GDM417 Astronomi Teleskoplar

Atmosferik Geçirgenlik

Teleskoplar Optik Teleskoplar Radyo Teleskopları X-ışın Teleskopları g-ışın Teleskopları UV Teleskopları Uzak kırmızı öte Teleskopları

Teleskoplar

Kavramlar Teleskopların ışığı toplayan yüzeyine açıklık denir.

Kavramlar Bir optik sistemde, mercekten veya birinci aynadan itibaren teleskobun odak noktasına olan uzaklığa odak uzaklığı denir. Odak uzaklığı = açıklık (mm) × odak oranı

Odak Oranı Odak Oranı = F/R = 750/150 = f/5 F= Odak Uzaklığı= 750 mm R= Açıklık = 150 mm Odak Oranı = F/R = 750/150 = f/5

Bir teleskobun üç ana görevi vardır Parlaklık (ışık toplama gücü) Teleskobun çapı ile doğru orantılı İnce ayrıntıyı gösterebilmesi (ayırma gücü) Teleskobun boyutu ve atmosferik “görüş” ile ilgili ve daha az önemli olan, Büyütmesi Büyütme gücü = (objektif merceğin odak uzaklığı / gözmerceğinin odak uzaklığı )

Teleskobun Büyütmesi

Optik Teleskoplar Mercekli Aynalı Katadioptrik (aynalı-mercekli) Vignetting’e bak – airy diski içinde toplayabildiği ışık yüzdesi

Mercekli Teleskoplar

Mercekli Teleskoplar

Aynalı Teleskoplar

Aynalı Teleskoplar

Aynalı Teleskoplar

Katadioptrik Teleskoplar

Katadioptrik Teleskoplar

Tasarım Türüne Göre Teleskoplar

Newtonian Teleskoplar

Cassegrain Teleskoplar

Radyo Teleskopları 1 mm -10 m

Interferometre Tek teleskop gibi davrandığını vurgula. Basit toplam olmadığından bahset. Aynalı en büyük – keck – grandtechan Tek bir teleskop gibi davarnırlar. Böylelikle sinyal ve ayırma gücü artar.

Uzay Teleskopları Chandra X-ışın Teleskobu Hubble Uzay Teleskobu

Teleskopların Montajı İki temel montaj türü vardır: Alt/Az Montaj Ekvatoryal Montaj

Alt-Azimuth Montaj Alt/az montajda teleskop bir yatay bir de dikey eksen etrafında döner. Teleskobu bir cisme yönlerdirirken, önce yatay pozisyonu ayarlamak için onu ufuk boyunca (azimut ekseni) döndürmek, ardından dikey pozisyonu ayarlamak için yükseklik ekseni boyunca eğmek gerekir. Bu montaj türünü kullanmak oldukça kolaydır ve maliyeti düşük teleskoplarda en çok tercih edilendir.

Alt-Azimut Montaj

Alt/Az Montaja Örnekler

Ekvatoryal Montaj Alt/az montajdaki dikey ekseni dünyanın dünyanın dönme eksenine paralel olacak şekilde yani eksenin ucu kutbu gösterecek şekilde eğerek oluşturulan montaj türüne ekvatoryal montaj denir. Dünyanın dönme eksenine paralel olan eksen kutup ekseni, ve buna dik olan eksen deklinasyon ekseni olarak bilinir.

Ekvatoryal Montaj Ekvatoryal montajlı teleskolarda gök cisminin dik açıklığı ve saat açısı kullanılır. Yıldızların sağaçıklığı ve dikaçıklığı günlük hareketleri boyunca değişmez. Yıldızın dikaçıklık değeri teleskoba doğrudan girilir. Saat açısı (s), yıldız zamanı – α formülünden hesaplanılarak teleskoba girilir. Gece boyunca sadece saat açısı düzenli olarak değişeceğinden, bu montaj türünde, bir yıldızın takip edilebilmesi için sabit hızda tek bir motorun (saat açısını değiştiren motor) gece boyunca çalışması yeterlidir.

Ekvatoryal Montaj Türleri

Ekvatoryal Montaj: Çatal M.

Alt-Azimut Dobsonian dan bahset kısaca Transit teleskoplardan bahset kısaca – meridyende sabit, tek koordinat – örnek buna da kor carlsberg

Ekvatoryal

Ankara Üniversitesi Rasathanesinin Teleskopları Ankara Ünivesitesi Rasathane’sinde 5 tane teleskop bulunmaktadır. Bunlar 40 ve 35 cm çaplı MEADE, 30 cm çaplı Maksutov, 15 cm çaplı COUDE ve 12.5 cm çaplı ETX teleskoplarıdır.

Maksutov Teleskobu Odak Oranı : f/16 Odak Uzunluğu : 4800 mm. Görüntü Ölçeği : 43 yaysn/mm Üretici :Tele-Optik, Zürih Açıklık :300 mm. Odak Oranı :f/16 Odak Uzunluğu :4800 mm. Görüntü Ölçeği :43 yaysn/mm Üretici :E. Popp Tele-Optik, Zürih

Kreiken Teleskobu Açıklık : 406 mm .Odak Oranı : f/10 Odak Uzunluğu :4064 mm. Görüntü Ölçeği :51 yaysn/mm Üretici :Meade Instruments Corp., California Açıklık :406 mm .Odak Oranı :f/10 Odak Uzunluğu :4064 mm. Görüntü Ölçeği :51 yaysn/mm Üretici :Meade Instruments Corp., California

Coude Teleskobu Açıklık :150 mm. Odak Oranı :f/15Odak Uzunluğu :2250 mm. Görüntü Ölçeği :92 yaysn/mm Üretici :ZEISS-Oberkochen, Württemberg Açıklık :150 mm. Odak Oranı :f/15Odak Uzunluğu :2250 mm. Görüntü Ölçeği :92 yaysn/mm Üretici :ZEISS-Oberkochen, Württemberg

Astronomlar yıldız gözlemlerinde iki büyük engelle karşı karşıyadır Şehirlerdeki Işık Kirlenmesi Yer atmosferinin Işık Titreşme etkisi Tucson, Arizona 1959 1980

Gözlemevleri için ideal şartlar Optik elemanlar sıcaklıkla dengede olmalıdır. Hava kuru olmalıdır, Yüksek rakımda yer almalıdır, Karanlık olmalıdır, Kararlı bir atmosfere sahip olmalıdır,

Astronomik Görüş

Mauna Kea, Hawaii (4200 m)

Türkiye’nin En Büyük Teleskobu RTT150 TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ, Antalya, Bakırlıtepe, 2500 metre

Adaptif Optik

Adaptif optik teknolojisiyle HD 18940 çift sistemin gözlemi Adaptif optik teknolojisiyle HD 18940 çift sistemin gözlemi. Soldaki resimde adaptif optik sistem kapalı, sağda ise açık iken elde edilen görüntü