PROGRAM HEDEFLERİN BELİRLENMESİ Ve YAZIMI

HEDEF ( AMAÇ ) Hedefler/ Amaçlar , Bireye kazandırılmak üzere seçilen istendik özelliklerdir. YADA; “Planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar yoluyla kazandırılması kararlaştırılan, davranış değişikliği ya da davranış olarak ifade edilmeye uygun özelliklerdir”. Davranış/ Kazanım ; Hedeflerin gerçekleşmesi sonucunda kazanılan somut özellikler Not: Davranış yerine yeni programda KAZANIM ifadesi kullanılmaktadır

Eğitimde Hedefler Belirlenirken Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler Öğrenci özelliğine, davranışına ve gereksinimlerine dayandırılmalıdır. Hayatta kullanılabilir ve toplumun gereksinimlerine uygun olmalıdır. Öğrencinin ilgi, yetenek ve ihtiyaçlarına uygun olmalıdır. Öğretimin sonucunda öğrenciden ne beklendiğini belirtir olmalıdır. Öğretme-öğrenme süreçlerine yön vermelidir. Öğretimin genel hedefleriyle uyumlu olmalıdır. Öğretimin içeriği ile ilişkili olmalıdır ( İçerikle kenetlilik ). Tek bir öğrenme ürününe yönelik olmalıdır. Gözlenebilir ve ölçülebilir olmalıdır. Açık seçik ifade edilmelidir Kendi içinde tutarlı olmalıdır Genel ancak, sınırlı olmalıdır ( Birden çok davranışı içerebilmeli, ancak sınırlı olmalıdır )

HEDEFLERİN BELİRLENMESİ VE DAVRANIŞA DÖNÜŞÜM SÜRECİ

Eğitimde hedefler Dikey hedefler ve Yatay hedefler olarak ikiye ayrılır.

Hedeflerin Hiyerarşik Sınıflaması Uzak Hedefler Genel Hedefler Özel Hedefler Davranışsal Hedefler Ülkenin Hedefleri-Anayasası Okulun ve Milli Eğt. Hedefleri Dersin Hedefleri Konunun (Temanın) Hedefleri

Hedeflerin aşamalı sınıflandırılması 2. YATAY HEDEFLER ( AMAÇLAR ) Hedeflerin aşamalı sınıflandırılması Bloom taksonomi Amaçlar 3’ ayrılır: Duyuşsal Amaçlar Psiko-motor Amaçlar (Devinişsel ) Bilişsel Amaçlar

BLOOM’UN TAKSONOMİSİ BİLİŞSEL HEDEFLER DUYUŞSAL HEDEFLER PSİKOMOTOR HEDEFLER 1.   Bilgi 1.     Alma   1.    Algılama (Uyarılma) 2. Kavrama 2. Tepkide Bulunma 2.    Kuruluş (Hazırlanma) 3. Uygulama 3. Değer Verme 3.  Kılavuz denetiminde Yapma 4. Analiz 4. Örgütleme 4. Mekanikleşme 5. Sentez 5. Kişilik Haline Getirme (Nitelenmişlik) 5. Beceri Haline Getirme 6.   Değerlendirme 6. Duruma Uydurma 7. Yaratma

BİLİŞSEL HEDEFLER ( Bloom ) KARMAŞIK ÜST BASAMAK DEĞERLEN-DİRME SENTEZ ( Birleştirme – Yaratma ) ANALİZ ( Çözümleme ) BASİT ALT BASAMAK UYGULAMA KAVRAMA ( Anlama ) BİLGİ ( hatırlama )

Bloom Düzenlenmiş Bloom Yaratma Değerlendirme Değerlendirme Sentez Analiz etme Analiz Uygulama Uygulama Anlama Kavrama Bilgi Hatırlama

Yenilenmiş Bloom taksonomisindeki üst ve alt düzeyler Hatırlama ( Bilgi ) 1.1.Tanıma 1.2. Anımsama 2. Anlama ( Kavrama ) 2.1. Yorumlama 2.2. Örnekleme 2.3. Özetleme 2.4. Sonuç Çıkarma 2.5. Karşılaştırma 2.6. Açıklama 3. Uygulama 3.1. Yürütme 3.2. Gerçekleştirme 4. Çözümleme (Analiz) 4.1. Ayrıştırma 4.2. örgütleme 4.3. irdeleme 5. Değerlendirme 5.1. Denetleme 5.2. Eleştirme 6. Yaratma ( sentez ) 6.1. Oluşturma 6.2. Planlama 6.3. Üretme

Bilgisayarda donanım parçalarını tanıyabilme BİLİŞSEL HEDEF ÖRNEKLERİ: 1. Bilgi Basamağı ( Hatırlama ): Bilgiyi olduğu gibi tekrar etmek. Kişi kendinden bir şey katmaz. Hatırlama, tanıma, tanımını söyleme.. Örnek; Bilgisayarda donanım parçalarını tanıyabilme Matematik dersinde üçgenin tanımını söyler

2. Kavrama ( Anlama ) Basamağı: (kavrayabilme, açıklayabilme, yorumlayabilme vs.) Kişi bu düzeyde bilgiyi kendi cümleleri ile ifade eder , kendisine ait örnekler verir Örnekler Bir hikayeyi kendi cümleleriyle anlatabilme Coğrafya dersi ile ilgili haritaları okuyabilme İngilizce bir cümleyi, türkçeye çevirebilme

3. Uygulama Basamağı: (Yapabilme, hazırlayabilme, uygulayabilme vs 3. Uygulama Basamağı: (Yapabilme, hazırlayabilme, uygulayabilme vs.) Bilgileri yeni bir sorunun çözümünde kullanma. Bilgileri yeni durumlara uygulama Örnekler Eğt. Planlama dersinde kendi alanı ile ilgili günlük plan hazırlayabilme Matematikte dört işlemi bir problemde uygulayabilme

4. Analiz ( Çözümleme ) Basamağı: (Ögelerine ayırabilme, çözümleyebilme vs.) Kişi bu düzeyde olguları parçalara ayırır, parçalar arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyar , ögeler arasındaki ilişkileri saptayabilir Örnekler Eğt. Planlama dersinde program ögeleri arasındaki ilişkileri ayırt edebilme Matematikte bir kümeyi alt kümelerine ayırabilme Canlıları özelliklerine göre sınıflayabilme

5. Sentez ( Yaratma ) Basamağı: (geliştirebilme,, önerebilme, düzenleyebilme vs.) Bu düzeyde birey özgün ve yeni bir ürün ortaya koyar. Ögeler arasındaki ilişkileri kurar.  Örnekler Eğt. Planlama dersinde alanıyla ilgili yeni bir program tasarısı hazırlayabilme Matematik dersinde kendine özgün bir problem oluşturabilme Trafik sorununa yeni bir çözüm önerebilme

6. Değerlendirme Basamağı: (Yargılayabilme, eleştirebilme, değer biçme vs.) Bir ürünü belli ölçütlere göre eleştirme. Sonucu değerlendirme. Örnekler Bir ders planını, plan hazırlama ilkelerine göre değerlendirebilme Program modellerinden herhangi birisinin ülkemize uygunluğunu değerlendirebilme

KPSS 2011

DUYUŞSAL HEDEFLER

DUYUŞSAL HEDEFLER KARMAŞIK BASİT KİŞİLİK HALİNE GETİRME ÖRGÜTLEME DEĞER VERME BASİT TEPKİDE BULUNMA ALMA

Alma: Çevredeki uyarıcılara dikkat etme ve belirli uyarıcıları diğerlerinden ayırarak seçmektir. ( Farkındalık, almaya isteklilik, seçici dikkat ) Örnek: KPSS’de yeni çıkan yayınlara dikkat edebilme, Trafik kurallarının farkında olabilme

Tepkide Bulunma: Bu basamakta genellikle ilgiler söz konusudur Tepkide Bulunma: Bu basamakta genellikle ilgiler söz konusudur. Kişi uyarıcılara bilinçli tepkide bulunur ve onlarla ilgilenir. ( Uyarıcılara karşılık verme isteği ) Örnek: KPSS’yi kazanmaya istekli olabilme, Trafik kurallarına uymada istekli olabilme. Kendini tanıtmaya istekli olur

Değer Verme: Kişinin uyarıcılara karşı nasıl bir tepkide bulunacağı bu basamakta kestirilebilir. Kabullenme, takdir etme söz konusudur, bir değeri kabullenme vardır. Örnek: Sınıf kurallarına uymayı kabul etme Bedensel engelli arkadaşlarına yardım etmeye razı oluş Çevre temizliğine değer verebilme

Örgütleme: Duyuşsal alanla ilgili yeni örüntüler oluşturmaktadır Örgütleme: Duyuşsal alanla ilgili yeni örüntüler oluşturmaktadır. Kişi kendi içinde çelişmeyen yeni bir değerler sistemi oluşturur. Örnek: Trafik kurallarına her zaman uyar Sınıf kurallarına uyar Doğayı korumaya sürekli özen gösterir

Kişilik Haline Getirme (Nitelenmişlik): Kişinin bu basamaktaki davranışları onun karakterini yansıtır. Artık kişinin davranışları büyük bir olasılıkla kestirilebilir. Yeni değerler sistemi ile tutarlı tepkide bulunur. Örnek: Dürüstlüğü yaşam tarzı haline getirme, Hümanist bir kişiliğe sahip oluş

PSİKO-MOTOR ( DEVİNİŞSEL) HEDEFLER Psiko-motor davranışlar ; Zihin kas koordinasyonunu gerektiren öğrenilmiş davranışlardır. Ör: Denizde sırtüstü yüzebilme

PSİKO-MOTOR ( DEVİNİŞSEL) HEDEFLER YARATMA KARMAŞIK DURUMA UYDURMA BECERİ HALİNE GETİRME MEKANİKLEŞME BASİT KLAVUZ DENETİMİNDE YAPMA KURULMA ALGILAMA ( UYARILMA )

Beden Eğitimi dersinde öğretmenin vücut hareketlerini gözleyebilme PSİKO-MOTOR ALAN 1. UYARILMA ( ALGILAMA ) : Bu basamakta kişi, doğru becerinin nasıl yapıldığını önce dikkatlice izler. Belli bir durumu duyu organlarını kullanarak tanır. ÖRNEK: Beden Eğitimi dersinde öğretmenin vücut hareketlerini gözleyebilme Fen Bilgisi dersinde deney malzemelerini tanıyabilme Bilgisayar parçalarını tanır

2. KURULMA ( HAZIRLIK ) Bu basamakta kişi belirli bir beceriyi gerçekleştirmek için vücudunu ya da duyu organlarını uygun konuma getirir. Örnek: Bedenini bisiklet kullanmaya hazır duruma getirebilme, Keman çalmak için vücudu uygun konuma getirebilme

3. KILAVUZ DENETİMİNDE YAPMA (Davranışlar öğretmen yardımıyla, gözetimi ya da denetiminde yapılır.) Örnek; Fen Bilgisi dersinde basit deneyleri laboratuarda öğretmen yardımıyla yapabilme Öğretmen yardımıyla havuzda yüzebilme Bilgisayarın donanım parçalarını öğretmen eşliğinde sökebilme

4. MEKANİKLEŞME Bu basamakta kişi söz konusu beceride otomatikleşmek üzeredir. Beceriyi sergilerken hala öğretmen gözetimi şarttır. Örnek: Resim dersinde fırçayı hareket ettirebilme Öğretmen gözetiminde havuzda kendi başına kısa bir süre yüzebilme

5. BECERİ HALİNE GETİRME Kişi, davranışları kendi başına, birisinden yardım almadan yapabilir. Örnek: Müzik dersinde melodiyi ezgisine uygun icra edebilme İlk yardım hizmetlerini kurallara uygun yapabilme Bilgisayarda on parmakla yazı yazabilme Bilgisayar donanım parçalarını kurallarına uygun bir şekilde sökebilme Havuzda öğretmen yardımı ya da gözetimi olmadan yüzer

6. DURUMA UYDURMA Kazanılan becerilerin yeni bir problem durumuna kolayca uygulanmasıdır. Bilgi transferi söz konudur. ÖRNEK; Elde ettiği becerilerle ilk kez karşılaştığı başka bir müzik aletini çalabilme Havuzda yüzmeyi öğrenen birisinin , denizde de yüzebilmesi

7. YARATMA Senteze eşdeğerdir. Yeni, orijinal bir şey ortaya koyma esastır. Yeni ve orijinal bir hareket yapabilme Duygu ve düşünlerini anlatan özgün bir heykel yapabilme Yeni bir yüzme tekniği geliştirebilme

(KPSS 2013): Aşağıdaki kazanımların hangisinin ölçülmesinde, bilişsel becerilerin yanında psikomotor becerilerin de izlenmesi gerekir? Güneş enerjisinden yararlanma yollarına örnek verir. Mercekler kullanarak bir gözlem aracı tasarlar ve yapar. Cisimlerin beyaz ve renkli ışıklarda neden farklı göründüklerini açıklar. Işığın yansıması ve kırılması olaylarının benzerlik ve farklılıklarını karşılaştırır. Çeşitli ortamlardaki kırılma olaylarının ışın diyagramlarını açıklar.

İLKÖĞRETİM PROGRAMINDAN ÖRNEK HEDEF VE KAZANIM İFADELERİ

İlköğretim 4. Sınıf Ders :Matematik Konu :Kümeler Hedef:Kümeler arasındaki eşitlik-denklik ilişkilerini kavrayabilme. Hedef Davranışları: 1-İki kümenin eşit olup olmadığını sebebi ile söyleme 2-İki kümenin eşit olup olmadığını sebebi ile yazma. 3-İki kümenin eşit olup olmadığını sembol kullanarak yazma.

HAYAT BİLGİSİ – ÇEVREMİZDEKİ CANLILAR Konu : Hayvanlar 1. Hayvanlar Canlıdır Hedef: Hayvanları bir canlı olarak kavrayabilme Davranışlar : Hayvanların her canlı gibi doğup yaşayıp öldüklerine örnekler verme Yumurtlayarak ve doğurarak üreyen hayvanlara örnekler verme Hayvanların yaşamlarını sürdürmek için hava, su ve besine ihtiyaç duyduklarını söyleme

HAYAT BİLGİSİ – ÇEVREMİZDEKİ CANLILAR Konu : Hayvanlar 2. Hayvanların Çeşitliliği Hedef: Hayvanların çeşitliliği bilgisi Davranışlar : Çevresinde gördüğü hayvanlara örnekler verme Çevresinde karada yaşayan hayvanlara örnekler verme Çevresi dışında, karada yaşayan hayvanlara örnekler verme Suda yaşayan hayvanlara örnekler verme Sürünerek hareket eden hayvanlara örnekler verme Çevresinde gördüğü memeli hayvanlara örnekler verme

HAYAT BİLGİSİ – ÇEVREMİZDEKİ CANLILAR Konu : Hayvanlar 3. Hayvanların Özellikleri Hedef: Hayvanların temel özellikleri bilgisi Davranışlar : Balıkların yaşadıkları ortamları söyleme/yazma Kurbağaların yaşadıkları ortamları söyleme/yazma Kurbağaların ne ile beslendiklerini söyleme/yazma Sürüngenlerin yaşadıkları ortamları söyleme Kuşların yaşadıkları ortamları söyleme/yazma

HAYAT BİLGİSİ – ÇEVREMİZDEKİ CANLILAR Konu : Bitkiler Hedef: Bitki tohumunun görevlerini kavrayabilme Davranışlar : Verilen bitkilerde tohumu gösterme Verilen bir bitki tohumundan, hangi bitkinin yetişeceğini söyleme Görünüş yönünden, bitki tohumları arasındaki farklılıkları-benzerlikleri açıklama Besin olarak yararlanılan bitki tohumlarına örnekler verme

HAYAT BİLGİSİ – ÇEVREMİZDEKİ CANLILAR Konu : Bitkiler 1. Bitkilerde Büyüme Hedef: Bitkilerin büyüme şartlarını kavrayabilme Davranışlar : Bitkilerin, su ihtiyaçlarının nasıl karşılandığını açıklama Bitkilerin, güneş ışığına olan ihtiyaçlarını açıklama Yeterli ışık alan ve almayan bitkiler arasındaki farkları açıklama Bitkilerin su, toprak, ışık ve hava ihtiyaçları karşılanmaz ise, sonucun ne olacağını açıklama

BİTTİİİİİİİİ