DÖRT ŞEHİR VE MUSTAFA KEMAL Kazanım: Atatürk’ün fikir hayatının oluşumuna ve gelişimine etki eden Selanik, Manastır, Sofya ve İstanbul şehirlerindeki ortamın rolünü fark eder.

Selanik, Manastır, İstanbul ve Sofya; M Selanik, Manastır, İstanbul ve Sofya; M. Kemal’in Kişiliğinin oluştuğu, düşünce sisteminin oturduğu ve yaşamının büyük bölümünü geçirdiği, onun hayatındaki dört önemli şehirdir.

SELANİK Doğduğum şehir

M. Kemal’in doğduğu ilk ve orta öğrenim hayatının geçtiği şehirdi. Mahalle Mektebi Şemsi Efendi Okulu Selanik Mülkiye Rüştiyesi Selanik Askeri Rüştiyesi M. Kemal’in doğduğu ilk ve orta öğrenim hayatının geçtiği şehirdi.

Selanik, Makedonya bölgesinin merkeziydi Selanik, Makedonya bölgesinin merkeziydi. Başta başkent İstanbul olmak üzere Avrupa’nın önemli kentlerine demir yolu ile bağlanan kara ulaşımı canlı bir kentti. Ayrıca işlek limanı sayesinde Ege Denizi’nden dünyaya açılabiliyordu.

1990’LARDA SELANİK

Selanik gelişmiş ulaşımı, bulunduğu konumu itibariyle gelişmiş bir ticaret kentiydi. Haliyle her tüccar kent gibi Selanik de kozmopolit bir etnik yapıya sahipti. Türk, Rum, Bulgar, Ermeni, Yahudi ulusları kentte yaşamını sürdürüyorlardı.

Örnek soru Mustafa Kemal’in doğup büyüdüğü şehir olan Selanik’te Türklerin yanı sıra Ermeni, Rum, Sırp ve Bulgar gibi birçok millet bir arada yaşamışlardır. Bu durumun aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı söylenemez? A) Farklı kültürlerin etkileşmelerine B) Atatürk’ün fikir hayatının gelişmesine C) Milliyetçilik akımının etkilerinin görülmesine D) Osmanlı Hükümeti’nin bölgedeki Türk nüfusunu arttırmaya çalışmasına

Osmanlı’nın Batı medeniyetine açılan kapısı Selanik; Osmanlı’nın batılı yüzüydü. Her türlü basın yayın organları özgürce basılabiliyordu. İbranice, Bulgarca, Rumca ve Türkçe gazeteler basılır; Avrupa’daki birçok gazete, dergi, kitap da kolayca Selanik’e ulaşırdı.

Farklı fikirlerin, farklı siyasi yapıların olduğu bu kentte birçok aydın tipinin oluşması da pek muhtemeldi. Selanik’in bu tür özelliklerinin olması da M. Kemal’in burada yetişirken batılılaşma ve çağdaşlaşma hususunda sıkıntı çekmeyeceği açıktı.

Mustafa Kemal 1907 yılında askeri bir görevle geldiği Selanik’te İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katıldı. İttihat ve Terakki Cemiyeti arması - 1906

Fikir hayatımın oluştuğu olgunlaşmaya başladığım dönem MANASTIR

Manastır çeşitli konsoloslukların olduğu, ticaretin geliştiği ve bu sayede Selanik gibi batıya açılan bir kapı niteliğindeydi.

Makedonya’nın başlıca askeri merkezi olan Manastır; stratejik öneme sahip bir kentti. Arnavutluk, Yunanistan, Sırbistan ve Bulgaristan’ın çevrelediği bir bölgeydi.

Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüştiyesini (Orta Okul) bitirdikten sonra 1896 yılında Manastır’a geldi. Burada Manastır Askeri İdadisi ’ne (Lise) kaydoldu. Mustafa Kemal’in lise yıllarını geçirdiği Manastır’da siyasi, askeri, kültürel kişiliğinin oluşmaya başladığı görülmekteydi.

Manastır Askeri İdadisi

Osmanlı’nın içinde bulunduğu zor durum, kendisinin ülke sorunlarına ilgisini daha da artırıyordu. Vatanseverlik fikirleriyle lise yıllarını geçiren M. Kemal bir taraftan da okuma merakını git gide artırıyordu.

Mustafa Kemal’in Manastır Askeri Lisesi’nde arkadaşı ve geleceğin ünlü hatibi Ömer Naci, kendisinin edebiyat ve hitabet sanatının oluşmasına etki etti. Yine tarih öğretmeni Tevfik Bey, Mustafa Kemal’in tarihe ilgisini artırmasını sağladı. Bir taraftan Fransızcasını geliştiren M. Kemal bir taraftan da Namık Kemalleri, Tevfik Fikretleri ,Mehmet Emin Yurdakulları tanıma imkânına erişti. Ömer Naci Namık Kemal Mehmet Emin Yurdakul Tevfik Fikret

Mustafa Kemal’i Manastır’da iken en çok etkileyen olay, 1897 Türk - Yunan Savaşı’dır. Osmanlı Devleti savaş meydanında zafer kazanmasına rağmen barış masasında istediğini elde edememişti. Bu durum Mustafa Kemal’e askeri zaferlerin tek başına bir anlam taşımadığını, bir devletin ekonomik, siyasal ve kültürel alanlarda da güçlü olması gerektiğini öğretmiştir.

Kısacası Manastır, M. Kemal için fikir hayatının oluştuğu ve olgunlaşmaya başladığı ergenlik yıllarının sonuydu. Manastır askeri idadisi

1. Mustafa Kemal’in Selanik Askeri Rüştiyesinden sonra Askeri İdadiye başladığı yerdir. 2. Askeri kurumların çok olduğu ve milliyetçi akımların etkili olduğu şehirdir. 3. Fransızca eğitimini geliştirdiği ve Namık Kemal’in eserleri ile tanıştığı yerdir. Verilen özellikler Mustafa Kemal’in hayatında etkili olan şehirlerden hangisine aittir? A) Sofya C) İstanbul B) Manastır D) Selanik

Hem öğrenci olarak hem de asker İSTANBUL

İstanbul Harp Okulu İstanbul’a ilk kez eğitim görmek amacıyla gelen Mustafa Kemal daha sonraki yıllarda görevi gereği İstanbul’da yaşamıştır. Osmanlı Devleti’nin başkenti olan İstanbul'da bulunmak Mustafa Kemal’e siyasi gelişmeleri yakından takip etme fırsatı vermiştir.

M. Kemal’in Harp Okulu ve Harp Akademisi yıllarında özellikle Beyoğlu ve Galata birçok yönüyle batı kültürü estiren semtlerdi. Hemen hemen her gün çeşitli sahne oyunları, gösteriler düzenlenir; Avrupa’da başta Fransızca olmak üzere çıkarılan birçok gazete, dergi buralara ulaşırdı.

Mustafa Kemal, eğitim hayatı boyunca ülke sorunlarıyla ilgili arkadaşlarıyla yaptığı konuşmaları, İstanbul’da evinde düzenlediği toplantılarla devam ettirmiş, arkadaşlarıyla birlikte gazete ve dergiler hazırlamıştır.

SOFYA Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal

Mustafa Kemal Balkan Savaşları sonrası disiplini ve başarılarından ötürü Sofya’ya askeri büyükelçi (ataşe militer ) olarak atandı. İlk kez bir batı başkentiyle tanışmıştı. Sofya’nın renkli kültürel hayatına, devlet adamlarının düzenlediği balolara, toplantılara katıldı. Böylece Avrupa kültürünü, siyasetini, diplomasisini daha yakından tanıma fırsatı buldu. Mustafa Kemal, Sofya’da Ataşemiliter... 1914

Düzenlenen toplantılarda Avrupalı devletlerin siyasetçileriyle tanışan M. Kemal, onların fikirlerini öğrendi. Siyasette staj yapmaya başladı. Deneyim kazanmaya başladı. Bu arada Bulgaristan’da yaşayan Türklerin sosyal ve siyasal haklarının artırılması doğrultusunda çalışmalar yaptı. Yaşadığı diğer kentlerin aksine Türkler Sofya’da azınlıktaydı. Azınlıkların nasıl bir yaşam sürdüğünü gördü. Bulgar Kralı Ferdinand

Meclis siteminin işleyişini burada iyice gözlemledi Meclis siteminin işleyişini burada iyice gözlemledi. Mustafa Kemal, ileride kuracağı TBMM’nin işleyişi için bir deneyim daha kazandı. Sofya’da üstlendiği görev süresince (Kasım1913-Kasım1914)Osmanlı Hükümeti’ni birçok kere yazdığı raporlarla bilgilendirdi. Birçok gözlemini ve analizini bu raporlarda belirtti.

Sofya’da katıldığı kıyafet balosunda, tarih fotoğraflarındaki o ünlü Yeniçeri kıyafetini giyip bütün dikkatleri üzerine çekmişti. Sofya-Kıyafet Balosu

Örnek Soru Burada kaldığı yıllarda bölgede yaşayan ; Türklerle yakından ilgilenmiş, onların sorunlarını yerinde görme fırsatı bulmuştur. Türklerin yaşadıkları sorunları çözümlemeye çalışmış, bu sorunlarla ilgili raporlar yazarak Osmanlı Hükümeti’ni bilgilendirmiştir. Yukardaki metinde Mustafa Kemal 'in yaşadığı hangi şehirden bahsedilmektedir? A) İstanbul B) Sofya C) Trablusgarp D) Selanik

Örnek Soru 2 Mustafa Kemal, fikir hayatını etkileyen dört şehirden hangisinde eğitim amaçlı bulunmamıştır? A)Selanik B)Manastır C)İstanbul D)Sofya

MANASTIR İSTANBUL SELANİK SOFYA

Sosyal Bilgiler Öğretmeni Engin DEMİRCİ Sosyal Bilgiler Öğretmeni