TÜRKİYE GÜMRÜKLERİNDE FMH UYGULAMALARI Meriç KELLECİ Gümrük ve Ticaret Uzmanı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü 10 Mayıs 2017

SUNUM PLANI FMH’NİN GÜMRÜKLERDE KORUNMASINA İLİŞKİN MEVZUAT GÜMRÜK MEVZUATI UYARINCA FMH’NİN KORUNMA SÜRECİ Kapsam Gümrüklere Başvuru Gümrüklerde Durdurma Kolaylaştırılmış İmha FMH’yi İhlal Ettiği Kesinleşen Eşyaya İlişkin İşlemler TÜRKİYE GÜMRÜKLERİNDE FMH İSTATİSTİKLERİ Başvuru ve Durdurma İstatistikleri FMH’NİN GÜMRÜKLERDE KORUNMASINA YÖNELİK TASLAK GÜMRÜK KANUNU KAPSAMI

FMH’NİN GÜMRÜKLERDE KORUNMASINA İLİŞKİN MEVZUAT 07/10/2009 Madde 57 4458 Sayılı Gümrük Kanunu Madde 100 - 111 Gümrük Yönetmeliği 01/04/2013 Elektronik Başvuru Gümrük Genel Tebliği Seri No:1 (Fikri ve Sınai Haklar) Türkiye’de fikri ve sınai mülkiyet haklarına ilişkin sınır önlemleri, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 57. Maddesi ile Gümrük Yönetmeliği’nin 100 ila 111 inci maddeleri ile düzenlenmiştir. Kanun ve Yönetmelik maddelerine ek olarak ayrıca 26/03/2013 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Nisan 2013 tarihinde yürürlüğe giren ve hak sahiplerine elektronik başvuru yapma imkanı sağlayan Fikri ve Sınai Haklar Gümrük Genel Tebliği bulunmaktadır.

KAPSAM Gümrüklerde Korunan Haklar Nelerdir? Marka – Patent – Entegre Devre Topografyaları – Endüstriyel Tasarım – Faydalı Model – Yeni Bitki Çeşitleri Üzerinde Islahçı Hakları – Coğrafi İşaretler - Telif Hakları Hangi Gümrük İşlemleri Durdurulur? İthalat-İhracat-Transit veya diğer gümrük rejimleri Serbest bölgeye giriş Türkiye gümrük bölgesi dışına yeniden ihraç Mevzuat çerçevesinde marka, patent, coğrafi İşaret, endüstriyel tasarım, telif hakları ve bağlantılı haklar, entegre devre topografyaları ve yeni bitki çeşitleri üzerinde ıslahçı hakları koruma altında bulunmaktadır. Fikri ve sınai hakları ihlal ettiğinden şüphe edilen eşyanın ithalat, ihracat ve transit rejimleri de dahil olmak üzere tüm gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanımları sırasında gümrük idareleri tarafından durdurulması mümkün bulunmaktadır.

30 iş günü içinde başvuru sonuçlandırılır GÜMRÜKLERE BAŞVURU Elektronik Başvuru Reddedilir Kabul Edilir 30 iş günü içinde başvuru sonuçlandırılır Gümrüklerimizde FSMH ihlalleri ile daha etkin mücadele etmek adına Bakanlığımızca özellikle 2013 yılında önemli çalışmalar yürütülmüştür.  

FMH PROGRAMI FMH Elektronik Başvuruları 1 Nisan 2013 tarihinde kullanıma açıldı. Hak sahipleri tarafından Gümrükler Genel Müdürlüğüne elektronik olarak e-imza ile başvuru yapılır. Başvuru, Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından program üzerinden değerlendirilir, sonucu e-posta yoluyla başvuru sahibine bildirilir. FMH programı başvuruları ve detayları GTB Portalı detaylar tüm Gümrük İdarelerinde görevli yetkili personel tarafından görüntülenebilmektedir. FMH programı sadece başvuruları değil, FSMH şüphesi ile durdurulan eşyaya ilişkin gümrükler tarafından girilen durdurma bilgilerini de içerir. Bakanlığımızda Ekim 2009’dan bu yana FSMH Programı kullanılmaktadır. Program sayesinde, fikri ve sınai mülkiyet haklarının gümrük idarelerinde korunmasına yönelik başvurunun merkeze yapılması sağlanmıştır. ayrıca tüm gümrük idarelerinde yetki verilen ilgili personelin, program üzerinden bu kapsamdaki eşyayı takip etmesi mümkün hale gelmiştir. 2013 yılında FSMH programı yenilenmiş ve Bakanlığımıza gün geçtikçe artan FSMH başvurularının daha kolay yapılabilmesi için söz konusu başvurular 1 Nisan 2013 tarihinden itibaren Bakanlığımız resmi internet sitesinden online olarak yapılmaya başlanmıştır. Bakanlığımıza elektronik olarak yapılan başvurular, bu yolla yine elektronik olarak cevaplandırılmaktadır. FMH programı sadece başvuruları değil, FSMH şüphesi ile durdurulan eşyaya ilişkin gümrükler tarafından girilen durdurma bilgilerini de içermektedir.

GÜMRÜKLERDE DURDURMA Res’en Başvuru Üzerine 1 iş günü içinde ilgili taraflar bilgilendirilir. 1 iş günü içinde ilgili taraflar bilgilendirilir. İhlal yok: Serbest Bırakılır Kolaylaştırılmış İmha Mahkemeye gidilir 3 iş günü içinde başvuru yapar Başvuru yapmayı reddeder. Re’sen Hak sahibi ya da temsilcisine durdurma veya alıkoyma işlemini takibeden ilk işgününde bildirimde bulunulur. Bildirimin ardından takibeden üç işgünü içerisinde hak sahibinden FMH Programı üzerinden gerekli başvuruyu yapması istenir. Başvuru yapılmazsa eşya serbest bırakılır. Durdurma ya da alıkoyma işleminin ardından; Çabuk bozulabilir eşya için 3 işgünü, diğer eşya için 10 işgünü içerisinde hak sahibi ya da temsilcisi tarafından İhtiyati Tedbir kararı getirilmelidir. Bu karar gereken süre içerisinde getirilmezse eşya hakkında eşya sahibinin talep ettiği gümrük rejiminin hükümleri uygulanır. 10 iş günü içinde İhtiyati Tedbir Kararı getirirse 10 iş günü içinde İhtiyati Tedbir Kararı getirmezse Serbest Bırakılır Bozulabilir eşyada 3 iş günü Mahkeme Kararı beklenir. Serbest Bırakılır İmha

KOLAYLAŞTIRILMIŞ İMHA Fikri ve sınai bir hakkı ihlal ettiğinden şüphe edilen eşya mahkemede dava açılmaksızın veya mahkeme kararı beklenmeksizin gümrük idaresince imha edilebilir. İmha işlemi, gümrük idaresince eşyanın gümrük işlemlerinin durdurulduğunun veya alıkonulduğunun tebliğ edilmesini takip eden 10 iş günü,bozulabilir eşya için ise 3 iş günü içerisinde uygulanır.

KOLAYLAŞTIRILMIŞ İMHA Kolaylaştırılmış imha; Hak sahibinin, eşyanın FMH’yi ihlal ettiğini detaylı şekilde gösterir dilekçesinin, Eşya sahibi veya beyan sahibi tarafından verilmiş muvafakatnamenin, ibrazı durumunda uygulanır. İmha ile ilgili tüm masraflar hak sahibinden alınır.

İZİN VERİLMEYECEK İŞLEMLER Fikri ve sınai hakları ihlal ettiği gerekçesiyle işlemleri durdurulan veya alıkonulan eşyanın, a) Türkiye Gümrük Bölgesine girişine, b) Serbest dolaşıma girişine, c) Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesine, ç) İhracına, d) Yeniden ihracına, e) Şartlı muafiyet düzenlemesine tabi tutulmasına, f) Serbest bölgeye konulmasına, İzin verilmez.

FMH’Yİ İHLAL ETTİĞİ KESİNLEŞEN EŞYAYA İLİŞKİN İŞLEMLER Yetkili mahkemenin söz konusu eşyanın sahte veya korsan olduğuna karar verdiği hallerde; Eşyanın imhasına karar verildiği takdirde, masraflar eşya sahibine ait olmak üzere eşya tasfiye hükümlerine göre imha edilir. Eşyanın niteliklerinin değiştirilmesinden sonra eşya sahibine teslimine karar verilmesi halinde, eşyanın nitelikleri hiçbir şekilde ilk haline gelemeyecek şekilde, masrafları eşya sahibine ait olmak üzere, değiştirilir.

Türkiye Gümrüklerinde FMH İstatistikleri

FMH PROGRAMI ÜZERİNDEN ALINAN BAŞVURULAR Yıllar İtibarıyla Kabul Edilen Başvuru Sayıları Değerli katılımcılar,   Yıllar itibarıyla Bakanlığımızca kabul edilen başvuru sayıları grafikteki gibidir. Buna göre, 2010 yılında kabul edilen başvuru sayısı 326 adet iken, bu sayı 2011 yılında 620’ye, 2012 yılında ise 906’ya ulaşmıştır. Görüleceği üzere, rakamlarda her yıl büyük bir artış yaşanmaktadır.

HAK TÜRÜNE GÖRE BAŞVURULAR 21/11/2016 itibarıyla: Toplam Kayıt Sayısı: 7722 Geçerli Kayıt Sayısı: 1155 Red Edilen Kayıt Sayısı: 1244 Süresi Dolan Kayıt Sayısı: 5159 İşlemde Kayıt Sayısı: 161

FMH İHLALİ ŞÜPHESİ İLE DURDURULAN EŞYA İSTATİSTİKLERİ

6769 SINAİ MÜLKİYET KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLER Madde 7: Marka tescilinden doğan hakların kapsamı ve istisnaları … (3) Aşağıda belirtilen durumlar, işaretin ticaret alanında kullanılması hâlinde, ikinci fıkra hükmü uyarınca yasaklanabilir: c) İşareti taşıyan malın ithal ya da ihraç edilmesi.

6769 SINAİ MÜLKİYET KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLER Madde 29: Marka hakkına tecavüz sayılan fiiller …. c) Markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak. … Madde 30: Marka hakkına tecavüze ilişkin cezai hükümler Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

FMH’NİN GÜMRÜKLERDE KORUNMASINA YÖNELİK TASLAK GÜMRÜK KANUNU KAPSAMI Kapsam Maddesi (Madde 7) Mevcut Gümrük Mevzuatında Fikri ve sınai mülkiyet hakkını ihlal ettiğinden şüphelenilen eşyaya ilişkin uygulamalarda kapsam ‘Gümrükçe Onaylanmış İşlem ve Kullanım’ iken (GY Md. 101). Yeni taslakta; Serbest dolaşıma giriş, ihraç veya yeniden ihraç amacıyla beyan edilmesi, Türkiye Gümrük Bölgesine girişi ya da Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkışı; Özel rejimlere tabi tutulması, hallerinde Türkiye Gümrük Bölgesinde gümrük gözetimine veya gümrük kontrolüne tabi eşyaya ilişkin gümrük idaresince yapılacak işlemleri düzenler. Hangi hak çeşitlerinin gümrük önlemlerine tabi olacağı Yönetmelikte sıralanacaktır.

FMH’NİN GÜMRÜKLERDE KORUNMASINA YÖNELİK TASLAK GÜMRÜK KANUNU KAPSAMI Transit Eşyasına İlişkin Hükümler (Madde 7) Yeni Gümrük Kanunu Tasarısında, mevcut Gümrük Kanununda olduğu gibi transit eşyasının özel rejimler altında değerlendirilerek, FMH ihlali şüphesi ile durdurulması mümkün bulunmaktadır. …. tescilli marka hakkının ihlal edilip edilmediğinin tespitine yönelik yargılama sırasında, beyan sahibi veya eşyayı elinde bulunduran kişi tarafından, ilgili yargı merciine tescilli marka sahibinin eşyanın nihai varış yerinde piyasaya sürülmesini engelleme yetkisinin bulunmadığına ilişkin delil sunulması halinde, söz konusu eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinden geçişine izin verilebilir.   Yeni Gümrük Kanunu Tasarısı taslağımızda transit eşyasının FMh şüphesi ile durdurulması ve buna istisna getirilmesi maddeleri 608/2013 Konsey Tüzüğü ve 2015/2436 sayılı Marka Direktifine uygun şekilde hazırlanmıştır.

TEŞEKKÜRLER Meriç KELLECİ Gümrük ve Ticaret Uzmanı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı-Gümrükler Genel Müdürlüğü Menşe ve Fikri-Sınai Haklar Dairesi E-posta: m.kelleci@gtb.gov.tr Tel: (312)4493228 10 Mayıs 2017