ÇOKLU ZEKA KURAMI

ÇOKLU ZEKA NASIL BİR ŞEYDİR ?

DENGELİ BESLENME GİBİDİR

Tek yönlü beslenen çocuklarda belirli hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Tek yönlü beslenme zeka açısından da söz konusu olabilmektedir. Bilindiği gibi Piaget, bilginin öğrenilmesini besinlerin sindirilmesine benzetmektedir.

Çoklu zekanın sekiz alanı düşünülürse, sadece matematiksel ve dilsel bir beslenme zekanın tek yönlü uyarılmasına neden olmaktadır. Bu durum, çocukların zihin gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.

Çocuklar matematiksel kafaya sahip olduklarında kendilerini iyi hissetmeye koşullanmaktadır. Başarılı öğrenci "matematikte iyi olan" demektir. Oysa dünyada başarılı yöneticiler, liderler, politikacılar vs. çoğunlukla sosyal zekası ve duygusal zekası yüksek olanlardır.

MATEMATİK SORUSU

Zeka Türleri Çoklu Zekâ Kuramına göre, insan beyni, sözel-dilsel, mantıksal matematiksel, müziksel-ritmik, görsel-uzamsal, içsel, kişilerarası, doğa ve bedensel-kinestetik zekâ alanlarını içermektedir. Geleneksel Zekalar Sözel-Dilsel Zeka İçsel (Öze Dönük) Zeka   Kişisel Mantıksal- Matematiksel Kişilerarası (Sosyal) Sanat ve Müzik Zekaları Görsel- Uzamsal Bedensel (Kinestetik) Açıkhava Müziksel-Ritmik Doğa (Varoluşçu) Zekası

Geleneksel eğitim bunlardan ilk ikisini, yani sayısal ve sözel olanı dikkate almaktadır. Diğerleri okullarımızda ihmal edilmektedir. Sonuçta, beyinler insanın doğasına ve yaradılışına aykırı formatlanmaktadır. Bu işlemin yüzyıllar boyunca ve sistematik olarak yapıldığını varsayarsak, ulus olarak nasıl bir çıkmazda olduğumuzu ve yaratıcılığımızın nasıl öldürüldüğünü kavramak daha kolay olacaktır.

Günümüzde birçok öğretmen ve veli çocuklara aşırı biçimde yüklenerek gereksiz bir ilgi göstermektedir. Oysa gelişimde "daha erken daha iyi değildir" kuralı unutulmamalıdır.

ZEKAYA İLİŞKİN BAKIŞ AÇILARI Eski Bakış Açısı Zeka sabittir. Zeka niceliksel olarak ölçülebilir. Zeka tekildir. Zeka gerçek yaşamdan soyutlanarak ölçülür. Zeka öğrencileri seçmek, sıralamak ve olası başarılarını kestirmek için kullanılır. Yeni Bakış Açısı Zeka geliştirilebilir. Zeka herhangi bir performansta veya problem çözme sürecinde sergilendiği için sayısal olarak hesaplanamaz. Zeka çeşitli yollarla ortaya konulabilir (çoğuldur) Zeka bağlam/gerçek yaşam durumlarında ölçülür Zeka bireylerin gizil güçlerini ve onların başarılı olabilecekleri farklı yolları (rehberlik) anlamak için kullanılır.

Çoklu Zeka Kuramının ikeleri ÇZK'nın anahtar kavramı "çoğul" kelimesidir. Çünkü zeka çok yönlüdür. Doğuştan genetik kalıtımla getirilen zeka geliştirilebilir, değiştirilebilir ve zeki olmak belli bir derecede öğrenilebilir.

Howard Gardner zekanın özelliklerini şöyle sıralamaktadır. Her insan kendi zekasını arttırma ve geliştirme yeteneğine sahiptir. Zeka sadece değişmekle kalmaz aynı zamanda başkalarına da öğretilebilir. Zeka çok yönlülük göstermesine rağmen kendi içinde bir bütündür. Her insan, çeşitli zeka alanlarının tümüne sahiptir.

Kinestetik Görsel-uzamsal Özedönük-İçsel Doğa Sosyal Mantıksal Dilsel-sözel Müzikal

ZEKA ALANLARININ TANIMI, ÖZELLİKLERİ VE MESLEKİ ALANLARI

Zevk Alınan Çalışmalar Materyal-ler Öğrenme Yolu Meslek Alanları Zeka Alanları Tanımı    Düşünme Yöntemi Özellikleri Zevk Alınan Çalışmalar Materyal-ler Öğrenme Yolu Meslek Alanları SÖZSEL (DİLSEL): Kelimelere düşünme ve ifade etme, dildeki kompleks anlamları değerlendirme, kelimelerdeki anlamları ve düzeni kavrayabilme, şiir okuma, mizah, hikaye anlatma, gramer bilgisi, mecazi anlatım, benzetme, soyut ve simgesel düşünme, kavram oluşturma ve yazma gibi karmaşık olayları içeren dili üretme ve etkili kullanma becerisidir. Cümleleri dinler, yorumlar, söylenenleri hatırlar. Okudukları-nı anlar, özetler ve kolaylıkla hatırlar. Hitabeti iyidir   İyi bir hafızası ve kelime hazinesi vardır. Sözel olarak iyi iletişim kurar. taklit edebilir. Dinleyicileri, konuşmaları ile etkiler. Farklı dilleri öğrenme becerisine sahiptir. Etkili dinleme becerilerine sahiptir. Kelime oyunlarını sever. Hikaye, şiir yazma gibi etkinliklerden zevk alır.   kitaplar, teypler, yazma materyalleri, görüşme ve tartışmalar, konuşma ve dinleme materyalleri-ne ihtiyaç duyar.   Kelimelerle oynayarak, yazarak, okuyarak, konuşarak, mizahı kullanarak öğrenme. Edebiyat, Yazarlık, Şair, Arşivcilik, hatip, Dil Bilim, Hukuk, Siyaset gibi alanlarda başarıyla çalışabilirler.

Zeka Alanları Tanımı    Düşünme Yöntemi Özellikleri Zevk Alınan Çalışmalar Materyal-ler Öğrenme Yolu Meslek Alanları MANTIKSAL – MATEMATİKSEL: Sayılarla düşünme, hesaplama, mantıksal ilişkiler kurma problem çözme, eleştirel düşünme, bilginin parçaları arasındaki ilişkiler kurma becerisidir. keşifler, Tümevarım problem çözmeden yararlanır. Neden- so-nuç ilişkilerini çok iyi kurar. Somut cisim-leri soyut sembolik ifadelere dönüştüre-bilir. Nesnelerin nasıl çalıştığına dair sorular sorar. Hızlı bir şekilde zihinsel matematik yapar.   Zeka oyunlarında başarılıdır. Deney yapma, sorgulama ve araştır-malardan zevk alır. Matematik aktiviteleri-ni, strateji oyunlarını, mantık bul-macalarını sever. Grafikler ya da şekiller halinde verilen bilgileri yorumlar. Bilgisayar program-ları hazır-lar. Akıl yürüterek, sayılarla düşünerek, ilişkileri ve bağlantıları kurgulatarak öğrenme. Muhasebeci, matematik mühendislik bilimleri, Bilim adamı İstatistik, bilgisayar, Ekonomi fen bilimleri alanlarında başarıyla çalışabilirler.

Zeka Alanları Tanımı    Düşünme Yöntemi Özellikleri Zevk Alınan Çalışmalar Materyal-ler Öğrenme Yolu Meslek Alanları GÖRSEL VE MEKANSAL: Resimler, imgeler, şekiller ve çizgilerle düşünme, üç boyutlu nesneleri algılama muhakeme etme becerisidir Bir objeyi zihninde canlandıra-bilir, öğrendiği bilgileri somut ve görsel sunuşlara dönüştürür. Resimler ve şekillerle düşünür. Hayalinde gördüğü resimleri anlatabilir. Harita, tablo ve diyagram-ları anlaya-bilir. Çok hayal kurar. Kolaylıkla yön bulma becerisine sahiptir. öğrendiği bilgileri hatırlama-da zihinsel resimleri kullanır. Sanat ve Proje aktivi-telerini, görsel sunuşları sever. Okurken kelimeler-den çok resimlerden anlar. Tasarım, çizim ve görsellikten zevk alır. Origami ve maketler hazırlar. sanat, video, filmler, bulmaca-lar ve haritalardan yararlanır. İmgeleri düzenleye-rek, zihinsel resimler oluşturarak, çizerek, hayal ederek öğrenme. Ressam, Artist, Fotoğrafçı, Mühendis, Kameraman, Mimar, Heykeltıraş, Tasarımcı, İzci, Rehber gibi meslek alanlarında başarıyla çalışabilirler.

Zeka Alanları Tanımı    Düşünme Yöntemi Özellikleri Zevk Alınan Çalışmalar Materyal-ler Öğrenme Yolu Meslek Alanları BEDENSEL- KİNESTETİK: Hareketlerle, jest ve mimiklerle kendini ifade etme, beyin ve vücut koordinasyonunu etkili bir biçimde kullanabilme becerisidir. Çevresini, nesneleri, eşyaları dokunarak ve hareket ederek inceler, öğrendiklerine dokunmayı ve onları kullanmayı tercih ederler. Fiziksel beceri isteyen alanlarda (dans, spor...) yenilikler keşfeder ve farklılıklar ortaya çıkarırlar. Bir veya birden çok sporla uğraşır. Uzun süre hareketsiz oturamaz. Söylenen-den daha çok yapı-lanı hatır-larlar. Bulundukları çevreye karşı duyarlıdırlar sorumlu davranırlar. Hareket ederek öğrenir. Sağlıklı ya-şam konu-sunda vücut-larına özen gösterirler. Fiziksel işlerde, görevlerde denge, zerafet, maharet ve dakiklik gösterirler. Rol yapma, atletizm, dans, dikiş - nakış gibi alanlarda yetenekleri vardır. Dinlenme, konuşma, dans, koşma, dokunma ve hareket etmeyi sever. Öğrenmede drama, tiyatro ve hareket etmeye ihtiyaç duyar. Zihinle bedeni birleştirerek, mimiklerle, vücudu geliştirerek, dokunarak, dans ederek, Gezi- inceleme, model/maket yapma gibi fiziksel aktivitelere katılımdan zevk alırlar. Spor, Dans, Heykeltıraş, Teknik direktör, Oyunculuk, Cerrahlık, sanat gibi alanlarda başarıyla çalışabilirler.

Zeka Alanları Tanımı    Düşünme Yöntemi Özellikleri Zevk Alınan Çalışmalar Materyal-ler Öğrenme Yolu Meslek Alanları MÜZİKSEL - RİTMİK: Sesler, notalar, ritimlerle düşünme, farklı sesleri tanıma ve yeni sesler, ritimler üretme becerisidir. Farklı seslere karşı duyarlıdır, dinler ve tepkide bulunur. Müziği yaşamında kullanmak için fırsatlar oluşturur. Seslerle nota ve ritimlere karşı özel bir ilgiye sahiptir. Diğer insanların duygularına karşı duyarlıdırlar. Notasını görmediği müziği tanır. Melodileri tanır. Enstrüman çalar, koroda söyler. Çalışırken tempo, ritim tutar. Müziği hareketlerle birleştirerek farklı figürler ortaya çıkara-bilir. Şarkıları kolaylıkla öğrenir. Şarkı söyleme, mırıldanma ve dinlemeyi sever.   müzik, teyp, kasetler ve ritimlere ihtiyaç duyar.   Melodi ve ritim yaratarak, empati kurarak, seslere duyarlı olarak, enstrüman kullanarak, müziğin yapısını kavrayarak öğrenme Şarkıcı, Besteci, Orkestra şefi. Müzik eleştirmeni gibi alanlarda başarıyla çalışabilirler.

Zeka Alanları Tanımı    Düşünme Yöntemi Özellikleri Zevk Alınan Çalışmalar Mater-yaller Öğrenme Yolu Meslek Alanları KİŞİLER ARASI- SOSYAL: Grup içerisinde işbirlikli çalışma, sözel ve sözsüz iletişim kurma, insanların duygu, düşünce ve davranışla-rını anlama, paylaşma, İnsanları İkna edebilme becerisidir. Diğer insanları konuşma-ları ile etkilerler. Farklı kültürler, farklı yaşam tarzları konusunda çok merak-lıdırlar. Çok küçük yaşlarda bile toplumsal ve politik sorunlarla İlgilene-bilirler.   Arkadaşları İle birlikle olmaktan hoşlanır. İkna becerisine sahiptir. Kulüp, dernek ve komitelerde zevkle çalışır. Güçlü bir espri yeteneğine sahiptirler. Hoşgörülüdürler. Farklı ortamlara, farklı İnsan topluluklarına girdiklerinde kolaylıkla uyum sağlayabilirler. Liderlik vasıflarını taşırlar. Yönetme ve organize etmeden zevk alır. Yaşıtlar ile ya da farklı yaş grupları ile olmaktan zevk alırlar. çok özel ve mükemmel ürünler ortaya çıkararak, gruplar halinde çalışmaktan zevk alırlar. arkadaşlar, grup oyunları ve sunuş yapmaya ihtiyaç duyar Sinerji oluşturarak, sempati kurarak, işbirliği yaparak, kaynaşarak, iletişim kurarak öğrenme. Öğretmenlik, Yönetim, İşletme, Danışmanlık, Psikolog Rehberlik Politika gibi alanlarda başarıyla çalışabilirler.

Zeka Alanları Tanımı    Düşünme Yöntemi Özellikleri Zevk Alınan Çalışmalar Materyaller Öğrenme Yolu Meslek Alanları İÇSEL: İnsanın kendi duygularını, duygusal tepki derecesini, düşünme sürecini tanıma, kendini değerlen-direbilme ve kendisiyle ilgili hedefler oluştura- bilme becerisidir. Yaşadıkları her olay veya deneyim üzerinde çok fazla düşünürler. Kendi içlerinde bir değer ve anlayış sistemi oluştururlar. Yaşam felsefelerini oluşturmaya yönelik bir arayış içindedirler. Özgürlüğü-ne düşkün-dür. Bireysel çalışmalar-dan zevk alır. Kendisi hakkında düşünmeyi sever. Kendi ilgi ve becerilerinin farkındadır. Kendini sever ve kendisiyle gurur duyar. Yalnız kalmaktan hoşlanır. Kendi iç dünyasına düşünür. Hedefler oluşturma ve hayallerden zevk alır. motivasyon kaynakları, hedefleridir.   Öğrenirken kişisel çalışmalar, kendini değerlen-dirme ve kişisel farkındalığa ihtiyaç duyar.   Yoğunlaşarak, duygu ve düşüncelerinin farkına vararak, ruhsal gerçekliklerin farkına vararak, düşünmeyi düşünerek, benliğini geliştirerek, özgün bireysel etkinlikler yaparak öğrenme. Yazar, Psikoterapist, Sosyal hizmet uzmanı, Dini lider, sanatçı, İş adamı. Ressam, vb. alanlarda başarıyla çalışabilirler.

Zeka Alanları Tanımı    Düşünme Yöntemi Özellikleri Zevk Alınan Çalışmalar Materyaller Öğrenme Yolu Meslek Alanları DOĞACI-VAROLUŞ-ÇU: Doğadaki tüm canlıları tanıma, araştırma ve canlıların yaratılışları üzerine düşünme becerisidir. İnsanın var oluşunun nedenlerini ve kendi var oluşunu düşünür. Farklı canlı türlerinin isimlerine karşı dikkatlidirler, çiçek türleri hayvan türleri onlar için çok çekicidir. Kendilerine özgü etkinlikler düzenlerler. Doğadaki bitki türlerine karşı duyarlıdırlar. Araştırmalar yapmayı sever. Doğadaki canlıları incelemek- ten hoşlanır. Doğadaki hemen her canlının yaşamına ilgi duyarlar. Doğanın insanlar üzerindeki ya da insanın doğa üzerindeki etkisi İle İlgilenirler. Seyahat etmek, belgeseller izlemek doğa ve gezi dergilerini incelemek. Doğayı ve doğada olup bitenleri gözlemleye-bilme yeteneği kazanarak, kendisinin de bu dünyanın bir parçası olduğunun farkına vararak öğrenme. Zooloji, Botanik, Organik Kimya, Biyoloji, Jeoloji, Metereloji, Arkeoloji, Çiçekçilik, Fotoğrafçılık, Dağcılık, İzcilik vb. alanlarda başarıyla çalışabilirler.

ÇOKLU ZEKAYA UYGUN ÖĞRETİM YAPAN ÖĞRETMEN

2012 KPSS Mevsimler konusunu işleyecek olan fen ve teknoloji dersi öğretmeni, öğrencilerine mevsimlerle ilgili poster, şiir, makale, bulmaca, pandomim gösterisi gibi etkinliklerden bir tanesini seçebileceklerini söyler. Öğrencilerin seçim yapmalarının ardından çalışmalarını bir sonraki derste sunmalarını ister. Bu öğretmen, aşağıdaki öğrenme-öğretme kuramlarından hangisini kullanmıştır? İş birliğine dayalı Programlı öğretim Beyin temelli Basamaklı öğretim Çoklu zekâ