NATURALİZM VE EGİTİM HALİSE KADER ZENGİN

Naturalizm Doğanın tüm gerçeklik olduğu düşüncesinden hareket eder. Doğanın kendisi insanları, insan doğasını ve tüm varlıkları içeren, bunları açıklayan bütünsel bir sistemdir. Materyalist olan pek çok naturalist gerçekliğin doğaüstü düzeni olduğu anlayışını reddetmiştir. HALİSE KADER ZENGİN

Naturalizm’in Eğitimdeki Düşünceleri: Eğitimin hedefleri belirlenirken, evrensel düzenin bir parçası olan doğaya ve insan doğasına bakılmalıdır. Doğayı anlamanın yolu duyumlardan geçer, duyum gerçekliğe ilişkin bilgimizin temelidir Doğadaki süreçler/oluşumlar yavaş , derece-derece ve evrimsel olduğundan eğitimimizin de seyri yavaş olmalıdır. HALİSE KADER ZENGİN

j.j. Rousseau 1712-1778 Felsefesinin temelini insanın karakterinin doğaya göre biçimlenmesi gerektiğine inanır. Russo, Emile’in sosyal kurum ve antlaşmaların olmadığı kırsal bir ortamda doğal bir şekilde gelişmesini konu edinir; ve naturalizmle ilerici eğitime dayalı şu düşünceleri ortaya koyar: İnsanın zenginleşip, gelişmesi için en iyi dönem olan çocukluk döneminin belli bir aşamasında eğitime başlanmalı Doğal özelliklerle donanmış bir çevreden iyi şekilde yapılacak eğitimle kız ya da erkek çocuklar merakları uyandırılarak düşünmeye ve öğrenmeye hazır hale getirilmeli Rahat, özgür bir atmosfer içinde öğrenen çocuk tercihlerinde özgürdür; ama yapıp ettiklerinin sonucundan sorumlu olmalı ve sonuçlara katlanmalıdır. HALİSE KADER ZENGİN

Russo İnsanın öğrenmesinde belirli devreler olduğuna inanan Russo, bu eğitimi eserin kahramanı olan Emilenin gelişme evrelerine göre düzenler. Çocuğun gelişimi göstermiştir ki, gelişimine uygun bir öğrenmeye hazırdır ve onun hareketleri, öğrenme davranışları tek tek gelişim evrelerine uygundur. Bu evrelere dayalı bir öğrenme olgusu eğitime ilişkin belli bir bilgi birikiminin sonucunda ortaya çıkmıştır. HALİSE KADER ZENGİN

russo Hızlı geçen bir çocukluk dönemini reddeder. Russodan etkilenen Pestalozzi öğrenmenin yavaş, derece derece, birikimli olması gerektiğini savunur. Bu nedenle 20. yüzyılda eğitimciler, erken yaşta çocuklara çeşitli bilimsel konuları öğretip ezberletmekten ziyade onların bizzat deneylerin, projelerin, olup biten olayların içine sokulması gerektiğini savunmaktadırlar. HALİSE KADER ZENGİN

Russo-gelişim Russo, Emile’de insanın gelişim evrelerini şöyle belirler: Doğumdan 5 yaşına kadar bebeklik 5-12 yaşı arası çocukluk 12-15 yaş arası erken gençlik 15 -18 yaşları arasındaki dönem ise genç yetişkinlik çağıdır. HALİSE KADER ZENGİN

Russo-gelişim 5 yaşına kadar ilk dönemde: Bakıma muhtaçtır, ihtiyaçları karşılanması gerekir Temel beslenme ihtiyaçları ile, beden gelişimi için hareket özgürlüğü sağlanmalıdır Acı duyma, hoşlanma gibi içgüdüler baskındır Zihinsel faaliyetler ve moral değerler gelişmemiştir Dil gelişiminde ilk kelimeler basit, açık, somut, nesnelere yönelik az sayıda olmalıdır. HALİSE KADER ZENGİN

Russo-gelişim 5-12 yaş: -fiziksel gelişim hızlanır bazı şeyleri kendi yapar hale gelmiştir -Emile bu dönemde toplumsal kötülüklerden, suçlardan, kötü alışkanlıklardan etkilenir, - Bu dönem duyuların eğitildiği, çevredeki objelerin detaylı olarak incelenip, karşılaştırıldığı dönemdir. HALİSE KADER ZENGİN

Russo-gelişim 12-15 yaş: Objelerin işlevlerini, faydalarını ve bunlar arasındaki ilişkileri öğrenmeye başlar Doğal çevrenin ve fenomenlerin gözlemiyle duyu algılaması ve duygular derece derece düşünceye dönüşür, kavranır. Bu dönemin sonuna doğru emilenin bilgi kazanma yetisi oluşur HALİSE KADER ZENGİN

Russo-gelişim 15-18 yaş: Artık emile sosyal ilişkiler dünyasına girmeye hazırdır. Cinselliğin farkına varırı Düşün zayıf insanlara merhametle yaklaşır. HALİSE KADER ZENGİN

Russo-gelişim 18-20 yaş : İlk sevgi duygusundan kaynaklanan, iyilik ve adalet değerlerinin ve moral ilişkilerin farkına varır, bu duyguları aklı ile kavrar Edebiyat, resim e müziğe ilişkin estetik duygusu gelişir HALİSE KADER ZENGİN

Naturalist eğitimin temeli: Doğa ve doğal olan Naturalist bilgi bilim Naturalist açıdan insanın gelişimi ve zenginleşmesi Naturalist müfredat Naturalist bağlamda eğitici- öğrenen HALİSE KADER ZENGİN

Doğa ve doğal olan Gerçek doğadır ve insan da doğal bir varlıktır. O doğuştan iyidir çünkü yaratıcının elinden çıktığında her şey iyidir; insanın elinde her şey bozulur. Toplum insanı bozar, istenmedik davranışlar göstermesine neden olur. Eğitim teorisinin anahtar kavramı “doğa” ve “doğal olan” ,“yapay olmayan”dır Eğitimde doğal yöntem- sade kendi kendine gelişen, özgür ve orijinal bir insan doğası yaratmaktır. İnsan hayatı doğumundan itibaren bozulmamış içgüdülerden kaynaklanan davranışlarla yönlendirilir. İnsan doğasının doğuştan iYi ya da en azından bozulmamış olduğuna ilişkin bu görüş, insanların günahkar olmalarından dolayı erdemlerini yitirdiklerini savunan doktrinle çatışır. Doğa çok değişik olguları içerir ve her zaman doğrunun ve insan yaşantısının deneyimlerinin kaynağıdır. HALİSE KADER ZENGİN

Bilgibilim, bilmek Odak noktası gerçekliği unsurlarına ayırmadır Gerçekliği bütünden ziyade her bir parçada görürler. Gerçekliğe ilişkin bir doğru ve bilimsel bir sonuç elde etmek için objeleri en küçük parçalar haline getirmek gereklidir Yanlış düşüncenin kaynağı, doğru duyumsamaya dayanmayan kurgusal ve soyut düşüncedir. Çocuk büyüyene dek hiçbir dini inanç ahlaki değer yargısı ona verilmemelidir. O kendi inanç ve değer yargılarını kendi mantığıyla oluşturmalıdır. HALİSE KADER ZENGİN

Değer-ahlak Değerler insanların çevreleriyle etkileşiminden doğar Ahlak temel insan ihtiyacıdır. Beslenme, ısınma gibi çocuğun annesi tarafından karşılanan bu temel ihtiyaçların doyumu, çocukta sevgi, güven ve duygusal güvenlik duygularını oluşturur. Bu duyguları insan daha sonra ailenin diğer üyeleriyle toplumun üyeleriyle ülkedeki vatandaşlarla dünyadaki diğer insanlarla ve nihayet Tanrıyla ilişkisinde yaşar. HALİSE KADER ZENGİN

Değer-ahlak Ahlaksal gelişime yönelik eğitimin hem olumlu hem de olumsuz yönleri vardır. Doğal etikle çatışan unsurlar içeren bir eğitim, olumsuz bir nitelik taşır ve özellikle sözlü ifadeler ya da vaazlar kullanılarak etiksel öğütlerin ezberletildiği, temelde soru cevap yöntemine dayalı geleneksel dinsel eğitimde aslına uygun bir moral gelişim sağlanamamaktadır çünkü böyle bir eğitimde sözler duygu ve eylemlerin yerine geçer. Moral gelişimde olumlu bir etkisi olan eğitimin temelinde ise insanın belli başlı güdülerinin ve doğal değerlerinin dile getirilmesi/geliştirilmesi yatar ve eylemlerinin sonucunda insanın mutlu olması veya acı çekmesi o eylemin ödülü ya da cezası olur. HALİSE KADER ZENGİN

program Kitabi bilginin otorite haline getirildiği eğitim anlayışına karşı çıkarlar Öğretimde doğal davranışlar sergileyen çocuk pasif bir şekilde alıp, ezberlememeli, öğretimde çocuğun duyularını kullanarak çevreyle ilişkiye girmesi ve problem çözmesi sağlanmalı İnsanın ihtiyaçları ve hazır oluşu esas alınır Konu ağırlıklı öğretimden ziyade öğrencilere istedikleri öğretilmeli Öğrenmenin temeline aktiviteleri, tasarımları/yaratıcılığı ve problem çözmeyi koymuşlardır HALİSE KADER ZENGİN

Öğretmen öğrenci ilişkisi Doğal bir öğretmen modeli çizer Çocuk merkezli ve ilerici bir öğretmen vardır Öğretmen doğayla uyum halinde olmalı Öğretmen öğrencisini öğrenmesi için zorlamak yerine onun çevreyle etkileşimini geliştirip, açıklamalarla etkileyecek eseri okuması için teşvik eder. Öğretmen, acele etmeyen, sabırlı ve seçeneklere yer verendir. Öğrenci hazır olduğunda öğrenir HALİSE KADER ZENGİN

Öğretmen öğrenci ilişkisi Öğretmen doğruları söylemeyip bilginin keşfedilmesini sağlar Öğrenim çevresini ve öğrenenin karakteriyle kişiliğini biçimlendirme işi onun kontrolü altındadır. Öğretmen öğrenmeye rehberlik edendir Eyleme, araştırmaya, yaparak öğrenmeye önem verirken kitapları ezberletmekten, bilgileri harfi harfine öğretmekten kaçınır Çocuk, ayartıcı bir toplumun kötülükleri tarafından bozulmamış ilkel ama asil ruhlu bir varlık olarak tanımlanır. HALİSE KADER ZENGİN

KAYNAKÇA Gerald Gutek, Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, çev: Nesrin Kale, Ütopya yay., Ankara 2001. Veysel Sönmez, Eğitim Felsefesi, 11. baskı Anı Yay., Ankara 2012 J.J. Rousseau, Emile, Babil Yay., Erzurum 2000. HALİSE KADER ZENGİN