MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN ZARARIN YASAL SONUÇLARI Prof. Dr. Zeki ERDUT zeki.erdut@deu.du.tr Antalya - 8 Nisan 2009

A. MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN ZARAR KAVRAMI 1. TANIMI 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası’na göre, “Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir” (m. 14/1).

2. UNSURLARI a. Zarara Uğrayanın Sigortalı Olması b. Nedensellik Bağı c. Bedensel ya da Ruhsal Zarara Uğrama

B. ZARARIN SAPTANMASI Zararın saptanabilmesi meslek hastalığının; a. Yönetmeliğe ekli meslek hastalıkları listesinde yer almasına, b. bu listede belirtilen sürede ortaya çıkmış olmasına bağlıdır.

C. ZARARIN SONUÇLARI 1. Sağlık Yardımları - Çalışanın sağlığının korunması, - Çalışma gücünün yeniden kazandırılması, - Kendi gereksinmelerini karşılaması amacıyla verilir.

2. Parasal Yardımlar a. Geçici İşgöremezlik Ödeneği b. Sürekli İşgöremezlik Ödeneği c. Ölüm Halinde Hak Sahiplerine Verilen Parasal Yardımlar

D. SAĞLIK YARDIMLARINDA YETKİLİ KURUM VE SAĞLIK YARDIMI İŞLEMLERİ Kurum Sağlık Kurulunca sigortalının meslek hastalığına tutulduğunun saptanması gerekir. Meslek hastalıkları hastaneleri ve devlet üniversitesi hastaneleri rapor düzenlemeye yetkilidir. Meslek Hastalıkları Sağlık Kurulu meslekte kazanma gücünün kaybı oranını ve ölümün meslek hastalığına bağlı olup olmadığını belirlemekle yetkilidir.

İlk kez başvurulmuşsa, meslek hastalıkları hastaneleri ve devlet üniversitesi hastanelerine sevk gereklidir. Sağlık kurulu raporları en az üç uzman hekim ya da ilgili uzmanların bulunması kaydıyla beş farklı daldan uzman hekimce düzenlenmelidir. Kontrol muayenesi ya da artma nedeniyle başvuran sigortalı dosyası arşivinde bulunan meslek hastalıkları hastanesine sevkedilecektir.

Üniversite hastanelerince hazırlanan meslek dosyaları karar işlemlerinin ardından SGK İl Müdürlüğü ya da Merkezince oluşturulacak Meslek Hastalıkları Arşivinde korunacaktır. Hazırlanan meslek dosyaları Maluliyet ve Sağlık Kurulları Daire Başkanlığına gönderilir. Meslek hastalığı sonucu öldüğü savlanan sigortalının meslek dosyası ile karar için gerekli belgeler toplanarak Maluliyet ve Sağlık Kurulları Daire Başkanlığına gönderilir.

Pnömokonyoza tutulan sigortalının dosyasında; Sigortalıda bulunan ve mesleksel nitelikli bulguları gösteren ayrıntılı sağlık kurulu raporu veya raporları ve dayanağı tıbbi belgeler, Sigortalının çalıştığı işyeri ya da işyerlerinden sağlanacak “çalışma süre ve koşullarını belirleyen mesai listesi ya da listeleri”, Aynı işyerinde daha önce pnömokonyoz saptanmışsa; çalışma süre ve koşullarını belirleyen mesai listesi ile birlikte gereken hallerde sigortalının çalıştığı ortamlarda meslek hastalığına neden olabilen etken ya da etkenlerin metreküpte kaç mikrogram olduğunu da içeren ortam analiz raporu ya da raporları, İşyerinde yapılmış olan periyodik muayene raporları ya da onaylı örnekleri yer almalıdır.

Sağlık kurulu raporlarında; Klinik gözlem: meslek hastalığına neden olan etken ya da etkenlerle meydana gelen veya olduğu düşünülen hastalık ve arızalar ayrıntılı olarak gösterilir. Olası hesaplama işlemi: İlgili tüzük ya da yönetmelik hükümlerine göre olası meslekte kazanma gücü kayıp oranı (MKGO) karar bölümünde bulunmamak kaydıyla gösterilebilir. Tetkikler: Tıbbi teşhis için gereken ve yapılan tetkikler belirtilir. PA akciğer grafisi gereken vakalarda; bu grafilerin uygun teknikle çekilmesi şarttır. Çok yumuşak ya da sert çekilen grafiler değerlendirmeye alınmaz. Tıbbi teşhis: Sigortalıda saptanan ve mesleksel kuşku taşıyan hastalık veya arızayı gösteren teşhis belirtilir.

Pnömokonyoz vakalarında düzenlenecek raporlarda; Uygun teknikle PA akciğer grafisi çekilir. Pnömokonyoza ek olarak tüberküloz ya da başka hastalıkların var olduğu veya çok yoğun küçük opasiteleri olan yahut büyük opasite bulunmakla birlikte pnömokonyozun düzeyinin PA akciğer grafisi ile saptanamadığı hallerde, HRCT (Yüksek Çözünürlükte CT), çekilebilir. Uluslararası Çalışma Örgütü normlarına göre Pnömokonyozun hangi düzeyde olduğunu gösteren, opasitelerin çizgisel ya da yuvarlak (punktiform) olup, olmadığını belirten teşhisi gösteren klinik durum açıklanır.

Pnömokonyoz dışındaki mesleki solunum sistemi hastalıklarında (mesleki asthma, bissinozis, asbestoz v.b.) ise; Uygun teknikle PA akciğer grafisi, SFT ile gereken hallerde bronş provokasyon vb. testleri, Mesleki asthma vakaları için tatil döneminde 15 gün, iş ortamında 20 gün süreyle günde dört kez PEF değerlerinin belirlenmesi, v.b. tetkikler yapılarak mesleki nitelik taşıyan hastalık ve arızalar gösterilir.

İlginize teşekkür ederim.