İDEALİZM VE EĞİTİMİ SOKRATES,PLATON 18.10.2017 Halise Kader Zengin.

... konulu sunumlar: "İDEALİZM VE EĞİTİMİ SOKRATES,PLATON 18.10.2017 Halise Kader Zengin."— Sunum transkripti:

1 İDEALİZM VE EĞİTİMİ SOKRATES,PLATON Halise Kader Zengin

2 SOKRATES Sofistlerin oportünist (fırsatçı) materyalizmine ve rölatif ahlakına karşı çıkan sokrat, tüm insanlığı yönlendiren evrensel ilkeler olduğuna inandığı güzellik, adalet ve doğruluk ilkelerini ortaya koymaya çalışmıştır. Sofistler, ahlaksal davranışın yer ve zamana göre değişeceğini savunurken, sokrat doğru, iyi güzel gibi ahlaksal formların dünyanın her tarafında aynı genel geçerliliğe sahip olduğunu savunur. Halise Kader Zengin

3 SOKRATES Sofistlerin insanlara özel konularda mesleksel veya uzmansal yetenek veya teknikler kazandıran bir eğitimden ziyade insan olarak her kişinin ihtiyaç duyduğu bilgileri öğretmeyi hedefleyen bir eğitimi ileri sürer. Sofistlerin tersine gerçek bilgeliğin bir öğrenciyi sadece bilgilendirmek veya ona belirli yeti kazandırmak olduğuna inanmaz. O doğru bilginin temelinin zihinde olduğuna ve bunların bilince çıkarılmasının mümkün olduğuna inanır. Sorulan sorularla kişilerin daha önce kazandıkları kavramları hatırlaması ve gerçeği doğruyu keşfederek öğrenmesi sağlanmalıdır. Halise Kader Zengin

4 platon Gerçeklik, bilgi, insan doğası ile uğraşmıştır.
Metafizik düşüncelerini güzellik, adalet, iyilik, ve doğruluk gibi değişmeyen ve her zaman varolan evrensel kavramlardan oluşan ideal bir varlık alanıyla temellendirir. Halise Kader Zengin

5 platon Epistemolojisi: insanların zihinlerinde bulunduğundan habersiz oldukları doğruları/bilgileri hatırlama teorisine dayanır. Hatırlama teoirisine göre; insan dünyaya gelmeden önce tamamlanmış/mükemmel düşünceler (idealar) ve formların ruhsal/tinsel dünyasında yaşamış bir ruha sahiptir. Dünyaya gelişte yaşadığı şokla mutlak idealar bilinç altındadır. Mükemmel forma ait ideaların bilinç haline getirilmesi yani öğrenilmesi, öğrenen kişinin öğrenmeye hazır olması ve istekte bulunması, yanlış düşünceleri elemesi ve bilinçli şekilde doğruyu araması gerekir. Halise Kader Zengin

6 platon Gerçekliğin kendisi gibi gerçek eğitim de evrensel ve ebedidir. Çünkü gerçeklik yalnızca düşünsel yolla keşfedilir, en iyi eğitim biçimi de zihinsel eğitimdir. Halise Kader Zengin

7 İdealizmde epistemoloji
Sınırlı olan insan aklı, Mutlak Aklın bir tinsel tözü olmakla birlikte yetiler bakımından sınırlıdır. İnsan aklı doğuştandır ama sınırlıdır. İnsan aklı mutla akılda anlam kazanır. Bireysel akıl mutlak aklın düşünce ve kavramlarını kullanıp iletişim kurabilir. Bilme süreci: akılda önceden var olan biçimlenmiş sürekli kavramların hatırlanması veya tanımlanmasından başka bir şey değildir. Eğitimde önceden var olan bilgilerin bilinçli hale getirilmesidir. Halise Kader Zengin

8 BİLGİ 2 türdür: Episteme: akılla kavranan dünyayla ilgilidir. Kesin değişmez, mutlak doğrudur. Çünkü idea kesin, bölünmez, değişmez, parçalanamaz ve ölümsüzdür. Sanı: duyu organlarıyla anlaşılan dünya ile ilgilidir. Eğreti bilgidir, çünkü duyularla algılanan dünya bölünen , parçalanan, değişen, ölümlü, önceli ve sonludur. Halise Kader Zengin

9 İNSAN Akıllı hayvandır.
Bedeni nesneler alemine, ruhu ise idealar alemine aittir. Bedeni ölümlü, ruhu ise ölümsüzdür. Ruh bazen nesneler aleminden uzaklaşır, idealar alemine gider. Bazen nesneler alemine geri gider. İdealar aleminden gelen ruh orada gördüklerini hatırlar. Bu hatırladıkları idealar alemindeki hatırladıkları ile çakıştığından ve bu işi akılla yaptığından dolayı doğrudur. Halise Kader Zengin

10 İNSAN 3 TÜRDÜR Altın cevherliler: Toplum önderleri, yöneticiler
Gümüş cevherliler: yardımcılar, koruyucular Demir ve Tunç cevherliler: çiftçiler, işçiler, üreticiler Halise Kader Zengin

11 EĞİTİM Eflatun’a göre eğitim: ruhu iyiye çevirme ve bunun için en kolay, doğru ve şaşmaz yolu bulma sanatıdır. Ona göre hiç kimse isteyerek kötü değildir. Kötü bir insan yanlış bedensel alışkanlık ve aptalca yetiştirme yoluyla kötü olur. Ruh 3 parçadan oluşur. Akılsal, yürekli, canlı parça. Altın cevherlilerde akılsal, gümüş cevherliler yürekli, demir ve tunç cevherliler iştahsal parça baskındır. Eğitim akılsal ve yürekli parçası baskın olanlar içindir. Halise Kader Zengin

12 EĞİTİM Kişiler, tek tek obje veya olgulara ilişkin farkına vardıkları ve bir sistem halinde düzenledikleri düşüncelerini bütünle sistemli bir şekilde ilişkilendirmeleri yönünde eğitilirler. Halise Kader Zengin

13 EĞİTİM Eğitim, çocukta mevcut ama gelişmemiş bir süreç olduğu idealist epistemolojiye dayanır. Öğretmen, ahlaksal, kültürel bir model veya örnek bir kişidir. Yöntem, sokratik yöntemdir. Geriye dönük öğrencilere uyarıcı soruların sorulmasıdır. Halise Kader Zengin

14 EĞİTİM Öğretmen: öğrenilmiş bir ustalığı,
Öğrenci: Ustanın bilgeliğini öğrenen tarafı simgeler. Sokrat usta- platon çıraktır *** idealist eğitimde merkezde konular, dersler, evrensel doğrular ve bunları aktaracak olan öğretmen vardır. Bu nedenle konu merkezli desenlerin kullanıldığı sistemlerin içine girer. Halise Kader Zengin

15 müfredat Birbiriyle ilişkili olarak organize edilen düşünce veya kavramlardan oluşmuş bir müfredat program savunurlar. Öğrenilmiş olan çeşitli disiplinler veya konular birbiriyle ilişkili ve sembollerle ifade edilen gerekli kavramları içerirler. Öğrenme sembollerle ifade edilen düşüncelerin öğrenen tarafından hatırlanmasıyla ortaya çıkan kişinin kendisinde olup biten bir süreçtir. İnsanın sembolik sistemleri zihinde bulunan düşüncelerin veya kavramların düzenli bir şekilde organize edilmiş halidir. Halise Kader Zengin

16 İdealist eğitimin amacı
Öğrencileri doğruyu aramaya teşvik etmektir. Öğretme—öğrenme sürecinde öğrencilerin doğuştan getirdikleri yetilerinin farkına varmaları sağlanmalıdır. Okul, öğrencilere bilmeleri, paylaşmaları ve kişiliklerini belirlemeleri için kültürel mirası oluşturan değerleri öğretmelidir. Halise Kader Zengin

17 okul Birbirini takip eden ve birikerek çoğalan bilgilerin okul için özel anlamı vardır. Okul yöneticileri bilgiden, organize bilgi bütünleri ve giderek daha karmaşık ve detaylı bir müfredat programı anlarlar. Okulun görevi, eski bilgileri, yetileri ve öğretileni koruyarak bu bilgilerden oluşan müfredat programla çocukları geleceğe hazırlamaktır. Halise Kader Zengin

18 müfredat Merkezine kavramsal ve düşünsel disiplin doğrularının konulduğu bir müfredat programdan hareket ederler. Çeşitli düşünsel sistemler mutlaktan kaynaklanan doğrulara dayalı olup bunların açıklamasıdır. Bu düşünsel sistemlerin tümünde kavram, düşünce veya neden bir arada bulunur. Müfredat, felsefe ve teoloji gibi insanın tanrı ve evrenle olan en temel ilişkilerini açıklayan en genel disiplinlerin belirlediği bir hiyerarşi biçiminde ortaya konulabilir. Halise Kader Zengin

19 yöntem Düşünme süreci temelde, öğrenen kişinin yaşadıklarına davranışlarına yönelttiği iç gözlem ve yaptığı açıklamalardan oluşur ve bu süreçte evrensel akıldaki evrensel doğrulardan dolayı herkeste bulunan doğrular vardır. Öğrenenin kendi aktivitesi ile öğrenmesine önem vermişlerdir. Halise Kader Zengin

20 yöntem Öğrenme süreci öğretmenin uyarıcı rolü ve okulun zihinsel aktiviteleri temel almasıyla çok fazla etkili hale getirilir. Öğretmen kültürel değerlerin doğal bir modeli olarak her öğrenciyi doğruya ulaşması için cesaretlendirmelidir. Yöntem, öğrencinin kendisini tanımlamasını sağlayacak içgüdü ve içgözlem yetilerini uyaracak şekilde oluşturulur ve gelişme süreci/bu sürece ilişkin yöntem, içten dışa doğrudur. Öğreneni uyarmada tek bir yöntem yoktur. Halise Kader Zengin

21 yöntem Özgür tartışma ortamı sağlanmalıdır.
Değişik sorularla ders işlenmelidir. Halise Kader Zengin

22 öğretmen Doğru bilgilerle donanık, kültürlü olmalı. Her zaman ve yerde doğru dürüst ve evrensel değerlere göre davranmalı İnsanları tanımada uzman olmalı Öğretme ortamında işini uzmanca yapmalıdır. Öğretme çabasıyla uzmanlığını sentezleyebilmeli Öğrenciye arkadaş dost gibi davranmalı Tutum ve davranışlarıyla öğrencide öğrenme isteği uyandırmalıdır Halise Kader Zengin

23 öğretmen İnsanlık için doğru ve evrensel olan hedef davranışları öğrencide öğrenme isteği uyandırarak gerçekleştirmelidir. Her evrensel doğrunun kültürel miras içinde yeniden doğmasına yardım etmelidir. Halise Kader Zengin

24 KAYNAKÇA Gerald Gutek, Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, çev: Nesrin Kale, Ütopya yay., Ankara 2001. Veysel Sönmez, Eğitim Felsefesi, 11. baskı Anı Yay., Ankara 2012. Halise Kader Zengin