OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK

Obsesyonlar (saplantı); kişinin kendi zihninin ürünü olarak tanımladığı yok varsaymaya veya bastırmaya ya da başka düşünce veya hareketlerle nötralize etmeye çalıştığı, benliği rahatsız eden yineleyeci ve ısrarlı her türlü düşünce, fikir, dürtü ve imgelemlerdir.

Kompulsiyon (zorlantı); çoğu kez obsedan düşünceleri kovmak için yapılan irade dışı yineleyen hareketlerdir.

Çocuk ve ergenlerde obsesif kompulsif bozukluk sıklıkla aile çatışmaları, sosyal çekilme ve okulda başarısızlığa yol açmaktadır. Çocuklar ritüellerine aile bireylerini ve arkadaşlarını ortak edebilmekte, %90 vakada semptomlar zamanla değişim gösterebilmektedir.

Yetişkinlikte OKB tanısı alanların 1/3-1/2'sinde hastalığın başlangıcının çocukluk veya ergenlik döneminde olduğu saptanmıştır

Sıklık: % 0.5 (her 200 çocuktan birinde görülebilir) en erken başlama yaşı 7, ortalama başlama yaşı 10.2 yaştır erkek çocuklarda kızlardan daha sık

Obsesif kompulsif bozukluğun 4 çeşit semptom örüntüsü vardır: 1. En sık görüleni bulaşma obsesyonudur. Bunu yıkama, yıkanma, temizleme yada bulaşık olduğu düşünülen nesneden kompulsif kaçınma izler. Korkulan nesne genellikle kaçınılması zor olan bir nesnedir (Feçes, idrar, toz yada mikrop gibi). Korkulan nesneye karşı en çok duyulan duygusal tepki anksiyete olursa da obsesif utanç, iğrenme ve tiksinmede sık görülür.

2. En sık gözlenen ikinci semptom örüntüsü Kuşku obsesyonudur 2. En sık gözlenen ikinci semptom örüntüsü Kuşku obsesyonudur. Bunu kontrol etme kompulsiyonu izler.

3. En sık görülen üçüncü örüntü; bir kompulsiyon olmaksızın, zihne yerleşen obsesyonel düşüncelerin taşınmasıdır. Bu obsesyonlar genellikle cinsel yada saldırgan bir eylemle ilintili yineleyici düşüncelerdir ve hasta bu düşüncelerinden ötürü kendi kendini kınamaktadır.

4. En sık görülen dördüncü örüntü, simetri obsesyonudur 4. En sık görülen dördüncü örüntü, simetri obsesyonudur. Bunu yavaşlama kompulsiyonu izler. Bu hastaların bir yemek yemeleri saatler alır. Obsesif kompulsif hastalarda dinsel obsesyonlar ve istifçilikte sık gözlenir.

OKB BELİRTİLERİ Yaygın obsesyonlar; Kirlenme, bulaşma Kendi veya başkalarını zarar görmesi Agresif temalar Seksüel temalar Vicdan/Din Yasaklanmış düşünceler Simetri dürtüsü Yaygın kompulsiyonlar Yıkama, yıkanma Tekrarlama Kontrol etme Dokunma Sayma Düzenlilik, düzenleme İstifçilik

OKB olan çocuk ve ergenlerde en sık görülen obsesyon; yetişkinlere benzer şekilde kirleme ve mikrop bulaşma korkusudur.

Kendine ve sevdiklerine zarar geleceği korkusu, simetri ve düzenle ilgili obsesyonlar, saldırganlık, cinsellik ve dinle ilgili obsesyonlar diğer sık görülen obsesyonlardır. Cinsel içerikli obsesyonlar çocuklardan çok ergenlerde gözlenir.

Obsesif çocuklar erişkinlerden farklı olarak belirtilerine ailelerini de ortak edebilirler. Tekrarlayıcı sorularına yanıt beklerler, ailelerinin kompulsiyonlarına katılmalarını isterler

OKB' si olan hastaların anne, baba ve yakın akrabalarında obsesif kişilik ve OKB başta olmak üzere belirgin psikopatoloji bulunmuştur. Model alma ya da öğrenme değil biyolojik ve genetik kuramlar üzerinde durulmaktadır.

Erken tanı Tedavi (İlaç tedavisi ve davranışcı tedavi) Okul ve aile danışmanlığı gerekir.