HAS 222 Risk Değerlendirmesi
Neden Önemli? İnsani Maddi Kanuni
Risk Değerlendirmesi Az tehlikeli (6 yılda bir yenileme) Çok tehlikeli (2 yılda bir yenileme)
Risk Analizi Tehlike: Zarar verme potansiyeli Risk: Tehlikeye ilişkin istenmeyen durumun meydana gelme ihtimali
Risk Nedir? Risk = İ x D İ : İhtimal D: Zararın derecesi RİSK: Tehlikelerden kaynaklanan bir olayın, meydana gelme ihtimali ile zarar verme derecesinin bir bileşkesidir. İ H T M A L RİSK ZARAR - HASAR
Risk Terminolojisi Risk değerlendirme süreci şu soruyla başlar; “Ne yanlış gidebilir?” Risk değerlendirmesi aşağıdakileri kapsar; Tehlikelerin belirlenmesi Olasılığın belirlenmesi Sonucun değerlendirilmesi
Tehlikelerin Belirlenmesi Fiziksel Tehlike Kaynakları: Gürültü Titreşim Yüksek ya da alçak basınç Radyasyon Sıcak/soğuk Keskin objeler, v.b. Kimyasal Tehlike Kaynakları: Bütün kimyasallar Biyolojik Tehlike Kaynakları: Hastalığa yol açabilecek bütün mikroorganizmalar Elektriksel Tehlike Kaynakları
Risk Değerlendirme Metotları 100’lerce yöntem Nitel Nicel Karma
Risk Değerlendirme Yöntemleri Kontrol Listesi (Check- List) Birincil Risk Analizi yöntemidir. Matris metodu En yaygın metotlardan birisidir. Fine Kinney Matris yönteminin modifiye edilmiş halidir. Olasılık, Frekans ve Sonucun şiddeti parametrelerini içerir. Tehlike ve Çalışılabilirlik Analizi (HAZOP) Kimya yaygın olarak kullanılır, sapmaların proses üzerindeki etkileri değerlendirilir. Normal Sistemden Sapma ve Etkileri Analizi (FMEA) Ekipman ve prosesde oluşabilecek hatalar ve bunların sistem üzerindeki etkileri değerlendirilir Hata Ağacı Analizi (FTA), Olay Ağacı Analizi (ETA) ve Neden Sonuç Analizi (CCA) yöntemleri İstenmeyen olaya sebep olabilecek gelişmeler sistematik bir şekilde değerlendirilir.
Kontrol Listesi Donanımın ve aletlerin tam olup olmadığını ve kusursuz işleyip işlemediğini saptar Evet ve Hayır şeklinde cevap verilebilecek sorulardan oluşur Tedbir önerileni de içermelidir
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü RİSK DEĞERLENDİRMESİ REHBERLERİ "Taksi ile Yolcu Taşımacılığında Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Çağrı Merkezlerinde Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. “Diş Klinik ve Muayenehanelerinde Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Kasaplarda Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Kuru Temizlemecilerde Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Mutfak Lokanta Pastanelerde Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Ofislerde Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Apartmanlarda Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Kuaförlerde Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Genel Yolcu Taşımacılığı Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ. "Özel Güvenlik Faaliyetleri Risk Değerlendirmesi Rehberi" için TIKLAYINIZ.
Dişçi Muayenehaneleri için örnek kontrol listesi Konu Başlığı Kontrol Listesi Evet Hayır Alınması Gereken Önlem Sorumlu Kişi Tamamlanacağı Tarih GENEL Zemin kayma veya düşmeyi önleyecek şekilde uygun malzeme ile kaplanmış ve iç ve dış zeminler (salon girişi, merdivenler vs.)düzenli olarak kontrol ediliyor mu? Zeminde çökme, erime vb. deformasyonlar var mı? Aynalar da dâhil cam yüzeyler (cam aksamlı mobilyalar, kapı, pencere vb.) uygun şekilde monte edilmiş, yüzeyler üzerinde kırık ve çatlak gibi hatalar bulunuyor mu? Merdiven genişlikleri ve basamak yükseklikleri uygun mu? Merdivenler boyunca tırabzanlar mevcut mu? Tırabzan ayakları arasında uygun aralıklarla dikmeler veya düşmeyi önleyecek kapalı bloklar mevcut mu? Temizlik yapılan alanda kaymayı önlemek için gerekli önlemler alınıyor mu? Bütün alanlar iyi aydınlatılmış, pencere alanı yeterince büyük ve doğal aydınlatmadan yeterince faydalanılıyor mu? ÇSGB, İSG Gn.Md.
Matris Metodu Bu metot diğer birçok metodun temelini teşkil eder. Karma bir risk değerlendirme metodudur. Genellikle 3×3 ya da 5×5 olarak uygulanır. Risk matrisinde riskin seviyesi istenmeyen olayın meydana gelme ihtimali ve sonucun şiddetine bağlı olarak belirlenir. Her bir tehlike için olasılık ve şiddet değerleri atanır. Elde edilen risk skorunun matrisdeki yeri belirlenir. Uygun tedbirler önerilir.
Tehlikeli Olayın gerçekleşme ihtimali İhtimal Ortaya çıkma sıklığı ------------------- ---------------------------- 1 ÇOK KÜÇÜK YILDA BİR 2 KÜÇÜK ÜÇ AYDA BİR 3 ORTA AYDA BİR 4 YÜKSEK HAFTADA BİR 5 ÇOK YÜKSEK HER GÜN
Tehlikeli Olayın Sonucunun Şiddeti SONUÇ ŞİDDET 1- ÇOK HAFİF : İş saati kaybı yok, ilkyardım gerektiren 2- HAFİF : İş günü kaybı yok, ilk yardım gerektiren 3- ORTA : Hafif yaralanma, tedavi gerekir 4- CİDDİ : Ölüm, Ciddi yaralanma, meslek hastalığı 5- ÇOK CİDDİ : Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik
Doç.Dr. Hülya Yavuz Ersan Risk Matrisi (5×5) OLASILIK SONUÇ ÇOK CİDDİ Çok Hafif (1) Hafif (2) CİDDİ Orta (3) ORTA Ciddi (4) HAFİF ÇOK HAFİF Çok Ciddi (5) 1 4 3 2 5 OLASILIK Çok Küçük (1) ÇOK YÜKSEK Anlamsız 1 Düşük 2 Düşük 3 Düşük 4 Düşük 5 YÜKSEK YÜKSEK YÜKSEK ORTA DÜŞÜK 25 20 15 10 5 5 Küçük (2) Düşük 2 Düşük 4 Düşük 6 Orta 8 Orta 10 YÜKSEK YÜKSEK YÜKSEK ORTA ORTA DÜŞÜK 4 20 16 12 8 4 Orta (3) Düşük 3 Düşük 6 Orta 9 Orta 12 Orta 15 ORTA YÜKSEK ORTA ORTA DÜŞÜK DÜŞÜK 15 12 9 6 3 3 Yüksek (4) Düşük 4 Orta 8 Orta 12 Yüksek 16 Yüksek 20 ORTA ORTA DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK KÜÇÜK 4 10 8 6 2 2 Çok Yüksek (5) ÇOK KÜÇÜK Düşük 5 Orta 10 Orta 15 Yüksek 20 Tolore Edilemez 25 DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK DÜŞÜK 4 3 2 1 5 1 Doç.Dr. Hülya Yavuz Ersan
KABUL EDİLEMEZ RİSK DİKKATE DEĞER RİSK KABUL EDİLEBİLİR RİSK SONUÇ EYLEM 15-25 KABUL EDİLEMEZ RİSK Bu risklerle ilgili hemen çalışma yapılmalı 5-12 DİKKATE DEĞER RİSK Bu risklere mümkün olduğu kadar çabuk müdahale edilmeli 1-4 KABUL EDİLEBİLİR RİSK Acil tedbir gerektirmeyebilir
Risk Kontrol Tedbirleri Risk analizi yapıldıktan sonra büyük risklerin kabul edilebilir seviyelere indirilebilmesi için uygun tedbirler önerilir. Toplu Koruma Mühendislik Kontrolü (fiziksel değişiklikler) İşin yapılış şeklinde değişiklik yapılarak kontrol Kişisel Koruma Kişisel koruyucu donanımlar
Toplu Koruma Tedbirleri Riskin ortadan kaldırılması (mümkünse) Tehlikeli olmayan ya da daha az tehlikeli olanla yer değiştirme Yalıtım ve izolasyon Havalandırma (genel/bölgesel) Lokal aydınlatma Makine muhfazaları Uyarı işaretleri İdari önlemler
Kişisel Koruma Tedbirleri İşe uygun kişinin seçilmesi, eğitim, gözetim İşe girişte sağlık kontrolü Düzenli sağlık kontrolü Kişisel koruyucu donanımlar