SAĞLIK HİZMETLERİNİN SUNUMUNA YEREL YÖNETİMLERİN KATILIMI Dr. Selin ERTÜRK ATABEY Gazi Üniversitesi İİBF Maliye Bölümü Ankara - 2013

ÇALIŞMANIN AMACI Sağlık hizmetlerinin sunumunda yerel yönetimlerin katılımının ne düzeyde olacağının ortaya konması Sağlık hizmetlerinin sunumunda yerel yönetimlerin rolünün hangi tür sağlık hizmetlerinde etkinleştirilmesi gerekliliği sorunsalına çözüm aranması

Sağlık Hizmetleri Kavramı Nedir? Sağlık Kavramı Sağlık Hizmetleri Kavramı Koruyucu sağlık hizmetleri Tedavi edici Rehabilite edici sağlık hizmetleri sağlık hizmetleri Kişiye yönelik Çevreye yönelik I.Basamak III.Basamak Tıbbi Ruhsal II.Basamak

Sağlık Hizmetlerinin Kamu Sektörü Tarafından Sunumunun Gerekçeleri Sağlık hizmetlerinin kamusallık özelliği Sağlık hizmetlerinin erdemli mal olma özelliği Sağlık hizmetlerinin dışsallık özelliği Sağlık hizmetlerinde tüketiminde talebin belirsiz olma özelliği Sağlık hizmetlerinin doğal tekel olma özelliği Sağlık hizmetlerinde asimetrik enformasyon özelliği Sağlık hizmetlerine yönelik yapılan harcamaların yatırım özelliği Sağlık hizmetlerinin adaletli dağıtılması gerekliliği özelliği

Bazı Avrupa Ülkelerinde Yerel Yönetimlerin Sağlık Hizmetlerine Katılımı Yerel Örgüt Görev ve Sorumluluk Belçika Belediye İl İdaresi Hastane ve doğumevlerinin açılması ve işletilmesi, sağlık, kamu hijyeni, koruyucu hekimlik ve çevre sağlığı hizmetleri Bulgaristan Bölge İdaresi Yerel sağlık politikalarının belirlenmesi, örgütlenmesi, poliklinikler açılması ve çevrenin korunması hizmetleri Bölgesel sağlık kuruluşlarına yardım ve çevre sağlığı hizmetlerinin kontrolü Danimarka Bölge+Yerel İdare Hastane hizmetleri Genel sağlık hizmetleri Çevre sağlığı hizmetleri Finlandiya Belediyeler Hastane, kişisel ve çevre sağlığı hizmetleri Fransa Bazı acil yardım hizmetleri Tıbbi denetim, bulaşıcı hastalıklarla mücadele, ana ve çocuğun korunması Hollanda Merkezi İdare ve Belediye Merkezi+İl+Belediye Hastane ve bakım evlerinin kurulması ve işletilmesi Kişisel sağlık hizmetleri

Bazı Avrupa Ülkelerinde Yerel Yönetimlerin Sağlık Hizmetlerine Katılımı İspanya Belediye Çevre sağlığı hizmetleri İl sağlık kurumlarının hizmetlerinin yönetimine katılım İsveç İl idaresi Çevre sağlığı hizmetleri ile nekahat ve kronik hastalık evleri Hastane hizmetleri İsviçre Ceneve Kantonu’nda çevre sağlığı hizmetleri Neuchatel Kantonu’nda hastane, kişisel sağlık hizmetlerinin yönetimi ve çevre sağlığı hizmetleri Lüksemburg Merkezi idare Çevre sağlığı hizmetleri, hastane ve huzur evleri yapmak ve işletmek Norveç Belediye kontrolünde özel şirketler İlk yardım ve poliklinik hizmetleri Portekiz Sağlık merkezleri kurmak ve işletmek Yunanistan Merkezi idare+Belediye Çevre koruma hizmetleri Kişisel sağlık ve hastane hizmetleri Büyük belediyelerce tamlayıcı tesisler

Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Sunumuna Yerel Yönetimlerin Katılımının söz konusu olacağı alanlar -I KİŞİYE YÖNELİK SAĞLIK HİZMETLERİ Aile hekimliği hizmeti Aile hemşireliği hizmeti Konut sağlığı hizmetleri Modern sağlıklı konutlar için Toplu Konut Projeleri geliştirilmeli Erken tanı ve tedavi Check-up poliklinikleri Sağlık taramaları Aile hekimliği Aşılama ve bulaşıcı hastalıklarla mücadele hizmetlerinde İl Sağlık Müdürlüğü’ne destek olunması Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması Beslenme konulu halk eğitimleri Fakir ailelere gıda yardımları

Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Sunumuna Yerel Yönetimlerin Katılımının söz konusu olacağı alanlar -II Aşevleri kurulması Besin yönünden zenginleştirilmiş ekmek üretimi yapılması Sağlık eğitim hizmetleri Sağlık danışma merkezleri Sağlık danışma ve sağlık ihbar hattı Okul sağlığı hizmetleri (İl Milli Eğitim Müdürlükleri, İl Sağlık Müdürlükleri, Büyükşehir Belediyeleri Sağlık İşletmeleri Müdürlüğü, İlçe Belediyeleri ve Kar amaçlı özel sağlık kuruluşları tarafından plansız bir şekilde yapılmaktadır.) Okul Sağlık Yönetimi ve toplum hekimliği danışmalığı ile öğrencilerin sağlık durumlarının değerlendirilmesi Okul reviri hizmetleri Okul hemşiresi hizmetleri İlk yardım eğitim hizmetleri Okullarda ilk yardım, ruh sağlığı ve beden eğitimi çalışmal

Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Sunumuna Yerel Yönetimlerin Katılımının söz konusu olacağı alanlar -III ÇEVREYE YÖNELİK KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ Temiz ve güvenilir içme ve kullanma suyu temini, Atık kontrolü, uygun şekilde toplanması, değerlendirilmesi ve bertaraf edilmesi, Çöp döküm alanlarının ıslahı, Halk sağlığı için tehlike oluşturan haşerelerle savaş, Derelerin ve göllerin ıslahı, Hava kirliliğinin önlenmesi, Gıda hijyeninin sağlanması, Başı boş kedi ve köpeklerin ıslahı, Modern ve sağlıklı kesimhane hizmetleri, Sürekli kurban kesim yerlerinin bulundurulması

Tedavi edici sağlık hizmetleri açısından Birinci Basamak Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri Sağlık ocakları, ana-çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezleri, verem savaş dispanserleri, aile hekimliği birimleri İl Sağlık Müdürlükleri ile koordinasyonlu olmalı İkinci ve Üçüncü Basamak Sağlık Hizmetleri tamamen Sağlık Bakanlığı, üniversiteler ve özel sektör tarafından sunulmalı

Yerel Yönetim harcamalarının Fonksiyonel ve Ekonomik Sınıflandırması Personel Giderleri Sos.Güv. Kurum Devlet Prim Gid. Mal ve Hizmet Alım Giderleri Faiz Giderleri Cari Transferler Sermaye Giderleri Sermaye Transferi Borç Verme Toplam Genel Kamu Hizmetleri 5.824.280 874.675 8.028.254 1.432.644 1.632.950 2.084.100 573.302 1.040.231 21.490.436 Savunma Hizmetleri 117.737 16.298 66.687 - 18.846 58.360 19.589 297.517 Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 1.098.736 165.897 713.681 15.511 329.771 151 2.323.747 Ekonomik İşler ve Hizmetleri 1.690.743 305.249 5.091.922 67.207 6.952.966 57.323 14.165.410 Çevre Koruma Hizmetleri 758.477 134.057 3.993.385 13.516 1.522.582 3.246 6.425.263 İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 2.042.093 366.365 3.817.703 61.617 8.809.032 51.027 15.147.837 Sağlık Hizmetleri 172.055 28.329 313.386 10.805 443.197 1.846 969.618 Dinlenme Kültür ve Din Hizmetleri 402.377 65.452 2.103.883 201.372 878.308 16.989 3.668.381 Eğitim Hizmetleri 10.859 1.174 1.743.000 4.027 2.076.259 16.405 3.851.724 Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri 75.294 10.601 324.936 387.490 16.748 237 958.766 12.192.651 1.968.097 26.196.297 2.413.341 23.315.323 740.115 69.298.699

Yerel Yönetimlerin Fonksiyonel Harcamalarının Toplam Harcamalara Oranı (2012)

Belediye harcamalarının Fonksiyonel ve Ekonomik Sınıflandırması (2012) Personel Giderleri Sos.Güv. Kurum Devlet Prim Gid. Mal ve Hizmet Alım Giderleri Faiz Giderleri Cari Transferler Sermaye Giderleri Sermaye Transferi Borç Verme Toplam Genel Kamu Hizmetleri 3.405.299 518.844 5.858.126 1.189.199 1.251.142 1.154.616 475.240 1.466.340 15.318.806 Savunma Hizmetleri 6.601 937 30.672 - 16 104 38.330 Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 1.093.759 165.016 677.915 15.197 138.917 151 2.090.805 Ekonomik İşler ve Hizmetleri 1.098.592 196.790 2.973.466 37.695 5.333.238 24.254 9.664.035 Çevre Koruma Hizmetleri 656.705 115.008 3.639.764 9.515 565.826 1.967 4.988.785 İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 1.295.666 227.747 2.633.656 18.033 6.210.498 9.493 10.395.093 Sağlık Hizmetleri 169.216 27.759 294.080 10.088 11.049 512.192 Dinlenme Kültür ve Din Hizmetleri 401.513 65.342 2.018.481 196.767 409.420 15.988 3.104.511 Eğitim Hizmetleri 10.611 1.174 143.462 2.048 2.898 220 160.413 Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri 74.790 10.582 282.835 323.977 22.872 87 715.143 8.212.752 1.329.199 18.552.457 1.861.478 13.849.438 527.250 46.988.113

Belediyelerin Fonksiyonel Harcamalarının Toplam Harcamalara Oranı (2012)

İl Özel İdarelerinin Harcamalarının Fonksiyonel ve Ekonomik Sınıflandırması (2012) Personel Harcamaları Sos.Güv. Kurum Devlet Prim Harcamaları Mal ve Hizmet Alım Harcamaları Faiz Harcamaları Cari Transferler Sermaye Harcamaları Sermaye Transferi Borç Verme Toplam Genel Kamu Hizmetleri 1.977.226 293.665 805.575 17.736 402.921 630.184 142.456 1.104 4.270.867 Savunma Hizmetleri 109.814 15.188 29.383 - 18.830 58.256 19.589 251.060 Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 19.545 315 176.832 603 197.295 Ekonomik İşler ve Hizmetleri 94.686 17.380 186.883 9.431 989.165 41.382 1.338.927 Çevre Koruma Hizmetleri 17 4 4.477 1.841 29.861 2.061 38.261 İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 176.215 27.727 124.588 6.278 279.467 8.769 623.044 Sağlık Hizmetleri 17.806 703 431.638 1.846 451.993 Dinlenme Kültür ve Din Hizmetleri 532 94 77.305 7.774 458.209 4.002 547.916 Eğitim Hizmetleri 1.531.607 1.740 2.017.816 5.207 3.556.370 Sosyal Güvenlik ve Sosyal Yardım Hizmetleri 157 13 40.052 63.513 137.863 150 241.748 2.358.647 357.071 2.387.221 513.346 5.209.291 226.065 11.517.481

İl Özel İdarelerinin Fonksiyonel Harcamalarının Toplam Harcamalara Oranı (2012)

Yüksek politika düzeyinde algılanmaması Mevcut durumda Sonuç Çok başlılık Kaynak yetersizliği Yüksek politika düzeyinde algılanmaması Hizmet çakışması Kaynak israfı Tercih çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetlerinin sunumuna katılım olmalı

Teşekkürler…