ULTRA VIRESİ İLKESİ KALDIRILMIŞTIR 6762 sayılı Kanun B - HÜKMİ ŞAHISLARIN EHLİYETİ Madde 137 – Ticaret şirketleri hükmi şahsiyeti haiz olup şirket mukavelesinde yazılı işletme mevzuunun çevresi içinde kalmak şartiyle bütün hakları iktisap ve borçları iltizam edebilirler. Bu husustaki kanuni istisnalar mahfuzdur. 6102 sayılı Kanun B) Tüzel kişilik ve ehliyet MADDE 125 – (1) Ticaret şirketleri tüzel kişiliği haizdir. (2) Ticaret şirketleri, Türk Medenî Kanununun 48 inci maddesi çerçevesinde bütün haklardan yararlanabilir ve borçları üstlenebilirler. Bu husustaki kanunî istisnalar saklıdır.

Ultra Vires İlkesi 6762 sayılı Kanun’daki Ultra Vires ilkesine Yeni Kanun’da yer verilmemiştir. Ticaret şirketleri Türk Medenî Kanununun 48 inci maddesi çerçevesinde haklardan yararlanabilecek, borçlar üstlenebileceklerdir. BK m. 620: “Adi ortaklık sözleşmesi, iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir.

Ultra Vires İlkesi m. 125/II, c. 2: “kanunî istisnalar saklıdır” ifadesi ile kastedilen: “tasfiye gayesi” Örn. Bkz. m. 269- (1) “Tasfiye hâline giren şirket, … ehliyeti tasfiye sonuna kadar bu amaçla sınırlı olarak tüzel kişiliğini korur…”. (Aynı yönde bkz. 328, 533/II, 565/II, 643)

Şirketin Amacı ve İşletme Konusunun İşlevi 6102 sayılı Kanun’a göre de, şirketin şirketin işletme konusunun, esas sözleşmede belirtilmesi ve bu kaydın tescil ve ilânı zorunludur (m. 36, 213/d, 215, 305, 339/II-b, 354, 566, 567, 576/b, 587/c) Ancak ultra vires kuralı kalktığı için, şirketin (amacı ve) işletme konusu, artık şirketin hak ehliyetinin sınırını çizmemektedir. Bu nedenle, şirketin (amacı ve) işletme konusu dışında yapılan bütün işlemler, -gerçek kişilere hasredilen hak ve borçlardan olmadıkça- şirketin hak ehliyeti kapsamındadır.

Şirketin Amacı ve İşletme Konusunun İşlevi (ANONİM ŞİRKETLERDE) XV - Şirketin tescili ve ilanı MADDE 354- (1) Şirket esas sözleşmesinin tamamı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının izniyle kurulacak olan anonim şirketlerde izin alınmasını, diğer şirketlerde 335 inci maddenin birinci   fıkrası  uyarınca   şirketin  kuruluşunu  izleyen  otuz  gün  içinde  şirketin  merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan olunur. Tescil ve ilan olunan esas sözleşmeye, aşağıda sayılanlar dışında, 36 ncı maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanmaz. Bu hususlar şunlardır: a) Esas sözleşmenin tarihi. b) Şirketin ticaret unvanı ve merkezi. c) Şirketin, varsa süresi. d) Şirketin sermayesi, ödenmesinin şekil ve şartları ile payların itibarî değerleri, varsa imtiyazlar. e) Pay senetlerinin türleri, hamiline veya nama yazılı oldukları. f) Şirketin nasıl temsil olunacağı. g) Yönetim kurulu üyeleriyle şirketi temsile yetkili kimselerin ad ve soyadları, unvanları, yerleşme yerleri ve vatandaşlıkları. h) Şirketin yapacağı ilanların şekli; esas sözleşmede buna ilişkin hüküm bulunduğu takdirde, yönetim kurulu kararlarının pay sahiplerine nasıl bildirileceği. (MADDE 36- (1) Ticaret sicili kayıtları nerede bulunurlarsa bulunsunlar, üçüncü kişiler hakkında, tescilin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği; ilanın tamamı aynı nüshada yayımlanmamış ise, son kısmının yayımlandığı günü izleyen iş gününden itibaren hukuki sonuçlarını doğurur. Bu günler, tescilin ilanı tarihinden itibaren işlemeye başlayacak olan sürelere de başlangıç olur. … (3) Üçüncü kişilerin, kendilerine karşı sonuç doğurmaya başlayan sicil kayıtlarını bilmediklerine ilişkin iddiaları dinlenmez.)

Ultra Vires İlkesinin Kaldırılmasının Ardından Anonim ve Limited Şirketlerde Şirketin Amacı ve İşletme Konusunun İşlevi: Şirketin amacı ve işletme konusu, anonim şirketlere ilişkin olarak, esas sözleşmenin “tescilin olumlu etkisini doğuran” zorunlu içeriğinden çıkarılmıştır (m. 354/1; karş. limited şirketlere ilişkin m. 587/1, c). Şirketin amacı ve işletme konusuna ilişkin kayıtlar, anonim ile limited şirketlerde, sadece yöneticilerin şirketi temsil yetkilerinin kapsamı ile sınırlarını belirlemeye yardımcı olmaktadır (m. 371/2, Tasarı m. 629’un atfıyla limited şirketlere de kıyasen). Şirketin amacı ve işletme konusunun işlevi artık sadece temsil yetkisini aşmış olan yöneticilere (Gerekçe’nin ifadesiyle “imza yetkilisine”), bu nedenle doğmuş zararın rücû edilip edilemeyeceğini belirlemektir. Şirketin amacı ve işletme konusu dışında yapılan işlemler nedeniyle şirket, temsil yetkisini aşan kişiye karşı rücu talebinde bulunabilir.

Anonim ve Limited Şirketlerde İşletme Konusu Dışındaki İşlemlerin “Şirketi Bağlaması” Kuralının İstisnası Hakkında “II. Temsil yetkisi 2. Kapsam ve sınırlar MADDE 371 - (1) Temsile yetkili olanlar şirketin amacına ve işletme konusuna giren her tür işleri ve hukukî işlemleri, şirket adına yapabilir ve bunun için şirket unvanını kullanabilirler. Kanuna ve esas sözleşmeye aykırı işlemler dolayısıyla şirketin rücû hakkı saklıdır. (2) Temsile yetkili olanların, üçüncü kişilerle, işletme konusu dışında yaptığı işlemler de şirketi bağlar; meğerki, üçüncü kişinin, işlemin işletme konusu dışında bulunduğunu bildiği veya durumun gereğinden, bilebilecek durumda bulunduğu ispat edilsin. Şirket esas sözleşmesinin ilân edilmiş olması, bu hususun ispatı açısından, tek başına yeterli delil değildir.”

ORTAKLARIN KİŞİSEL ALACAKLILARI E- Ortakların kişisel alacaklıları Madde 145 – Bir şirket devam ettiği müddetçe ortaklardan birinin şahsi alacaklıları, haklarını ancak şirketin bilançosu gereğince o ortağa düşen kar payından ve şirket fesholunmuşsa tasfiye payından alabilirler. Henüz bilanço tanzim edilmemişse alacaklı bilançonun tanzimi  neticesinde borçluya düşecek kar ve tasfiye payı üzerine ihtiyati haciz koydurabilir. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerle anonim şirketlerde alacaklılar, borçlularına ait bulunan hisse senetlerini haczettirebilirler. Yukardaki hükümler borçlu ortakların şirket dışındaki mallarına alacaklıların müracaat hakkını ihlal etmez. E) Ortakların kişisel alacaklıları MADDE 133- (1) Bir şahıs şirketi devam ettiği sürece ortaklardan birinin kişisel alacaklısı, hakkını şirketin bilançosu gereğince o ortağa düşen kâr payından ve şirket fesholunmuşsa tasfiye payından alabilir. Henüz bilanço düzenlenmemişse alacaklı bilançonun düzenlenmesi sonucunda borçluya düşecek kâr ve tasfiye payı üzerine haciz koydurabilir. (2) Sermaye şirketlerinde alacaklılar, alacaklarını, o ortağa düşen kâr veya tasfiye payından almak yanında, borçlularına ait olan, senede bağlanmış veya bağlanmamış payların, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun taşınırlara ilişkin hükümleri uyarınca haczedilmesini ve paraya çevrilmesini isteyebilirler. Haciz, istek üzerine, pay defterine işlenir. (3) Bunun dışında, alacaklılar, tüm ticaret şirketlerinde alacaklarını, ortağın şirketten olan diğer alacaklarından da alabilme ve bunun için haciz yaptırabilme yetkisini de haizdir. (4) Yukarıdaki hükümler borçlu ortakların şirket dışındaki mallarına alacaklıların başvurmalarına engel olmaz.

KOLLEKTİF ŞİRKETLER Genel Olarak: Kollektif şirketlerde birikim esas itibarıyla korunmuştur. Yapılan değişiklikler, daha çok boşlukların doldurulmasına ve belirsiz noktaların açıklığa kavuşturulmasına yöneliktir. Yenilik olarak değerlendirilebilecek en önemli hususlar ise şunlardır: Haklı sebeplerin varlığı hâlinde her bir ortak, mahkemeden, temsilcinin temsil yetkisinin kaldırılmasını talep edebilecektir. Şirketin feshine yol açabilecek haklı sebebin belirli bir ortaktan kaynaklandığı durumlarda, diğer ortaklardan her biri, mahkemeden söz konusu ortağın şirketten çıkarılmasını talep edebilecektir (Ortak Davası: Actio Pro Socio). Şirketten ayrılan ortağın şirketin (eski) borçlarından sorumluluğuna ilişkin özel zamanaşımı hükümleri kabul edilmiştir.

Kollektif Şirketler Yönetim Konusunda: 1 Kollektif Şirketler Yönetim Konusunda: 1. Olağanüstü İşlemlere İlişkin Konular Listesi Zenginleştirilmiştir: Madde 165 - Şirketin idaresine giren hususlar, şirket maksat ve mevzuunu elde etmek için icrası gereken mutat muamele ve işlerden ibarettir. Şirketi idare edenler şirket menfaatine uygun gördükleri işlerde sulh, feragat ve kabul ile tahkime dahi salahiyetlidirler. Şu kadar ki; teberruda bulunmak ve şirket mevzuuna girmiyorsa gayrimenkulleri satmak, satınalmak ve teminat olarak göstermek gibi mutat iş ve muameleler dışında kalan hususlarda ortakların ittifakı şarttır MADDE 223 - (1) Şirketin yönetimi kapsamındaki hususlar, şirketin amacını ve konusunu elde etmek için yapılması gereken olağan işlem ve işler ile sınırlıdır. Şirketi yönetenler, şirket menfaatine uygun gördükleri işlerde, olağan işlem ve işlerle sınırlı olmak şartıyla, sulh, feragat ve kabul ile tahkime de yetkilidirler. Şu kadar ki, bağışta bulunmak, kefil olmak, üçüncü kişi lehine garanti vermek, ticarî mümessil tayin etmek ve şirket konusuna girmiyorsa taşınmazları satmak, satın almak, teminat göstermek, şirketin özüne ilişkin üretim araçlarını elden çıkarmak, rehnetmek veya ticarî işletme rehni kurmak gibi olağan iş ve işlemler dışında kalan hususlarda ortakların oy birliği şarttır.

Kollektif Şirketler Yönetim Konusunda: Ortağın Şirkete Faiz Verme Borcu Konusundaki Boşluklar Tamamlanmıştır: MADDE 224 - (1) Ortak, yetkisiz olarak şirketten çektiği ve şirket hesabına bir yerden tahsil ettiği parayı, derhal; şirketten aldığı ödüncü, aldığı tarihten itibaren faiziyle şirkete vermek zorundadır. Madde 166 - Bir ortak şirketten ödünç aldığı veya şirket hesabına bir yerden tahsil eylediği parayı, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, vade gününde veya mümkün olan en kısa zamanda tediye ve teslim etmiyecek olursa bu vadenin veya zamanın geçmesinden itibaren kanuni faizi dahi vermeye mecbur olur.

Kollektif Şirketler Oy Hakkı ve Kararlar Konusunda: D) Oy hakkı ve kararlar MADDE 226- (1) Her ortak bir oy hakkını haizdir. Buna aykırı sözleşme geçersizdir. (2) Şirket sözleşmesinin her ne şekilde olursa olsun değiştirilmesine ilişkin kararlar oybirliğiyle, diğer kararlar ise, kanunda veya şirket sözleşmesinde aksine hüküm yoksa, ortakların çoğunluğunun oylarıyla verilir. (3) “Oybirliği” şirketteki ortakların tümünün, “çoğunluk” şirketteki ortakların salt çoğunluğunun olumlu oylarıyla alınması gereken kararları ifade eder. D- Kararlar Madde 168 - Mukavelenin her ne suretle olursa olsun değiştirilmesine dair olan kararlar ittifakla, diğer kararlar ise şirket mukavelesinde aksine hüküm olmadıkça, bütün ortakların ekseriyeti ile verilir.

Kollektif Şirketler Kâr ve Zararın Belirlenmesi Hususunda: I - HESABIN TESBİTİ: Madde 169 - İdare işlerini gören kimse, şirketin hesap yılı sonundaki bilançosunu esas ittihaz ederek kar ve zarar hesabını tanzim ve ona göre her ortağın payını tayin ve tesbit eder. I - Finansal tablolarının çıkarılması MADDE 227 - (1) Yönetici ortaklar, şirketin faaliyet dönemi sonunda, bu Kanunun ticarî defterlere ilişkin 64 ilâ 88 inci maddeleri hükümlerine uygun finansal tablolarını hazırlayıp imzalar ve ortaklar kurulunun onayına sunarlar. Finansal tablolar ortakların çoğunluğunun onayı ile kesinleşir. İkinci fıkra hükmü saklı kalmak şartıyla, aynı toplantıda kârın dağıtımı da karara bağlanır. Ortaklar, bu kararın kanuna, şirket sözleşmesine, şirket kararlarına veya dürüstlük kuralına aykırı olması hâlinde, kârın kullanılması hakkındaki karar tarihinden itibaren üç ay içinde iptal davası açabilirler.

Kollektif Şirketler Şirketin Temsili Konusunda: 1. Temsil yetkisinin sözleşmede hüküm yoksa yöneticilere ait olacağını belirten düzenleme kaldırılmıştır. 6762 sayılı Kanun m. 175’te; “Şirketi ortaklara ve üçüncü şahıslara karşı temsil salahiyet ve vazifesi, tescil ve ilan edilen mukavelede aksine hüküm olmadıkça, 160 ncı madde gereğince şirket işlerini idare hak ve vazifesini haiz olanlara ait” olacağı düzenlenmiştir. Ancak bu hüküm, 6102 sayılı Kanun’a alınmamıştır.

Kollektif Şirketler Şirketin Temsili Konusunda: 2. Temsilcinin şirketi temsil yetkisinin kaldırılması konusunda yeni bir düzenleme kabul edilmiştir: “III - Temsil yetkisinin kaldırılması MADDE 235- (1) Haklı sebeplerin varlığı hâlinde temsil yetkisi, bir ortağın başvurusu üzerine, mahkemece  kaldırılabilir.  Gecikmesinde  tehlike bulunan hâllerde  mahkeme temsil yetkisini ihtiyati tedbir olarak kaldırıp bu yetkiyi bir kayyıma verebilir. Kayyımın atanmasını, görevlerini, mahkemece verilen temsil yetkisini ve bunların sınırlarını, mahkeme resen tescil ve ilan ettirir. (2) Ticarî mümessil, temsil yetkisini haiz ortakların tümü tarafından üçüncü kişilere karşı geçerli olacak şekilde görevden alınabilir.”

Kollektif Şirketler Şirketin Temsili Konusunda: a- Haklı sebeplerin varlığı hâlinde temsil yetkisi, bir ortağın başvurusu üzerine, mahkemece  kaldırılabilir.   b- Gecikmesinde  tehlike bulunan hâllerde  mahkeme temsil yetkisini ihtiyati tedbir olarak kaldırıp bu yetkiyi bir kayyıma verebilir. Kayyımın atanmasını, görevlerini, mahkemece verilen temsil yetkisini ve bunların sınırlarını, mahkeme resen tescil ve ilan ettirir. c- Ticari mümessilin temsil yetkisi, temsil yetkisini haiz ortakların tümü tarafından sona erdirilebilir.

Kollektif Şirketler Ortakların Şirketten Ayrılması Konusunda: 3. Haklı sebepler Madde 197 - Bir ortağın şahsına ait sebeplerden dolayı şirketin feshinin istenebileceği hallerde ve mukavelede hüküm bulunduğu takdirde diğer ortakların ekseriyeti, onun şirketten çıkarılması suretiyle şirketin devamına karar verebilirler. Bu kararın noter marifetiyle tebliğinden itibaren üç ay içinde, çıkarılan ortak tarafından iptali diğer ortaklara karşı dava edilmediği takdirde bu karar kesinleşir. 3. Haklı sebepler MADDE 255- (1) Bir ortağın kendisinden kaynaklanan sebeplerden dolayı şirketin feshinin istenebileceği durumlarda, diğer ortakların tümü o ortağın şirketten çıkarılmasına ve şirketin devamına karar verebilir. Şirket sözleşmesinde bu kararın çoğunlukla alınması öngörülebilir. (2) Çıkarılan ortak, bu kararın noter aracılığıyla tebliğinden itibaren üç aylık hak düşürücü süre içinde şirkete karşı çıkarılmanın iptali davasını açabilir. (3) Birinci fıkra uyarınca çıkarma kararı alınamadığı takdirde, her ortak, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden söz konusu ortağın şirketten çıkarılmasını ve ayrılma payının belirlenmesini isteyebilir.

Kollektif Şirketler Ortakların Şirketten Ayrılması Konusunda: 1. HAKLI SEBEBİN BİR ORTAĞIN ŞAHSINDAN KAYNAKLANDIĞI HALLERDE: a- Haklı Sebep Şahsından Kaynaklanan Ortağın Sözleşmede Hüküm Bulunmasa Bile Çıkarılabileceği Açıkça İfade Edilmiştir. b- Çıkarılan Ortağın Şirkete Karşı “Çıkarılmanın İptali” Davası Açabileceği Üç Aylık Sürenin “Hak Düşürücü Nitelikte Olduğu” Vurgulanmıştır. c- Diğer Ortaklardan Her Birine Ortak Davası (Actio Pro Socio) Açma Hakkı Tanınmıştır

2. Ayrılan ortağın payı “2. Ayrılan ortağın payı a) Hesaplama şekli Kollektif Şirketler Ortakların Şirketten Ayrılması Konusunda: 2. Çıkarılan ortağın payı, çıkarılma kararının verildiği tarihteki, uyuşmazlık hâlinde ise karar tarihine en yakın tarihteki şirket varlığı esas alınarak hesaplanır. 2. Ayrılan ortağın payı A) Hesap Tarzı Madde 202 - Şirketten çıkarılan veya çıkan ortağın payı, mukavelede aksine hüküm yoksa, çıkmanın talebolunduğu veya ortağın çıkarıldığı tarihteki şirket mevcudu esas tutularak tayin olunur. “2. Ayrılan ortağın payı a) Hesaplama şekli MADDE 260- (1) Şirketten çıkan veya çıkarılan ortağın payı, şirket sözleşmesinde aksine hüküm yoksa, çıkmanın istendiği veya ortağın çıkarıldığı, uyuşmazlık hâlinde karar tarihine en yakın tarihteki şirket varlığı esas alınarak hesaplanır.”

Kollektif Şirketler Ortakların Şirketten Ayrılması Konusunda: 3 Kollektif Şirketler Ortakların Şirketten Ayrılması Konusunda: 3. Şirketten Ayrılan Ortağın Eski Borçlardan Sorumluluğuna İlişkin Özel (Kural Olarak Üç Yıllık) Zamanaşımı Hükümleri Kabul Edilmiştir. e) Zamanaşımı MADDE 264- (1) Şirketin borçları için, şirket alacaklılarının ortaklara ileri sürebilecekleri istem hakları, ortağın şirketten ayrılmasının, şirketin sona erdiğinin veya iflasının ilan edildiğinin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmasından itibaren üç yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar; ancak, niteliği nedeniyle, alacağın daha kısa bir zamanaşımına bağlandığı durumlarda o zamanaşımı süresi uygulanır. (2) Alacak ilandan sonra muaccel olursa, zamanaşımı muacceliyet anından itibaren işlemeye başlar.

Üç Yıllık Zamanaşımının Uygulanmayacağı Haller: Kollektif Şirketler Ortakların Şirketten Ayrılması Konusunda: 3. Şirketten Ayrılan Ortağın Eski Borçlardan Sorumluluğuna İlişkin Özel (Kural Olarak Üç Yıllık) Zamanaşımı Hükümleri Kabul Edilmiştir. Üç Yıllık Zamanaşımının Uygulanmayacağı Haller: MADDE 264- (3) Bu maddede öngörülen zamanaşımı ortakların birbirlerine karşı olan alacaklarına uygulanmaz. f) Özel durumlar MADDE 265- (1) Hakkını elde etmek için sadece paylaşılmamış şirket malvarlığına başvuran alacaklıya karşı, 264 üncü maddede yer alan üç yıllık zamanaşımı ileri sürülemez. (2) Bir ortak, şirketin ticari işletmesini devralırsa, alacaklılara karşı üç yıllık zamanaşımını ileri süremez. Buna karşılık, devralma sebebiyle ayrılan ortaklar hakkında borcun nakli hükümlerine göre iki yıllık zamanaşımı uygulanır. Üçüncü kişinin ticari işletmeyi alacak ve borçlarıyla devralması hâlinde iki yıllık zamanaşımı geçerli olur.

g) Zamanaşımının kesilmesi Kollektif Şirketler Ortakların Şirketten Ayrılması Konusunda: 3. Şirketten Ayrılan Ortağın Eski Borçlardan Sorumluluğuna İlişkin Özel (Kural Olarak Üç Yıllık) Zamanaşımı Hükümleri Kabul Edilmiştir. g) Zamanaşımının kesilmesi MADDE 266- (1) Varlığını sürdüren şirkete veya diğer bir ortağa karşı zamanaşımının kesilmesi şirketten ayrılan ortağa karşı zamanaşımının kesilmesi sonucunu doğurmaz.

Kollektif Şirketler Ortakların Şirketten Ayrılması Konusunda: 3. Şirketten Ayrılan Ortağın Eski Borçlardan Sorumluluğuna İlişkin Özel (Kural Olarak Üç Yıllık) Zamanaşımı Hükümleri Kabul Edilmiştir. 6762 sayılı Kanun, ayrılan ortağın, ortak iken doğmuş olan şirket borçlarından kaynaklanan sorumluluğuna ilişkin özel bir zamanaşımı süresi öngörmemiştir. Bu eksiklik, her alacağın kendi zamanaşımı süresine bağlı olması sonucunu doğurmuş ve bazı sakıncalara yol açmıştır. Öğretide 6762 sayılı Kanunun bu sisteminin ayrılan ortağın bazı durumlarda uzun yıllar sorumluluğu sırtında taşıdığı, bunun da nesnel adalete uygun olmadığı gerekçesiyle eleştirilmiştir. Ayrıca, her borcun ayrı bir zamanaşımı süresine bağlanması da kanun tekniğine aykırı görülmüştür. Tasarının 264 ilâ 266 ncı maddeleri mezkur eksikliği gidermek amacıyla öngörülmüştür. Tasarının 264 üncü maddesi tüm borçlar (alacaklar) için üç yıllık bir özel zamanaşımı süresi getirmektedir. Sürenin başlangıcını ortağın şirketten ayrılmasının, şirketin sona erdiğinin veya iflasının ilan edildiğinin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanması olarak öngörülmüştür. Ancak, niteliği nedeniyle, alacağın daha kısa bir zamanaşımına bağlandığı durumlarda o zamanaşımı süresi uygulanır. Alacak ilandan sonra muaccel olursa, zamanaşımı muacceliyet anından itibaren işlemeye başlar.

ADİ KOMANDİT ŞİRKETLER Genel Olarak: Adi komandit şirketlerde birikim esas itibarıyla korunmuştur. Sadece bazı hükümlere, “komanditerin hukukî konumunu açıklığa kavuşturmak amacıyla, öğretide savunulan görüşler gözetilerek” eklemeler yapılmıştır.

Adi Komandit Şirketler B) Tatbik olunacak hükümler: Madde 244 – Bu kısımdaki hususi kaideler mahfuz kalmak şartiyle kollektif şirkete dair (154 - 158) inci maddelerin hükümleri komandit şirketler hakkında da tatbik olunur. B) Uygulanacak hükümler MADDE 305- (1) Bu Bölümdeki özel hükümler saklı kalmak şartıyla, kollektif şirkete dair 212 ilâ 216 ncı maddeler komandit şirketler hakkında da uygulanır. (2) Şirket sözleşmesinde, her komanditer ortağın sermayesinin miktarı, cinsi ve ortak sıfatından kaynaklanan ve bir yönetim hakkı niteliğinde olmaması gereken, komanditer ortaklara verilen yönetim görevleri açıkça belirtilir.

Adi Komandit Şirketler B) Komanditerlerin hukuki vaziyeti: I - İdare: Madde 248 – Komanditerler, şirket işlerini görmeye mezun ve mecbur olmadıkları gibi idare hakkını haiz olanların salahiyetleri dahilinde gördükleri işlere de engel olamazlar. Şu kadar ki, idare hakkını haiz olanların salahiyetleri dışında kalan hususlar hakkında rey verebilirler. B) Komanditerlerin hukuki durumu I - Yönetim MADDE 309- (1) İster komandite ister komanditer olsun her ortağın bir oy hakkı vardır. Bu kurala aykırı düzenlemeler geçersizdir. (2) Şirket, komanditeler tarafından yönetilir. (3) Komanditerler, şirket işlerini görmeye görevli ve yetkili olmadıkları gibi, yönetim hakkını haiz kişilerin yetkileri içinde yaptıkları işlere itiraz da edemezler. Ancak, olağanüstü iş ve işlemlerde, şirket sözleşmesinin değiştirilmesi, tür değiştirme, birleşme ve bölünme gibi yapısal değişikliklerde; şirkete ortak alınması, çıkarılması ve payın devri türünden temel işlemlerde komanditerler de oy hakkını haizdirler.

Adi Komandit Şirketler 2. Şirket adına işlemde bulunan komanditer MADDE 321- (1) Ticari mümessil, ticari vekil veya seyyar tacir memuru olarak hareket ettiğini açıkça bildirmeksizin, şirket adına işlemlerde bulunan komanditer ortak, bu işlemler nedeniyle iyiniyetli üçüncü kişilere karşı komandite ortak gibi sorumlu olur. (2) Şirket, ticaret siciline tescil edilmeden önce işlemler yapılmışsa, komanditer, bu tür şirket borçları için, üçüncü kişilere karşı, sorumluluğunun sınırlı olduğunun onlar tarafından bilindiğini ispat etmediği takdirde, komandite ortak gibi sorumlu tutulur. (3) Alacaklı, komanditerin koyduğu sermayeye biçilen değerin, bu sermayenin konulduğu andaki değerinin altında olduğunu ispat edebilir. Aradaki fark tutarınca komanditer sorumludur. (4) Komanditer ortak, koymayı taahhüt ettiği sermaye tutarınca, kendisinin şirkete girmesinden önce doğan borçlardan da sorumludur. (5) Komanditerin, şirket yönetimine karışması sonucunu doğurmayacak şekilde öğüt vermesi, görüş açıklaması, olağanüstü iş ve işlemler ile şirketin iş ve işlemleri üzerinde haiz olduğu denetleme haklarını kullanması, kanunda yazılı hâllerde yönetim işlerini gören kimselerin atanmalarına, görevden alınmalarına katılması, şirket içinde ikinci derecedeki hizmetlerde ve görevlerde çalıştırılması, komanditer sıfatıyla sorumluluğunu etkilemez. 2. Şirket namına muamelede bulunan komanditer: Madde 260 – Ticari mümessil, ticari vekil veya ticari memur olarak hareket ettiğini açıkça bildirmeksizin şirket namına muamelelerde bulunan komanditer ortak, bu muamelelerden dolayı hüsnüniyet sahibi üçüncü şahıslara karşı komandite ortak gibi mesul olur. Komanditerlerin işlerin idaresine müdahaleyi tazammun etmiyecek veçhile rey ve nasihat vermeleri ve şirketin iş ve muameleleri üzerinde haiz oldukları murakabe haklarını kullanmaları ve kanunda yazılı hallerde idare işlerini gören kimselerin tayin ve azillerine iştirak eylemeleri ve şirket içinde tali hizmet ve memuriyetlerde istihdam edilmeleri, komanditer vasfına halel vermez.

Adi Komandit Şirketler III - Alacaklıların vaziyeti: 1. Takip imkanı: Madde 261 – Komanditerler, koymayı taahhüt ettikleri sermayelerin zimmetlerinde kalan kısmına kadar şirketin alacaklılarına karşı mesuldürler. Fakat alacaklılar şirket infisah halinde bulunmadıkça veya şirket aleyhine vukubulan icra takibatı semeresiz kalmış olmadıkça komanditerlere müracaat edemezler. Şirketin iflası halinde alacaklıların haiz oldukları haklar iflas masasına geçer. Komanditerler, şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermayeyi aşan bir miktar ile mesuliyeti üzerine aldıklarını yazı ile beyan veya ilan etmişlerse üçüncü şahıslara veya beyanın muhatabına karşı bu meblağ miktarınca mesul olurlar. III - Alacaklıların durumu 1. Takip imkânı MADDE 322- (1) Komanditer, koymayı taahhüt ettiği sermaye borcunun henüz ödemediği tutarına kadar şirket alacaklılarına karşı sorumludur. Bu suretle kendisine başvurulan komanditer ortak, şirket alacaklısına ödemede bulunduğu tutarda sermaye borcundan kurtulur. Şirket alacaklıları, şirket sona ermiş olmadıkça veya şirket aleyhine yapılan icra takibi semeresiz kalmadıkça, komanditere başvuramazlar. (2) Şirketin iflası hâlinde alacaklıların haiz oldukları haklar iflas masasına geçer. (3) Komanditer, şirkete koymayı taahhüt ettiği sermayeyi aşan bir tutar ile sorumluluğu üzerine aldığını yazı ile bildirmiş veya ilan etmişse üçüncü kişilere veya bildirimin muhatabına karşı bu tutar kadar sorumlu olur.