ÇAĞDAŞ EĞİTİM SİSTEMİNDE ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ VE REHBERLİK Yrd. Doç. Dr. Gökhan Atik

Çağdaş Eğitimde Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Yeri Geleneksel eğitim anlayışı bireyi tüm yönleri ile gelişimini sağlama konusunda sorunlar yaşanmasına neden olmuştur. Tüm bu anlayış ve beklentilerdeki değişmeler eğitimde öğretim ve yönetim gibi iki temel boyuta bir yenisinin eklenmesine yol açmıştır. O boyut öğrencilerin öğretim hizmetleriyle karşılanan gereksinimlerinin dışında kalan kişisel gelişim ihtiyaçlarını karşılamaya dönük hizmetler bütünü olan öğrenci kişilik hizmetleridir. Çağdaş eğitime göre eğitimin genel amacı; bedence, ruhça sağlıklı, topluma en etkin şekilde uyabilen insanlar yetiştirmektir. Öğrenci kişilik hizmetleri; bireysel farklara ve gereksinimlere cevap veren çabalar, tutumlar, davranışlar, değerler, duygular ve kişisel amaçlarla ilgili olarak, bireye ağırlık veren etkinlikleri kapsar.

Çağdaş Örgün Eğitim Kurumlarında Yer Alan Öğrenci Kişilik Hizmetleri Kapsamı Öğretim Öğrenci Kişilik Hizmetleri Psikolojik Danışma ve Rehberlik Özel Eğitim ve Özel Yetiştirme Sağlık Hizmetleri Sosyal Yardım Hizmetleri Sosyal ve Kültürel Etkinlikler Yönetim

Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Tanımlar Baymur, 1975 Rehberlik bir insanın başka bir insana ya da gruba, o insanın ya da grubun en iyi bir biçimde yaşamasına, insanların kendilerini gerçekleştirmelerine en elverişli yolları bulabilmeleri için yapılan yardımlardır. Kuzgun, 1992 Rehberlik, bireyin kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım sürecidir. Kepçeoğlu, 1994 Rehberlik, kendini anlaması, problemlerini çözmesi için, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlardır.

Rehberlik Tanımlarının Ortak Noktaları 1. Rehberlik süreci süreklidir ve bireyin yaşadığı her yerde vardır. 2. Rehberlik, bireye yardım etme işidir. Rehberlik yardımı, psikolojik bir yardımdır. Rehberliğin psikolojik bir yardım olma özelliği onu başka yardım hizmetlerinden belirgin bir biçimde ayırır. Buna göre rehberlik yardımı, bir yol gösterme, öğüt verme yardımı değildir. 3. Rehberlik yardımı, bireye dönüktür ve bireyin gizil potansiyellerini ortaya çıkarmayı amaçlar. 4. Rehberlik bilimsel ve profesyonel bir yardımdır ve çalışmalarının dayandığı bilimsel ilkeler ve yöntemler vardır. 5. Rehberliğin özü, bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.

Rehberliğin Kapsamı

Rehberliğin İlkeleri Rehberliğin temelinde, insan hak ve sorumlulukları ile yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır. Rehberlik anlayışı, her türlü çalışması ile öğrenciyi merkeze alan bir eğitim sistemi ön görür. Rehberlik yardımının esası, öğrencilerin kendi kişiliklerini daha iyi anlamaları ve problemlerine çözüm yolları bulmada onların kendi kendilerine yeter bir duruma gelmelerini sağlamaktır.

Rehberliğin İlkeleri (Devamı…) Rehberlik hizmetleri öğrencinin her yönüyle gelişmesi ve kendini gerçekleştirmesine yardım etmelidir. Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile ilgili herkesin ortak bir anlayış ve işbirliği içinde çalışması gereklidir. Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve ihtiyaçlarına uygun alanlarda yoğunlaştırılmalıdır.

Rehberliğin İlkeleri (Devamı…) Uygun bir okul rehberlik programı, çevre koşulları ve özellikleri ile öğrenci nitelikleri ve ihtiyaçlarının düzenli ve sistemli olarak değerlendirilmesi temeline dayandırılmalıdır. Okulda etkili bir öğretim programı, etkili bir rehberlik programını gerektirir. Öğretim ve rehberlik hizmetleri karşılıklı olarak birbirine bağımlıdır. Rehberlik hizmetlerinde bireysel farklara saygı esastır.

Rehberliğin İlkeleri (Devamı…) Rehberlik hizmetleri planlı, programlı, örgütlenmiş bir biçimde ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır. Rehberlik hizmetlerinde “süreklilik”, “gönüllülük” ve psikolojik danışma ilişkilerinde ayrıca gizlilik esastır. Rehberlik hizmetleri çok yönlü ilişkiler sistemi içinde yürütülmelidir.

Rehberlik Hizmetleri: İnceleme Kategorileri Birey Sırasına Göre Bireyle Grupla Temel İşlevlerine Göre Uyum Sağlayıcı Yöneltici Ayarlayıcı Geliştirici Önleyici Tamamlayıcı Hizmet Alanlarına Göre Eğitim Sağlık Sosyal Yardım Endüstri Adalet Gelişimsel rehberlik Önleyici rehberlik İyileştirici rehberlik ve Kriz yönelimli rehberlik Bu sınıflandırmalar iki başlık altında da ele alınabilir: Temel işlevlerine rehberlik hizmetleri Rehberlik yaklaşımları

Rehberlik Hizmetleri: İnceleme Kategorileri Problem Alanlarına Göre Kişisel-Sosyal Eğitsel Mesleki/Kariyer Eğitim Kademelerine Göre Okulöncesi İlköğretim Ortaöğretim Yükseköğretim