 İş yükü ve çalışma gücünün en iyi şekilde dengelenip, hem çalışanın sağlığını koruyan, hem de üretimin artmasını sağlayan insan – makine – çevre sisteminin başarılması için biyolojik bilginin anatomi, fizyoloji ve deneysel psikoloji alanlarında uygulanmasına ergonomi denir.

 İnsan – makine sistemine ilişkin fiziksel konular  İnsan – makine sistemine ilişkin kavramsal konular  İşyeri tasarımı ve iş alanı yerleşimi  Fiziksel çevre  Psikolojik çevre  Görev tasarımı seçme, eğitme

 Ergonomi maliyetleri azaltır.  Ergonomi verimliliği arttırır.  Ergonomi kaliteyi yükseltir.  Ergonomi çalışan bağlılığını arttırır.  Ergonomi daha iyi bir güvenlik kültürü yaratır.

 Verim azalır.  Kayıp zamanlar artar. Birim üretim süresi uzar.  Devamsızlıklar ve işten ayrılmalar artar.  İşle ilgili hatalar artar.  İş kalitesi düşer.  Çalışanlarda fiziksel ve psikolojik sorunlar artar.  İş kazaları ve meslek hastalıkları artar.

 İş yükü, stres Yorgunluk Yaralanma riski Meslek hastalıkları İş kazaları Dikkatsizlik Hata İş süreleri Devamsızlık Kayıp zamanlar Ek masraflar Kalite maliyetleri Üretkenlik Verimlilik Kalite Kar Ülkenin refahı ve Çalışan mutluluğu

Masa ve Bilgisayar Başında Uzun Süre Çalışanlarda Gün Sonunda Boyun, Omuz, El Bileği, Sırt Bölgesinde Ağrı, Hareket Kısıtlılığı ve Uyuşma Gibi Yakınmalar Sıktır. İş başarısını ve yaşam kalitesini de düşüren bu durum bazı temel ERGONOMİK ÖNLEMLER İLE ENGELLENEBİLİR.

 Aydınlatmanın sağlanması ve uygun ışık kaynağının seçilmesi,  Oturma ve ayakta durma sırasında vücudun uygun duruş şeklinin (postür) sağlanması.

 Ofis egzersizleri  Bel ağrılarına karşı koruyucu ergonomi ilkeleri

Hata: Ofis ortamındaki havanın kuruması nedeniyle oluşan çok kuru hava. Sonuç: Akciğer rahatsızlıkları, bronşit, soğuk algınlığı ve nezlenin artması, göz ve deri hastalıkları, göz kuruluğu, deri döküntüleri, alerjik duyarlılığın artması.

 Hata: Bilgisayar karşısında geçirilen sürenin uzun olması.  Sonuç: Bilgisayar monitörlerinden yayılan negatif yüklü partiküller, insan bedeninde ve gözlerde negatif elektrik yükü oluşturarak havadaki pozitif yüklü toz parçacıklarını çekip gözlerde konjonktivite neden olur

Hata: Çalışma alanının önünde ışık kaynağı (pencere, lamba, yansıtıcı vs.) oluşu. Sonuç: Ekran kullanıma uygun olsa bile çalışma alanı yanlış aydınlatıldığı için, kamaşma ve göz rahatsızlıkları, baş ağrısı.

 Endüstrinin gittikçe artan makineleşmesine karşın, insanlar, her araç-gereç sistemi için gereklidir. Makinesiz insan ve insansız makine olamayacağından dolayı ergonomide ele alınan başlıca sorun makinenin insanın yeteneklerine, insanın da makineyi en etkin bir biçimde kullanabileceği bir şekilde ortam oluşturmaktadır

 Mesela parmaklar kullanılarak görülecek bir işin de parmağın tabii yapısına ve kabiliyetlerine uygun olması gerekecektir.  Nitekim daktilo, telefon, bilgisayar klavyesi, diş fırçası vb. mamullerin geliştirilmesinde ergonomi prensibinden faydalanılır. Oturma yerlerinin şekli ve eşyalardaki işaret ve kumanda düğmelerinin durumu, gürültü, ses ve ışık seviyeleri ve daha niceleri ergonominin inceleme sahasına girer.

 Gürültü  Aydınlatma  İş yerinde renk  İklimlendirme  Kassal çalışma

 Gürültünün kulağa etkisi şiddetine ve etkidiği süreye bağlıdır. Risk oluşturan ses düzeyi aşıldığında belirli dinlenme zamanından sonra geçen geçici sağırlık olayı ile karşılaşılır.

 1.Gürültünün oluşmaması ve azaltılması. Birincil önlemler (sessiz çalışan makine konstrüksiyonu,gürültüsüz iş yöntemlerini seçme…)  2.Gürültünün yayılmasını önlemek, gürültüyü olduğu yere hapsetmek. İkincil önlemler. 3.Kişisel koruyucularla gürültünün etkilerinden korunma. Üçüncü gurup önlemler.

 Optik duyu kanalımız hem günlük özel yaşamımızda, hem de iş yaşamımızda bu nedenle çok önemlidir. İş yerinin doğru aydınlatılmasıyla sadece iş performansı artırılmaz, aynı zamanda olası hatalar, tehlikeler de fark edilir ve önlenir.

 Aydınlatma araçlarından çıkan ışık ışınları direkt veya yansıyarak göze gelmemelidir. Yapay aydınlatma doğal aydınlatmaya yakın olmalıdır. Çalışma alanında keskin gölgeler oluşmamalıdır. Aydınlatmada titreşim (pırıldama) olmamalıdır.

Yanlış Aydınlatma Doğru Aydınlatma

 Yapay aydınlatmada renklerin iyi ve doğru anlaşılabilmesi için ışık kaynağının emisyon spektrumu gün ışığının spektrumuna benzer olmalıdır. Eğer yapay ışık kaynağı, sadece monokromatik ışık yayan bir Natriyum buharı lambası ise, yani tüm ışık enerjisi tek dalga boyunda bir ışık ise, bu lamba tarafından aydınlatılan nesneler de ancak o dalga boyunda ışık yansıtacaklarından bakılan nesnelerin renkleri anlaşılamaz

 İstirahat halinde iken ihtiyaç kadar kan kaslara iletilmekte; dinamik çalışmada ise kan ihtiyacı artmakla birlikte yeterli miktar karşılanabilmektedir. Halbuki statik çalışmada, dinamik çalışmaya nazaran daha az kana ihtiyaç duyulmasına rağmen, kaslar, gergin olmaları sebebiyle damarlara basınç yapmakta ve kan dolaşımını engellemektedir.Bu da yorulmaya neden olur.

 Gürültü, aydınlatma, ısı, titreşim, çalışma alanı dizaynı, kullanılan malzeme dizaynı  Sandalye,koltuk,ambulans dizaynı,kıyafet ve ayakkabı dizaynı

 Mesai saatleri, vardiya, mola saatleri, yemek saatleri  Masa,bilgisayar kullanımı,  Yük taşıma ve duruş bozuklukları

 İş başarısını ve yaşam kalitesini düşüren bu durum bazı temel ERGONOMİK ÖNLEMLER İLE ENGELLENEBİLİR.

 Yapılan işin sürekli tekrarı  Kuvvete dayalı çalışma  Kasları yoran bir şekilde çalışma pozisyonu  Mekanik gerilme  Olağandışı sıcaklık  Titreşim sarsıntılar

Çalışma alanının iyi düzenlenmiş olması Masa ve sandalyelerin kişiye özel ayarlarının yapılması Monitör, klavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi Aydınlatmanın sağlanması ve uygun ışık kaynağının seçilmesi

Oturma ve ayakta durma sırasında vücudun uygun duruş şeklinin (postür) sağlanması, Ofis egzersizleri, Bel ağrılarına karşı koruyucu ergonomi ilkelerinin uygulanmasıdır.

 Mehmet Can DAĞLI  Mevlüt EĞİN  Çağla SALDAMLI  Buse ÇOŞKUN  Nazife ESER  Şükran YARBOYNU