ISI VE NEM TRANSFERİ AÇISINDAN KONFORLU T-SHİRT TASARIMI

AMAÇ Bu projede, materyal, üretim teknolojisi ve kumaş yapısı parametrelerinin termal konfora etkileri konusunda ilgili literatür ışığında bilgiler verilmekte, farklı yapıdaki örme kumaşların ısı ve nem özellikleri araştırılarak bu kumaş yapılarından bayan voleybolcular için konforlu bir tişört tasarımı amaçlanmıştır

Yüksek kalitedeki bu giysilerin termal izolasyon, su buharı geçirgenliği, hava geçirgenliği, su itici, neme dayanıklı ve UV ışınlarına karşı koruma özellikleri iyidir. Son yıllarda disiplinler arası çalışmaların sonucunda birçok yenilikçi materyal ve teknoloji açığa çıkmıştır. Bu da akıllı giysi olarak tanımlanan giysilerin ortaya çıkmasına sebep olmuştur

Kişi konforunu etkileyen temel faktörler

ASTM D123 (2003),standardına göre kumaş tutum özelliklerini tanımlarken kullanılan bazı kavramlar: .Esneklik .Sıkıştırılabilirlik .Uzama .Yoğunluk .Yüzey sürtünmesi

Kumaşlarda Hava Geçirgenliği Hava geçirgenliği, havanın lifler, iplikler ve kumaş yapısı içerisinden geçebilme kabiliyetini ifade eden, vücuttan gecen havanın tutulması ya da dışarı iletilmesi ile ilgili bir kullanım özelliğidir. Kumaşı oluşturan lif yapısı, kumaş konstrüksiyonu ve kumaşın gördüğü terbiye işlemlerinden etkilenen bir özellik olarak hava geçirgenliği, ısı iletkenliğiyle de paralellik göstermektedir

Hava Geçirgenlik Test Cihazı

Alambeta Test Cihazı Cihaz genel olarak bir ölçüm kafası ile numunenin üzerine yerleştirildiği bir tabandan oluşmaktadır. Ölçüm başladığı anda, ısı akış sensörünü ihtiva eden ölçüm kafası aşağıya düşer ve alt plakaya düzlemsel bir şekilde yerleştirilen numuneye dokunur. Bu sırada numunenin yüzey sıcaklığı aniden değişir ve cihazın bilgisayarı ısı akış değerlerini kaydeder.

Alambeta Test Cihazı

Materyal Bu çalışmada özellikle bayan sporcularının spor sırasında giysilerin konfor özelliklerinin araştırılması amacıyla puntalı polyester tekstüre ipliklerin ve farklı ribana örgü yapılarında farklı gramajlarda üretilmiş örme kumaş yapıları incelenmiştir.

Kumaş yapı ve özellikleri

Yöntem Bu proje kapsamında öncelikle kumaş numunelerine ısı ve nem transferi özelliklerini belirlemek için çeşitli testler uygulanmıştır. Daha sonra ısı ve nem özellikleri belirlenen kumaş yapılarından yararlanarak bayan valeybolcular için bir t-shirt tasarımı yapılmıştır

MMT test sonuçları değerlendirme skalası (SDL Atlas Nem Yönetim test kataloğu

Kumaş Kalınlığı Ölçümü Bu cihazda numuneler 5cmx5cm boyutlarında 5 adet hazırlanıp 5gr/cm2’lik basınç uygulayarak 0.01 mm hassasiyetle kalınlık ölçümü yapılmıştır. Her numune için tekrarlı ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması alınarak kumaş kalınlığı bulunmuştur Kumaş Gramajının Ölçümü Kumaş gramajı ölçümünde TS 251’e göre dairesel numune kesici ile kesilen numuneler hassas terazide tartılır, kumaşların birim alanlarının ağırlıkları hesaplanarak gramaj değerleri belirtilir.

Kumaş numunelerinin kalınlık ve gramaj değerleri

Kumaşların Isı İletkenlik ve Termal Direnç Değerleri

Kumaşların Nem İletim Sonuçları

Tasarım Süreci Tasarımın Genel Özelliklerini Belirleme: Bu çalışmanın konusu olan voleybolcu T-shirtlerinde sporun kapalı ortamda gerçekleştirilmesi, yüksek fiziksel aktivite içermesi nedeniyle yüksek ısıl konfor özelliklerini sağlaması gerekmektedir. Bu bağlamda voleybolcu T-shirtlerinden genel olarak beklentiler; mükemmel nem yönetimi, yüksek nefes alabilirlik, çabuk kuruma, hafiflik, antibakteriyellik gibi özellikler sayılabilir. Bu çalışmada voleybolcu giysilerinde on farklı kumaş yapısının ısıl konfor özellikleri incelenmiştir. Bu kapsamda ısı geçirgenliği, nem iletimi ve hava geçirgenliği gibi önemli ısıl konfor parametreleri test edilmiş ve elde edilen sonuçlar son kullanım amacına göre değerlendirilerek ısı ve nem transferi açısından konforlu bir T-shirt tasarımı ortaya konmuştur.

Taslak Tasarım Önerisi Geliştirme: T-Shirt tasarımında bedenin terleme noktalarına göre parçalı bir tasarım düşünülmüştür. Özellikle kol altı gibi daha fazla terleyen bölgelerde ısıyı ve nemi daha fazla iletilen kumaş yapıları tercih edilmiştir.

ARKA VE ÖN GÖRÜNÜM

Bu çalışmada yapmış olduğumuz T-Shirt tasarımında vücudumuzun en çok terleyen kısmı koltuk altı olduğu için teknik çiziminde taralı gösterilen bölgede hava geçirgenliği en yüksek olan kumaşın tercih edilmesini önerdik.(N30422 düşük puntalı tekstüre polyester) Bu t-shirt tasarımında önemli olan sporcunun vücudunun yeterince ter emiliminin hızlı olması ve vücudun hava geçirgenliğinin yüksek olması önemlidir. Bu yüzden de koltuk altındaki bölgeden sonra t-shirt ‘un kalan kısmında da mesh ribana 75/96 tekstüre polyester kullanılmasını uygun gördük. Arma kısmında da görsellik açısından raporlu düşük puntalı tekstüre iplik kullanımını önerdik.

SONUÇ Bu çalışmada spor giyimde kullanılan farklı örgü ve gramajlardaki kumaşların ısı, nem ve hava geçirgenliği özelliklerini tespit etmek için testler yapılmıştır. Burada amaç kullanıcıya konfor sağlayan konfor yapılarının belirlenmesidir. Bu testler, konfor özelliklerinin objektif ölçümlere dayanan yöntemlerle belirlenmesi esasına dayanmaktadır. Konfor özelliklerini belirlemede; kumaş yapısal farklılıklarının ısıl direnç, hava geçirgenliği, genel nem yönetim özelliği ölçümlerini nasıl etkilediği araştırılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda grafik çizimleri ve değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada kullanılan kumaşlar spor giyimde konfor özelliğini arttırmak için geliştirilmiş kumaş yapılarıdır. Kumaşların örme yapıları, kalınlık, gramaj gibi değerleri birbirinden farklılık göstermektedir.

Bu değerlendirmeyi incelediğimizde N30422 kodlu mesh ribana kumaş numunesi en yüksek değeri alırken, N30431 kodlu raporlu ribana ve N30432 kodlu raporlu ribana kumaş numuneleri en düşük değerlere sahiptir. Bu sonuçlara göre ısı ve nem konfor özellikleri açısından en yüksek puanı ve test sonuçlarını veren kumaş N30422 kodlu mesh ribana kumaş olduğu tespit edilmiştir.

KAYNAKLAR GÜNEŞOĞLU Sinem (2005) - Sportif amaçlı giysilerin konfor özelliklerinin araştırılması TAŞTAN ÖZKAN Esra (2013) - Aktif spor giyimde kullanılan bazı örme kumaş yapılarının ısı ve nem transferi özelliklerinin incelenmesi http://dergi.tekstilvemuhendis.org.tr http://www.tekstildershanesi.com.trl

MUTLU SON 