İLHAM ESİNTİLERİ Prof. Dr. Şadi Eren

İlham, “kalbe feyiz yoluyla ilka edilen mana”

وَنَفْسٍ وَمَا سَوّٰيهَاۙ “Andolsun nefse ve onu biçimlendirene.” فَاَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوٰيهَاۙ “Sonra da ona kötülük ve takva kabiliyetini verene ki:” (Şems, 7-8)

Allah, insanlarla konuşur وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ اَنْ يُكَلِّمَهُ اللّهُٰ اِلاَّ وَحْيًا اَوْ مِنْ وَرَٓاىِٔ۬ حِجَابٍ اَوْ يُرْسِلَ رَسُولاً فَيُوحِىَ بِاِذْنِه۪ مَا يَشَٓاءُۜ اِنَّهُ عَلِىٌّ حَك۪يمٌ “Allah’ın bir insanla vahiy yoluyla veya perde arkasından veyahut bir elçi gönderip de izni ile ona dilediğini bildirmesi dışında konuşması yoktur.” (Şûra, 51)

Hayvanlara gelen ilham

Göçmen kuşlar

وَاتَّقُوا اللّٰهَۜ وَيُعَلِّمُكُمُ اللّٰهُۜ “Allah’tan korkun. O size öğretir.” (Bakara, 282)

Sokrat “daimanion”undan bahseder Sokrat “daimanion”undan bahseder. Bu kelime içten gelen uyarıcı bir ses, vicdanın sesi, ahlakî bir sezgi, ilham gibi anlamlarda kullanılmıştır.

“İçimizden kopup gelen bir sesin, ilahi ilhamın öğrettiği gerçekler, en açık ve en kesin gerçeklerdir.” J.J. Rousseau

“Gönlün, akılla kavranamayacak olan kendine göre isbatları vardır.”

“Kimi başında taçla doğar, kimi elinde kılıçla. Ben kalemle doğmuşum “Kimi başında taçla doğar, kimi elinde kılıçla... Ben kalemle doğmuşum... Şiirle başladım edebiyata. Kulaklarımda bir ses uğulduyordu, etrafımdakilerin duymadığı bir ses. Ve defterler kendiliğinden doluyordu.”

“Kuşlara benzer kelimeler, odama dolarlar bir akşam “Kuşlara benzer kelimeler, odama dolarlar bir akşam. Nereden gelirler bilinmez. Kâh çığlık çığlığadırlar, kâh sesleri işitilmez.” Cemil Meriç

«Şairler insanlığın hassas antenleridir.»

“Fen yolunda bile en büyük keşifler, insan kalbine şimşek gibi çarpan bir hak telkininin eseridir.” Hamdi Yazır

“Muhakkak ki büyük keşifler yalnız zekânın eseri değildirler “Muhakkak ki büyük keşifler yalnız zekânın eseri değildirler. Dahi bilginler, müşahede ve anlama gücünden başka sezgi ve yaratıcı muhayyile gibi vasıflara da sahiptirler. Bunlar içine doğma ile başkaları için gizli olanı sezer, görünüşte ayrı olan fenomenler arasındaki ilişkileri anlar, meçhul hazinenin mevcudiyetini tahmin ederler. Bütün büyük insanlarda sezgi özelliği vardır...”

Bir müzisyenin dünyası notalardan meydana gelmiştir Bir müzisyenin dünyası notalardan meydana gelmiştir. Bir ressamın dünyası renkler ve şekillerden örülüdür. Bir şairin dünyasında hep kelimeler vardır.

İnsan, hayat gemisiyle sisle örtülü sırlar denizinde ilerlerken, zaman zaman ilerdeki kayaları hayal meyal görür gibi olur. Sonra, tekrar bir sis etrafı kaplar. Bazan bir rüzgar eser, bütün sis bulutlarını dağıtır, önündeki kayaları ve ilerdeki kıyıları ona net olarak gösterir. Böylece kayalardan aşar, kıyılardan geçer.

“Ömrünüzün günleri içinde Rabbinizden nefahat (rahmet esintileri) vardır. Bunlara mukabil olunuz.” Hadis-i şerif

Hz. Yakub örneği Şüphesiz insan kalbi her zaman aynı duyarlılıkta olmadığı gibi, ilham esintileri de daimi değildir. “Bizim halimiz, çakan şimşek gibidir. Bazan açık olur, bazan kapalı. Bazan göklerin üstüne çıkar otururuz, bazan da ayağımızın üstünü göremeyiz.”

Bilgi olarak ilhamın değeri Başkasını bağlayıcı değil

“İlham, ehl-i hak nezdinde bir şeyin sıhhatini bilme yollarından değildir.” Nesefi Müellif bununla “ilham, bütün insanların kendisiyle ilim elde ettiği ve başkasını bağlayıcı bir sebep değildir” manasını murat etmiştir. Yoksa, şüphesiz ilham yoluyla bilgi elde edilmektedir. Taftezani

İnsanın kalbi, Rabbanî ilhamlara açık olduğu gibi, şeytanî vesveselere de açıktır.

Kalbe gelen ilhamın mihengi, Kur’an ve sünnettir Kalbe gelen ilhamın mihengi, Kur’an ve sünnettir. Kitap ve sünnete muhalif olarak gelen bir ilham, kesinlikle şeytanîdir. Mesela kişi, “Sen artık nebi derecesine ulaştın” şeklinde gaybî bir ses duysa, “veli asla nebiler derecesine ulaşamaz” esasını hatırlamalıdır.

Vahiyle gelen bilgi kati olmakla beraber, ilhamda bu kat'iyet yoktur Vahiyle gelen bilgi kati olmakla beraber, ilhamda bu kat'iyet yoktur. İlham zannidir, gölgelidir. Renkler karışıktır.