Küresel enerji politikaları kıskacında Türkiye’nin enerji sorunsalı

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Gürcan Banger Enerji Forumu – 10 Mart 2007
Advertisements

Enerji Kaynakları ve Türkiye
ENERJİ GÜVENLİĞİ ve ENERJİ ARZI
Sürdürülebilir Enerji
KAHRAMANMARAŞ METAL MUTFAK EŞYASI SEKTÖR STRATEJİSİ 27 Eylül 2012 KMTSO.
TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMUNUN
KÜRESEL VE BÖLGESEL ÖRGÜTLER
Barış Sanlı 18 Mayıs 2009 – DEK Gençlik Çalıştayı
Avrasya’da Ekonomik İşbirliği İmkanları: Riskler ve Fırsatların Konsolidasyonu Mustafa Aydın Ankara, 30 Mayıs 2006 TOBB – Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi.
Küresel Ekonomik Kriz Sonrası Enerji Piyasalarındaki Oluşum ve Gelişmeler Yavuz Aydın Direktör GE Energy Services Türkiye/Israil 13 Mayıs 2010 GE Energy.
Ülke Sohbet Toplantıları 5 Haziran 2009 İZMİR. GÜNEY VE KUZEY KORE ARASINDA VAKİ SAVAŞ NİHAYETLENMEMİŞ OLUP, HALEN BİR ATEŞKES ANLAŞMASI MEVCUTTUR. BU.
TÜRKİYE’DE BORU TAŞIMACILIĞI VE PROJELER
KÜRESEL TİCARETİN EN ÖNEMLİ ÜÇ ELEMANI HAM MADDE ÜRETİM PAZAR
Ulusal İnovasyon Sistemi
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI: RÜZGAR ENERJİSİ
GLOBAL EKONOMİK KRİZİN ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
TÜRKİYE’NİN DOĞAL GAZ STRATEJİSİ NASIL OLMALIDIR? H.Caner ÖZDEMİR Makine Yüksek Mühendisi TMMOB-MMO Enerji Komisyonu Üyesi /INGAS/İSTANBUL.
KÜRESEL EKONOMİK YENİDEN YAPILANMA SÜRECİNDE TÜRKİYE EKONOMİSİ Türkiye’nin Stratejik Sektörlerinde Temel Politikalar Paneli - Enerji Sektörü - Necmiddin.
KARA MADEN.
DIŞ TİCARET VE ÖDEMELER DENGESİ
NÜKLEER ENERJİ.
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ TİCARET POLİTİKALARINI GÖZDEN GEÇİRME MEKANİZMASI TÜRKİYE V. İNCELEMESİ KOORDİNASYON TOPLANTISI 10 ŞUBAT 2012.
1)-Enerji Arz Güvenliği ve Talep Güvenliği - Anıl Köroğlu
AMERİKA. AMERİKA Amerika Birleşik Devletleri, kısaca ABD, Kuzey Amerika kıtasında yer alan, 50 eyaletten oluşan federal bir devlet. ABD Anayurdunun komşuları,
Nükleer Teknoloji Bilgi Platformu
7. büyük tekstil ve hammaddeleri 6. büyük hazır giyim ve konfeksiyon
Meslek Yüksek Okulu Alternatif Enerji Teknolojileri Programı
Türkiye’nin Dış Ticareti
RÜZGAR ENERJİSİ.
DÜNYADAKİ PETROL ALANLARI
GES Yatırımlarında Finansman
YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK VE TEKNİK MÜŞAVİRLİK HİZMETLERİ
TOPLAM DÜNYA 10/11 11/1212/1313/1414/1515/16 Geçen dönem ile fark DEVREDEN STOK ÜRETİM
ULUSLARARASI İKTİSAT Yrd.Doç.Dr.Dilek Seymen DEÜ.İİBF İktisat Bölümü.
‘PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER ÖRGÜTÜ’
KAMU MALİYESİ.
Küçülen Dünya, Gelişen Yumurta Sektörü
Soru 7 Gümrük Birliğinin Türkiye’nin ekonomisi üzerinde etkilerini Türkiye’nin beklentileri ve gerçekleşenler üzerinden tartışınız?
WTO GATT GATS TRIPS Doç. Dr. A. Can BAKKALCI. WTO KURALLARI ve AVRUPA BİRLİĞİ’NDE ORTAK TARIM POLİTİKASI ORTAK TİCARET POLİTİKASI.
OPEC Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ya da kısaca OPEC, (Organization of Petroleum Exporting Countries) net petrol ihraç eden ve bilinen dünya petrol.
YASAMA FAALİYETLERİNDE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ENERJİ SEKTÖRÜ
ÖSS-1 COĞRAFYA ÜLKELER ve İKLİMLER
YATIRIMCILARI BİLGİLENDİRME TOPLANTISI (2009 / 3.ÇEYREK) YATIRIMCILARI BİLGİLENDİRME TOPLANTISI (2009 / 3.ÇEYREK) 24/12/09.
Tükiyenin Dış Ticareti. Ülkelere, bölgelere ve mal grupuna göre dağılımı.
2010 YILI BÜTÇE SUNUŞ KONUŞMASI (TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu) Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı 26 Ekim 2009.
Doğalgaz Petrol ve Kömür
KÜRESEL TİCARET.
Tarıma verilen destek 90'lı yıllara kadar o zamanki Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun yıllık bütçesinin %60'ı kadardır. Tarım desteği bugünkü Avrupa Birliği'nin.
Küresel Ticaretin Üç Elemanı
DÜNYA PETROL REZERVLERİ
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI Hazırlayan: Melis kaçmaz.
YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARININ FİNANSMANI ve TÜRKİYE UYGULAMASI
Küresel Rekabetin Merkezindeki Afrika Ufuk TEPEBAŞ
TEB Tarım Bankacılığı.
AB İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ’NİN GÜNCELLENMESİ
YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARININ FİNANSMANI ve TÜRKİYE UYGULAMASI
AB İLE GÜMRÜK BİRLİĞİ’NİN GÜNCELLENMESİ
Su Ayak İzi ve Sanal Su ( ) Bu dersin notları, Water Footprint Network web sayfasında bulunan ve Twente University öğretim üyesi Prof. Dr. Arjen.
Türkİye Yumurta Sektörünün Genel Sekreter YardImcIsı
KÜRESEL TİCARETİN EN ÖNEMLİ ÜÇ UNSURU HAM MADDE-ÜRETİM-PAZAR.
GÜNEŞ ENERJİSİ Güneş 1,39 milyon km. çapında ve yeryüzüne yaklaşık 150 milyon km. uzaklıkta, sıcak gazlardan meydana gelmiş bir kütledir. Yüzey sıcaklığının.
Dünya Kömür Rezervleri:
DOĞAL GAZ: Doğal gaz gözenekli ve geçirgen kayaların, derin yeraltı rezervuarlarında bulunan basit hidrokarbon bileşiklerinin yanıcı gaz karışımıdır. Doğal.
Azgelişmiş Ülkelerin Profili
YARININ GÜMRÜKLERİ NİZAMETTİN AĞAR
Nüfus : Temel Konular 2025 Yılı Nüfus Tahmini : 8.3 Milyar
Türkmen «Mavi Altınının» Asya Enerji Haritasına Etkileri
SUNUM; 1.ÖZET 2.G İ R İ Ş 3.B İ YOKÜTLE ENERJ İ S İ 4.DÜNYADA B İ YOKÜTLE ENERJ İ S İ 5.TÜRK İ YEDE B İ YOKÜTLE ENERJ İ S İ 6.B İ YOKÜTLE ENERJ İ S İ SANTRAL.
TEB Tarım Bankacılığı.
Sunum transkripti:

Küresel enerji politikaları kıskacında Türkiye’nin enerji sorunsalı Necdet Pamir, PMO eski Başkanı, TMMOB eski YK Üyesi 4 Kasım 2009, MMO

Enerji, bir ülkenin ekonomik ve sosyal gelişiminin, en temel ve sürükleyici gereksinimlerinden biridir. Enerji güvenliği, ekonomik güvenliğin ve ulusal güvenliğin yaşamsal unsurlarındandır.

Enerji ve Enerji Güvenliği Enerji, yaşam kalitemizi arttıran, ekonomik ve sosyal gelişimimizi sağlayan birçok yaşamsal hizmetin, temel girdisidir: Ulaştırma Elektrik Ev ısıtma/soğutma Gıdaların korunması ve pişirme Aydınlanma İletişim Ticari ve sanayi prosesler Bu nedenle de, enerjinin güvenli biçimde sağlanması (yeterli, ödenebilir, güvenilir, zamanında hazır, temiz ve kesintisiz), sürdürülebilir kalkınma için, olmazsa olmaz ön koşuldur. Kaynak: “Energy Security”, IEA, 2003

Enerji Politikası: Temel Çerçeve Enerji politikasının; dış politika, güvenlik politikası, sanayi ve tarım politikaları, ulaştırma politikası ve çevre politikasıyla bir arada (entegre/bütünleşik) biçimde planlanması gerekir. Enerji kaynakları potansiyeli doğru belirlenmeli, yerli ve temiz kaynaklar en uygun oranda kullanılmalı, ithalatın zorunlu olduğu durumda ise, mutlaka kaynak ve güzergah çeşitliliği sağlanmalıdır. Özellikle elektrik alt sektöründe, planlama; olmazsa olmaz bir gerekliliktir.

Dünya Birincil Enerji Tüketimi Kaynaklar Bazında (%), 2008 sonu Kaynak: BP Statistical World Review of Energy, June 2009

Dünya İspatlanmış Petrol Rezervleri, 2008 Sonu (milyar varil) Kanada Petrollü Kumları: 150.7 Avrupa Birliği 6.3 Eski SSCB 127.8 OPEC: 955.8 OECD: 88.9 Asya Pasifik 42.0 K. Amerika 70.9 Orta Doğu 754.1 Afrika 125.6 G.& O. Amerika 123.2 Dünya Toplam İspatlanmış Petrol Rezervi:1,408.7 milyar varil (İspatlanmış) Rezervin Ömrü: 42 yıl (Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2009)

Dünya (Petrol) Arama+Üretim Maliyetleri ($/varil) Alaska 8.0 Rusya B.field 6.0 Rusya G.field 16.0 Batı Kanada Konvns: 9.0 K. Denizi 9.85 Kazakistan 6.0 Doğu Kanada 10.0 Çin (kara) 8.90 Kanada P. Kum 8.41(?) 23 Meksika Körfezi 9.0 Çin (Deniz) 11.80 Cezayir 7.5 Libya 6.5 Meksika 9.5 İran 5.0 Nijerya 11.0 Endonezya 10.5 Irak 2.5 Venezuella 4.23 (ağır petrol hariç) 9.0 (ağır petrol) Brezilya 8.50 S. Arabistan 4.0 Angola 11.5 Latin Amerika (Mek., Ven., Brez. hariç) 5.52 Arama, geliştirme,üretim maliyetleri dahil; Vergi, devlet hakkı, diğer devlet payları hariç Not: Bu değerler, göreceli alınmalıdır. Mutlak değerler, farklı kaynaklarda, ciddi değişiklik gösterebilir Kaynak: CERA, 2008

İspatlanmış Gaz Rezervleri - 2008 sonu 185 trilyon metre küp (tcm) Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2009 % 30.8 57.0 8.87 EU 2.87 75.91 15.39 14.66 % 41.0 7.31 Kaynak: BP Rezerv/Üretim: 60,4 yıl Gaz rezervleri de başlıca 2 bölgeye yoğunlaşıyor. Rusya ve İran rezervleri toplamı, rezervlerin yaklaşık % 40’ı

Gaz rezervleri kimin elinde ? 44.65 trilyon metre küp Rusya gaz üretimi: 607 milyar metre küp/yıl (21.3 %) Rusya gaz ihracatı: 168 milyar metre küp/yıl Kaynak: BP 2008

LNG’nin artan Rolü (RS) Milyar metre küp Boruhattı LNG payı

Petrol ve gaz rezervlerine göre Dünya Üretilebilir Kömür Rezervleri, 2008 sonu 826 milyar ton (Antrasit ve bit. Kömür dahil) Rusya 157 BDT 226 K. Amerika 246.1 AB 29.6 Çİn 114.5 ABD 238 O. Doğu 1.4 Afrika 32.0 Hindistan 58.6 G. & O. Amerika 15.0 G. Afrika 30.4 Petrol ve gaz rezervlerine göre daha homojen dağılım R/Ü: 122 yıl Kaynak: BP, 2009

Konvansiyonel olmayan petrol kaynakları (Toplam: 9 trilyon varil) Uluslar arası Enerji Ajansı’na göre: Petrollü kumlar, Çok ağır petroller, Petrol killeri, (Toplam: 2.5 trilyon v.; Üretilebilir: 1 trilyon v.) Kömürden sıvı (CTL), (temiz dizel, LPG eldesi) Gazdan sıvı (GTL) (temiz dizel, LPG eldesi) Toplam rezerv: 9 trilyon varil Üretilebilir: 1-2 trilyon varil

Farklı Petrol Kaynaklarından Dünya Petrol Üretimi (RS, WEO 2008) milyon varil/gün D. Gaz sıvıları 106 Konvansiyonel olmayan petrol NGL İkincil üretim NCO Keşfedilmesi beklenen petrol EOR Keşfedilmiş; geliştirilmemiş Halen üreten petrol sahaları Halen üreten petrol sahaları

Uzun Dönemde Farklı Petrol Kaynaklarından Arz - Maliyet Eğrisi Üretim maliyeti Dolar (2008) Kuzey Kutbu Derin, Ultra-derin Deniz üretimi Kömürden Sıvı Petrol Killeri Gazdan Sıvı Diğer konvansiyonel petrol O. Doğu, Afrika petrolü Üretilmiş Ağır petrol, Bitümen CO2 ile İkincil Üretim İkincil Üretim Kaynaklar (milyar varil)

Türkiye’den örnek: Batı Raman CO2 enjeksiyonu uygulamasıyla kurtarım faktörü % 1.5’ten % 7’ye çıkarıldı… Buhar enjeksiyonu da düşünülüyor…

Son yıllarda öne çıkan başlıca alternatif yakıtlar Bio yakıtlar Gazdan sıvı eldesi (Gas-to-Liquids) Kömürden sıvı yakıt eldesi (Coal to liquids) Hidrojen Yakıt hücreleri (Fuel cells)

Uluslararası Enerji Ajansı Dünya Enerji Konseyi Uluslararası Enerji Ajansı

Temel Saptamalar/WEO 2008 Dünya nüfusu, yılda ortalama % 1 artarak, 2006’da 6.5 milyardan, 2030’da 8.2 milyara yükselecek. Dünya yıllık GSH artış oranı, 2006 – 2030 arası: % 3.3 (1990 – 2006 arası: % 3.2) İncelenen dönemin 2. yarısında (2015-2030, daha düşük büyüme: % 2.8) En yüksek büyüme oranları Çin, Hindistan ve O. Doğu’da

Temel Saptamalar/WEO 2008 IEA (UEA) petrol ithal fiyatı, 2008 – 2015 arası 100 $/varil, 2030’a kadar 120 $’a yükseliyor. Nominal değer olarak ise, 2030’da 200 $/varil Bazı yeni teknolojiler, 2030’dan önce büyük ölçekte olmasa da enerji talebinin karşılanmasında devreye girecek: (Karbon yakalama ve depolama, ikinci nesil bioyakıtlar ve kömürden gaz eldesi gibi.