TSE Uygulamalarının Son Dönemlerde Dış Ticarete Etkileri Mustafa SEZEN İGMD Yönetim Kurulu Üyesi 31 Ekim 2016

Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) Ürün güvenliği ve teknik düzenlemeler mevzuatı uyarınca yürütülen denetim, uygunluk ve izin işlemlerinin elektronik ortamda ve risk esaslı olarak yapılması amacıyla kurulan web tabanlı uygulamayı ifade eder. Uygulamaların başlaması: Pilot Denetimler : 8 Aralık 2010 – 31 Aralık 2011 Genel Uygulama : 1 Ocak 2012 ÜGD Tebliğleri : 15 Şubat 2013

İthalatta Standartlara Uygunluk (Sanayi Girdileri) V-Kayışları, Demir ve Çelik Mamulleri, Flanşlar, Boru Bağlantı Parçaları, Segmanlar, Amortisörler, Gaz Muslukları, Rulmanlar, Kasnaklar, Fiş ve Prizler, Jantlar, Av Fişekleri gibi çoğunluk sanayi girdisi olan ürünlere ilişkin denetimler ilgili standartlara uygunluk aranmak suretiyle gerçekleştirilmektedir. Bahse konu denetimlere ilişkin usul ve esaslar Ekonomi Bakanlığımızca belirlenmekte, denetimler ise Türk Standardları Enstitüsü eliyle yürütülmektedir. İlgili mevzuat: 2016/1 sayılı Tebliğ

“CE” İşareti Taşıması Gereken Bazı Ürünler Makine Emniyeti, Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat, Elektromanyetik Uyumluluk, Asansör, Basınçlı Ekipmanlar, Basit Basınçlı Kaplar, Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar, Gaz Yakan Cihazlar, Sıvı ve Gaz Yakıtlı Yeni Sıcak Su Kazanlarının Verimlilik Gereklerine Dair Yönetmelikler kapsamı olmak üzere; makineler, asansörler, elektrikli-elektronik cihazlar, kameralar, elektrikli battaniyeler, küçük ev aletleri vb. ürünler ithalat aşamasında ilgili Yönetmeliklere uygunlukları açısından denetlenmektedir. Bahse konu denetimlere ilişkin usul ve esaslar Ekonomi Bakanlığımızca belirlenmekte, denetimler ise Türk Standardları Enstitüsü eliyle yürütülmektedir. İlgili mevzuat: 2016/9 sayılı Tebliğ

Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Telsiz ve Telefon Cihazları, Uzaktan Kumanda Cihazları, Alıcı- Vericiler, İstikamet Bulucular vb. ürünlerin Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Yönetmeliğine uygunluğunun denetimi Ekonomi Bakanlığımız tarafından ithalat aşamasında gerçekleştirilmektedir. İlgili mevzuat: 2016/8 sayılı Tebliğ

Oyuncaklar Oyuncakların, Oyuncaklar Hakkında Yönetmeliğe uygunlukları açısından denetimleri ithalat aşamasında Ekonomi Bakanlığımızca gerçekleştirilmektedir. İlgili mevzuat: 2016/10 sayılı Tebliğ

Kişisel Koruyucu Donanımlar Eldivenler, Gözlükler, Koruyucu Elbiseler, Koruyucu Ayakkabılar, Gaz Maskeleri vb. ürünlerin denetimleri Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği’ne uygunlukları açısından Ekonomi Bakanlığımızca ithalat aşamasında gerçekleştirilmektedir. İlgili mevzuat: 2016/11 sayılı Tebliğ

Yapı Malzemeleri Çimento, Penetrasyon Asfaltı, Demir-Çelik Çubuklar, İzolasyon Malzemeleri, Isı ve Duman Detektörleri, Kapı Kilitleri vb. ürünlerin denetimleri Yapı Malzemeleri Yönetmeliği’ne uygunlukları açısından Ekonomi Bakanlığımızca ithalat aşamasında gerçekleştirilmektedir. İlgili mevzuat: 2016/14 sayılı Tebliğ

Pil ve Akümülatörler Çeşitli pil ve akümülatörlerin denetimleri Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’ne uygunlukları açısından Ekonomi Bakanlığımızca ithalat aşamasında gerçekleştirilmektedir. İlgili mevzuat: 2016/15 sayılı Tebliğ

Tıbbi Cihazlar Şırıngalar, Görüntüleme Cihazları, İğneler, Cerrahi İplikler, Kataterler, Tansiyon Aletleri, Kan Torbaları, Tomografi Cihazları vb. ürünlerin denetimleri Tıbbi Cihazlar, Vücuda Yerleştirilebilir Aktif Tıbbi Cihazlar ve Vücut Dışında Kullanılan (İn vitro) Tıbbi Tanı Cihazları Yönetmeliklerine uygunlukları açısından Ekonomi Bakanlığımızca ithalat aşamasında gerçekleştirilmektedir. İlgili mevzuat: 2016/16 sayılı Tebliğ

Ayakkabılar Çeşitli ayakkabı ve terliklerin fitalat içeriklerine ilişkin denetimleri Ekonomi Bakanlığımızca ithalat aşamasında gerçekleştirilmektedir. İlgili mevzuat: 2016/18 sayılı Tebliğ

TSE ve TAREKS UYGULAMALARINDA YAŞANAN SORUNLAR Sistemden Kaynaklanan Sorunlar Uygulamadan Kaynaklanan Sorunlar

Sistemden Kaynaklanan Sorunlar Aynı GTİP numarasına sahip birden fazla model eşyanın sisteme girilmesinde, her bir model için ayrı kalem açılması ve açılan her bir kalemin ayrı ayrı onaylanması ciddi zaman kayıplarına neden olmaktadır. Uygulama başladığından bu güne kadar henüz sorun giderilememiştir. Çok kalemli başvurularda Tareks referans numarası ile beyanname kalemlerinin eşleştirilmesinde zorluklar yaşanıyor.

Tareks başvurusu yapılırken; başvuruyu kaydettiğimizde kalemlerin içerisine girmeden model numaralarını görmemiz mümkün olmuyor. Bu durum çok kalemli işlemlerin kontrollünde zaman kaybına neden oluyor. Kalemlerin bir Excel formatına aktarımı veya ekranda görülmesi sağlanabilir. Göndericisi ve alıcısı aynı olan, aynı cins ve aynı model ürünler için sisteme daha önceden yüklenmiş olan AT Uygunluk beyanları kabul edilmeli veya aynı ürünler için tekrar giriş yapmak yerine önceki başvurunun kopyalanabilmesi sağlanmalıdır.

Bir kısmı Parti Teşkil Etmez ya da Muafiyetle sonuçlanan, bir kısmı ise TSE denetimine düşen aynı başvuru numarası altındaki eşyalarda; sonuçlanan kısım için beyanname açıldığında TPS hatalı olarak dönüyor ve tescile müsaade etmiyor. Tareks referans numarası oluştuğunda çıktı alınabilmesi için bir tuş eklenmeli veya direkt olarak bir Word formatına aktarımı sağlanabilmeli. A.TR Belgeli ürünlerin sık sık denetime düşmesi, kurumda yoğunluğa neden olmakta, yoğunluk nedeniyle ciddi zaman kayıpları yaşanmaktadır.

Uygulamadan Kaynaklanan Sorunlar Heyet incelemesi yapacak olan denetmenlerin geçici depo ve antrepolara gideceği saat mükelleflere belirtilmediğinden, heyetin karşılanması için sabah mesai başlangıcı ile birlikte gün boyu personel bulundurulması zaman ve iş gücü kaybına neden oluyor. Numune almaya gelecek olan heyetin iletişim bilgileri bizlerle paylaşılmadığı için kendileriyle irtibata geçemiyoruz. Zaman zaman heyet hiç gelmediği halde ikinci gün tekrar heyet talep ettiğimizde bizden tekrar heyet ücreti isteniyor.

Bilindiği gibi TSE denetimine tabi ürünlerle ilgili standartlar kitapçıklar halinde yayınlanıyor. Bu kitapçıklarda ne şekilde ve nasıl numune alınacağı, eşyaların tipleri ve sınıfları gibi açıklayıcı bilgiler olmasına rağmen numune alımında faturadaki her satır bezen ayrı bir ürünmüş gibi değerlendirilip, hepsinden numune alınmak isteniyor. Bu tür yanlış işlemlerde itiraz edip durumu düzeltene kadar geçen süre bizler için maliyet ve zaman kayıplarına neden oluyor. Ayrıca, bu yanlışlığı düzeltip tekrar numune alımı yapıldığında ikinci defa heyet için ücret yatırılıyor.

Bazı işlemlerde ürün bedelinden daha yüksek ön inceleme, heyet ve tespit ücretleri çıkabiliyor. Zaman zaman ürün fiyatından daha yüksek TSE ücreti ödenmesi nedeniyle dosyaların iptali ve ithalatından vazgeçme durumları yaşanmaktadır. Söz konusu ücretlerin ürün kıymetinin de dikkate alınarak hesaplanmasında ithalatçılar için fayda görülmektedir.

Denetime yönlendirilen dosyaların incelenmesinde teknik inceleme personeli sayısının azlığı hem dosyanın inceleme aşamasında hem de heyet aşamasında zaman kayıpları oluşturmakta ve maliyetleri artırmaktadır. Sayının arttırılması sürecin daha hızlı yürümesi açısından önemli olacaktır.

CE denetimine tabi ürünlerle ilgili sistem üzerinden gelen mesajlar bazen çok net ve anlaşılır olmuyor. Mesajın ne anlama geldiğini öğrenmek için ilgili memura telefonla ulaşamıyoruz. İlgili memur ile görüşmek için TSE Avrupa Yakası Müdürlüğüne gittiğimizde öğleden önce ve öğleden sonra görüşme saati uygulaması olduğu için görüşme saatini beklemek zorunda kalıyoruz.

CE denetimine tabi ürünlerin, AT uygunluk beyanlarında yer alan standart numarası ve tarihlerinin güncel olmaması veya CE işaretinin iliştirildiği tarihin yazmaması gibi eksiklikler Ön İnceleme aşamasında kontrol edilmeli ve eksikliğin giderilmesi sağlanmalıdır. Bu gibi eksiklikler giderilmeden dosyasının Heyete sevk edilmesi gereksiz yere ücret ödenmesine ve zaman kayıplarına neden olmaktadır.

TAREKS denetime düşen dosyalarda; 3-4 günlük inceleme sürecinden sonra herhangi bir evrakta eksiklik veya yanlışlık varsa, dosya uzmanlar tarafından direkt iptal ediliyor ve iptal nedeni bildirilmiyor. Mesaj gelmediği zaman uzmanlara telefonla ulaşarak öğrenilmeye çalışılıyor. Bu şekilde üç dört günlük süreç boşa gidiyor ve başvurunun yeniden yapılması gerekiyor. Dosya aynı denetmene düşmediğinden dolayı inceleme süreci tekrar en başa dönüyor. Bu tür durumlarda; ilave evrak beyanı veya eksiklik tamamlama gibi bir imkan sağlanır ise aynı uzmanla işlem devam eder ve daha kısa sürede netice alınabilir.

TAREKS denetimlerinde ayakkabılar için yurtdışı test raporlarının kabul edilmemesi nedeniyle numune alımlarında ciddi zaman kayıpları olmakta ve ciddi analiz ücretleri ile karşılaşılmaktadır. TAREKS denetimine tabi ürünlerle ilgili alınan numunelerin takibi ve laboratuvara ulaşıp ulaşmadığı konusunda bilgi alınamıyor. Bu konuda bir kolaylık sağlanması için geri bildirim sistemi oluşturulmalıdır.

Mustafa SEZEN İGMD Yönetim Kurulu Üyesi TEŞEKKÜRLER Mustafa SEZEN İGMD Yönetim Kurulu Üyesi