SOSYAL BİLGİLERDE ÖĞRETİM ETKİNLİKLERİNİ PLANLAMA Formal eğİtİmİ İnformal eğİtİmden ayıran en önemlİ unsur plandır.

İyi bir öğretim programı iyi bir planlama ile gerçekleşir. Günlük hayatımızda plan Eğitimde plan

Eğitimde planlama hedeflere ulaşabilmek için öğretim etkinliklerinin seçimi, bu etkinliklerin niçin tercih edildiği, nasıl hayata geçirileceği, hangi yardımcı araç ve gereç kullanılacağı ve nasıl değerlendirileceğini kapsayan çalışma taslağıdır.

Planlama ders etkinliklerinin düzenlenmesidir. Öğretmene yardımcı olan, öğretmenlere sınıfta neyi, niçin, ne zaman, nasıl ve ne kadar yapacağını gösteren bir taslaktır.

Planlama eğitimde niteliğe önemli katkı sağlayan bir süreçtir. Öğretmenlerin derse plan yaparak girmeleri öğrencilerin konuyu daha iyi kavramalarına ve anlatılanları anlamalarına katkı sağlayacaktır.

Öğretim sürecinde planlama konusunda nelere dikkat edileceğinin bilinmesi öğretmene ve öğrenciye kolaylık sağlamakla birlikte başarıyı da beraberinde getirecektir.

DERS PLANI Ders planı bir ünitenin bir ders içinde gerçekleştirilecek bölümü için hazırlanan plandır. Ders planı bir derste işlenecek konu ya da konularla ilgili amaçlara ulaştıracak öğrenme öğretme etkinliklerinin planlanmasıdır.

Bir veya birkaç ders saati içinde işlenecek bir konunun amaçlarını, konuya ilişkin etkinlikleri, tartışma sorularını, ödevleri, uygulama çalışmalarını, ders araç gereçlerini ve değerlendirme yollarını belirten ve ders öncesi ilgili öğretmen tarafından hazırlanan plandır.

Ders planında yer alan öğrenme öğretme etkinlikleri öğrencilerin de katkısıyla gerçekleştirilir. Ders planının uygulanmasından ders öğretmeni sorumludur. Bu plan ilköğretim okullarının 1-4. sınıflarında günlük plan diğer sınıf ve kurumlarda ise ders planı olarak uygulanmaktadır.

SİZCE BİR ÖĞRETMEN İÇİN PLAN YAPMAK NİÇİN GEREKLİDİR?

SOSYAL BİLGİLER DERSİNİ PLANLAMA BASAMAKLARI

BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ Dersin Adı: Bu kısımda dersin adı açıkça yazılır. Sınıf: İlgili ders hangi sınıfta anlatılacaksa bu bölüme yazılır. Süre: Dersin hangi ayda, kaçıncı haftada, kaç saat anlatılacağı bu kısımda ifade edilir. Öğrenme Alanı: Birbiri ile ilişkili beceri, tema, kavramlar ve değerlerin bir bütün olarak görülebildiği, öğrenmeyi organize eden yapıdır. Programda belirtilen öğrenme alanı bu kısma yazılır.

Öğrenme alanları: Birey ve Toplum Kültür ve Miras İnsanlar, Yerler, ve Çevreler Üretim, Dağıtım ve Tüketim Bilim, Teknoloji ve Toplum Gruplar, Kurumlar ve Sosyal Örgütler Güç, Yönetim ve Toplum Küresel Bağlantılar

BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ Ünite: Kazanımın verileceği ünite adı bu bölümde açıkça belirtilir. Kazanım: Öğrenme süreci içerisinde planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar yoluyla öğrencinin kazanması beklenen bilgi, beceri, tutum ve değer olarak bilinen kazanımlar buraya yazılır. Temel Beceri: Öğrencilerde öğrenme süreci içerisinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama aktarılması tasarlanan kabiliyetler olarak nitelendirilen temel beceriler planlamada bu kısma yazılır

BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ Temel Değer: Ders süresinde öğrenciye kazandırılacak olan değerler bu kısımda ifade edilir. Öğrenme-Öğretme Strateji, Yöntem ve Teknikleri: Etkinlik sürecinde öğrenciye konuyu en etkili kazandırmaya yardımcı olacak strateji, yöntem ve teknik önceden planlanıp bu bölüme yazılır.

BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ İlişkilendirme: Ders içi ilişkilendirme Sosyal Bilgiler dersi içinde yer alan diğer ilgili konularla ve diğer sınıflardaki alanlarla ilişki kurulup destekleyici açıklamalar yapılabilir.

Diğer derslerle ilişkilendirme: Diğer derslerle desteklenen konu daha anlaşılabilir olacak ve öğrencinin konuyu daha iyi kavramasını sağlayacaktır. Ara disiplinlerle ilişkilendirme: Sosyal Bilgiler öğretiminde programda belirtilen ara disiplinlerle ilişki kurularak öğrencinin kazanımları daha kalıcı öğrenmeleri ve bilgileri içselleştirmeleri mümkün olacaktır. Atatürkçülük konuları ile ilişkilendirme: Atatürkçülük konuları ile öğrenci Sosyal Bilgileri ilişkilendirebilmeli ve ülkemizin değerleri öğrencilere aktarılmalıdır.

BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ Kaynak Kitaplar: Ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı, öğretmen kılavuz kitabı, diğer ilgili kaynak kitaplar. Araç Gereçler: İlgili dersin işlem sürecinde kullanılması düşünülen araç-gereç ve materyaller bu kısımda yazılır.

İŞLEM BASAMAKLARI İLGİ İSTEK İÇERİK İŞLEM UYGULAMA DEĞERLENDİRMESİ ÖZET SONLANDIRMA DEĞERLENDİRME GENEL TARTIŞMA VE ÖNERİLER

İLGİ Bir dersin ilk basamağı öğrencinin ilgisini çekmektedir. Öğretmen bunun için öğrencilerin yaşı, konunun özelliği, ulaşılacak hedef, toplumsal kültür ve psikoloji doğrultusunda olay, anı, fıkra veya şarkı gibi etkinliklerden yararlanılabilir. Bunun yanında dramatizasyon, rol yapma, oyun vb. etkinliklere imkanlar ölçüsünde film, slayt gösterimi gibi görsel öğelere yer verilip öğrencilerin dikkatlerini konuya odaklamalarına yardımcı olunabilir.

İSTEK Dersin işlenişinde ikinci basamak öğrenciyi derse karşı istekli hale getirmedir. Bu bölümde öğrencilerin işlenecek konuyu niçin öğrenmeleri gerektiği tartışılarak ortaya konabilir. (konunun amacı) Öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyine uygun örnek olay anlatılıp öğrenciler derse karşı istekli hale getirilebilir.

İÇERİK Dersin işlenişi ve planlanmasının üçüncü basamağı olan içerik bölümünde öğrenciler öncelikle hedeften haberdar edilir. Öğrencilerin dersin sonunda hangi kazanımları nasıl elde edecekleri anlatılır ve böylece öğrencilere bu tutum yol gösterici harita işlevi görür. Bu sayede öğrenciler dersi ve etkinlikleri daha dikkatli takip eder.

İŞLEM İşlem basamağı kazanımların kazandırılması sırasında öğretmence hazırlanmış olan olay, tablo veya açıklamalarla birlikte etkinliklerin yer aldığı bölümdür. Ders etkinliğine geçmeden önce öğretmen tarafından yapılan açıklamalar, gösterimler ve yönergeler dersin işlenişine yardımcı olacak, öğrencileri hazırlayacaktır.

UYGULAMA DEĞERLENDİRMESİ Öğrencilerin öğrenme güçlüğü çektiği konular, işlem sürecinde öğretmenin gözlemleri paralelinde tespit edilir ve kayıt altına alınır. Bu geri bildirim ile öğretmen planını geliştirme yolunda bir veri elde etmiş durumdadır. Diğer öğrenci gruplarına öğretim yapacağı zaman bu dönütleri kullanır ve etkili öğretim için etkili plana ulaşma fırsatı elde eder.

Özetler ders esnasında değişik zamanlarda yapılabilir. Tekrar güdüleme basamağındaki amaç öğrencilerin derse ve öğrendiklerine karşı ilgi ve isteklerinin devamını sağlamaya çalışmaktır.

SONLANDIRMA Dersi sonlandırma basamağında öğretmen dikkati çekme basamağında sorduğu soruyu tekrar sorabilir. Konu ile ilgili sorulan soru yarım gösterilen film veya yarım kalan oyunun devamı öğrenciden istenebilir, öğrenci tereddüt ederse ipucu verilebilir; yine de öğrenci cevap veremiyorsa etkinlik planı gözden geçirilmeli, gerekiyorsa farklı yöntem, teknik veya etkinliğe yer verilmelidir.

SONLANDIRMA Gelecek ders ile ilgili ipuçları, öğrencilerin dersten sonra yapacakları ödev veya araştırma konusunda açıklama yapılabilir. Aynı zamanda bu bölümde dikkati çekme bölümündeki gibi öğrencilerin dersin sonunda konuya ilgisi toplanabilir ve en sonunda iyi dersler, iyi günler gibi temennilerde bulunmalıdır.

DEĞERLENDİRME Öğretmen yapılan etkinlik neticesinde öğrencilere hedeflediği kazanımlarla ilgili sorular sorup dönütler alır. Bu bölüme 5-10 dakikalık bir süre ayrılıp kazanımların gerçekleşip gerçekleşmediğini yoklayabilir. Bu bölümde öğrencilere not verilmemeli, etkinliklerin gerçekleşme düzeyi tespit edilmelidir.

GENEL TARTIŞMA VE ÖNERİLER Öğretmen ders etkinliği ve değerlendirmesi sonunda öğretmen arkadaşları ve öğrencilerden aldığı geribildirim doğrultusunda öğrencilere hedeflenen kazanımları ne ölçüde öğretebildiği, daha sonra gireceği derslerde daha verimli, daha etkili nasıl öğretim yapılabileceğini değerlendirir.

Sİzce sosyal bİlgİler dersİne aİt bİr Ders planInda nelere yer verİlmelİdİr?

ÖRNEK DERS PLANI BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ DERSİN ADI: SOSYAL BİLGİLER SINIF: 5 SÜRE: 40 +40 ÖĞRENME ALANI: KÜLTÜR VE MİRAS ÜNİTE: ADIM ADIM TÜRKİYE KAZANIM: KANIT KULLANARAK ATATÜRK İNKILAPLARININ ÖNCESİ İLE SONRASINDAKİ GÜNLÜK YAŞAMI KARŞILAŞTIRIR. TEMEL BECERİ: İLETİŞİM, KARAR VERME TEMEL DEĞER: ESTETİK STRATEJİ-YÖNTEM-TEKNİKLER: 5E DERS İÇİ İLİŞKİLENDİRME: BÖLGEMİZİ TANIYALIM ÜNİTESİ DİĞER DERSLERLE İLİŞKİLENDİRME: TÜRKÇE DERSİ (GÜZEL OKUMA) ARA DİSİPLİNLERLE İLİŞKİLENDİRME: İNSAN HAKLARI VE VATANDAŞLIK ATATÜRKÇÜLÜKLE İLİŞKİLENDİRME: ATATÜRKÇÜLÜKLE İLGİLİ KONULAR KAYNAK KİTAP: SOSYAL BİLGİLER ÖĞRENCİ ÇALIŞMA KİTABI ARAÇ-GEREÇ VE MATERYALLER: RESİMLER, FOTOĞRAFLAR BİLGİLENDİRME BÖLÜMÜ ÖRNEK DERS PLANI

ETKİNLİKLER/SÜREÇ GİRİŞ (1.E): Sınıfa cumhuriyetten öncesini ve sonrasını yansıtan kıyafetleri giymiş olan iki öğrenciyle girilerek öğrencilerin dikkati çekilir. Öğrenciler iki öğrencinin kıyafetleri arasındaki farklar konusunda tartıştırılır.

KEŞFETME (2. E): Öğrenciler 5 gruba ayrılır KEŞFETME (2.E): Öğrenciler 5 gruba ayrılır. Çalışma sonucunda alınacak kararın grubun ortak kanaati olması istenir. Bu kararı açıklamak üzere her grubun demokratik bir yolla kendilerine sözcü seçmeleri istenir. Her gruba cumhuriyet öncesi ve günümüzü gösteren fotoğraflar verilir. Öğrencilere bu iki fotoğraf arasındaki benzerlik ve farklılıkları ve ilişkili olduğu inkılabı not etmeleri söylenir.

AÇIKLAMA (3.E): Grup sözcülerine sırayla grup tarafından alınan ortak kararları açıklatır. Bütün grupların açıklamaları sonunda konu ana hatlarıyla anlatılıp öğrencilerin eksikleri giderilir. DERİNLEŞTİRME (4.E): Tespit edilen bu inkılapların hayatımıza sağladığı kolaylıklar konusunda öğrencilerin grup içinde tartışmaları sağlanır. Gönüllü öğrencilerin yorumları dinlenir. DEĞERLENDİRME (5.E): Öğrencilere konu ile ilgili açık uçlu sorular sorularak öğrencilerin yorumları değerlendirilir.

DEĞERLENDİRME Öğrencilerin ünite kazanımlarını test edip gerekli kazanımları elde edip etmediklerini değerlendirmek için kısa cevaplı sorular, test maddeleri hazırlanabilir.

GENEL TARTIŞMA-ÖNERİLER Bu bölümde dersin genel değerlendirmesi yapılır. Öğretmen hem öğrencilerle hem de öğretmenlerle ilgili kazanım çerçevesinde tartışma yapar. Gerekli geri bildirimler doğrultusunda bir sonraki ders planlama ve etkinlik düzenlerken olası olumsuzlukları düzeltmeye çalışır.