Persler (MÖ. 546-333) Ahamenişler Büyük Kyros Satraplar İmar (mouseleum) 483 atina kuşatması, Donanma yenildi Sparta kralı Pausanias Delfi’ye 3 ayaklı altın kazan hediye etti Helenler birlik oldular
Krallar kralı tüm dünyanın hakimidir Tanrının yeryüzündeki temsilcisidir. Danışma kurulu vardı Her satraplıkta saraydan atanan med veya pers soylu memur vardır. Yol ağı Kral yolu (sardes -susa) 2500 km 11 kervansaray 90 gün Yol güvenliği her eyalette satrap tarafından sağlanır
Yerli dinlere saygılıdır Tek tanrılı Zerdüştlük, Ahuramazda Ateş kültü Tapınak ve put yok.
Büyük İskender ve Helenistik Dönem Aristo’dan ders aldı 336 da kral oldu 334’te 30 bin piyade 5 bin süvari mühendisler, mimarlar, bilimadamları ile harekete geçti Önce Truva sonra 333 İsos ve 331 Gaugamela 323 te ölmüştür
Antigonos Ptolemaios Selevkos Bthinya, Kapadokya, Pergamon ve Pontus Düzenli kent planları vardır Mimari dinsel etkilerden uzaktır
ROMA ESKİDEN BERİ GELEN BİRİKİMİN AKTARICISI ROMA UYGARLIĞI POZİTİFLERİN “ZİRVE” Sİ AYNI ZAMANDA “NEGATİF” LERİN DE ZİRVESİ KÖLECİLİK EŞİTSİZLİK SİYASİ ŞİDDET TEKNOLOJİK GERİLİK “AHLAK” SAL ÇÖKÜNTÜ > MODERN AVRUPANIN TEMELLERİ O YIKINTILAR ÜZERİNDE KURULDU 17
ERKEN DÖNEMLER Likurg Latin Sabin Etrüsk vs. Yerli halk (neolitik) VE dışardan göç edenler Likurg Latin Sabin Etrüsk vs. 18
500 LERE KADAR “ROMA” COĞRAFYA YUNAN’DAN FARKLI SAVUNULABİLİR, KARASAL ARKA PLAN ETRÜSKLER 9OO ANADOLU’DAN GÖÇ 19
ETRÜSKLER 900 – 500 arası YER: “ETRURİA” RASENNA TYRRHENİOİ ETRUSK KÖKENLERİ HALA TARTIŞILIYOR 900 – 500 arası Verilen isimler RASENNA TYRRHENİOİ ETRUSK YER: “ETRURİA” 20
Etrüsklerden kalan 21
Savaş arabası savaşçı 22
ETRÜSK YAZISI Lemnos Steli – 6 yy BC 23
Etrüsk Alfabesi 24
Etrüsk’çe Tablet 25
Bir Etrüsk mezarlığı 26
Tören ve gömü 27
28
Mezar odası 29
30
31
32
33
İçelim! 34
35
36
ETRÜSKTEN KALANLAR Ve 500 civarı Roma “Romalı?”ların olur TÖRENSELLİK VE ŞATAFAT ŞEHİR VE KENT YOLLAR,YAPILAR MİMARLIK ÖRNEKLERİ İSİMLER Ve 500 civarı Roma “Romalı?”ların olur 37
“ROMA” SÖYLENCELERİ “Yedi tepe” Romulus & Remus Tiber Nehri’nin bir köşesi “Yedi tepe” Romulus & Remus İKİZ YETİMLER KİMSESİZ KALIRLAR BİR DİŞİ KURT EMZİRİR Palatine tepesinde koyun otlatan bir çoban bulur Bulundukları yer “vatan”ları olur: Roma 38
İŞTE “YEDİTEPE” STRATEJİK& “EKONOMİK”! HAVASI , SUYU ULAŞIM OLANAKLARI TAM YOL ÜSTÜ ÖNCELERİ HER TEPEDE BİR KLAN KLAN BÜYÜKLERİNİN ORTAK YÖNETİMİ “KÖY İHTİYAR HEYETİ”!!! 39
GELİŞME>>>> TİCARET ve “MANUFATURA”!!! Yarışlar, savaş oyunları > Circus Maximus Yabancı tüccar ve zanaatkarların “şehre akını” Asıl sahipler Atadan gelenler yani Patrician’lar ile Etrüskler, ve sonradan görmeler(!) [pleb] arasında gerilimler 500 BC civarı (509?) Etrüskler biter 40
Sopa (savaş) ve Havuç (vatandaşlık) Roma’dan giderek bütün yarımadaya 100 yıldan fazla süren bir yayılma başlar Sopa (savaş) ve Havuç (vatandaşlık) 41
Roma “monarşi”den “cumhuriyet” e imperium Oylama ile hayat boyu “senato” danışma organı Patrician Yönetici sınıf, Senatör (vatandaş)! Plebeian (halk)! (İstanbul örneği?????) 42
Senato’nun rolü azalır Concilium plebis > “plebis cite” Cumhuriyet 509-133 res publica public rule 2 consül 1 yıllık yetki Senato’nun rolü azalır Concilium plebis > “plebis cite” Kararları bağlayıcı Senato’nun veto hakkı
(BÜTÜN YOLLAR ROMA’YA!) BÜROKRASİ İMPARATOR “KÜLT”Ü “VATANDAŞLIK” BARIŞ TİCARET “NETWORK”Ü ROMANIN “YOLLARI” (BÜTÜN YOLLAR ROMA’YA!) BÜROKRASİ İMPARATOR “KÜLT”Ü “VATANDAŞLIK” 44
“şu sılanın ufak tefek… “ değil Roma’nın yolları! 45
46
Roman “su” yolları 47
aquaduct 48
Burası tanıdık olmalı! Bozdoğan (valens) 49
colosseum 50
İnside colosseum 51
Roma’da hayat! Dışta barış İçte sefalet Avuntu: “stadyum!” 52
Julius Caesar 59 B.C. Roma Konsülü Gaul (Fransa) Askeri komutanı İçerde taht kavgaları Senato Caesar’ı Roma’ya çağırır Ordusu ile Roma’ya yürür Artık “diktatör” dür Julius Caesar 53
54
Ve öldürülür! Son sözü? 55
İç Savaş Yeniden egemenlik kavgaları Octavian (Augustus) Mark Anthony’ye karşı Augustus “Roma İmparatoru” 31 B.C. 400 yıllık yeni bir devir başlamıştır 56
Roma İmparatorluğu 57