7 İşitsel - Görsel Yöntem Görsel-İşitsel Yöntem (Audio-Visual Method /Audio - Visuelle Methode Audio - Visual Methods /Credif / St. Claud Yöntemi) „audio-visuell“ terimi latince olan iki kelimenin (lat. „audiere“=duymak ve lat. „videre“=görmek kelimelerinin birleşmesinden oluşmuş ve „Duyma – Görme – Metodu“ anlamına gelmektedir. (lat. „audiere“=hören (duymak), lat. „lingua“=Zunge (dil), Rede, Sprache. Ins Deutsche übersetzt, bedeutet „audiolinguale Methode“ etwa „Hör-Sprech-Methode“) Dilbilgisi Çeviri Yönteminin öncüsü Gustav Tanger iken, en çok Vietor tarafından eleştirilmiştir. Konuşsal İşitsel Yöntem Amerika'da ortaya çıkarken, Görsel İşitsel Yöntemin ortaya çıktığı ve yaygın bir biçimde kullanıldığı ülke Fransa'dır. AlM ve AVMnin temelinde yapısalcılık (deneyci/davranışçı) (Leonard Bloomfield/Saussure) vardır. Öğrenme psikolojisi ise davranışçılıktır (Bahaviorismus= Pavlov ve Skinner).

7 İşitsel - Görsel Yöntem Görsel-İşitsel Yöntem (Audio-Visual Method /Audio - Visuelle Methode Audio - Visual Methods /Credif / St. Claud Yöntemi) Bu yöntem metinleri, film ve ses bantları eşliğinde öğreterek dil öğretimini kolaylaştırmayı amaçlar, Metinler, öğrenciye daha önceden belirlenmiş olayların sırasına göre verilir. Dil öğretimi üç aşamada yapılır. Birinci aşamada günlük konuşma dili öğretilir, ikinci aşamada basit metinler, gazete ve dergi gibi uzmanlık istemeyen konular üzerinde durulur. Üçüncü aşamada ise çeşitli uzmanlık alanları üzerinde, fen, tıp, yazın, hukuk gibi konularda öğretim yapılır. Bu nedenle işitsel - görsel yöntem daha çok birinci aşamada yararlı görülmektedir.

Bu yöntemde görsel sunu olaya hareketlilik İçin katılmış bir göz boyama değildir. Dilin kullanıldığı toplumsal içeriği canlandırmak amacını taşımaktadır. Dilde analitik olmayan bir yaklaşımda ısrar etmesi ve iyi tanımlanmış öğretim safhaları ile bu yöntem dil öğreniminin en iyi derecede gerçekleşmesi için kesin varsayımlar sunmaktadır. Yöntem, dil öğrenimini basitleştirilmiş bir toplumsal içeriğe oturtma ve dili, iletişim için anlamlı olan konuşma noktasından hareket ederek öğretme çabasındadır.

İşitsel - görsel yöntemde ilk altı aylık süre içerisinde okuma ve yazmaya yer verilmez. Ancak, daha sonra bu uygulamanın sakıncaları görülmüş ve sürenin azaltılması yoluna gidilmiştir. İşitsel - görsel yöntemde dilbilgisi kuralları üzerinde durulmaz. Bu nedenle dilbilgisi - çeviri yöntemine karşıdır. Öğretmen sınıfta genellikle soru-cevap ilkesine göre hareket eder.

Dil becerisi, dilbilgisi kurallarından daha önemlidir Dil becerisi, dilbilgisi kurallarından daha önemlidir. Ancak Görsel İşitsel Yöntem Konuşsal İşitsel Yöntemden özellikle şu bakımından farklıdır: Konuşsal İşitsel Yöntemde duyma ve duyduğunu tekrar etme zinciri içinde dilsel öğeler başka bir değişle yazılı metin veya diyaloglar verilir. Görsel İşitsel Yöntemde önce görsel öğeler ile konuşmanın geçtiği durumun içeriği anlaşılır hale getirilir ve sonra yazılı metinlere yer verilir. Görsel öğelere sadece başlangıçta değil, daha sonra alıştırmalarda ve transfer safhasında da yer verilir. Oysa konuşsal işitsel yöntemde sadece ilk başta verilen bir diyalogun nasıl bir durumda geçtiğini gösterebilmek için görsel öğelerden yararlanılır ve ardından metin parçalara veya paragraflara bölünerek bunların da yanına birer fotoğraf konulduğu veya bir çizime yer verildiği olur.

Görsel İşitsel Yöntem ilkelerince yapılan bir derse giriş bir fotoğraf veya çizilmiş olan bir resim ile ve kasetçalardan duyulan bir diyalog/metin ile “film strip” olarak anılan bir etkinlik ile başlar. Bu görsel bir uyarı ile duyma yoluyla gerçekleştirilen bir uyarının birleşimi sonucu diyalog veya metinde ne anlatıldığının veya ne üzerine konuşulduğunun anlaşılması beklenir.

Genel Değerlendirme İşitsel-görsel yöntem dil öğretiminde çağdaş eğitim ve öğretim araçlarından geniş ölçüde yararlandığı için, dil öğretiminde büyük kolaylıklar sağlamıştır. Ancak, günümüzde tüm yöntemler işitsel, görsel araçlardan yararlanmaya önem vermektedir. Bu yöntemde öğretmenin çok iyi hazırlanmış olması gerekir. Dilbilgisine önem vermemesi, okuma ve yazmayı ertelemesi yöntemin eksik yanlarıdır.

Eleştiriler Bu yöntem Fransa dışında hemen hemen hiçbir yerde kullanılmamış. Sadece duyma-görme ve duyduğunu tekrar etmeyi esas alan ancak bilişsel öğrenme ve yaratıcı düşünceyi dışlayan bu yöntem bu yönü ile eleştirilmiştir. Davranışçı öğrenme kuramı Belli kalıplar halinde ders yapılması ve dersin tek düze işlenmesi

Eleştiriler Öğretmenden araç gereçleri iyi kullanması beklenmiş (Medientechniker) pedagojik formasyon yetkinliğine önem verilmemiştir. Bir taraftan sözlü iletişime önem verilmiş, konuşmaların belli durumlar içerisinde verilmesi ve özgün olması istenmiş, ancak öte yandan dilbilgisi kurallarının verilmeye çalışılması ile metinler özgün olmaktan uzak kalmıştır. Ünitelerin sıralanışı bloklar halinde dilbilgisi konularına göre olmuştur. Asıl amaç hedef dilin dilbilgisini vermek olduğundan diyaloglar anlamsız, gerçek hayatta asla karşılaşılması mümkün olmayan diyaloglar olmuştur. Anadilin kullanımına izin verilmemesi Ders planları ve sunuş biçimleri

6 Bilişsel Yöntem (Cognitive Code-Learning/ Kognitives Code-Lernen/ Apprentissage du code cognitif) Bilişsel yöntem Noam Chomsky'nin üretimsel dönüşümlü dilbilim kuramı sonucunda ortaya çıkmıştır. Chomsky'ye göre bir dilde üretilmiş olan tümceleri incelemek yeterli değildir. Yabancı dil öğrenen bir kimsenin yeni tümceler üretebilecek düzeni kavraması gerekir. Yapısal dilbilim bir dilde sadece üretilmiş yapıları inceler ve yüzey yapıya yansıyan ilişkileri betimler. Oysa üretimsel dönüşümlü dilbilim dilin hem yüzey yapısını, hem de derin yapısını inceler. (generative transformierende Linguistik/ Productive alternating linguistics / la linguistique générative transformationnelle

Bu nedenle öğretim ilkelerinde yapısal dilbilimi esas alan işitsel-dilsel yöntem, yabancı dil öğretiminde yeterli değildir. Bir dilde sonsuz sayıda tümceler üretilebilir. Bu tümcelerin hepsini öğrenmeye insan ömrü yetmez. Öyleyse bu tümceleri üretecek düzeni, yani dilbilgisini öğrenmek gerekir. Chomsky işitsel-dilsel yöntem tekniğinin aksine, dilbilgisinin önemini savunmaktadır. Davranışçı psikologlara göre insan beyni doğuşta boş bir levhaya benzer. Bu boş levhaya uyarma - tepki - ödüllendirme yoluyla öğrenilen şeyler işlenir.

Akıl, bilginin algılanmasını, İşlenmesini ve saklanmasını sağlar. Bilişsel görüşü benimseyen psikologlar ise öğrenme konusunda akla önem verirler. Akıl, bilginin algılanmasını, İşlenmesini ve saklanmasını sağlar. Bilişsel görüşü savunan psikologlardan olan Ausubel iki türlü öğrenme olduğunu belirtir: Birincisi ezbere Öğrenme ikincisi ise anlamlı Öğrenmedir.

1. Ezbere değil, anlamlı öğrenmeye önem verilmelidir. 2 1. Ezbere değil, anlamlı öğrenmeye önem verilmelidir. 2. Dilbilgisi kuralları tümevarım ve tümdengelim yoluyla öğretilmelidir. 3. Dinleme, okuma, konuşma ve yazmadan oluşan dört temel beceriye duruma göre eşit derecede önem verilmelidir. 4. Anadil kullanılmalı ve çeviriler yapılmalıdır. 5. Eski bilgiler, yeni bilgiler ile birleştirilmeli, her şey bir bütünlük içerisinde öğretilmelidir. 6. işitsel ve görsel araçlardan ve eğitimle ilgili diğer olanaklardan yararlanmalıdır

Üretici Dilbilgisi 1. Zihinde bulunan dilsel kurallar vardır 2. Zihne İçkin Dilsel Yapıların Dönüşümler Yoluyla Kullanıma Çıkması 3. Üretici Dilbilgisinin Evrensel ve Ortak İlkeler Tarafından Yönetilmesi 4. Her Dilin Kendine Özgü Cümleler Üretmesi i. (-) Ben dün evi geç geldi. j. (-) Biz dün eve geç geldi. Türkçeyi bilen biri bu cümlelerin bu şekilde olmaması gerektiğini bilir. 5. Çocukların Dil Edinme Düzeneğiyle Doğması 6. Dil Ediniminde Çevresel Verinin Yetersizliği Not: Her başlığın altına birer örnek yazınız.

Derin Yapılar ve Yüzey Yapılar Chomsky’nin kuramında temel iki terim “derin yapı” ve “yüzey yapı”dır. Derin yapı, zihnin derinliklerinde bulunduğu düşünülen, dilin sesçil kullanımını önceleyen ve sözdizimin anlamsal yorumlamasını içeren yapıları karşılar. Yüzey yapı ise derin yapıların çeşitli dönüşümlerden geçerek dışa vurulmuş, yüzeye açılmışşeklidir. Chomsky, D derin yapı, Y yüzey yapı olmak üzere, bir üretici dilbilgisinin, sonsuz bir (D,Y) çiftleri kümesi ürettiğini ve D’nin anlam yorumlaması, Y’nin sesçil yorumlama bileşeni olduğunu belirtir (2011: 197). Chomsky’nin derin yapı ve yüzey yapı ayrımı, Port-Royal Okulu’nun “hüküm (judgement)” ve “önerme” (proposition) ayrımına dayanmaktadır (Altınörs 2014: 110). “Hüküm” düşüncenin asıl formunu karşılarken, “önerme” hükmün somut dilsel ifadesidir. Chomsky’nin derin yapı terimi, Port-Royal’deki “hüküm” kavramını karşılarken, yüzey yapı terimiyse “önerme”yi karşılamaktadır.

k: Akşamki yemeğe sen de gelecek misin? l: Yarın sınavım var. Yukarıdaki iletişimde k’nin sorusuna l’nin verdiği cevap yüzey yapıda “Yarın sınavım var” şeklinde belirmesine karşın derin yapıda “Akşamki yemeğe gelemeyeceğim, çünkü yarın sınavım var, çalışmak zorundayım” gibi birçok ifadeyi içerebilir. Soru biçimindeki ilk cümleye cevaben kurulan cümle bir sebep bildirmektedir. Cümlenin derin yapısında “l’nin yemeğe gitmeyeceği” zihinsel anlamı vardır ve k bunu anlar.

Genel Değerlendirme Bilişsel yöntem, işitsel-dilsel yönteme göre daha çağdaş ve tutarlıdır. Bilişsel yöntemin dayandığı dilbilimsel temel de, daha geçerli ve sağlıklı görülmektedir, işitsel-dilsel yöntemin önem vermediği dilbilgisi kuralları, bir dilin yapısını ve düzenini kavrama yönünden son derece önemlidir.

Ders Kitaplarında neler benzemektedir, neler farklı? Dilbilgisi –Çeviri Yöntemi Konuşsal-İşitsel Yöntem Görsel-İşitsel Yöntem Amaç/hedef Dil üzerine bilgi verme/dili öğretme Beceriler (önem sırası) Konuşma dili /yazılı dil Ders kitaplarında sıralama Ders kitaplarında ünite düzeni Giriş bölüm: Bir fotoğraf eşliğinde diyalog Alıştırmalar (Boşluk doldurma, birbirine dönüştürme, belli kurallar doğrultusunda cümle kurma, soru-cevap, diyaloglarla ilgili alıştırmalar Ülkebilgisi bölümü Ek (Dilbilgisi

Ders Kitaplarında neler benzemektedir, neler farklı? Dilbilgisi-Çeviri Yöntemi Konuşsal- İşitsel Yöntem Görsel-İşitsel Yöntem Öğrenme psikolojisi Dilbilim Metin türü Kelime öğretimi Tipik alıştırmalar Dilbilgisi öğretimi Anadil (rolü) Öğretmenin rolü Öğrencinin rolü Kültür bilgisi aktarımı Teknoloji (dil laboratuarı, görsel öğeler)