ÖĞRETME- ÖĞRENME
TEMEL KAVRAMLAR ÖĞRETME ÖĞRENME ETKİLİ ÖĞRETİM VE ÖĞRENMENİN GENEL İLKELERİ ÖĞRETİM VE ÖĞRENME STRATEJİLERİ TAM ÖĞRENME ÖĞRETİM İÇİN ÖĞRENCİLERİ GRUPLAMA ÇEŞİTLERİ
ÖĞRETME VE ÖĞRENME Öğretme ve öğrenme aynı sürecin iki değişik noktadan görünüşüdür. ÖĞRETME : Bireyin öğrenmesini sağlama eylemidir. ÖĞRENME : 1- Deneyimlere bağlı olarak, davranışlardaki sürekli değişmedir. 2- Deneyimlere bağlı olarak, zihinsel süreçlerdeki sürekli değişmedir
ETKİLİ ÖĞRENME VE ÖĞRETİMİN GENEL İLKELERİ Öğrenme ve öğretme sürecinin etkili ve verimli olabilmesi için eğitimciler tarafından izlenmesi gereken bazı ilkeler vardır.
ETKİLİ ÖĞRENMENİN GENEL İLKELERİ Güdülenme Dikkat İlişki kurma Katılım Pekiştirme Dönüt - Düzeltme Kalıcılığı Sağlama Transferi Gerçekleştirme
GÜDÜ: Bir davranışı başlatan, açığa çıkaran,anlaşılır kılan, açıklayan, sürdüren ve yönlendiren fizyolojik ve psiko-sosyal enerjidir. GÜDÜLENME : Bir şey yapmak için harekete geçmektir. ÖĞRENMEDE GÜDÜLENME: bireyin bir öğrenme görevini ve sosyal davranışları yerine getirmek için harekete geçmesidir.
İçsel ve dışsal olmak üzere iki çeşit güdülenme vardır: İÇSEL GÜDÜLENME : Bireyin kendi istediği ve gerekli gördüğü için güdülenmesidir. DIŞSAL GÜDÜLENME : Birey başka uyaranları göz önüne alarak güdülenir. Örnek : öğrenci bir öğrenme görevini önemli ve faydalı gördüğü için yapıyorsa İÇSEL, yüksek not almak için yapıyorsa DIŞSAL güdülenmedir.
Yeterince güdülenmemiş bir öğrenci öğrenmeye hazır hale gelmiş sayılmaz. Öğrencinin içsel güdülenmesini sağlamak için, öğretmen derse karşı merak ve ilgi uyandırmalıdır. Dışsal güdülenme ise, yüksek not verme, övgüler, maddi ödüller sunma ile gerçekleşir.Öğrenciyi dışsal uyaranlara bağımlı kıldığından önerilmemektedir. Ancak zaman zaman düşük başarılı ve çekingen öğrencileri güdüleme için kullanılabilir.
DİKKAT : Belli bir olaya odaklanmadır. Dikkat öğrenilen bir alışkanlıktır. Öğrencilerin dikkatini sağlamak için: 1.Dersin amacı öğrencilere anlatılmalı 2.Konuya karşı merak uyandırılmalı. 3.Sınıf ortamı stres ve baskıdan uzak olmalı.(ısı-oturum düzeni-havalandırma- sınıftaki oksijen miktarı)
İLİŞKİ KURMA:Öğrenme, önceki bilgi ile yeni bilgi arasında ilişki kurma sürecidir. Öğrenmeyi kolaylaştırmak için yeni konu sunulurken konu ile ilgili eski bilgilerde hatırlatılmalıdır. Öğrenilen konu ile öğrenen birey, yakın çevresi,ailesi ve yaşam arasında ilişki kurulması öğrenmede kalıcılığı arttırır.
AKTİF KATILIM: Öğrencinin öğretim yaşantılarıyla doğrudan etkileşerek deneyim kazanmasıdır. Aktif katılımı sağlamak için: - Öğrencilerin başarılı olabilecekleri etkinliklere katılmaları sağlanmalıdır. - Öğrencilerin öğrenme düzeylerine göre derse katılım için uygun sayı ve içerikte öğretim yaşantısı tasarlanmalıdır. - Katılma davranışları uygun zaman ve nitelikte pekiştireç verilerek desteklenmelidir. - Katılım; hedef davranışların belirlenmesi-içeriğin örgütlenmesi-öğretimin uygulanması-ve değerlendirilmesi süreçlerinin hepsinde dengeli, düzenli ve sürekli bir etkinlik olarak yer almalıdır.
PEKİŞTİRME: Bir davranışın ortaya çıkma ihtimalini arttıran uyarıcıların verilmesi işlemidir. Öğrencilerin doğru ve beklenen davranışları pekiştirilir. Davranışın tekrar edilme olasılığını arttırmak ve davranışı kalıcı kılmak için OLUMLU PEKİŞTİREÇLER, İstenmeyen davranışı ortadan kaldırmak için OLUMSUZ PEKİŞTİREÇLER(CEZA) kullanılır. Eğitim-Öğretim sürecinde olumlu pekiştireçler olumsuz pekiştireçlere oranla daha çok kullanılmalıdır.
Öğrencilere pekiştireç verilirken dikkat edilecek hususlar: Pekiştireçler kullanılırken öğrencinin özellikleri ve ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalı. Pekiştireçler doğru davranışın hemen ardından verilmeli. Öğrenciye pekiştirecin neden verildiği açıklanmalı. Verilen pekiştireçler öğrenci için anlamlı olmalı. Zamanlamaya dikkat edilmeli.örneğin sık sık pekiştireç verilmesi pekiştirecin önemini yitirmesine neden olur.
DÖNÜT – DÜZELTME DÖNÜT: Öğrenciye öğrenmelerinin doğruluğu ya da yanlışlığı hakkında bilgi verir. Öğrenci neyi öğrenip neyi öğrenmediğini öğrenir. DÜZELTME: Yanlışların düzeltilmesi ve eksiklerin giderilmesidir. Dönüt ve düzeltme bütünlük içinde verilmelidir. Dönütler hemen,açık ve anlaşılır yönergelerle verilmelidir.
KALICILIĞI SAĞLAMA VE TRANSFERİ GERÇEKLEŞTİRME: Kalıcılığı sağlama, hatırlamayı gerçekleştirmedir. Transfer, öğrenilen bilgi,beceri ve tutumların günlük yaşamda ya da başka bir derste kullanılmasıdır.
Kalıcılığı sağlama ve transferi gerçekleştirmede izlenecek yollar: Öğrenilen bilgilerin çeşitli durumlarda kullanılması sağlanmalı. Her ders zihin gelişimine yardım eder. Öğretmen dersler arasında ayırım yapmamalı. Üniteler benzer konulardan oluşturulup benzer öğretim yöntemleri kullanılırsa ‘geçiş’ daha çok olur Öğretim çocuğun zihin düzeyine uygun olmalı Öğretilecek her konuda yaşam ile ilişki kurulmalıdır.
ETKİLİ ÖĞRETİMİN GENEL İLKELERİ Dikkat Çekme Ve Güdüleme Amaçlardan Haberdar Etme Ön Bilgilerin Uyarılması Öğretim Strateji,Yöntem Ve Tekniklerin Etkili Kullanılması Uygulama Yapma Başarının Değerlendirilmesi
ÖĞRETİM İLKELERİ Hedefe görelik Öğrenci düzeyine görelik Öğrenciye görelik Bilinenden-bilinmeyene Yaşama-yakınlık Hayatilik Yakın çevreden-uzak çevreye Güncellik (Aktüalite) Uygulanabilirlik (iş-aktivite,yaparak-yaşayarak öğrenme) Tümdengelim ilkesi Transfer bilgi Açıklık Ekonomiklik Somuttan-soyuta
DİKKAT ÇEKME VE GÜDÜLEME Öğrenme dikkat süreciyle başlar. Dikkat çekmek ve sürdürmek öğretmenler için zor bir iştir. Sessizlik,ses kontrolü ve çeşitli mimik ve hareketler dikkati arttırır. Öykü,fıkra,soru,dramatizasyon,kişisel deneyim,yaşamdan örnekler verme, çeşitli yöntem ve teknikler, araç ve gereç kullanımı dikkat çekmeyi ve dikkatin sürdürülmesini sağlar.
Güdüleme Öğretimsel amaçlara ulaşmak için bireyin bir göreve yönelmesini, başlamasını,yoğunlaşmasını ve o göreve devam etmesini sağlamaktır. Güdülenme bireysel ve içsel bir olgudur. Güdülenme derse karşı merakı arttırır ve derse ilgi duyulmasını sağlar.
Öğrencileri güdülemek için Konu diagramı ve şeması yapmak Konunun önemini anlatmak Konuyu bir sorunla ilişkilendirmek Öğretim teknik ve süreçleri kullanmak Güler yüzlü,sabırlı,tutarlı,anlayışlı olmak Öğrenciye başarabileceği görevler vermek Sözel övgü,jest ve mimikleri kullanmak Öğrencinin yaş,cinsiyet ve öğrenme düzeylerini dikkate almak.
AMAÇLARDAN HABERDAR ETME Öğrenciye öğretim işinin başında neler öğreneceğini ve niçin öğrenileceğini belirtmek ; Bireyi harekete geçirir ve beklentilerin oluşmasına yardımcı olur. Öğrenciyi konu dışına çıkmaktan kurtarır. Öğretmene olan güveni arttırır. Öğrencinin konu üzerinde odaklaşmasına yardım eder.
ÖN BİLGİLERİN UYARILMASI Öğrencinin öğrenme işine katılması ve öğrenmeyi sürdürmesi yeni öğrenileceklerle doğrudan ilgili daha önce öğrenilmiş bilgi ve becerilerin hatırlamasına ve kullanılmasına bağlıdır. Daha önce kazanılmış bilgi,beceri ve tutumlar; resimler,diyagramlar,formüller, öğrenme stratejileri,soru sorma,açıklama yapma,tartışma gibi yöntemler kullanılarak ortaya çıkabilir.
ÖĞRETİM STRATEJİ,YÖNTEM VE TEKNİKLERİN ETKİLİ KULLANILMASI strateji.,yöntem ve teknik seçerken; Öğretmen özellikleri Öğrencini zeka alanları Öğrenme stilleri Algılama biçimleri Hazır bulunuşluğu Kazandırılmak istenen kazanımlar Öğrenilecek içerik Zaman,fiziksel ve ekonomik olanaklar Sınıf mevcudu göz önünde bulundurulmalı.
UYGULAMA YAPMA Öğrenciler, öğrendikleriyle ilgili uygulama olanağı buldukça başarılı olurlar. Uygulama ile etkili öğrenme ve öğretme gerçekleşir. Uygulamalar ; deney, gezi, gözlem, proje ve araştırmalar şeklinde olabilir.
DÖNÜT Öğrenciye davranışın doğruluğu,yada ne derece doğru olduğu hakkında dönüt verilmelidir. Dönüt; Baş sallama Mimik hareketleri Gülümseme Sözle ifade etme gibi değişik şekillerde verilebilir.
BAŞARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Değerlendirme; öğretmenin öğretiminin ve öğrencinin başarısını belirlemek,daha iyi bir eğitim – öğretim gerçekleştirmek için yaptığı bir etkinliktir. Değerlendirmenin amacı öğrencinin eksiklerini belirleyerek, yanlış anlama ve kavramsallaştırmaları düzeltmek
Değerlendirme yapılırken; Öğretimin hedefleri İçeriği Kullanılan öğretim yöntem ve teknikleri Öğrencinin bir yıl içersindeki başarısı Öğrencinin gelişim düzeyi dikkate alınmalıdır.
Değerlendirme; Standart testler Laboratuar çalışmaları Gözlem Kontrol listeleri Öğrenci çalışmaları Öğrenci projeleri Portfolyolar ( ürün dosyaları ) Yazılı ve sözlü sınavlar kullanılarak gerçekleştirilir.