Yenidoğanın doğum odasında ilk bakımı ve fizik muayenesi 2 Dr. Nazan ÇALBAYRAM

Muayenede sıra tercihi Genel görünüm, postür, aktivite Kalp ve Akciğerler Baş-boyun Göğüs Karın Anüs ve Genital organlar Femoral atımlar Ekstremiteler Sırt Kalça eklemi Baş çevresi ve diğer ölçümler Yenidoğan refleksleri (Moro, Emme-arama, Yakalama)

Fizik muayenesi

Ebeveyne benzemeyen normal dışı bulgular Renk: Siyanoz, sarılık, koyu kırmızı renk, solukluk, mekonyum bulaşığı Cilt: Lanugo ile kaplı, ince ve pürüzsüz, normal kabul edilen cilt bulguları

Kalp ve Akciğerler Normal kalp hızı: 110-160/dak İlk günlerde üfürümler Akciğer dinleme bulgularındansa, klinik belirtiler daha önemli Siyanoz Takipne veya Apne İnlemeler Retraksiyonlar

Baş-boyun Fontanel ve sütürler Sefalhematom, Caput succadeneum Gözler: Konjunktivit, katarakt, glokom, retinoblastom Yarık damak-dudak Tortikolis Guatr/Tiroglossal kist

Göğüs Yenidoğanın her iki cinsinde de anneden geçen, hormonlara bağlı olarak göğüslerinde dolgunluk gözlenebilir. Bu dolgunluk 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçer. Kesinlikle ovulmamalıdır. Deformiteler Çekilmeler (Retraksiyonlar)

Karın Yenidoğanda karaciğer palpe edilebilir. Göbek çevresi herni yönünden, göbek kordonuda kanama ve enfeksiyon yönünden gözlenmelidir. Gastroşisiz/Omfalosel Glob vezikal Göbek kordonu ve kökü

Anüs ve genital organlar Anüs açıklığı: Anal atrezi (anüsün yokluğu) yönünden gözlenmelidir. Rektal derece alma ve mekonyumun varlığı bu değerlendirmede yardımcıdır. Kız bebek: Akıntı veya kanama Erkek bebek: Penisin görüntüsü (hipospadis, epispadias) Testisler Hidrosel/İnguinal herni İdrar kavsi

Femoral nabızlar Azalmış: Aorta koarktasyonu Artmış: Patent duktus arteriosus

Ekstremiteler Parmak: Sayı, şekil (polidaktili, oligodaktili, sindaktili, club food) Avuç içinde normal dışı tek çizgi (Simian) veya ayak baş parmak kökünde oluk

Sırt Nöral tüp defektleri Kifoz/Skolyoz “Mongol Lekesi”

Kalça eklemi Gelişimsel kalça displazisi (özellikle makadi doğumlarda)

Baş çevresi ve diğer ölçümler: Baş çevresi: 34-37 cm Normal yenidoğanın vücut ağırlığı 2500-4000 gr arasındadır. Yenidoğan yaşamın ilk haftasında ağırlığının %7-10’unu kaybeder. Fizyolojik kayıplar: İlk 5 günde %10 ikinci 5 günde %10 + (10. Gün VA=DA)

Göğüs çevresi baş çevresinden 3 cm daha azdır. 30.5-33 cm arasındadır.

Postür: intrauterun pozisyona benzer özelliktedir. Cilt: Verniks kazeoza ve lanuga bulunur. Epidermis ince yumuşak ve düzgündür. Doğum esnasında dokuların sıkışmasına bağlı olarak deride ödem gözlenebilir. Cilt rengi pembedir. Kızarıklık kılcal damarların artışıyla ilgilidir. Kızarıklık sarılık ve ekimozu gizliyebilir. Bu durumda cilde basınç uygulayarak kanlanması azaltılıp gözlenmelidir.

Akrosiyonoz: Burun, eller ve ayakların hipoksiye bağlı olarak siyonatik olmasıdır. Eritema Toksikum: Pembe yaygın döküntüler Milialar: Yüzde küçük, beyaz papillerdir. Ekimoz-Peteşi: Doğum kanalının ya da forsepsin basıncına bağlı olarak gelişen lokal kanamalı bölgelerdir.

Mongol lekesi: Kalça ve sırtta morumtrak-mavimsi lekelerdir Kapiller hemanjiyom: Özellikle yüzde, kırmızı-pembe sınırlı maküler lekeler, Emme kabarcıkları: Ön kol ve ellerde, uterus içinde bu alanların emilmesi ile oluşan kabarcıklar

Tırnaklar Prematürelerde rudimenterdir Term bebekde tırnak yatağı ile aynı boyda, postterm bebekde tırnak yatağından uzundur İntrauterin mekonyum salınımı varsa tırnaklar, cilt ve göbek kordonu kirli yeşil-sarı boyanır. Mekonyum doğum sırasında çıkarılmışsa boyanma olmaz.

Baş: Vücuda oranla büyüktür. Ön fantonel sagittal ve koronel suturlar arasındadır. 12-18.ayda kapanır. Arka fontanel, sagittal ve lomboidal suturlar arasındadır. Ön fontanelden küçüktür. 2-4 aylarda kapanır. Kaput Succedeneum: Kafa derisinin ödemli alanıdır. 3-4 gün içinde geçer. Sefal Hematom: Kafatası kemiği ile periost arasında kanın birikmesidir. 6 hafta ya da daha uzun sürede geçer. Vajenden geçerken kafanın önden arkaya uzamasına molding denir, 1-2 günde düzelir

Yüz Kan şekeri regüle edilmemiş, iyi takip edilmemiş diyabetik annelerden doğan bebeklerin şiş, kaba yüzü de karakteristiktir. Burun Bebekler zorunlu olarak burnundan nefes alıp verir. Bu yüzden tam nazal obstruksiyon ağır solunum sıkıntısına yol açar ve derhal araştırma ve müdahale gerektirir. Koanal atreziler tek veya iki taraflı olabilir. Her iki burun deliği yapışıksa, açık olup olmadığı kateter ile kontrol edilmelidir.

Göz Doğum travmasına bağlı olarak gözlerde subkonjektival kanama olabilir. Bu kanama 10 gün içinde kendiliğinden geçer. Ayrıca gümüş nitratın neden olduğu konjuktivit te gelişebilir. Konjuktivitte ödem ve pürülan akıntı vardır. 2-7 günde geçer

Çekik göz (epikantus); Etnik nedenler, trisomi 21, fetal alkol sendromu Göz kapağı ödemi: İlk günlerde gözler kapalı, ödemli olabilir. Doğumdan 1-2 gün sonra azalarak geçer. Gözlerde akıntı: Doğumda gözyaşı yoktur. İlk iki gün yenidoğanın gözlerinde hafif mukoid akıntı sıktır, nazolakrimal kanalın yetersizliği önemli bir sebeptir. Lakrimal kanal tıkanıklığı: Göz yaşı sürekli dışarı akar. Sık sık konjuktivite neden olur.

Kulak Göz kapağı hizasındadır. Daha aşağı olması, konjenital böbrek hastalığını ya da kromozomal anomaliyi düşündürür.

Yaşam belirtileri

Vücut ısısı: 36.3° -37.0° Nabız: 110-180/dk Solunum: 40-80/dk Kan Basıncı: 70/40 mmHg

Doğumdan hemen sonra kalp atım hızı dakikada 170’e, ağlayınca 180’e çıkmaktadır. Derin uykuda 100’ün altına düşmektedir. Ortalama 110-160/dk arasındadır. Kardiyak merkez immatür olduğundan kalp atımı düzensizdir. Bu nedenle nabız apeksten bir dakika boyunca tam sayılmalıdır.

Ortalama solunum hızı 30-60/dk’dır. Yenidoğan solunumu solunumdaki düzensizlikler ve apneyi belirlemek için bir dakika sayılır. Solunum abdominal ve diyafragma ile gerçekleştiği için abdomen hareketleri izlenir. Yenidoğan burun solunumu yaptığı için burnu tıkanınca akut solunum yolu belirtileri gösterir.

Yenidoğanın doğumdan hemen sonraki kan basıncı değeri 70/45 mmHg’dır. Doğumu izleyen günlerde 100/50 mmHg’ya ulaşır.

Aşılar

Aşı takvimine uygun şekilde, Doğumda (İlk 72 saat içinde) Hep B–1 yapılır.