TANZ İ MAT FERMANI

TANZ İ MAT NED İ R ?  Tanzimat kelimesi “düzenleme” anlamına gelmektedir.

 Tanzimat Fermanı, 3 Kasım 1839 yılında ilan edilmiştir. Dönemin padişahı olan Sultan Abdülmecid fermanı imzalamış, Hariciye nazırı Koca Mustafa Reşit Paşa ise Topkapı Sarayı’nın, Gülhane parkında fermanı ilan etmiştir. Tanzimat fermanı okundu ğ u esnada Gülhane parkında yerli halk dışında Avrupa devlet adamlarından bir çok kişi bulunmuştur. Abd

 Osmanlı tarihinin ilk demokratik anayasal süreci niteli ğ inde oldu ğ u için Tanzimat fermanı çok büyük ilgi görmüştür

Fermanın Amacı :  Fermanın amacı geri kalmış olan Osmanlı devletini yeniden ileri noktalara taşımaktır. Osmanlı devleti bir çok alanda gerilemeye başlamış ve Avrupa devletlerinin nazarında saygınlı ğ ını yitirmeye başlamıştır. Hatta Osmanlı devleti bu dönemde Avrupa devletleri arasında “hasta adam” olarak nitelendirilmiştir. Bu durum Osmanlı hükümetini fazlasıyla rahatsız etmiş ve çözüm arayışlarına yönlendirmiştir.

 Osmanlı devletinde ilk defa vatandaşlık hakları bu fermanla belirtilmiştir. Tanzimat fermanının bir di ğ er özelli ğ i ise halkın de ğ il padişahın iradesiyle hazırlanıp ilan edilmesidir.

 Fermanın ilan edilme sebepleri; Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa karşısında Avrupa’nın deste ğ ini almak, Avrupa’nın iç işlere karışmasını engellemek, Fransız ihtilalinin yaydı ğ ı milliyetçilik akımının etkisini engellemek ve toprak bütünlü ğ ünü sa ğ lamak olmuştur. Tanzimat fermanı ile birlikte padişahların yetkileri meclise devredilmiştir. Bu uygulamanın temel amacı, iktidar gücünü padişah ve saraydan alarak bürokrasiye vermek ve devlet yönetimini merkezileştirmektir.

Fermanın içeri ğ inde ilk olarak 150 yıllık bir gerilemenin ve bu sıkıntıların çözülmesinin amaçlandı ğ ı vurgulanmıştır. Fermanın içeri ğ inde bütün vatandaşlara eşit haklar verilece ğ i belirtilmiştir. Fermanın içeri ğ i şöyledir: 1) Herkesin can, mal ve namusunun koruma altına alınması, 2) Mahkemelerin herkese açık bir şekilde oluşturulması, 3) Kimsenin yargılanmadan idam edilmeyece ğ i, 4) Kazanca göre vergi uygulaması yapılaca ğ ı, 5) Askerli ğ in 4 yıl olarak mecburi yapılması gerekti ğ i, 6) Rüşvetin ortadan kaldırılması, 7) Mal ve mülkün kişiye ait olup miras olarak bırakabilece ğ i

Her ne kadar düzenleme getirilse de kanunlar Kuran-ı Kerim ve Osmanlı geleneklerine ba ğ lı olarak gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte kız çocuklarına e ğ itim ve ö ğ retim hakkı tanınmıştır. İ lk ka ğ ıt para bu dönemde basılmıştır. Batı tarzı mahkemeler kurulmuştur. Özel mülkiyet yasallaştırılmıştır. Müslümanlar gayri Müslimlerle eşit haklara sahip olmaktan rahatsız olmuştur. Gayri Müslimler ise askerli ğ i reddetmiştir. Fermanın yayınlanmasının ardından gerici ve yenilikçiler arasında bir çok tartışma yaşanmıştır. Osmanlıda batı etkisi görülmeye başlanmış ve bir çok de ğ işiklik olmuştur.