DİN EĞİTİMİ BİLİMİNİN ARAŞTIRMA METODLARI ve DİLİ

ANAHTAR SORULAR Metot ne demektir? Her bilimin kendine ait metotları var mıdır? Olmalı mıdır? Din eğitimi bilimi, tarihi süreçte araştırmalarında hangi metotları kullanmıştır? Manevi bilimsel hermenötik yöntem nedir? Din eğitimi biliminde kullanım imkan ve sınırları nelerdir? Normatif dedüktif yöntem nedir? Din eğitimi biliminde kullanım imkan ve sınırları nelerdir? Diyalektik-ideoloji eleştirel yöntem nedir? Din eğitimi biliminde kullanım imkan ve sınırları nelerdir? Empirik analitik yöntem nedir? Din eğitimi biliminde kullanım imkan ve sınırları nelerdir? Bilim dilinde terminoloji birliği gerekli midir? Her bilimin kendine özgü terminolojisi olmalı mıdır?

SORU: Metot ne demektir? Her bilimin kendine ait metotları var mıdır? Olmalı mıdır?

Eğitim bilimi çerçevesinde araştırma; eğitsel gerçekliğin açıklanması için yapılan metodolojik bilimsel süreç demektir. Metot ise bu gerçekliğin açıklamasına ulaşmak için tutulan yoldur.

Bir bilimsel disiplin olarak din eğitimi kendi metodolojisine sahip olmak durumundadır. Teori ile pratiği birleştirmeye çalışan her bilimsel çalışmanın merkezinde araştırma vardır. Bu araştırma ise açık ve dengeli bir araç gerektirir. Bu araç metodolojidir.

EĞİTİM BİLİMLERİNDE METOTLAR Manevi Bilimsel Metotlar Tarihsel metot Diyalektik metot Fenomenolojik metot Empirik Metotlar Deneysel metotlar Anket Mülakat Grup tartışması İstatistik

Eğitimde ve Din Eğitiminde Metodoloji Problemini Zorlaştıran Unsurlar Eğitim bilimi diğer bilimlere nazaran yeni bir bilimdir. Din eğitimi de bir bilim olma iddiasına ve gayretine son yıllarda girmiştir. Eğitimin ve din eğitiminin mahiyetinden kaynaklanan zorluklar vardır. Eğitim herkesin her gün yaşadığı bir alana işaret ettiği için, eğitim biliminden çoğunlukla güncel problemlere çözüm getirici pratik bilgiler beklenmektedir. Eğitimin ve din eğitiminin tarihselliği, günümüz eğitimine etki eden görüş, uygulama ve metotların oluşturduğu problemler.

SORU: Din eğitimi bilimi, tarihi süreçte araştırmalarında hangi metotları kullanmıştır?

Nipkov’a Göre Din Eğitimi Biliminde Yöntem Kronolojisi Uzun süre Normatif-Dedüktif yöntem kullanılmıştır. Sonra Manevi bilimsel-hermenötik yaklaşım hakim olmuş. 1970’lerin başlarından itibaren empirik-analitik ve diyalektik-eleştirel yaklaşım hakim olmuş.

SORU: Normatif dedüktif yöntem nedir? Din eğitimi biliminde kullanım imkan ve sınırları nelerdir?

Normatif-Dedüktif Yöntem Belirli normlar esas alınır ve bu normlardan tümdengelim yoluyla sonuç çıkarılır. Dinin kutsal metinleri ve geleneğinde yer alan normlar üst değer olarak kabul edilir. Din eğitiminin konusu, amacı, ilgili bilimleri ve Din dersinin hedefleri, muhtevası ve metotları üst değerden çıkartılır.

Önemi: Bu yöntem din eğitimi bilimi açısından gerekli ve önemli bir yaklaşımdır. Çünkü kutsal metinler, gelenek ve bunların normları olmaksızın din eğitiminden söz edilemez. Uygulamadaki sıkıntısı: Bu yöntem tek taraflıdır. Bir din eğitimi bilimi teorisi kapalı ve kesin çizgilerle örülmüş tek taraflı bir öğretim sisteminden çıkarılamaz. Böyle bir tarz teolojik ve pedagojik yönden de uygun değildir.

SORU: Manevi bilimsel hermenötik yöntem nedir? Din eğitimi biliminde kullanım imkan ve sınırları nelerdir?

Manevi Bilimsel-Hermenötik Yöntem Yöntemin merkezinde “anlama” vardır. Metne bağlılık yine söz konusudur. Metin, günün insanı tarafından günün şartları doğrultusunda anlaşılır. Problem uygulama ile bağlantılı olarak çözülür.

Önemi: Normatif dedüktif yöntemde bulunan sıkıntılar hermenötik yöntemle büyük oranda aşılmıştır. Sıkıntısı: Norm problemi tam olarak aşılamamıştır. Çünkü yine merkezde kutsal metin ve normlar bulunmaktadır.

SORU: Empirik analitik yöntem nedir? Din eğitimi biliminde kullanım imkan ve sınırları nelerdir?

Empirik Analitik Yöntem Öğrenci merkezlidir. Hedef; eğitim olgusunun, öğrencinin toplumun, çevrenin, zamanın ihtiyaçlarına göre şekillendirilmesidir. Alan araştırması ve bununla ilgili yöntem, teknikler kullanılır.

Tehlike ! Tek başına empirik yöntem kullanıldığında muhtevayı belirleyecek olan metinler göz ardı edilmiş olacaktır. Bu alandaki kaygılarda haklılık payı vardır. Çünkü bu yöntemin kullanılması sırasındaki dikkatsizlik, elde edilecek verilerin bilimsel olmaması sonucunu doğurabilir.

Diyalektik İdeoloji Eleştirel Yöntemi Diğer üç yönteme alternatif değil onları tamamlayıcı bir yaklaşımdır. Zıtlıkların kaldırılması için akıl yürütme ilkesine dayanır. Ulaşılan her sonuç yeni bir başlangıçtır. Sürekli tez-antitez vardır. “Düşünme”, tecrübe ile gerçeklik arasındaki zıtlığı akıl yürüterek çözme denemesidir.

Sonuç: Din eğitimi araştırmalarında, normatif, hermenötik ve empirik yaklaşımlar tek başına yeterli değildir. Bunlar, gerektiğinde birlikte ve iç içe kullanılmalıdır.

Eğitim ve Din Eğitimi Bilimlerinde Deskriptiflik-Normatiflik/Objektiflik- Subjektiflik Hehberger din eğitimi bilimini, eğitim gerçekliğinin dini boyutunu bütünlüğü içerisinde betimleyen ve analiz eden bir bilim dalı ama aynı zamanda öğretim boyutuyla, neyin mümkün olduğunu ve olması gerekeni araştıran normatif yönünün de bulunduğunu belirtmektedir.

Hehberger DİN EĞİTİMİ BİLİMİ DESKRİPTİF YÖNÜ NORMATİF YÖNÜ

Din Eğitimi Muhtevası Değerler Bilimsel Düşünce Etkileşim Din Eğitimi Bilimcisi Çevre Etkileşim Etkileşim Kutsal Metinler Bilimsel Düşünce Bilimsel Düşünce Din Eğitimi Muhtevası

Anlamaya çalışmaksızın dinî metni almak ile, pozitivistin tabiatta gördüğünü arka planını yorumlamaksızın alması arasında bir benzerlik vardır

DİN EĞİTİMİ BİLİMİNİN DİLİ Bir bilim dalının dili objektif - informatif olmalıdır. Bu ise, betimleyici, değer ve yargılardan mümkün olduğunca arınmış, yeniden düşünülmeye imkan tanıyan bir dili gerektirmektedir. Bunun yanında, bir bilim dalının kullandığı dilin ve bu arada terminolojisinin anlaşılır olması gerekmektedir

Din eğitimi bilimcilerinin, araştırmalarında aynı kavramları aynı anlam, maksat ve muhtevada kullanmaları, yani terminolojide birlik sağlamaları ihtiyaçtır. Din Eğitimi Dini Eğitim Din Öğretimi Dini Terbiye Te’dib Hangisi, hangi anlamda, nerede kullanılacak?

Din eğitimi bilimi hangi bilimin dilini kullanmalı? Bilimleri Terminolojisi İlahiyat Bilimleri Terminolojisi Din Eğitimi Bilimi Terminolojisi

Nasıl Bir Dil Oluşturulacak? Bilimsel çalışma, mevcut dil kullanımından hareketle yapılacak kademeli bir eleştirel dil çalışmasıyla bir terminoloji oluşturmayı gerektirir. Terminoloji, ifadelerin üzerinde açık bir anlaşmanın sağlandığı bilimsel dil ifadeleridir. Din eğitimi biliminin bilimsel terminolojisini oluşturmada hâlen kullanılmakta olan kavramlar üzerinde çalışmakla işe başlanabilir.