Toplum ve Toplumsal Yapı SHB-221 TÜRKİYENİN TOPLUMSAL VE EKONOMİK YAPISI Toplum ve Toplumsal Yapı DOÇ.DR.FİLİZ YILDIRIM

a) Toplumsal kurumlar «Toplumda yaşayan bireylerin gündelik yaşamını ve eylemlerini düzenler. «Toplumsal kurumlar, etki alanları doğrultusunda toplumsal düzenin oluşmasına ve bu düzenin devamlılığına katkı verirler (Kalaycıoğlu, 2012).

Toplumsal kurumlar: 3 düzey Küresel düzeyde 2. Ulusal düzeyde 3. Yerel düzeyde (Kalaycıoğlu, 2012).

Toplumsal kurumlar: Toplumsal kurumların işlevleri gelişen ve değişen gereksinimlere duyarlıdır. Bu duyarlılık toplumsal kurumların yeni işlevlerinin ortaya çıkmasında da etkili olur (Kalaycıoğlu, 2012).

b) Toplumsal tabakalar (sınıf, statü, toplumsal hareketlilik) Bir bütün; ancak homojen değil… Toplumda Bazı grup ve kesimler daha fazla fırsat ve haklardan yararlanır Toplumlar En çok toplumsal eşitsizlik çerçevesinde bölünmüşlerdir. Toplumsal eşitsizlik bir toplumda sadece farklı gruplar arasında değil, küresel düzeyde toplumlar arasında da etkilidir. Yani çok boyutlu ve çok yönlü… (Kalaycıoğlu (2002)’den aktaran Kalaycıoğlu, 2012).

(Kalaycıoğlu (2002)’den aktaran Kalaycıoğlu, 2012). Modern toplum öncesi Eşitsizlikler hakim Ancak günlük yaşamda görünür değil Çünkü dilde kavramsal olarak yok Modern toplum Günlük yaşamda ve toplumbilimde görünür halde Çünkü ortak bir dil üzerinden kullanımı söz konusu (Kalaycıoğlu (2002)’den aktaran Kalaycıoğlu, 2012).

(Kalaycıoğlu (2002)’den aktaran Kalaycıoğlu, 2012). Modern toplum öncesinde Doğal kabul edilen kilise ve din otoritesi Toplum yönetiminde bu otoriteler hakim Bu yönetenlerin yurttaşlara hesap vermesi söz konusu değil Modern toplumda Kendi aklını kullanarak kendi kaderi üzerinde söz sahibi olması gereken birey görüşü Kralların ve kilisenin otoritesi tartışılır hale gelmiştir Yurttaş tarafından, yönetenin yetkileri, rolleri sorgulanır hale gelmiştir; yani yönetenlerin yurttaşlara hesap vermesi söz konusu Fransız Devrimi Sanayi Devrimi Bu anlayış, toplumdaki farklılıkları özellikle eşitsizlikleri sorgulama fikrini ortaya çıkarmıştır. Böylece toplumu anlama, anlamlandırma ve sorgulama süreçlerine «toplumsal tabakalaşma ve eşitsizlik» kavramları egemen olmuştur… (Kalaycıoğlu (2002)’den aktaran Kalaycıoğlu, 2012).

Sosyal sınıf farklılıkları *Ekonomik (maddi kaynakların mülkiyeti, gelir, meslek farklılıkları) *Ekonomik olmayan (siyasi, sosyal ve kültürel) (Kalaycıoğlu, 2012)

Mesleki konumla elde edilen mevkiye dayanır Bağlı bulunan aile, cemaat, aşiret gibi topluluklar aracılığıyla elde edilen mevkiye dayanır O toplumda varolan kültürel değerlere ve normlara göre bu mevkilere tanımlanan unvan, prestij gibi kriterler ile açıklanır SOSYAL STATÜ (Kalaycıoğlu, 2012)

Sanayileşmiş ve ekonomik olarak gelişmiş toplumlarda Üst sınıf: işveren, sanayici ve yönetici… Orta sınıf: beyaz yakalı çalışanlar, devlet görevlileri… Alt sınıf: Mavi yakalı, el emeği ile çalışanlar… (Kalaycıoğlu, 2012)

KÖYLÜ SINIFI (FARKLILIKLAR GÖSTERİR (TR’de %25) Toprağın büyüklüğü KÖYLÜ SINIFI (FARKLILIKLAR GÖSTERİR (TR’de %25) (Sanayileşmekte olan ve tarım sektörünün güçlü olduğu toplumlarda) İşlenen ürün ve pazarla bütünleşmiş olup olmama Bölgesel farklılıklar Toprak sahibi olma durumu (Kalaycıoğlu, 2012)

Marksist Kuram’a Göre Sosyal (Toplumsal) Sınıf ve Sınıf Eşitsizliği Max Weber’e Göre Sınıf, Statü ve Güç Yapısal İşlevselci Görüşe Göre Toplumsal Tabakalaşma (Kalaycıoğlu, 2012).

«Toplumsal konumlar, pozisyonlar arasında yer değiştirme» Toplumsal Hareketlilik «Toplumsal konumlar, pozisyonlar arasında yer değiştirme» Nesil içi hareketlilik Nesillerarası hareketlilik «Bireyin kendi yaşam süresi içindeki «Bireyin önceki nesillere (baba, dede…) hareketlilik» kıyasla elde ettiği hareketlilik» Yukarı dikey hareketlilik Aşağı dikey hareketlilik (Kalaycıoğlu, 2012).

«Tüm etkinlikler ve ilişkiler» KÜLTÜR Sembolik temsiller (kelime, mimik ya da gösterimler) İnançlar Paylaşılır ve aktarılır (Kalaycıoğlu, 2012)

Toplumsal yapı Kültür

Yararlanılan Temel Kaynaklar: Kalaycıoğlu, S. (2012). Toplumsal yapı: Kavramsal arka plan. İçinde Memet Zincirkıran (Edt.). Dünden bugüne Türkiye’nin toplumsal yapısı (s. 3-18). Bursa: Dora Basım-Yayın Ltd.Şti.