Hem. Zerrin SAĞLAM ÜNLÜ, Dr. Hülya TOPCU ÇAĞLAR Çalışan Sağlığı Şube/Birimlerinde Görev Yapan Personelin Ofis Ergonomisi ve Ortam Koşullarının Değerlendirilmesi Hem. Zerrin SAĞLAM ÜNLÜ, Dr. Hülya TOPCU ÇAĞLAR Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Çalışan Sağlığı Ve Güvenliği Daire Başkanlığı Meslek Hastalıkları ve İş Kazalarının Kontrolü Birimi 1. GİRİŞ Ergonomi yaşamın insana uygun hale getirilmesi, yaşamın hümanizasyonudur. Bir başka deyişle çalışma ortamının insan özelliklerine uygun olarak tasarlanmasıdır. Sadece fiziksel uygunluk değil aynı zamanda psikolojik ve diğer bakımlardan da uygunluk söz konusudur. Bu nedenle ergonomiye “insan faktörleri” denmesi de doğrudur. Hayatın insan üzerindeki zorlayıcı ve olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması ya da sınırlandırılmasına yönelik bütün çabalar ergonomi alanına girer. Uygun çalışma ortamının sağlanması, kişilerin performansını etkileyen fiziksel çevre faktörlerinin kontrolü ile mümkündür. Günümüzde, sanayileşmenin artması, toplumsal refahı geliştirmenin yanı sıra bir çok tehlikeyi de beraberinde getirmiştir. Özellikle işyeri ve çalışma ortamıyla ilgili sorunlardan kaynaklı her yıl birçok çalışan meslek hastalığına yakalanmaktadır. Çalışma ortamındaki fiziksel etmenler yalnızca meslek hastalıklarına değil, yorgunluk, bunalma, stres vb. nedenlerden kaynaklı ciddi iş kazalarına da yol açmaktadır. 2.AMAÇ Yapılan bu çalışma ile 81 il halk sağlığı müdürlükleri bünyesinde bulunan çalışan sağlığı şube/birimlerinde görev yapan personelin ofislerde ve bilgisayarla çalışma koşullarında karşılaştıkları olumsuz durumların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışan Sağlığı Şubesi/ Birimi personelinin ergonomi yönünden meslek hastalıkları risklerinin belirlenmesi ve ergonominin verimliliğe etkisinin ortaya konulması Kaza ve yaralanmaları önlemek yorgunluğu ve insan vücudunun aşırı kullanımını, işe devamsızlığı, zaman kaybını, kaza ve rahatsızlıklara bağlı tazminatları en alt düzeye indirmek, verimliliği, kaliteyi, güvenliği, konforu ve üretkenliği en üst düzeye çıkarmaktır. 3. MATERYAL VE YÖNTEM Araştırma evrenini 81 il halk sağlığı müdürlükleri bünyesinde bulunan çalışan sağlığı şube/birimlerinde görev yapan personel oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında personelin tümüne ulaşılması hedeflenmiş ve tüm personele çalışma anketi ulaştırılmıştır. Bu çalışmaya İl Halk Sağlığı Müdürlükleri bünyesinde bulunan çalışan sağlığı şubelerinde görev yapan toplam 358 kişi katılmıştır. Katılımcılara 30 soruluk anket uygulanmıştır. Katılımcıların %70’inin Erkek, %30’unun Kadın %49’unun lisans düzeyinde eğitim almış, %46’sının 43 yaş ve üzeri ve %48’inin 21 yıl ve üzeri çalıştıkları görülmüştür. Anket formunda çalışmaya katılanların yaşları, meslekleri, çalıştıkları birimleri belirten tanımlayıcı sorular bulunmaktadır. Bunun yanında çalışmaya katılan şube/birim personeline Sağlık sorununuz var mı? Sağlık sorunu işyeri ile ilgili mi? İş alanınızdaki aydınlatma sizce yeterli mi? İç ortamda hava temiz ve sağlıklı mı? Gürültü düzeyi rahatsız etmeyecek düzeyde mi? Sandalye / oturma materyali, ayakların zemine düz olarak basacağı, kalça ve dizlerin uygun açıyla büküleceği şekilde tasarımlanmış mı? Çalışma bilgisayarınızın ekranında, ekran koruyucu var mı? Sürekli bilgisayara başında çalışmaktan dolayı, gözlerinizde bir rahatsızlık hissediyor musunuz? gibi sorular yöneltilerek çalışanların iş ve meslek hastalıkları bağlantısı bilgi düzeyleri ve çalışma ortamı koşulları değerlendirilmiştir. 3. BULGULAR Erkek %70 Kadın %30 5. SONUÇ VE ÖNERİLER Bu çalışmada elde edilen bulgular değerlendirildiğinde Çalışan Sağlığı Şubesi/ Birimi personelinin fiziki açıdan ergonomik koşullarının iyi olarak değerlendirilebileceği fakat ekipman bakım ve ortam ölçümleri konusunda eksiklikler olduğu görülmüştür. Çalışanların büyük çoğunluğu işyeri kaynaklı rahatsızlıkları olmadığını söylerken 221 kişi bilgisayar başında çalışmaktan kaynaklanan görme rahatsızlıkları olduğunu ifade etmişlerdir. Çalışan Sağlığı Şubesi/ Birimi personelinin ergonomik faktörlerle ilişkili meslek hastalıkları farkındalıkları eğitimle geliştirilmeli ve çalışanların fiziksel koşulları iyileştirilmelidir.   KAYNAKLAR 20. Ulusal Ergonomi kongresi Bildiri Özetleri