Öğretimin Planlanması ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Öğretimin Planlanması Doç. Dr. Berna ASLAN
Ders Planı Halkası (Erginer,2016)
Ders Öncesi Hazırlık Dersi Planlama ve Uygulama Ders Sonrası Etkinlikler 1- Amaçlar 2- İçerik 3- Giriş Davranışları 4- Öğrenci Etkinlikleri 1- Ünite 2- Amaçlar (taksonomisi, düzeyi vb.) 3-İçerik 4- İzlenecek yol 5- Değerlendirme süreci 6- Temel ve yardımcı kaynaklar Dersin değerlendirilmesi ve gözden geçirme
Plan, belirli amaçlara ulaşmak için hangi öğretim etkinliklerinin seçileceğini, bu etkinliklerin nasıl uygulanacağını ve başarının nasıl değerlendirileceğini önceden tasarlayıp kağıt üzerinde saptamaktır.
İyi bir planda; Öğrencilerin neler kazanacağını belirten kazanımlar, Kazanımlarla ilişkili içerik, Kazanımlara nasıl ulaşılacağını gösteren öğretim etkinlikleri, Kazanımlara ne derece ulaşıldığını gösteren değerlendirme etkinlikleri yer alır.
Her tür plandan önce şu sorulara yanıt aranmalıdır: Öğrencilere neler kazandırılacak? Nasıl kazandırılacak? Öğretilecek sorular nasıl sıralanacak? Ne kadar sürede kazandırılacak? Öğretim nerede yapılacak? Öğretimin başarılı olduğu nasıl anlaşılacak?
Plan Öğretim süreçlerini etkileyen farklı değişkenler konusunda karar vermeyi kolaylaştırır Öğretmene yön verir ve güven duygusu yaratır.
Öğretim bir karar verme sürecidir. Ders notu hazırlamak plan yapmak değildir. Bazı deneyimli öğreticiler plan yapmadıklarını, planlarının kafalarında yazılı olduğunu söylemektedirler. Çalışmalarını planla, planlarını uygulamak için çalış…
Planlama Süreci 1. NE? 2. NE İLE? 3. NASIL? 4. NE KADAR? Amaçlar İçerik Yöntem Değerlendirme Öğretimin planlanması sürecinde yukarıda belirtilen bu dört öğenin birbiriyle tutarlı olması etkili planlamanın ön koşuludur.
Ders Planı Ögeleri Dersi uygulama öncesi hazırlık çalışmaları Davranışsal Amaçlar / Kazanımlar İçerik Materyaller Öğretimsel strateji/ yaklaşım Öğretim etkinlikleri (Dersin işlenişi /Eğitim durumları) Sınama (Ders içinde) Dersin değerlendirilmesi (Dersten sonra)
Plan türleri Yıllık plan Günlük plan
Günlük Plan Ders Planı Gezi-Gözlem Planı Deney Planı
Yıllık Plan Öğretilecek temel konuları ve her konu için kullanılacak ortalama süreyi içeren ana taslaktır. Genel anlamıyla öğrencilere bir yılda kazandıracağımız davranışlarla içerik boyutunun bir matris üzerinde gösterilmesidir.
Günlük ders planında Ders sonunda öğrencilerin sahip olması beklenen davranışlar açıkça belirtilmelidir Hazırlanan plan öğrenci seviyesine uygun olmalı, onların ilgi ve ihtiyaçlarına cevap vermelidir Derste kullanılacak öğretim yöntemi ya da yapılacak etkinlikler açıkça belirtilmelidir Öğretmen ve öğrencilerin başvuracağı kaynaklar ve yararlanılacak araç gerekler belirtilmelidir
Ortaya çıkabilecek olası aksaklıklar hesaba katılmalıdır Öğrencilerin derse ve konuya ilgilerini artırmalarını sağlayacak zengin öğrenme yaşantılarına yer vermelidir Ders planı bir önceki derse ve konuya dayalı olarak geliştirilmiş olmalı ayrıca gelecek ders ve konu ile bağ kurulmasına olanak sağlamalıdır
Ders Planı Hazırlama Aşamaları Kazanımların saptanması İçeriğin belirlenmesi Öğrenme etkinliklerinin planlanması Öğrenme materyallerinin seçimi Değerlendirme etkinliklerinin belirlenmesi
Planlamayı etkileyen faktörler Öğretim etkinlikleri ile ilişkili faktörler Öğretmenin kişilik özellikleri Burden& Byrd, 1999
Öğretim etkinlikleri ile ilişkili faktörler İçerik Materyaller Öğretim stratejileri Öğretmen davranışları Dersin yapısı Öğrenme ortamı Öğrenciler Dersin süresi Dersin yapıldığı mekan
Öğretim Etkinliklerinde Planlı Çalışmanın Yararları Öğretmenin neyi, niçin nasıl okutacağını düşünmesini sağlayarak verimi artırır. Zamanı etkili bir şekilde kullanabilmeye yardımcı olur. Konuların ne kadar süre içinde işleneceğini ve programın zaman süresi içinde tamamlanmasını sağlar. Planlı çalışmayı sağlar Hedeflere en uygun yöntem, araç ve gerecin seçilmesini ve derse hazırlıklı gidilmesini sağlar
Eğitim-öğretim etkinliklerinin değerlendirilmesinin sağlam ve güvenilir olmasını sağlar. Eğitsel faaliyetleri tesadüfilikten kurtarır. Öğretmen ve öğrencilere düzenli ve birlikte çalışma alışkanlığı kazandırır. Değerlendirmenin sağlam ve güvenilir olması sağlanır.
Planlama yaparken dikkat edilmesi gerekenler; Planlama yaparken en üst düzeyde Milli eğitimin genel amaçları ile tutarlılık sağlanmalıdır. Öğrencinin gelişim özellikleri, ilgi ve ihtiyaçları, okulun olanakları, çevrenin özellikleri göz önünde bulundurulmalıdır. Planlama yapılırken öğrenciyi sürece aktif olarak katacak etkinliklere yer verilmeli, ders süresi içinde öğrencinin öğrenmeden zevk alması sağlanmalı, sıkılması önlenmelidir. Yapılan plan var olan gerçeklere (öğrenci, çevre, okulun imkanları v.b) göre hazırlanmalı, uygulanabilir olmalıdır.
ÖĞRETİM PLANI; HANGİ ALANLA İLGİLİ HAZIRLANIYORSA O ALANIN AMAÇLARINI GERÇEKLEŞTİRMEYE DÖNÜK OLMALIDIR Öğretim planları hazırlanırken ilgili kademe veya öğretim basamağı ile ilgili hazırlanmış olan öğretim programı dikkate alınır. Çağdaş eğitimin gereklerine uygun olarak öğrenci merkezli, bireyselleştirilmiş öğretim, tam öğrenme, aktif öğrenme-öğretme ve disiplinler arası çalışmaları esas alan uygulanabilir etkinliklere dayalı olmalıdır. Öğrenme-öğretme süreci, etkin hale getirilerek eğitimdeki yeni gelişmeler, çevre özellikleri, öğrencilerin bireysel gelişim özellikleri ile okul-çevre ilişkileri göz önüne alınmalıdır.
Planlama yaparken dikkat edilmesi gerekenler; Plan, standart değil, gerektiğinde konu, süre ve uygulamada değişiklikler yapılabilecek esneklikte olmalıdır. Plan yaparken; konuların işlenişinde kullanılacak öğrenme-öğretme yaklaşımları, araç gereç, kaynaklar, öğrenci etkinlikleri, gezi gözlem ve deneyler göz önünde bulundurulmalıdır. Plan; öğretimin niteliğine ve seviyesine, konuya, öğretim dalına ve amacına uygun olmalıdır.