REFAH DEVLETİ

Refah devletlerine bakıldığında; Birinci dönem, antik çağları ve yoksulluk yasalarının çıkartılmaya başlandığı Sanayi Devrimi öncesi yılları(1880 ÖNCESİ) İkinci dönem, 19. yüzyılda ortaya çıkan ve bütün dünyayı dönüştüren “sanayileşme” dönemidir (1880–1914) Dünya savaş ıarasındaki dönem (1914–1945), onu da II. Dünya Savaşı sonrasıdönem takip etmektedir (1945–1975). Son olarak, 1975’den günümüze, refah devletinin krizi, küçültülmesi ve yeni yönelimi ile ilgili tartışmaların ardından, Refah devletinin “Altın Çağı”nın sona erişi gelmektedir (1975 sonrası). (1880 Öncesi) Bu dönemde, sivil sektör (aile ve toplum), dini kurumlar, gönüllü kurumlar, mesleki birlikler, karşılıklı yardımlaşma sandıkları vb.7 yoksul ve hasta insanlara destek olma rolünü üstlenmiş ve enformel bir tarzda sosyal refah hizmetleri sunmuştur. Bu dönemde insanların gereksinimleri ve beklentileri yüksek olmadığından, sanayileşme döneminin başlamasına kadar bu görevleri büyük ölçüde yerine getirmişlerdir

Refah devletinin ortaya çıkışı, Kapitalizm ile sosyalizm arasında bir üçüncü yol arayışı olarak da değerlendirilebilir. bu arayış, esas itibariyle kapitalizme son vermeyi değil, demokrasiyi kullanarak kapitalizmi sınırlama, düzenleme ve denetlemeyi ve refahı sosyalleştirmeyi öngörmektedir Kapitalizm, kendisini yeniden üretebilmek ve sürdürebilir hale getirmek için bir takviyeye gereksinim duymuş, bunu da refah devleti olgusunu benimseyerek gerçekleştirmiştir. Diğer yandan ifade edilmektedir ki,refah devletinin ortaya çıkması, liberalizme karşı bir güvensizliğin doğması sonucunda gerçekleşmiştir. Çeşitli zamanlarda ortaya çıkan ekonomik bunalımlar ve en son olarak da 1929 Dünya Buhranı ve yaşanan II. Dünya Savaşı, liberal düşünceye karşı ileri sürülen eleştirilerin ciddiye alınmasına ve gözden geçirilmesi e yol açmıştır. Bu tarihten sonra, ekonomik ve sosyal yaşama müdahaleyi kabul etmeyen, devlete yalnızca politik düzenin bekçiliği görevi veren liberal devlet anlayışı Yerine, Koruyucu, planlayıcı ve düzenleyici fonksiyonları artan bir devlet anlayışına geçilmiş…

Refah Devletinin Temel Görevleri İktisadi sistem karma ekonomidir. Ulusal geliri arttırmak sosyo-ekonomik kalkınma ve refahı sağlamak devletin görevidir, Ulusal gelirin adaletli bölüşümünü sağlamak, devletin görevidir, Sosyal güvenlik, hizmet ve yardım devletin esaslı görevlerindendir, Devlet, temel hak ve özgürlükleri kamusal yarar için sınırlandırabilir.

Liberal düşünce, süreç içerisinde kapitalist yapılanmanın bir başka açılımı olan “refah devleti (kalkınmacı devlet)” anlayışını ortadan kaldırmadaki yetersizliği “neo-liberal” politikalarla giderilmeye çalışılmıştır

1929 Dünya Ekonomik Bunalımı sonrasında dönemin hâkim yaklaşımı olan ve 1936 yılından sonra gündeme gelen Keynesyen politikaları eleştiren Friedman ve Hayek’in görüşleri 1970’li yılların başında yaşanan petrol krizi ile yeni arayışlar neticesinde temel kazanmıştır. Özellikle bu dönemde yaşanan ekonomik bunalım, “refah devleti” anlayışının sorgulanmasına sebebiyet vermiştir. Bu kapsamda neo-liberal akım, Keynesyen ve refah devleti politikalarını eleştirmiş ve devletin ekonomiye ve serbest piyasaya müdahalesinin ortadan kaldırılmasını savunmuştur. Buna göre devlet, ekonominin tam rekabet ortamında çalışması için garantör ve temel düzenleyici güç haline gelmelidir. Devletin küçülmesi, özelleştirme, piyasanın koşulsuz egemenliği, özellikle düzenleyici devlet yapılanması gibi günümüzde yer edinen temel olgular öne çıkmıştır. Bu yapılanma da özelikle Özal dönemi ile beraber “Reaganizm-Thatcherizm” olarak adlandırılmıştır.