Öğretimle İlgili Temel Kavramlar

Öğretimle ilgili temel kavramlar Öğretim İlkeleri Genel öğretim ilkeleri, Strateji, Öğretim stratejisi, Yöntem, Öğretim yöntemi, Teknik, Öğretim tekniği Öğretmen Öğrenme ve Öğretme Sınıf Ortamı Öğrenci Öğretim Programı Kazanım Ünite Plan ve Planlama Ders planı

Öğretim Okullarda yapılan planlı, kontrollü ve örgütlenmiş öğretme faaliyetlerine öğretim denir. Bir öğretmenin öğrencilerinin neleri öğrenmesini istemesi ve öğrencilerin gerçekte neleri öğrendiği arasındaki bağlantıdır.

Öğretim Öğretim, önceden hazırlanmış bir program doğrultusunda planlanan, uygulanan ve değerlendirilen, amacı bireyin etkin bir şekilde öğrenmesini sağlamak olan ve çoğunlukla ders vb. uygulamalarla sınırlı olan etkinliklerdir. Öğretim, eğitimin bir aracıdır. Eğitimin amaçları öğretim aracılığıyla gerçekleştirilir. Eğitimin amaçlarına uygun olarak belirlenmiş olan içerik öğretim aracılığıyla öğrencilere kazandırılır. Böylece öğrenciler, eğitimin amaçları doğrultusunda biçimlendirilmeye çalışılır.

Öğretim İlkeleri Öğretim ilkeleri, doğruluğu kabul edilen, eğitim öğretim etkinliklerinin amaçlarına başarıyla ulaşacak şekilde düzenlenip yürütülmesinde kılavuzluk ederek yönlendirilen öncü fikirlerdir. Öğretim ilkeleri, eğitim öğretim sırasında devamlı göz önünde bulundurulması gereken, ilkelere zıt iş yapılmasına müsaade edilmeyen prensiplerdir.

Genel öğretim ilkeleri; çocuğa görelik, somuttan soyuta, bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, ekonomiklik, aktivite, açıklık, aktüalite, hayata yakınlık, bütünlük, otoriteye itaat ve özgürlük, hazırbulunuşluk, motivasyon, katılım, pekiştirme, geri bildirim ve transfer ilkesi şeklinde sıralanmaktadır.

Strateji: Strateji, belirlenen hedeflere ulaşmak için tutulan en genel yol olarak ifade edilebilir. Strateji; bir kurumun (veya devletin) güttüğü siyasete uygun olarak seçtiği hedeflere ulaşmak üzere, her alanda aldığı tedbirler ve her türlü aracın kullanılmasıdır

Öğretim Stratejisi: Öğretim stratejisi, bir öğretmenin, dersin veya bir konunun öğretilmesinde hedefe ulaşmak için seçeceği öğretim yöntemi, çeşitli teknikler ve hatta değerlendirme biçiminin uyum içinde olması şeklinde açıklanmaktadır. Kısaca, dersin amaçlarına ulaşmasını sağlayan genel öğrenme ve öğretme modelidir

Yöntem: Bir amaca varmak için takip edilen, doğruluğu ve başarısı denenmiş en kısa ve en emin yol, hareket ve iş tutma tarzı olarak tanımlanmaktadır. Bir başka tanımda ise yöntem, zihnin, bir gerçeğe ulaşmak veya onu kanıtlamak üzere mantığa uygun bir biçimde düzenlenmiş ilkelerin, kuralların, evrelerin bütünü olarak tanımlanmaktadır.

Öğretim Yöntemi: Öğretim yöntemi, öğrencilerin özellikleri, ders araç ve gereçleri ile tüm öğrenme durumları göz önünde tutularak belirlenen ve izlenen mantıklı yol olarak ifade edilmektedir.

Teknik: Teknik, herhangi bir şeyi yapmak için izlenen veya yeniden bir şey oluşturmayı amaçlayan ve yaratıcı bir nitelik taşıyan yol olarak açıklanabilir. Öğretim Tekniği: Öğretim tekniği, bir öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi olarak ifade edilmektedir. Daha geniş bir açıdan düşünülürse, yöntemin hedeflere ulaşmak için öğretme-öğrenme sürecini desenleme ve planlama olduğu, tekniğin ise bu desenlenen ve planlanan düşüncelerin uygulamaya aktarılmasında izlenen yol olduğu anlaşılacaktır

Öğretim stratejisi Öğretim yöntemi Öğretim tekniği

Öğretmen öğretmen, gerekli öğrenme ortamını hazırlamakta, öğrenciyi öğrenme yollarına yöneltmekte, onun aktif olarak öğrenmesine rehberlik eden kişidir. Öğretmenler, dersin içeriğine ve konunun amaçlarına uygun olarak öğretim stratejilerini seçmek ve buna uygun yöntem, teknik ve materyalleri kullanarak sahip oldukları bilgiyi öğrencilere kazandırmakla yükümlüdürler.

Öğrenme ve Öğretme Öğrenme, bireyin eğitilmiş bir birey olarak kabul edilebilmesi için gerekli olan ve yaşamı boyunca bulunduğu her ortamda elde edebileceği bilişsel, duyuşsal ve devinişsel davranışların alt yapısını oluşturan kazanımlardır.

öğrenmenin 3 temel özelliği: Öğrenme sonucunda kesinlikle bir davranış değişikliği meydana gelir. Öğrenme sürecinin sonunda bir davranış değişikliği meydana gelmesi gerekir. Aksi takdirde öğrenmenin gerçekleşip gerçekleşmediği anlaşılmaz. Öğrenme yaşantı ürünüdür. Öğrenme bireyin geçirdiği yaşantılar sonucu gerçekleşir. Her bireyin çevresiyle kurduğu etkileşim sonucu geçirdiği yaşantı farklı olduğu için, öğrenme bireyseldir. Bu nedenle okuldaki öğrenmelerde, tüm öğrenciler aynı sınıfta bulundukları halde ders sonunda farklı davranışlar kazanmaktadırlar. Öğrenme kalıcı izlidir. Öğrenmeden söz edilebilmesi için bireyin gösterdiği davranış değişikliğinin sürekli olması gerekir. Kısa süreli davranış değişiklikleri, büyüme, olgunlaşma gibi gelişmelerden kaynaklanan davranış değişiklikleri ve ilaç, içki kullanımı sonucu meydana gelen davranış değişiklikleri öğrenme değildir.

Öğretme, öğrenmeyi sağlama etkinlikleridir Öğretme, öğrenmeyi sağlama etkinlikleridir. Öğretme bilinçli ve amaçlı etkinliktir. Öğretme faaliyetleri bireyde davranış değişikliği meydana getirmek amacıyla bir kişi ya da grup tarafından düzenlenebileceği gibi, bilgisayar, televizyon, kitap gibi materyallerde ye alan görsel ve yazılı sembollerle de sağlanabilir. Öğretme, okulda öğretmenler, ailede anne- babalar, işyerinde ustalar, akran gruplarında arkadaşlar, sokaktaki insanlar ve kitle iletişim araçları tarafından sürekli gerçekleştirilmektedir. Bu kişi veya araçların gönderdiği mesajlarla sürekli etkileşimde bulunan kişinin davranışları değişmektedir.

Bir etkinliğin öğretme olarak kabul edilebilmesi için, öğrenmenin olması gerekir. Başka bir ifadeyle öğrenmenin olmadığı yerde öğretme de olmaz. Nasıl ki satın almanın olmadığı bir yerde satıştan söz edilemezse, öğrenmenin olmadığı yerde öğretme de yoktur. Öğretme ancak bireyde öğrenmenin oluşumuna yardım ediyorsa geçerlik kazanır.

Sınıf ortamı Sınıf, öğretim hazırlıklarının yapıldığı, uygulamaların sonuçlarının değerlendirildiği bir yerdir. Sınıf ortamı, öğrenci başarısı için de önemli bir kavramdır. Öğretim etkinliklerinin yer aldığı fiziksel ortamın öncelikle, öğrencilerin fizyolojik gereksinmelerine ve öğretim etkinliklerine uygun olarak hazırlanması gereklidir.

Öğrenci-Öğrenen öğrenci, eğitim ihtiyacı olan ve bu ihtiyacını karşılamak için örgün ve yaygın eğitim kurumlarına devam eden bireydir. Okulda düzenlenen tüm öğretim etkinlikleri öğrenciler içindir.

Öğretim Programı Öğretim programı okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersin öğretimi ile ilgili tüm etkinlikleri kapsar. Öğretim programını, eğitim programı içinde ağırlık taşıyan genellikle, belli bilgi kategorilerinden oluşan ve beceriye ve uygulamaya ağırlık tanıyan, bilgi ve becerinin eğitim programlarının amaçları doğrultusunda ve planlı bir biçimde kazandırılmasına dönük bir programdır. Öğretim programları, her okulun kendi amaçlarına ve milli eğitimin amaçlarına varmak için düzenlenir. Öğretim programları, bireylerin öğrenecekleri uygun öğrenim yaşantılarının tümünü içine alır

İyi bir öğretim programının özellikleri: Program, konuları, yöntemleri, teknikleri ve değerlendirmeleri ile milli eğitimin amaçlarını öğrenim süresi içinde gerçekleştirecek nitelikte olmalıdır. Program öğrencilerin ihtiyaç, ilgi, yetenek ve seviyeleri dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Program işlevsel olmalıdır. Program esnek olmalıdır. Program, işlevsellik ve esneklik özelliklerinin yanında, bazı önemli değişmez ve genel esasları yerine getirecek nitelikte olmalıdır. Program öğrencinin bir bütün halinde gelişmesini sağlamalıdır.

Kazanım Kazanım; öğrenme süreci içerisinde planlanmış ve düzenlenmiş yaşantılar sayesinde öğrencide görülmesi beklenen bilgi, beceri, tutum ve değerler olarak ifade edilmektedir.

Ünite Ünite, öğrencilere eğitimin amaçlarına uygun davranışlar kazandırmak için, birbiriyle içerik ve anlam yakınlığı bulunan konu ve etkinliklerin meydana getirdiği bütünlüktür. Ünite çalışmalarıyla, birbiriyle ilgili konular öğrenciye bir bütün olarak sunulmakta ve öğretimin öğrencinin psikolojik özelliğine uygun olarak yürütülmesine çalışılmaktadır.

Plan ve Planlama Plan, neyi, niçin, ne zaman ve nasıl yapacağımızı ortaya çıkarır. Öğretim terimi olarak plan, belirli eğitim amaçlarına ulaşmak için öğretim konusu olan etkinliklerden, hangilerinin seçileceğini, bunların öğrencilere niçin ve nasıl yaptırılacağını, ne gibi yardımcı ve tamamlayıcı kaynak ve araçların kullanılacağını, elde edilen başarının nasıl değerlendirileceğini önceden tasarlayıp kâğıt üzerinde saptamaktır.

Öğretim etkinliklerinde planlı çalışmanın yararları: Öğretimin planlanması, öğretmenin, eğitim-öğretimde neyi, niçin ve nasıl okutacağını düşünmesini sağlayarak verimi artırır. Konuların ne zaman ve ne kadar süre içinde işleneceğinin zaman sırasına göre düzenlenmesini, ayrıca programların süresi içinde tamamlanmasını sağlar. Planlı çalışma, öğretmen ve öğrencileri dağınıklıktan kurtarır, onlara güven kazandırır. Hedefleri gerçekleştirecek en uygun yöntem, teknik, araç ve gereçten seçilmesini, derslere hazırlıklı gidilmesini sağlar. Planlama, öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine göre yetiştirilmesini sağlar. Planlı çalışma, eğitim-öğretim etkinliklerinin değerlendirilmesinin sağlam ve güvenilir olmasını sağlar. Öğretmen ve öğrencilere düzenli ve birlikte çalışma alışkanlığı kazandırır. Eğitim etkinliklerinde düşünceye açıklık kazandırır.

Ders Planı Ders planı bir günde kaç ders varsa her ders için ayrı ayrı yapılan ve özel hedeflerin ve davranışların ele alınarak bunlara ilişkin öğrenme yaşantılarının tasarlanmasıdır. Ders planında yer alan bölümler yıllık ve ünite planlarındaki bölümlerle aynıdır. Bir ders saati içinde işlenecek konu ya da konularla ilgili yapılacak öğrenme öğretme etkinliklerinin tasarlandığı plan olması nedeniyle en ayrıntılı plandır.