İSLAM MEDENİYETİ TARİHİ

İSLAM MEDENİYETİNİN GELİŞİM AŞAMALARI VE TEMEL ÖZELLİKLERİ İslâm Medeniyetinin Aşamaları Doğuş Gelişme ve Yükselme Duraklama ve Yeni Arayışlar

İSLAM MEDENİYETİNİN GELİŞİM AŞAMALARI Doğuş Aşaması Hz. Muhammed’in İslam’ı tebliğ ile görevlendirilmesinden (VII. Yüzyıl başları) Emevilerin yıkılışına (VIII. Yüzyıl ortalarına) kadar geçen yaklaşık bir buçuk asırlık dönemdir. İslamiyet önce Arap yarımadasına, daha sonra dört halife döneminde Suriye, Filistin, Irak, Mısır Kuzey Afrika, Doğu Akdeniz, İran ve Horasan topraklarına kadar yayılmıştır.

İSLAM MEDENİYETİNİN GELİŞİM AŞAMALARI Gelişme ve Yükselme Aşaması Bu dönem iki aşamalı düşünülmelidir: - VIII. Yüzyıl ortalarında Abbasi Devleti’nin kuruluşundan Selçuklu Türklerinin XI. Yüzyıl ortalarında İslam dünyasında hakimiyet kurdukları zamanı içine alır. Bu dönemde İslam medeniyetine Arapların yanı sıra Farsların ve Türklerin de önemli katkıları olmuştur. - XI. Yüzyılın ortalarında Selçuklu Türklerinin İslam dünyasında hakimiyet kurmasından XVII. Yüzyıla kadar uzanan uzun dönemi içeren aşamadır.Bu merhalede İslam medeniyetine en büyük katkı, Türkler tarafından yapılmıştır.

İbn Haldun’un Fas'ta bir dönem çalışmalar yaptığı Ebu İnaniye medresesi

MÜSLÜMAN BİLİM ADAMLARINDAN BAZILARI 1) İbnü'n-Nefis 2) Sabit bin Kurra 3) İbn-i Sina 4) el-Kindi 5) Ebu'l Kasım Zehravi 6) Muhammed Ebu Bekir Zekeriya Razi 7) Ali Kuşçu 8) Battani

Bilgi seviyesi oldukça yüksek olan Müslüman tıp adamlarının çalışmaları, Avrupa'nın dört bir yanında temel başvuru kaynağı olarak kullanıldı. Altta Müslüman bilim adamlarının kırık-çıkık tedavisinde kullandıkları yöntemleri gösteren şema yer almaktadır. Sol üstte ve altında Müslüman tıp adamlarının insanın anatomisi üzerine yaptıkları ve sindirim ve dolaşım sistemini gösteren çizimler görülmektedir. Müslüman Bilim Adamlarının Çalışmalarından Örnekler 1) El-Haskafi tarafından tasarlanmış olan ve değişen su seviyesini ölçmekte kullanılan alet. 2) Müslüman bilim adamlarının Güneş ve Ay tutulmalarını hesaplamak için kullandıkları çizimler. 3) İbn-i Sina'nın çalışmalarını not aldığı defteri, Şam Milli Müzesi'nde bulunmaktadır. 4) Müslüman tıp adamları tarafından tasarlanan, kan basıncını ölçmek için kullanılan alet. 5) Gözün anatomisi üzerine yapılan bu çalışma el-Mutadibih'e aittir.

İSLAM MEDENİYETİNİN GELİŞİM AŞAMALARI Duraklama ve Yeni Arayışlar Aşaması Müslümanların siyasi hakimiyetlerini de büyük ölçüde kaybettikleri XVIII-XX.yüzyıllardır. Bu dönemde görülen başlıca zaaflar: -Değerler sisteminin dinamik tutulmaması -Bilimsel faaliyetlerin toplumun müşterek uğraşı gösterdiği alan haline getirilememesi -Müslümanlar arasındaki yoğun iç çekişmeler -Keşifler sonucu ticaret yollarının kayması -Batının geliştirdiği teknolojik gelişmelerle Müslümanların üzerine gitmesi -İslam dünyasının teknolojinin geç farkında olması -Hızlı değişen Batı ile rekabet edememesi -İslam dünyasının büyük bir kısmının sömürge haline gelmesi

İSLAM MEDENİYETİNİN GELİŞİM AŞAMALARI Duraklama ve Yeni Arayışlar Aşaması İslam medeniyeti on dört asır boyunca üç ciddi dış tesir/saldırı ile karşılaşmıştır. Haçlı Seferler Moğol istilası Sömürgecilik/Emperyalizm

İstanbul Rasathanesi Koleksiyonu

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ İslam medeniyeti vahiy, akıl ve duygunun uyumudur. İslam medeniyeti insan merkezlidir. İslam medeniyeti terkipçidir İslam medeniyeti hoşgörü medeniyetidir İslâm medeniyeti ilim medeniyetidir İslam medeniyeti çeşitli ırk ve kültürlere mensup ulusların ahenkli bir ürünüdür İslam medeniyeti evrenseldir İslam medeniyeti denge üzerine kurulmuş bir medeniyettir İslam medeniyeti bir fıkıh medeniyetidir İslam medeniyeti anti-sömürgeci bir karaktere sahiptir. İslam Medeniyeti kitap medeniyetidir

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 1. İslam medeniyeti vahiy, akıl ve duygunun uyumudur. Vahiy medeniyeti Bilgi kaynaklarından vahiy, akıl, sezgi ve insanlığın tecrübesi bir aradadır. İlahi olanla insânî olanı uyumlu bir terkibe ulaştırmıştır

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 2.İslam medeniyeti insan merkezlidir. Merkezde insan, tüm medeni faaliyetler insanın bireysel ve toplumsal olarak mutluluğu içindir. Yeryüzünün imar ve ıslah görevi insana verilmiştir Haklarını savunmakta güçlük çekenlerin hakları güvence altına alınmıştır İnsanın inancı, canı, malı, nesli, aklı güvence altındadır Kardeşlik üzerine kurulan medeniyet Mü’minlerin kardeşliği, insanların kardeşliği

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 3. İslam medeniyeti terkipçidir Kurulduğu ortamda birtakım antik medeniyetlerle karşılaşmıştır Karşılaştığı antik medeniyetlerin bazı unsurlarını alarak bunları yeni bir terkibe kavuşturmuştur Yunan medeniyetinden felsefe ve tıp, Hint medeniyetinden matematik gibi unsurlarını basit bir kopya şeklinde değil, kendi bilgi, birikim ve zihniyetleri doğrultusunda meczetmiştir.

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 4. İslam medeniyeti hoşgörü medeniyetidir İnsana, çevreye, doğaya duyarlı İnsanı inancıyla… yaşatmak Ötekine bakış düşmanlık duygusu ve imha özelliği taşımamaktadır

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 5.İslâm medeniyeti ilim medeniyetidir Temel kaynaklarda ilim kavramı Peygamberler ilim önderi Tarih boyunca Din-ilim kaynaşması Ciddi ve tarafsız olmak koşuluyla Araştırılacak konular için sınırlama yok İlimle uğraşmak kadın ve erkeğe farz telakki edilmiştir İlim yüceltilmiştir Medeniyeti kuran ve yükselten değerler sisteminin devamlılığı ilim ve öğretime bağlıdır

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 6. İslam medeniyeti çeşitli ırk ve kültürlere mensup ulusların ahenkli bir ürünüdür

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 8.İslam medeniyeti evrenseldir Bütün insanlığı kucaklayarak evrensel olma özelliği taşıyan tek medeniyet Kaynağı itibarıyla evrensel İçeriği ile evrensel Ondan sonra vahiy gelmeyeceği için evrensel

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 9. İslam medeniyeti denge üzerine kurulmuş bir medeniyettir Ruh-madde İman-akıl Kulluk-özgürlük Biyolojik ihtiyaçlar-ahlâkî nitelikler Dünya-Ahiret arasında denge Aşırı dünyevileşme ve din, ibadet adına dahi olsa dünyada kopacak aşırılaşma reddedilmiştir Duyguda, düşüncede itidali esas alır İstikamet, sıratı müstakim  

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 10. İslam medeniyeti bir fıkıh medeniyetidir Ürünlerde Yaygınlık ve paylaşım Uygarlık tarihinde ilk kez metodoloji üzerine kurulmuş bir kanun sistemi: Fıkıh usulü İslam toplumlarında canlı, dinamik bir hukûkî yaşam sözkonusudur Hukuk, istikrar ve düzen getirir

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 11.İslam medeniyeti anti-sömürgeci bir karaktere sahiptir. Sömürgecilik/Emperyalizm Kaynaklar sömürgeyi öngörmüyor, yani teolojisi müsait değildir Fetih kavramı Fethedilen bölgeler merkeze taşınmamıştır Karşılaştırma

İSLAM MEDENİYETİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ 12. İslam Medeniyeti kitap medeniyetidir  

SONSÖZ Genel Değerlendirme, İslâm Medeniyetinin Güncel Değeri ve Önemi