Anlatmacı: Adnan Hadzimusiç SINAİİ VE FİKRİ HAKLAR HUKUKU I Anlatmacı: Adnan Hadzimusiç Ekim 2017

KAYNAKLAR 6769 sayılı ‘’Sınai Mülkiyet Kanunu’’ ,internet, 5846 sayılı ‘’Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’’ internet,

SINAİ HAKLARIN TANIMI VE KORUMANIN KONUSU Sınai haklar, sanayi, ticaret ve endüstride kullanılmak üzere, fikri çaba sonucu yaratılan ürünler üzerindeki haklardır. Sınai hakların unsurları: Sanayii, ticaret ve endüstride kullanılabilmek için elverişli olması, Fikri çaba sonucunda meydana gelmiş ürün olması, Patent, marka, endüstriyel tasarım, entegre devre topoğrafyası, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı haklar ve coğrafi işaretler, sınai haklar olarak karşımıza çıkar.

KORUMANIN KONUSU Sınai hakların korunması, hakkın doğumundaki fikri çaba sonucu yaratılan ürünün korunması anlamına gelir. Ürünün yaratılmasına sebep olan fikri çaba korunmadığı sürece, kişilerin yaratıcı güçleri körelecek; yeni ürün yaratmada isteksiz olabileceklerdir. Bu nedenle, sınai hakların da bir hak olarak korunmasının gerekçesi bu olmuştur.

MEVZUAT TARİHÇESİ Sınai haklar, Sınai Mülkiyet Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihe kadar aşağıdaki mevzuatlar gereğince koruma altındaydı: • 551 sayılı Patentlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname • 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname • 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname • 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname • 5147 sayılı Entegre Devre Topoğrafyalarının Korunması Hakkında Kanun • 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Hakkın Korunması Hakkında Kanun Nihayet, 551, 554, 555 ve 556 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu altında toplanmış olup, kanun 10 Ocak 2017 tarihli 29944 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun Hükmünde Kararnamelerle düzenlenen hükümler ve hukuksal kurumlar; yeni düzenleme ile tekrara yol açmamak suretiyle, sistematik bir şekilde bir kanun çatısı altında toplanmıştır.

MEVCUT MEVZUAT a) 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (Kabul Tarihi:22/12/2016) Kanunun ilk üç maddesi “Başlangıç Hükümleri” başlığı altında amaç ve kapsam, tanımlar ve korumadan yararlanacak kişiler ile ilgilidir. Bunu takip eden hükümler, beş kitap altında toplanmıştır. 1-Birinci kitap “Markalar”, 2-ikinci kitap “Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı”, 3-üçüncü kitap “Tasarım”, 4-dördüncü kitap “Patent ve Faydalı Model” ve son olarak 5-beşinci kitap ise “Ortak ve Diğer Hükümler” başlıklarını taşımaktadır. Her bir kitapta, ilgili sınai mülkiyet hakkı ile ilgili özel hükümler yer almış, bunların tescil için başvurusunun koşulları ile hak sahipliğinin doğumu gibi konular ele alınmıştır.

B) Entegre Devre Topografyaları’na ilişkin mevzuatın 5147 sayılı Kanun olması dolayısıyla, Sınai Mülkiyet Kanunu içinde yer almamış, ancak bu Kanunun 39. Maddesi Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 191. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. C) Ayrıca, Yeni Bitki Çeşitlerine İlişkin Ait Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarını Korumasına İlişkin Kanun’da da bir değişiklik yapılmamıştır. Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte, tanımlarda yer alan Türk Patent Enstitüsü’nün adı tanımlar kenar başlığı altında md.2/e’de “Türk Patent ve Marka Kurumu” olarak değişmiştir

YETKİLİ KURUM TARİHÇE Cumhuriyetin ilk yıllarında da sınaî mülkiyet haklarının korunmasına önem verilmiş ve "Sınaî Mülkiyetin Korunması için Uluslararası Bir Birlik Oluşturulması Hakkındaki Paris Sözleşmesi'ne 1925 yılında katılım sağlanmıştır. 1965 yılında 551 sayılı "Marka Kanunu"nun yürürlüğe girmesi ve 1976 yılında "Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı (WIPO) Kuruluş Anlaşması”na katılım, Türkiye'de sınaî mülkiyet hakları koruması alanındaki önemli adımlar arasında yer almıştır.

TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU 24 Haziran 1994 tarihinde, 544 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı, idari ve mali özerkliğe sahip Türk Patent Enstitüsü'nün (TPE) kurulması, sınaî mülkiyet hakları alanında bir dönüm noktası olmuştur. 544 Sayılı KHK'nın günümüz koşullarına uyumlu hale getirilmesi ve kanunlaştırılması amacıyla 19 Kasım 2003 tarihinde "5000 Sayılı Türk Patent Enstitüsü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun" yürürlüğe girmiştir. Türk Patent ve Marka Kurumu 22 Aralık 2016 tarih ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ile Kurumun adı, “Türk Patent ve Marka Kurumu”, kısa adı ise “TÜRKPATENT” olarak değiştirilmiştir.

ULUSLARARASI ANLAŞMALAR - Paris Sözleşmesi: Sınai Mülkiyetin Himayesine Mahsus Milletlerarası Bir İttihat İhdas Edilmesine Dair 20/3/1883 tarihli Sözleşmeyi ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından usulüne göre yürürlüğe konulmuş bu Sözleşme ile ilgili değişiklikleri, - Markaların Uluslararası Tescili Konusundaki Madrid Sözleşmesi ile İlgili Protokol (Madrid, 14. april 1891) Türkiye Cumhuriyeti tarafından usulüne göre yürürlüğe konulmuş bu Sözleşme ile ilgili değişiklikleri,

BAŞLANGIÇ HÜKÜMLER Amaç ve kapsam Madde 1- (1) Bu Kanunun amacı; marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adlarına ilişkin hakların korunması ve bu suretle teknolojik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleştirilmesine katkı sağlamaktır. (2) Bu Kanun; marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adlarına ilişkin başvuruları, tescil ve tescil sonrası işlemleri ve bu hakların ihlaline dair hukuki ve cezai yaptırımları kapsar.

Korumadan yararlanacak kişiler a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, b) Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yerleşim yeri olan veya sınai ya da ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler, c) Paris Sözleşmesi veya 15/4/1994 tarihli Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması hükümleri dâhilinde başvuru hakkına sahip kişiler, ç) Karşılıklılık ilkesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere sınai mülkiyet hakkı koruması sağlayan devletlerin uyruğundaki kişiler, yararlanır.