PROTEİNLER

PROTEİNLER Karbon,hidrojen,oksijen ve azot elementlerinden oluşmuş organik bileşiklerdir. Yapısında bazen sülfür,fosfor veya demir de bulunabilir.

PROTEİNLER Proteinler canlılarda en fazla bulunan organik madde grubudur. Ortalama bir insanın kuru ağırlığının % 50’si proteindir. Protein’in kelime anlamı pro(temel,ilk) ve tein(madde) kelimelerinden türetilen temel madde anlamındadır.

Amino Asitler Proteinlerin yapı birimi(monomer) amino asitlerdir.

Canlılarda 20 çeşit aminoasit bulunur.

GLİSİN

ALANİN

SERİN

Asparjin Glutamin Fenil Alanin Trozin Triptofan Lisin Arjinin Histidin Aspartik Asit Glutamik Asit Glisin Alanin Valin Lösin İzolösin Prolin Serin Triyonin Sistein Metiyonin

Amino Asitler R(değişken grup) Amino asitin türüne göre belirlenmiş bir molekül grubunu bulundurur. Amino asitlerin birbirleri arasındaki fark R grubundan kaynaklanır.

Amino Asitler Proteinlerin yapı birimi(monomer) amino asitlerdir.

Aminoasit + Aminoasit  Dipeptit + H2O (Dehidrasyon sentezi)

as Proteinlerde PEPTİT bağı bulunur.

Dipeptit + H2O  Aminoasit + Aminoasit (Hidroliz)

DİPEPTİT,TRİPEPTİT VE POLİPEPTİT İki amino asit in dehidrasyon sentezi ile birleşmesi sonucu DİPEPTİT ; 3 amino asit in dehidrasyon sentezi ile birleşmesi sonucu TRiPEPTİT Birçok amino asit in dehidrasyon sentezi ile birleşmesi sonucu Polipeptit; Moleküller oluşur.

N.Aminoasit  Polipeptit + (N-1)H2O DEHİDRASYON SENTEZİ N.Aminoasit  Polipeptit + (N-1)H2O HİDROLİZ Polipeptit + (N-1)H2O  N.Aminoasit

6 AMİNOASİTLİK POLİPEPTİT

PROTEİNLER Bazı proteinler sadece dipeptit yapısındadır. Bazıları tek bir polipeptit’den oluşur. Bazı proteinler ise birkaç polipeptit den oluşur.

Proteinler tam olarak nasıl bir yapıya sahiptir ?

Proteinler nasıl bir yapıya sahiptir. Proteinler düz amino asit zincirleri halinde sentezlenir. Sentezlenen proteinlerin bazıları düz bir zincir halinde kalırken bazıları oluşturdukları moleküller arası bağlarla kıvrılırlar.

PROTEİNLER DE 4 TİP YAPI GÖRÜLÜR. Birincil yapı(primer yapı) İkincil yapı(sekonder yapı) Üçüncül yapı(tersiyer yapı) Dördüncül yapı(kuarterner yapı)

BİRİNCİL YAPI Bir proteindeki amino asit dizisidir.

BİRİNCİL YAPI

İKİNCİL YAPI Bağlı olmayan amino asit arasında oluşan Hidrojen bağları ile meydana gelen kıvrımlar ve Katlantılardır.

İKİNCİL YAPI (Düzenli Alt yapılar)

ÜÇÜNCÜL YAPI Bir proteinin çeşitli bağlar ile oluşturduğu 3 boyutlu yapıdır.

ÜÇÜNCÜL YAPI (3 boyutlu yapı)

DÖRDÜNCÜL YAPI Birden fazla polipeptit’in biraraya gelmesi ile oluşmuş 3 boyutlu yapıdır.

DÖRDÜNCÜL YAPI

DENATÜRASYON Yüksek sıcaklık,düşük pH gibi olumsuz koşullar altında protein’in yapısının bozulmasıdır. Bu bozulma geriye düzeltilemez. Bu yapısal bozulmaya DENATÜRASYON denir.

(2011-Ygs)

Denatürasyon sonucu proteinlerin birincil yapısı bozulmaz.

ESANSİYEL(TEMEL amino asit) Bedenimiz için gerekli olan 20 aminoasitten 12 tanesi bedenimizde üretilirken,8 tanesi üretilemez. Dışarıdan hazır olarak almamız gereken bu amino asitlere esansiyel(temel amino asit) denir.

TEMEL AMİNO ASİTLER İZOLÖSİN LÖSİN LİSİN METİYONİN FENİLALANİN TRİYONİN TRİPTOFAN VALİN

(2012-YGS)

PROTEİNLER NE İŞE YARAR ? Proteinler canlılar için YAPI ve İŞLEV maddeleridir. Canlılar için şunu söyleyebiliriz. CANLILAR PROTEİN TABANLI MAKİNELERDİR. Keratin,kollajen,elastin gibi proteinler bizim yapımızı oluştururlar.

PROTEİNLERİN İŞLEVSEL YANI Bir canlı içindeki çeşitli işlemler doğrudan proteinler sayesinde gerçekleştirilir. ÖRNEKLER: Kanda oksijen taşıma Zararlı mikroorganizmalar ile mücadele Kanın pıhtılaşmasını düzenleme Hücre zarında madde taşınması Kanda madde taşınmasını sağlama

PROTEİNLERİN İŞLEVSEL YANI Kas kasılmalarını sağlama Sinirsel iletimi oluşturma Hormon olarak düzenleyici olarak kullanılma Enzimlerin yapısına katılma Kanın ozmotik basıncını ayarlama Hücre içi madde taşıma Kalıcı bilgi olarak depolanma

ENERJİ KAYNAĞI OLARAK PROTEİNLER Proteinler enerji kaynağı olarak da kullanılabilir. Karbonhidratlardan biraz fazla, yağlardan ise az enerji verirler. Hiçbir canlı çok zor duruma düşmedikçe proteinleri enerji kaynağı olarak kullanmaz.

PROTEİNLER; Canlı bünyesinde işlevsel olarak kullanılırlar. Canlı yapısına katılırlar. Enerji kaynağı olarak kullanılırlar.

SAĞLIK AÇISINDAN PROTEİNLER Proteinler bedende depolanamaz. Bu yüzden günlük olarak belirli miktarda protein alınmalıdır. Hayvansal gıdalar proteince zengindir. Bitkisel gıdalar proteince fazla zengin değildir. Yalnızca baklagiller protein yönünden zengin sayılabilir.

Son olarak Karbonhidrat ve yağ metabolizması sonucu sadece karbondioksit ve su açığa çıkarken, Protein metabolizması sonucu karbondioksit ve suyun yanında, amonyak gibi çok zehirli bir madde ortaya çıkar.

ENERJİ KAYNAĞI OLARAK KULLANILAN MADDELER 3 ÇEŞİTTİR. Karbonhidratlar Trigliseritler Proteinler

En çok Enerji verenden, en az enerji verene doğru ; 1. Trigliseritler 2. Proteinler 3. Karbonhidratlar

Kullanım sırasına göre; 1. Karbonhidratlar 2. Trigliseritler 3. Proteinler