MOTİVASYONEL GÖRÜŞME DOÇ.DR.GONCA POLAT

AMACI Olumlu davranış değişikliği oluşturabilmek amacıyla kararsızlığı ortadan kaldırmak. «Kararsızlığı keşfetmek ve çözmek yoluyla değişim için içgüdüsel motivasyon oluşturan yönlendirici, danışan merkezli bir yöntem»

Kullanım alanları - sigara, alkol, uyuşturucu kullanımı - yeme bozuklukları - ergen davranış bozuklukları -egzersiz -ilaç tedavisine uyum Gibi alanlarda kullanılabilir.

kökenleri Danışan merkezli terapi Prochaska ve DiClement’in 5 Aşamalı modeli MG- Bir iletişim yöntemidir. Müracaatçının kararsızlıklarını çözerek pozitif davranış değişikliği yaratmak amacındadır.

Motivasyonun üç temel bileşeni Önem: Değişim için duyulan istek,arzu, niyet Güven: değişim yerine getirebileceğine dair inancı Hazır bulunma: değişiklik için hazır olup olmama hali Değişim için bu üç bileşenin varlığı gereklidir. Motivasyon=Önem+Güven+Hazır Bulunma

Motivasyon durağan değildir, değişkendir! Motivasyon, bir özellik değil, bir durumdur! Dış faktörlerden etkilenen dışsal bir durumdur. Değişime hazır ya da istekli olma halidir!

Motivasyonel görüşmenin özellikleri -Kişinin değişme ve değişmeme nedenlerini daha iyi anlamasına yardımcı olur. Kişi değişim yönünde karar vermedikçe, motivasyonel görüşme sırasında çözüm önerileri sunulmaz. - Danışan merkezlidir. - Danışan uzmandır. Danışan bilendir. SHU kendi düşüncelerini empoze etmez. Danışan neredeyse oraya gider. - Bir güreş değil, bir danstır. Eşlik etmedir. Yargısız kabullenmedir. - Bir ortaklık/arkadaşlık ilişkisidir. Danışanın davranışları ile ilgili özerkliğine, tercih yapma hakkına saygı duyulur. - Direnç ve inkar, kişinin özellikleri değil, SHU’ya yönelik geribildirim olarak değerlendirilir.

Temel ilkeler - Empatinin gösterilmesi: Yansıtıcı dinleme, onaylama, ilgi, yargılayıcı olmama. Değişim konusundaki kararsızlığı kabul eder. - Çelişkilerin ortaya çıkarılması: M’nın istekleri ve değerleri ile mevcut davranışlar arasındaki çelişki. - Dirençle çalışma: Direncin nedeni nedir? SHU M’dan ileride gidiyor olabilir. Değişim aşamaları modeline göre tekrar bir değerlendirme yapılmalı. -Öz-yeterliliği destekleme: Kişinin değişim meydana getirebileceğine dair inanç. Güçler, başarılar, kaynaklar üzerinde durulmalı.

Zıtlaşma DEĞİL İşbirliği Eğitme ya da Tavsiye Verme DEĞİL Hatırlatma Otorite DEĞİL Otonomi

Motivasyonu arttırmak: kararsızlık ve çelişkiler! Kararsızlığın ortadan kaldırılması müracaatçının mevcut değer ve davranışlarıyla, gelecekle ilgili amaçları arasında çelişki gelişmesiyle başlar. Eğer çelişki yoksa değişim motivasyonu da yoktur. Çelişki arttıkça, değişimin müracaatçı için değeri artar. Kararsızlık ve çelişki değişim için kritik önemdedir. Motivasyonel görüşmede kararsızlık ve çelişkilerin keşfedilmesi çok önemlidir.

Motivasyonu arttırmada 4 teknik Açık uçlu sorular Onaylama Yansıtma (tekrarlama, tekrar ifade etme, başka sözcükle açıklama, duyguların yansıtılması) Özetleme

SHU:Alkol kullanıyor musun? (Kapalı uçlu soru) SHU: Bana alkol kullanımından bahseder misin? (Açık Uçlu soru) SHU: BU konu hakkında konuşmak zor olmalı. Benimle paylaştıkların için teşekkür ederim. (Onaylama) M: Bu kadar sorun olan ne anlamıyorum. Benim alkolle bir sorunum yok. SHU: Neyin bu kadar sorun olduğunu anlamıyorsun (Tekrarlama) SHU: Alkol kullanımın senin için sorun değil (Tekrar ifade etme) SHU: Herkes senin alkol tüketimini büyütüyor. (Başka sözcüklerle açıklama) SHU: İnsanların sorunu büyütmeleri seni sinirlendiriyor (Duyguları yansıtma)

Değişim konuşması AYSİ Arzu (Değişim isteği) Keşke sigarayı bırakabilseydim Yeterlilikler (Değişim yapabilmeye inancı) Daha önce sigarayı bırakmıştım. Sebepler (Değişim için nedenler) Çocuklarım sigara içmemden nefret ediyor. İhtiyaçlar (zorunluluklar) Nefes almakta zorluk yaşıyorum.

direnç Direnç bir müracaatçı tepkisi değildir, müracaatçı ile shu ilişkisindeki anlaşmazlık, uyumsuzluğun bir yansımasıdır. SHU müracaatçının önünde ilerliyor olabilir. M’nın içinde bulunduğu değişim aşaması yanlış değerlendirilmiş olabilir. Önem, Güven, Hazır Bulunma durumu yanlış değerlendirilmiş olabilir. Kontrol müracaatçının elinden alınmış olabilir. SHU, müracaatçıyı değişim yapmaya ikna etmez. Kontrolü müracaatçıya geri vermeliyiz. Yansıtma yapmak, direnci kırmaya yardımcı olur.

Motivasyonu arttırmak için teknikler Derecelendirme Karar Dengesi Geriye Bakma/İleriye Bakma Plan Geliştirme

Yaklaşımın sınırlılıkları Mevcut davranışları ve değerleri ile gelecek amaçları arasında bağlantı kurabilecek durumda olan müracaatçılarla uygulanabilir. Bir sorun olduğunu düşünmeyen, bu çalışmayı yapmaya gönüllü olmayan, zorunlu olarak görüşmeye zorlanmış kişilerle daha az başarı şansına sahip. Öneride bulunmaya, «uzman» rolünü oynamaya alışkın sosyal hizmet uzmanları için zorlayıcı olabilir.

Kaynak Theatre,B. Motivasyonel Görüşme. İçinde: Sosyal Hizmet ve Yöntemleri. Nika Yayınları. Ögel, K. Motivasyonel Görüşme Tekniği. Türkiye Klinikleri,2009.