XIX. YÜZYIL OSMANLI DEVLETİ GÖKÇELİ OSMANLI DAĞILMA DEVRİ XIX. YÜZYIL OSMANLI DEVLETİ GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
DÖNEMİN PADİŞAHLARI III.SELİM (1787-1807) IV.MURAD (1807-1808) II.MAHMUT (1808-1839) ABDULMECİT (1839-1861) ABDULAZİZ (1861-1876) V.MURAD (1876-1876) II.ABDULHAMİT (1876-1909) V.M.REŞAT (1909-1918) VI.M.VAHDETTİN (1918-1922) SON HALİFE ABDULMECİT EFENDİ GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
19 YY BAŞLARINDA GENEL DURUM Osmanlı devlet adamları bu dönemde diğer dönemlere nazaran daha köklü ıslahat girişimlerinde bulunmuşlardır. 19. yy da Osmanlıyı Zor Durumda Bırakan Gelişmeler Şunlardır. 1- Fransız İhtilali ile Milliyetçilik hareketlerinin Balkanları ve Ermenileri etkilemesi 2- Sanayi inkılâbı ile büyük devletlerin sömürge ve pazar arayışına Osmanlı topraklarında girişmesi 3- Osmanlının gelişmeleri takip edememesi sonucu askeri ve ekonomik yönden zayıflamış olması GÖKÇELİ
Osmanlı Bunlara Karşı Şu Siyasetleri Uygulamıştır. 1- Devlette askeri, hukuki, ekonomik, idari, eğitim ve giyim-kuşamda bile Avrupa tarzı ıslahat yapılmış. 2- Sınır bütünlüğünü korumak ve etkinliği artırmak için devletlerarası ilişkilerde denge siyaseti izlemiştir. NOT: Bütün bu çabalar Osmanlının ömrünü biraz daha uzatmış, dağılmasını engelleyememiştir. GÖKÇELİ
NOT: Avrupalı devletlerin, Osmanlı Devleti üzerindeki çıkarlarının çatışması, Osmanlı Devleti’nin varlığını uzun süre sürdürmesinde etkili olmuştur. (DENGE POLİTİKASI) GÖKÇELİ
İNGİLTERE: Osmanlıyı, açık pazar ve hammadde kaynağı olarak kullanmak istemiştir. Hindistan ve civarındaki sömürgelerine giden yollar (Mısır, Kıbrıs) üzerinde güçlü bir Fransa yada Rusya olmasındansa zayıf bir Osmanlı olmasını tercih etmişlerdir. NOT: Geleneksel İngiliz siyasetine göre yıkılan yada güçlenen Osmanlı işlerine gelmiyordu. Zayıf Osmanlı isteniyordu. “Hasta Adam” tabir ettikleri Osmanlıyı gerektiğinde Fransa ve Rusya’ya karşı desteklemişlerdir. GÖKÇELİ
İNGİLTERE’NİN SÖMÜRGELERİNE GİDEN YOL HİNDİSTAN MISIR İNGİLTERE’NİN SÖMÜRGELERİNE GİDEN YOL GÖKÇELİ
FRANSA Osmanlı azınlıkları arasında Ulusçuluğu yaymaya çalışmıştır. Amacı: Ulusçuluğun yayıldığı yerlerde yeni çıkarlar elde etmek. XIX.yüzyılın son çeyreğine kadar İngiltere’nin en büyük rakibi olmuştur. Fakat İngiltere bu yarışı önde tamamlayarak büyük bir sömürge imparatorluğu olmuştur. GÖKÇELİ
FRANSA GÖKÇELİ
RUSYA Balkanlarda Ulusçuluğu yaymaya çalışmıştır. Yorum: Bunun için Panslavizm (tüm slavları birleştirme) politikasını uygulamaya koymuştur. Osmanlı Ortodokslarının resmi koruyuculuğunu üstlenerek Osmanlı iç işlerine sürekli karışmıştır. Boğazlar yolu ile sıcak denizlere (Akdeniz) inmeye çalışmıştır. GÖKÇELİ
BALKANLARDA ÇIKAR ÇATIŞMASI Avusturya Rusya BALKANLARDA ÇIKAR ÇATIŞMASI GÖKÇELİ
Bu güç aşağıdaki devletlerden hangisine geçmiştir? Yakınçağ başlarında, Osmanlı imparatorluğu Ortodoks Hıristiyanları birleştiren bir güç olma özelliğini yitirmiştir. Bu güç aşağıdaki devletlerden hangisine geçmiştir? A) İngiltere B) Fransa C) Avusturya D) Rusya E) Almanya (1988-ÖSS) GÖKÇELİ
AVUSTURYA Rusya’nın çıkarlarını önlemek amacı ile Balkanları ele geçirmek istemiştir. Fransa’nın Avrupa’daki yayılmacı politikasına şiddetle karşı çıkmıştır. GÖKÇELİ
İngiltere Rusya Fransa Avusturya 1. Osmanlı’nın Balkan topraklarında çıkarları çatışan iki devlet hangileridir? 2. XIX.yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı toprak bütünlüğünü koruyan devlet hangisidir? 3. Zayıf bir Osmanlı devletini isteyen sömürgeci devlet hangisidir? 4. Ulusçuluk hangi devlette ortaya çıkmıştır? 5. Ortodoksları himaye ederek Osmanlı iç işlerine karışan devlet hangisidir? 6. Akdeniz’e ulaşarak sömürge elde etmek isteyen devlet hangisidir? İngiltere Almanya Rusya Fransa Avusturya GÖKÇELİ
FRANSIZ İHTİLALİ İLE ORTAYA ÇIKAN MİLLİYETÇİLİK BEKLEYEN TEHLİKELER FRANSIZ İHTİLALİ İLE ORTAYA ÇIKAN MİLLİYETÇİLİK RUSYANIN BALKANLARDA PANSLAVİZM POLİTİKASI SANAYİ İNKILABI SÖMÜRGECİLİK HAMMADDE-PAZAR ARAYIŞI GÖKÇELİ
Batıcılık: Osmanlıdaki batılılaşma aşamaları; XVIII. YY.: Askeri alanda. II.Mahmut: Her alanda. Tanzimat Dönemi: Toplumsal ve Hukuk alanında. I.Meşrutiyet: Siyasal Alanda. II.Meşrutiyet: Siyasal, Hukuk. GÖKÇELİ
1-1806–1812 Osmanlı-Rus Savaşı Bükreş Ant. A – SİYASİ GELİŞMELER 1-1806–1812 Osmanlı-Rus Savaşı Bükreş Ant. 1804 de Napolyon kendini Fransa imparatoru ilan ederek Avrupa’ya savaş açmış ve Avusturya ve Rusya’yı yenmiştir. GÖKÇELİ
Fakat dış baskılar sonucu açmak zorunda kalmıştır. İngiltere ve Rusya’nın toprak bütünlüğünü değiştirmek istediğini bilen Osmanlı yeni Fransız yönetimini tanıyarak boğazları Rusya’ya kapatmıştır. Fakat dış baskılar sonucu açmak zorunda kalmıştır. Osmanlı Fransa ile yakınlaşma güvencesi ile Rus yanlısı Eflak ve Boğdan beylerini görevden aldı. Rusya’da Osmanlıya savaş açtı GÖKÇELİ
(1806). Ruslar Eflak ve Boğdan’ı işgal etti. İngiltere de Çanakkale Boğazı’nı geçerek İstanbul önlerine geldi Osmanlıdan Fransa ile ilişkilere son vermesini, Eflak-Boğdan’ı Rusya’ya Çanakkale İstihkâmlarını ise İngiltere’ye vermesini istedi. İstekleri olmayınca geri dönerken topçular İngiliz donanmasına kayıplar verdirdi. İngiltere zararı karşılamak için İskenderiye’ye saldırdı. Mehmet Ali Paşanın karşı koymasıyla çekilmek zorunda kaldı (1807) GÖKÇELİ
Tam bu sırada Kabakçı isyanı sonucu 3. Selim indirilerek 4 Tam bu sırada Kabakçı isyanı sonucu 3. Selim indirilerek 4. Mustafa padişah oldu. Alemdar Mustafa Paşa saraya baskın düzenleyerek 3. Selim’i tekrar tahta geçirmek istedi. Fakat 3. Selim’in öldürüldüğünü görünce 2. Mahmut’un tahta geçmesini sağladı (1808) GÖKÇELİ
Osmanlıda bu olaylar olurken Napolyon Rusya ile anlaşarak TİLSİT VE ERFURT GÖRÜŞMELERİ ile Rusya’nın Eflak ve Boğdan isteklerini kabul edince Rusya Fransa ile savaşa son verdi. Bunun üzerine Osmanlı ile İngiltere arasında, Fransa ile Rusya’ya karşı 1809 da KALA – İ SULTANİYE Antlaşması imzalandı. Osmanlı ordusu ve donanmasının yetersizliği ve Fransa’nın sürekli taraf değiştirmesi sonucu yenilgiyi kabul ederek Rusya ile GÖKÇELİ
1812 de BÜKREŞ Antlaşması imzaladı. Antlaşmaya göre 1- Besarabya Rusya’ya bırakılacak 2- Eflak ve Boğdan Osmanlıya geri verilecek 3- Prut Nehri ile Tuna Nehri iki devlet arasında sınır olacak 4- Sırplara iç işlerinde bazı imtiyazlar verilecek 5- Osmanlı Bosna ve Eflâk’tan iki yıl vergi almayacak NOT: Osmanlı ilk defa bu antlaşmayla kendi içindeki bir azınlığa ayrıcalıklar vermiştir. Bu durum diğer azınlıkları cesaretlendirmiş, özellikle Rumların isyanını hızlandırmıştır. GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
B – OSMANLIDA MİLLİYETÇİLİK HAREKETLERİ Osmanlıda Milliyetçi İsyanlara Ortam Hazırlayan Etkenler 1- Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik düşüncesi 2- Panslavizm politikası ile Rusya’nın Balkan halkını kışkırtması 3- Osmanlı merkez otoritesine duyulan güvenin azalması 4- Balkan topraklarının savaşlarda sürekli el değiştirmesi 5- Bazı yöneticilerin halka baskı yapması GÖKÇELİ
Macar Romanya Hırvatistan Bosna Hersek SIRP Bulgar ARNAVUT İTALYA Makedonya ARNAVUT İTALYA YUNAN GÖKÇELİ
2- Sırp topraklarının sürekli el değiştirmesi SIRP İSYANI Osmanlıda milliyetçilik düşüncesiyle isyan eden ilk topluluk Sırplardır. 1- Milliyetçilik akımı 2- Sırp topraklarının sürekli el değiştirmesi 3- Avusturya, Rusya ve Fransa’nın Sırpları desteklemesi 4- Yöneticilerin halka baskı yapması NOT: 1804 de Kara Yorgi önderliğinde Sırplar ayaklandı. Osmanlı bu sırada 1806–1812 Osmanlı-Rus savaşı nedeniyle müdahalede gecikti. GÖKÇELİ
Fakat Sırp isyanı yeniden başladı. 1812 de Bükreş Antlaşması ile Sırplara ayrıcalık verilerek isyan geçici olarak bastırıldı. Sırplar Miloş Obronoviç ile tekrar ayaklanınca Osmanlı Miloş Obronoviç’i Sırp prensi ilan ederek Rusya’nın Osmanlı iç işlerine müdahalesini engelledi. Fakat Sırp isyanı yeniden başladı. 1829 EDİRNE Antlaşması ile Sırplara özerklik 1878 BERLİN Antlaşması ile de bağımsız oldular. GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
Osmanlıda Mora da genelde ticaret yapan Rumlar vardı. YUNAN İSYANI Osmanlıda Mora da genelde ticaret yapan Rumlar vardı. 1- Milliyetçilik akımının yaygınlaşması 2- Rusların kışkırtması 3- Ticaretle zenginleşen Rumların Osmanlıya ekonomik bağımlılıklarının kalması 4- Filik-i Eterya Cemiyetinin kurulması 5- Avrupalıların Yunan kültürüne hayranlık duymaları ve Rumları desteklemeleri GÖKÇELİ
NOT: Osmanlı Devletinde ilk isyan eden millet SIRPLAR’ DIR. (1804) NOT:Osmanlı Devletinden ayrılan ilk millet RUM (YUNAN) dır. (1829 Edirne Antlaşması) GÖKÇELİ
Yunanistan: 1829 Edirne Antlaşması ile bağımsız oldu. Sırbistan 1878’de Berlin Romanya Antlaşması ile Karadağ bağımsız oldu. Bulgaristan: 1908’de bağımsızlığını ilan etti. Arnavutluk: Balkan Savaşları sonunda bağımsız oldu. (1913) Arap Devletleri: Çoğu Birinci Dünya Savaşı sonrasında devlet olarak ortaya çıktılar. GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
Bilgimatik • Osmanlıda Fransız İhtilalinden etkilenerek çıkan ilk milliyetçilik isyanıdır.(1804) • padişahın yetkileri ilk defa ayanlarla imzalanan Senedi-i İttifakla sınırlandırılmıştır. (1808II.Mahmut) • Osmanlı devleti ilk denge siyasetini Fransa’nın Mısırı işgali sırasında uyguladı .(1798) • Rusya ilk defa donanmasını Fransa’nın Mısırı işgali sırasında boğazlardan geçirmiştir. • Azınlıklara ilk imtiyazlar Bükreş Antlaşması (1812)ile Sırplara verilmiştir. • Osmanlılarda bağımsızlığını kazanan ilk azınlık Yunanlılardır.(Edirne Antlaşması 1829) GÖKÇELİ
NOT: Rumları ilk isyanı 1820 de Eflâk’ta çıktı. Eflak Halkından yeterli destek alamadıkları için Osmanlı isyanı bastırdı. Rumlar 1821 de Mora da isyan çıkardılar. 2. Mahmut isyanı bastırmak için Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşadan yardım istedi. Mısır ve Osmanlı donanması Rumları zor durumda bıraktı. GÖKÇELİ
Osmanlı donanma için tazminat isteyince Fransa Mora ya asker çıkardı. Çıkarları zedelenen Rusya, İngiltere ve Fransa Osmanlıya Mora’dan çekilmesini istedi. Osmanlı kabul etmeyince Rus, İngiliz ve Fransız donanması Osmanlıya karşı harekete geçerek 1827 de Navarin’de Mısır ve Osmanlı donanmalarını imha etti. Osmanlı donanma için tazminat isteyince Fransa Mora ya asker çıkardı. İngiltere Mısır donanmasını İskenderiye Limanına taşıdı. Bundan yaralanan Rusya Osmanlıya savaş açtı. GÖKÇELİ
1829 EDİRNE Antlaşması 1828–1829 Osmanlı-Rus Savaşı Osmanlı ağır bir yenilgi aldı. Bu yenilgide Yeniçeri Ocağının kaldırılması Islahatların henüz sonuç vermemesi Navarinde donanmasının yakılması Rusların Erzurum ve Edirne’ye ilerlemesi üzerine Osmanlı ile Rusya arasında 1829 EDİRNE Antlaşması 1- Mora da bağımsız Rum devleti kurulacak 2- Eflak ve Boğdan’a imtiyazlar verilecek 3- Sırbistan’a özerklik tanınacak 4- Rus ticaret gemileri İstanbul ve Çanakkale Boğazından serbestçe geçebilecek 5- Tuna Nehri ağzındaki adalar Rusya’ya verilecek GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
NOT: Yunanistan milliyetçi isyanlar sonucu bağımsız olan ilk devlet oldu. Rumların daha önce bağımsız olmasının sebebi Rum isyanının Avrupalı devletlerce desteklenmesidir. NOT: Mora’nın kaybedilmesi Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşanın isyan etmesine ortam hazırlamıştır. (Mısır Sorunu) GÖKÇELİ
C – CEZAYİR’İN İŞGAL EDİLMESİ Mora isyanında Osmanlı donanmasının yetersizliği ortaya çıkmıştı. Bundan yaralanan Fransa 1830 da Cezayir’i işgale başladı. Bu işgali 1847 de tamamlamış Osmanlıda bunu kabul etmek zorunda kalmıştır. NOT: Osmanlının Kuzey Afrika’da kaybettiği ilk toprak Cezayir’dir. GÖKÇELİ
D – MISIR SORUNU VE MEHMET ALİ PAŞA İSYANI 1798 de Mısır’ın Fransız tarafından işgal edilmesi sırasında bölgeye gönderilen gönüllü birlikler arasındaki Mehmet Ali Paşa Mısır’da ayaklanarak yönetimi ele geçirdi. Osmanlı bunu kabullenerek onu Mısır valisi olarak atadı. Mehmet Ali Paşa Mısır’da baskı uygulayan Kölemen ailesinin baskısına son vererek halkın sevgisini kazandı. 1806 da Mısır’a saldıran İngiliz donanmasını püskürtmesi ve Hicaz’daki isyanı bastırması Osmanlının Mehmet Ali Paşaya güvenlerinin artmasını sağlamıştır. Bunun etkisiyle 1820 de Mora da çıkan isyanda 2. Mahmut Kavalalıdan yardım istemiştir. Kavalalı donanma göndermiş fakat Mısır valiliği yanında Mora ve Girit valiliğini de istemiştir. GÖKÇELİ
2. Mahmut bunu reddedince Kavalalı Osmanlıya karşı isyan etmiştir. Kavalalı oğlu İbrahim Paşa komutasındaki Mısır ordusunu Suriye'ye gönderdi. Burada Osmanlıyı yenen bu ordu Kütahya’ya kadar ilerledi. Bu sırada İngiltere ve Fransa’dan yardım alamayan Osmanlı Rusya’dan yardım istedi. Rusya yardım için İstanbul’a donanma gönderince İngiltere ve Fransa arabuluculuk yaparak Kavalalı isyanını durdurmuşlar ve Osmanlı ile Mehmet Ali Paşa arasında GÖKÇELİ
a 1833 de KÜTAHYA Antlaşması 1- Mehmet Ali Paşaya Mısır’ın yanında Suriye valiliği verildi. 2- Kavalalının oğlu İbrahim Paşaya da Cidde ve Adana valiliği verildi. Antlaşmanın Önemi 1- Mısır sorunu geçici olarak çözümlenmiş Osmanlı Kavalalının isteklerini kabul etmiştir. Kavalalı cesaretlenerek Fransa’nın da yardımıyla bağımsızlığın yollarını aramaya başlamıştır. 2- Osmanlı ordusunun güçsüzlüğünü gören 2. Mahmut yeni bir ittifak arayışına girmiştir. 3- İngiltere ve Fransa Rusya’nın Osmanlı ve Boğazlar üzerinde ayrıcalık elde etmemesi için antlaşmada arabulucu olmuşlardır. 4- Osmanlının bir iç sorunu olan Mısır sorunu Avrupalı devletlerin karışmasıyla dış sorun haline gelmiştir. GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
Hünkâr İskelesi Antlaşması 2. Mahmut İngiltere ve Fransa’nın çıkarcı tutumlarından dolayı Rusya ile ittifak yapmaya karar verdi ve Osmanlı ile Rusya arasında Hünkâr İskelesi Antlaşması 1- Osmanlı saldırıya uğrarsa Rusya ordu gönderecek ama masrafları Osmanlı tarafından karşılanacak 2- Rusya’ya saldırı olursa Osmanlı boğazları kapayacak 3- Antlaşma 8 yıl yürürlükte kalacak GÖKÇELİ
. Hünkar İskelesi Antlaşması'nda Osmanlı Devleti, Rusya bir saldırıya uğrarsa Boğazları kapatmayı kabul etmiştir. Rusya ise Osmanlı devletine bir saldırı olursa donanmasıyla yardım edecek. Ancak masrafları Osmanlı karşılayacak. Antlaşma sekiz yıl sürecek Bu durumdan büyük ölçüde rahatsız olan devletlerden biri aşağıdakilerden hangisidir? A) Prusya B) İngiltere C) Avusturya D) Piyemonte E) ispanya (1989-ÖSS) GÖKÇELİ
1838 BALTALİMANI TİCARET Antlaşması Osmanlı Hünkâr İskelesi Antlaşması ile sınırlarını güvence altına aldıktan sonra İngiltere ve Fransa’yı tamamen küstürmek istemiyordu. Fransa Kavalalı’yı destekliyor ve Doğu Akdeniz’de onun gücünü kullanmak istiyordu. İngiltere’nin ise Osmanlının varlığını devam ettirmesi çıkarlarına uygundu. İngiltere Osmanlının içinde bulunduğu zor durumdan faydalanarak 1838 Balata limanı Antlaşmasını imzalamayı başardı. Bu antlaşma ile İngiliz malları Osmanlı pazarına girmesi kolaylaştı. Osmanlı İngilizler için açık Pazar haline geldi. Osmanlı İngiltere’ye ekonomik ayrıcalık vererek her hangi bir sorunda desteğini almak istemiştir. GÖKÇELİ
A) Osmanlı pazarlarına, yabancı tüccarların egemen olması 23. Baltalimanı Antlaşması'ndan önce, yerli ve yabancı tüccarlar mallarını ülke içinde bir bölgeden diğerine taşırlarken iç gümrük vergisi ödemek zorundaydılar. Yabancı tüccarlar Baltalimanı Antlaşması'yla bu yükümlülükten kurtulmuşlar; fakat yerli tüccarlar iç gümrük vergisini ödemeyi sürdürmüşlerdir. Aşağıdakilerden hangisi, Baltalimanı Antlaşması'yla ortaya çıkan bu durumun sonuçlarından biri değildir? A) Osmanlı pazarlarına, yabancı tüccarların egemen olması B) Yerli tüccarların yabancı tüccarlarla rekabet etmesinin zorlaşması C) Bazı yerli tüccarların ticaret hayatından çekilmek zorunda kalması D) Ticaret gelirlerinin daha çoğunun yabancılara gitmesi E) Yerli mallarda kalitenin artması (1999-ÖSS) GÖKÇELİ
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu değildir? 1. XIX. yüzyılda, Osmanlıların girdiği savaşlar genellikle yenilgi ile sonuçlanmıştır. Osmanlı ülkesinde ticaret azınlıkların elindedir. Hammadde Avrupa ülkelerine satılmakta dışarıdan bol miktarda, ucuz ve çeşitli mallar gelmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu değildir? A) Küçük sanayi atölyelerinin azalması B) Yeni fabrikaların kurulması C) İşsizliğin artması D) Yönetimde yeni arayışların artması E) Dış ticarette dengenin bozulması (1986-ÖSS) GÖKÇELİ
l. Osmanlı Devleti'nde sanayi gelişecektir. 15. Osmanlı döneminde İngiltere ile yapılan Balta Limanı Antlaşmasından başlayarak o zamana kadar yüzde üç olan gümrük vergisi ihracatta yüzde on iki, ithalatta ise yüzde beş olarak belirlenmiştir. Bu bilgiye dayanarak; l. Osmanlı Devleti'nde sanayi gelişecektir. II. Osmanlı tacirleri yabancı tacirlerle rekabet edecek duruma gelecektir. III. Yabancı mallar Osmanlı Devleti'nin pazarlarına egemen olacaktır. IV. Osmanlı Devleti ticaret yolları üzerindeki Egemenliğini sürdürecektir. V. Osmanlı Devleti ekonomik yönden giderek dışa bağımlı olacaktır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) l ve II B) l ve V C) II ve III D) lI ve V E) III ve V (1996-ÖSS) GÖKÇELİ
Bilgimatik • boğazlar ilk defa Hünkar iskelesi (1843)antlaşması ile sorun olmuştur. • boğazlar ilk kez Londra Antlaşması (1841) uluslar arası bir statüye sahip olmuştur. • Padişahın yanında ilk defa otorite olarak ayanlar kabul edilmiştir . • İngilizlere ilk kapitülasyonlar III. Murat devrinde(1578) verildi. Balta Limanı Antlaşması (1838) ile yaygınlaşmıştır. • Kapitülasyonların kaldırılması ilk defa Paris Antlaşmasında görülmüştür. GÖKÇELİ
1- Rusya’nın Karadeniz’deki güvenliği artmıştır. Antlaşmanın Önemi 1- Rusya’nın Karadeniz’deki güvenliği artmıştır. 2- Denge siyaseti uygulayan Osmanlı saldırılara karşı kendini güvence altına almıştır. 3- Bu antlaşma Boğazlar Sorununun çıkmasına neden olmuştur. 4- Osmanlı son kez bu antlaşmada boğazlardaki egemenlik hakkını tek başına kullanmıştır. 5- İngiltere ve Fransa’nın Doğu Akdeniz’deki çıkarları tehlikeye düştü. 6- Bu antlaşmayla İngiltere Osmanlıya bir saldırı olmamasına yönelik bir politika izlemiştir. GÖKÇELİ
Kavalalı Fransa’dan aldığı destekle 1839 da yeniden ayaklandı. 1840 Londra Konferansı Kavalalı Fransa’dan aldığı destekle 1839 da yeniden ayaklandı. NİZİP SAVAŞINDA Osmanlıyı yendi. Bu sırada 2. Mahmut öldü ve yerine Abdülmecit geçti. Osmanlı Mısır ordusunu durduracak güçte değildi. Bu yüzden Hünkâr İskelesi Antlaşması gereği Rusya yardım edecekti. GÖKÇELİ
Fakat İngiltere bunun önüne geçmek ve Mısır Sorununu Fransa hariç İngiltere, Prsuya, Rusya, Avusturya ve Osmanlının katıldığı 1840 Londra Konferansında çözmek için topladı. 1- Mısır valiliği babadan oğla geçmek kaydıyla Kavalalı’ya ve oğullarına verilecek 2- Adana ve Suriye valilikleri kavalalı ve oğlu İbrahim paşadan geri alınacak 3- Mısır’da vergiler Osmanlı adına toplanacak ve dörtte biri İstanbul’a gönderilecek GÖKÇELİ
1- Kavalalı Fransa’ya güvenerek bu antlaşmayı kabul etmek istemedi. Antlaşmanın Önemi 1- Kavalalı Fransa’ya güvenerek bu antlaşmayı kabul etmek istemedi. Fakat İngiliz ve Osmanlı donanması Mısır’ı ablukaya alması üzerine antlaşmayı kabul etmek zorunda kalmıştır. 2- Bu antlaşma ile Mısır Sorunu kesin olarak çözümlenmiştir. 3- İngiltere Doğu Akdeniz çıkarlarını korumayı başarmıştır. 4- Rusya’nın Osmanlıya yardım ederek boğazlar üzerinde yeni ayrıcalıklar elde etmesi önlenmiştir. 5- Osmanlının toprak bütünlüğünü tek başına koruyamayacağı bir kez daha görülmüştür. Bu durum Avrupalıların Osmanlının iç işlerine karışmasını kolaylaştırmıştır. 6- Osmanlı bu isyan sırasında Avrupa devletlerinin yardımını almak için Tanzimat Fermanını ilan etmiştir. GÖKÇELİ
1840 LONDRA KONFERANSI Kütahya Antlaşması, Mısır Sorununu kesin olarak çözememişti. İngilizlere bu meselenin çözümü için bazı ayrıcalıklar daha tanınmış (Balta Limanı) Osmanlı devletinde bir iç sorun olan Mısır İsyanı, uluslar arası bir sorun haline gelmiştir. Osmanlı’ya destek veren Prusya, 1840’ta kapitülasyonlardan yararlanma hakkı aldı. Osmanlıda ilk kez bir valilik saltanat halini aldı. GÖKÇELİ
E – BOĞAZLAR SORUNU Osmanlının 1833 de Rusya ile Hünkâr iskelesi Antlaşmasının boğazlar ile ilgili maddesi Boğazlar Sorununun çıkmasına neden olmuştur. Rusya bu antlaşmayla İngiltere ve Fransa’dan daha üstün bir konuma gelmiştir. 1841 de antlaşmanın süresinin dolması üzerine İngiltere ve Fransa Boğazlar Sorununu görüşmek üzere Londra’da uluslar arası bir konferans düzenlediler. GÖKÇELİ
1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi Osmanlı, İngiltere, Fransa, Prusya ve Avusturya katılmıştır. Bu sözleşmede 1- Boğazlar Osmanlı egemenliğinde olacak 2- Savaş zamanında boğazlar savaş gemilerine kapalı olacak 3- Bu durum Avrupa devletlerinin garantisinde olacak Antlaşmanın Önemi 1- Boğazlar uluslar arası bir statü kazanmıştır. 2- Osmanlının boğazlardaki Mutlak ( tek başına) egemenliği sona ermiştir. 3- Rusya Hünkâr İskelesi Antlaşması ile elde ettiği üstünlüğü kaybetmiştir. 4- Bu antlaşmadan en karlı çıkan İngiltere ve Fransa olmuştur. GÖKÇELİ
1841 LONDRA BOĞAZLAR ANTLAŞMASI Mısır sorunu çözüldüğü anda, Ruslarla imzalanan Hünkar İskelesi antlaşmasının da süresi dolmuştu. Kararlar; Boğazlar Osmanlı egemenliğinde kalacak. Barış zamanı boğazlardan hiçbir savaş gemisi geçmeyecekti. Boğazlar ile ilgili ilk uluslar arası antlaşmadır. Osmanlı’nın boğazlar üzerindeki egemenliği kısıtlanmıştır. GÖKÇELİ
Macarlar Avusturya’ya savaş açınca Avusturya Rusya ile ittifak yaptı. F – MÜLTECİLER SORUNU Avusturya, 1848 de Avusturya’daki Macarlara haklarını vermeyip Macaristan’ı işgal etti. Macarlar Avusturya’ya savaş açınca Avusturya Rusya ile ittifak yaptı. Baskıya dayanamayan Macar ve Leh halkı göç ederek Osmanlıya sığındı. Avusturya ve Rusya mültecileri istedi fakat Osmanlı vermedi. Osmanlı mültecilerin durumunu anlatan bir rapor hazırlayıp Avrupa Kamuoyuna sundu. Bu hareketle Osmanlı Avrupa’nın sempatisini kazandı. Avrupa’da Osmanlı lehine gösteriler yapıldı. İngiltere ve Fransa Osmanlıdan yana tavır koyunca Avusturya ve Rusya isteklerinden vazgeçti. Mültecilerden isteyenler tekrar ülkelerine döndüler. NOT: Macar mülteciler sorununda Osmanlının sergilediği tavır 1853 de Kırım Savaşında İngiltere ve Fransa’nın Osmanlının yanında yer almasında etkili olmuştur. GÖKÇELİ
MACAR MÜLTECİLERİ SORUNU 1848’de Avusturya ve Rusya ile savaşan Macarların bir kısmı Osmanlılara sığındı ve Osmanlı Devleti bunları korudu. *** Bu durum Osmanlı Devletinin; İnsan haklarına önem verdiğinin, Güçlü (egemen) bir devlet olduğunun, Avusturya ve Rusya ile ilişkilerinin kötü olduğunun göstergesidir. *** Osmanlı’nın Macar mültecilerini koruması, Avrupa’daki itibarını arttırdı ve Osmanlı’nın Avrupalı bir devlet olmasına zemin hazırladı. GÖKÇELİ
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olamaz? Macar Mültecileri meselesinde Osmanlı, sığınma talebinde bulunan Macar milliyetçilerini Rusya ve Avusturya’nın karşı çıkmasına rağmen kabul etmiştir. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olamaz? A. Osmanlı, egemen bir devlettir. B. Osmanlı, bağımsız bir devlettir. C. Osmanlı, milliyetçiliği desteklemiştir. D. Osmanlının Rusya ile ilişkileri kötüdür. E. Osmanlı, güçsüzün yanında yer almıştır. GÖKÇELİ
G – KIRIM SAVAŞI (1853–1856) Nedenleri 1- Rusya’nın Osmanlının güçlenmesini ve Avrupa’dan destek almasını istememesi 2- Rusya’nın boğazlardaki etkinliğini artırarak sıcak denizlere inmek istemesi 3- Rusya’nın Kutsal Yerler Sorunu çıkararak Osmanlıya yaptırım uygulamak istemesi 4- Osmanlıya resmi ziyarette Rus prensi Mençikof’un Osmanlıyı küçük düşürücü hareketlerde bulunması GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
l. Osmanlı Devleti'nin bir Avrupa devleti sayılması 22. Kırım Savaşı sonunda imzalanan Paris Antlaşması'nda yer alan hükümlerden bazıları şunlardır: l. Osmanlı Devleti'nin bir Avrupa devleti sayılması II. Karadeniz'in tarafsız hale getirilmesi III. Eflak ve Buğdan'da, iç yönetimde özerkliğin bir Avrupa komisyonu tarafından düzenlenmesi IV.Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünün büyük devletlerce tanınması Bu hükümlerden hangileri Osmanlı Devleti çıkarlarına aykırıdır? A) Yalnız l B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) III ve IV (1999-ÖSS) GÖKÇELİ
Eflak ve Boğdan’ı işgal etti. NOT: Rusya’nın Osmanlı Ortodoksları için ayrıcalık istemesi ve baskı yapması ilişkileri gerdi ve 1853 de Osmanlıya savaş açtı. Eflak ve Boğdan’ı işgal etti. Bunun üzerine İngiliz ve Fransız donanması Osmanlıya destek için İstanbul Boğazına geldi. Rusya İngiltere ve Fransa’nın 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesine uymadığını ileri sürerek misilleme olarak Sinop’taki Osmanlı filosunu yaktı. Sinop baskınından sonra İngiltere ve Fransa Osmanlı savaşa girdi. Daha sonra Avusturya ve Piyemonte (İtalya) de Osmanlı yanında savaşa girdi. Müttefikler Rusya’yı barışa zorlamak için Kırım’a asker çıkardı ve Sivastopul’u aldılar. Bu sırada Çar 1. Nikola ve Prens Mençikof’un ölmesi üzerine yeni çar yenilgiyi kabul etti. 1856 da Osmanlı İngiltere, Avusturya, Prusya, İtalya ve Rusya’nın katıldığı Paris Konferansı toplanarak Paris Antlaşması imzalandı. GÖKÇELİ
1- Osmanlı Avrupa devleti sayılacak ve Avrupa hukukundan yaralanacak 1856 PARİS ANTLAŞMASI 1- Osmanlı Avrupa devleti sayılacak ve Avrupa hukukundan yaralanacak 2- Osmanlını toprak bütünlüğü Avrupa’nın garantisinde olacak a- Osmanlının topraklarını koruyamayacağı anlaşılmıştır. b- İngiltere ve Fransa Osmanlı üzerindeki çıkarlarını korumuştur. 3- Karadeniz tarafsız hale gelecek sadece ticaret gemilerine açık olacak Osmanlı ve Rusya Karadeniz’de donanma ve tersane bulundurmayacaktı. a- Osmanlı savaştan galip çıkmasına rağmen bu madde ile askeri sınırlamaları kabul etmiş ve yenik devlet durumuna düşmüştür. b- Bu madde ile Karadeniz’de İngiltere ve Fransa lehine düzenlemeler yapıldı. GÖKÇELİ
Fransa ve İngiltere'nin tutumundaki bu değişme, 13. Fransa ve İngiltere 1856 yılında imzalanan Paris Antlaşması ile Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü kabul ederken, Birinci Dünya Savaşı sırasında aralarında yaptıkları gizli antlaşmalarla Osmanlı Devleti'ni parçalamışlardır. Fransa ve İngiltere'nin tutumundaki bu değişme, l. Osmanlı Devleti siyasi gücünü yitirmiştir. II. Avrupa'da sosyalist görüşlerin neden olduğu iç olaylar çıkmıştır. III. Avrupa devletleri Osmanlı Devleti'ni yenilik yapmaya zorlamıştır. IV. Avrupa devletlerinin hammadde ve pazar gereksinimleri artmıştır. yargılarından hangileriyle açıklanabilir? A) l ve II B) l ve III C) l ve IV D) II ve IV E) III ve IV (1996-ÖSS) GÖKÇELİ
6- iki tarafta aldıkları yerleri geri verecek a- Osmanlı aldığı Sivastopul’u geri vermiştir. 8- Boğazlar konusu 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesindeki gibi kalacak a- Boğazlardaki uluslar arası statü devam etmiştir. 10- Eflak ve Boğdan’a yeni ayrıcalık tanınacak. Bu beyliklerin ve Sırbistan’ın hakları Avrupa’nın garantisi altında olacak. Avrupalılar bu madde ile Osmanlının iç işlerine karışarak egemenlik haklarını sınırlandırmıştır. 11- Tuna Nehri’nde ulaşım serbest olacak 12- Osmanlının Islahat Fermanını ilan ettiği için Avrupalılar Osmanlının İç işlerine karışmayacak. Avrupalılar Islahat Fermanını kullanarak Osmanlının iç işlerine karışmışlardır. GÖKÇELİ
Kırım Savaşının Sonuçları 1- Rusya’nın güneye inmesi önlenmiş. Rusya’da Asya’da genişleme politikasına yönelmiştir. 2- Islahat Fermanı ile Rusya’nın Osmanlındaki Ortodokslar ile ilgili söz söyleme hakkını kaybetmiştir. 3- Osmanlı ilk defa bu savaş sırasında dış borç almıştır. 4- Piyemonte bu savaşta İngiltere ve Fransa’nın desteğini alarak 1870 de siyasi birliğini sağlamayı başarmıştır. 5- Osmanlı ilk defa bu konferans da kapitülasyonların kaldırılmasını gündeme getirmiş, fakat başaramamıştır. GÖKÇELİ
H – PARİS ANTLAŞMASI SONRASI AVRUPA’DAKİ GELİŞMELER 1856 Paris Antlaşması ile Avrupa devletleri Rusya’nın Balkanlara doğru genişlemesini önlemiştir. Bunu da İngiltere, Fransa, Avusturya, Prusya ve Piyemonte ile birlikte kolayca yapmıştır. 1870 Londra Konferansı 1870 de İtalya ve 1871 de Almanya’nın siyasi birliğini kurması Avrupa devletlerinin aralarını açmış ve dengelerin bozulmasına neden olmuştur. Fransa Alsas-Loren’i Almanya’ya Avusturya’da bazı toprakları İtalya’ya bırakmak zorunda kaldı. Almanya sanayisini geliştirerek İngiltere ve Fransa ile her alanda rekabet edecek duruma geldi. Rusya Avrupa devletlerinin bu rekabetinden yaralanarak Karadeniz’in tarafsızlığını kabul etmediğini duyurmuş ve Boğazlar ve Karadeniz ile ilgili GÖKÇELİ
2- Boğazların savaş durumundaki kapalı olması devam edecek 1871 de Londra Konferansının toplanmasını sağlamıştır. Şu kararlar alınmıştır. 1- Paris Antlaşmasının Rusya Karadeniz’de tersane ve donanma bulundurmayacak maddeleri ortadan kaldırılacak 2- Boğazların savaş durumundaki kapalı olması devam edecek 3- Karadeniz bütün devletlerin ticaret gemilerine açık olacak NOT: Rusya Karadeniz’de donanma bulundurma hakkını tekrara elde etti. Osmanlıdan daha güçlü bir duruma geldi ve Osmanlı topraklarını parçalamak için Panslavizm akımını uygulamaya koydu. GÖKÇELİ
I – PANSLAVİZM HAREKETLERİ Avrupa’da ve Balkanlarda yaşayan Slavların isyan ederek Rusya’nın liderliğinde bağımsız devletler kurma düşüncesidir. Rusya bu nedenle Avusturya-Macaristan ve Osmanlı topraklarını yıkarak Slav devletleri kurmaya çalışmıştır. 1870 ve sonrasında Avrupa’da yeni devletler kurulması ve dengelerin sarsılması ile Rusya daha rahat hareket etmiş ve etkili olmuştur. GÖKÇELİ
Avusturya Hersek’i almak için bu karışıklıkları destekledi. J – BALKAN BUNALIMI Rusya’nın desteğiyle Balkanlarda Slavlar cemiyet ve derneklerin propagandalarıyla karışıklık çıkarmaya başladılar. Avusturya Hersek’i almak için bu karışıklıkları destekledi. 1875 de Hersek’te başlayan isyan kısa sürede Balkanlara yayıldı. Osmanlıyı zor durumda bırakan bu isyanlara Balkan Bunalımı denir. Balkanlarda isyan devam ederken Abdülaziz tahttan indirildi yerine 5. Murat tahta geçti. 5. Murat’ın psikolojik rahatsızlığından dolayı yerine 2. Abdülhamit tahta geçti. 2. Abdülhamit isyanları şiddet kullanarak bastırınca Slavlar Avrupa’dan yardım istedi. Avrupa devletleri de Balkan Bunalımını çözmek için sırasıyla BERLİN, İSTANBUL VE LONDRA KONFERANSINI toplayarak Osmanlının bu isyanları bastırmak için ordu kullanmayıp ıslahatlar yapmasını, bazı bölgelere özerklik verilmesini istediler. Osmanlı isyanların kendi iç sorunu olduğunu belirterek kararları dikkate almamıştır. Fakat bu sırada Osmanlıda Meşrutiyet yönetimine geçilmiş ve Kanun-i Esasi ilan edilmiş, böylece Avrupalıların Osmanlının iç işlerine karışması engellenmeye çalışılmıştır. GÖKÇELİ
K – 1877–1878 OSMANLI-RUS SAVAŞI Konferanslarda alınan kararlara Osmanlının uymaması üzerine Rusya Osmanlıya savaş açtı. Osmanlı Avrupa’dan yardım istedi. 1856 Paris Antlaşmasına göre Osmanlının toprak bütünlüğü Avrupa garantisi altında idi. İngiltere Rusya’nın İstanbul ve boğazları işgal etmeyeceğini bildiği için yardım etmedi. Ruslar Balkanlar ve Kafkaslardan saldırıya geçti. Balkanlarda Gazi Osman Paşa, Kafkaslarda Gazi Ahmet Muhtar Paşa savunma savaşı yaptı. Halkların Ruslarla birlikte savaşması sonucu Osmanlı yenildi. Ruslar Doğuda Kars, Ardahan, Batum ve Doğu Beyazıt’ı alarak Erzurum’a kadar geldi. Batıda İstanbul Yeşilköy’e (Ayastefanos) kadar geldi. Bunun üzerine 2. Abdülhamit barış istemek zorunda kaldı ve GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
1878 AYASTEFANOS Antlaşması yapıldı. Antlaşmaya göre 1- Büyük Bulgaristan Krallığı kurulacak 2- Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız olacak 3- Kars, Ardahan, Batum ve Doğu Beyazıt Rusya’ya bırakılacak 4- Bosna Hersek’e muhtariyet verilecek 5- Girit’te ve Ermenilerin yaşadığı bölgelerde ıslahatlar yapılacak 6- Osmanlı Rusya’ya savaş tazminatı verecek GÖKÇELİ
AYESTEFANOS ANTLAŞMASI 1878 1- Osmanlı Devleti'ne bağlı bir Bulgaristan Prensliği kurulacak, Prensliğin sınırları Tuna'dan Ege'ye, Trakya'dan Arnavutluk'a uzanacaktı. 2- Bosna-Hersek'e iç işlerinde bağımsızlık verilecek 3- Sırbistan, Karadağ ve Romanya tam bağımsızlık kazanacak ve sınırları genişletilecek 4- Kars, Ardahan, Batum ve Doğu Beyazıt Rusya'ya verilecek 5- Teselya Yunanistan'a bırakılacak 6- Girit ve Ermenistan'da ıslahat yapılacak 7- Osmanlı Devleti Rusya'ya 30 bin ruble savaş tazminatı ödeyecekti. BERLİN ANTLAŞMASI 1878 1-Bulgaristan, üç kısma ayrıldı. 2- Bosna-Hersek Osmanlı Devleti'ne ait kabul edilecek fakat Avusturya tarafından yönetilecekti. 3- Karadağ, Sırbistan ve Romanya'nın bağımsızlığı devam edecek, fakat sınırları değiştirilecek 4- Kars, Ardahan, Batum, Ruslarda kalacak, fakat Doğu Beyazıt Osmanlı Devleti'ne bırakılacak 5- Teselya Bölgesi Yunanistan'a ait olacak 6- Rumeli'de ve Anadolu'da Ermenilerin oturduğu bölgelerde ıslahatlar yapılacak 7- Osmanlı Devleti, Rusya'ya 60 milyon ruble savaş tazminatı ödeyecekti. GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
1- Panslavizm politikası başarılı oldu. Antlaşmanın Önemi 1- Panslavizm politikası başarılı oldu. 2- Bulgaristan Krallığının kurulması ile Rusya’nın etki alanı Ege Denizine ulaştı. 3- Ermeni Sorunu ilk defa bir antlaşmada yer aldı. NOT: 2. Abdülhamit savaş sırasında ve sonrasında azınlıkların Rusya’ya yardım etmesinden dolayı Osmanlı Mebuslar Meclisini kapatarak 1. Meşrutiyet’e son verdi. GÖKÇELİ
Avrupalı Devletlerin Tutumu Savaşta Osmanlıya yardım etmeyen Avrupalılar Osmanlının güçsüz bırakmak ve istediklerini kolayca yaptırmak istediler. Fakat Rusya’nın Balkanlarda güçlenmesi Avusturya ve Almanya’yı, Basra Körfezine yaklaşması da İngiltere’yi tedirgin etti. Bu nedenle Avrupalılar Ayastefanos Antlaşmasına karşı çıkarak 1878 de BERLİN KONFERANSINI topladılar. Rusya bu devletlerle savaşı göze alamadığı için barışı kabul etti ve Rusya, Avusturya, Almanya, Fransa ve İtalya’nın katıldığı konferans da GÖKÇELİ
A) Osmanlı Devleti'nin içte ve dışta güç kazanmasına 20. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'ndan önce Avrupa devletleri tarafından Osmanlı Devletine bildirilen Londra Protokolü'nde, Osmanlı topraklarından olan Bosna-Hersek ve Bulgaristan'da ıslahat yapılması, bu yörelerde bulunan Osmanlı ordusunun bir kısmının terhis edilmesi ve yapılacak ıslahatın İstanbul’daki elçiler tarafından kontrol edilmesi istenmiştir. Avrupa devletlerinin bu istekleri, aşağıdakilerden hangisine bir hazırlık niteliğindedir? A) Osmanlı Devleti'nin içte ve dışta güç kazanmasına B) Müslüman olmayanların Mecliste, Müslüman olanlarla aynı oranda temsil edilmesine C) Bu yörelerin yönetimde özerklik kazanmasına D) Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'da toprak bütünlüğünün korunmasına E) Osmanlı Devleti'nin Avrupa devletler hukukundan yararlanmasına (1999-ÖSS- ipt.) GÖKÇELİ
1878 BERLİN Antlaşması imzalandı. Antlaşmaya göre 1- Bulgaristan üçe ayrılacak 2- Asıl Bulgaristan Osmanlıya bağlı bir prenslik olacak 3- Doğu Rumeli’ye muhtariyet verilecek 4- Makedonya ıslahat yapılmak kaydı ile Osmanlıya bırakılacak 5- Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsız olacak 6- Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya Doğu Beyazıt Osmanlıda kalacak 7- Girit ve Ermenilerin yaşadığı yerlerde ıslahat yapılacak 8- Bosna Hersek Osmanlı toprağı sayılacak geçici olarak Avusturya tarafından yönetilecek 9- Osmanlı savaş tazminatı ödeyecek GÖKÇELİ
1- Osmanlının tek toprak kazancı Doğu Beyazıt olmuştur. Antlaşmanın Önemi 1- Osmanlının tek toprak kazancı Doğu Beyazıt olmuştur. 2- Balkanlara da Osmanlının otoritesi göstermelik olarak devam ettirilerek Rusya’nın etkinliği azaltılmıştır. 3- Ermeni Meselesi uluslar arası bir sorun haline geldi. 4- Avrupalı devletler Berlin Antlaşmasıyla Osmanlının paylaşılması girişimine katılmış ve bu tarihten sonra Osmanlının dağılma süreci hızlanmıştır GÖKÇELİ
L – BERLİN ANTLAŞMASINDAN SONRA OSMANLI DEVLETİ (1878–1908) 1- Kıbrıs’ın Kaybedilmesi (1878) Osmanlının Ayastefanos Antlaşması ile düştüğü durumdan yaralanmak isteyen İngiltere Berlin Konferansının toplanması ve Osmanlı lehine kararlar alınması karşılığı Osmanlıdan Kıbrıs’ı üs olarak istedi. Böylece Rusya’nın Akdeniz’e inmesini engellemeyi ve Süveyş Kanalını kontrol altında tutmak istiyordu. Osmanlı ile İngiltere arasında 4 Haziran 1878 de imzalanan antlaşma ile Kıbrıs üs olarak İngiltere’ye verildi. Osmanlının 1914 de İngiltere’ye karşı savaşa girmesi üzerine İngiltere Kıbrıs’ı işgal ettiğini açıkladı. GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
2- Tunus’un Fransa Tarafından İşgal Edilmesi (1881) İngiltere ve Almanya’nın desteğini alan Fransa 1881 de Tunus’u işgal etti. 3- Mısır’ın İngilizler Tarafından İşgal Edilmesi (1882) Mısır İngiltere’nin Hint Okyanusundaki sömürgeleri için çok önemliydi. 1869 da Fransız Şirketi tarafından Süveyş Kanalının açılması Mısır’ın önemini artırmıştı. Süveyş Kanalının borç alınarak yapılması Mısır maliyesini bozmuş, İngiltere ve Fransa borçları bahane ederek Mısır yönetiminde söz sahibi olmak istemiş. Halk buna tepki gösterince karışıklık çıkmış. İngiltere bu karışıklığı bahane ederek Mısır’ı işgal etmiştir. Osmanlı da bu durumu kabullenmek zorunda kalmıştır. GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
4- Girit Sorunu ve Osmanlı-Yunan Savaşı Osmanlı Girit’i 1669 da almış iskân çalışmalarına rağmen Rum nüfusu çoğunlukta kalmıştı. Yunanistan’ın desteğiyle ayaklanan Giritli Rumlar Yunanistan’a bağlanmak istediklerini açıkladılar. Avrupalıların karışmasını istemeyen Osmanlı 1878 Halepa Fermanı ile Giritli Rumlara ayrıcalık vermiştir. İsyan geçici olarak bastırılmıştır. 1894 de Yuna subaylar tarafından kurulan Etnik-i Eterya Cemiyetinin kışkırtması sonucu 1896 da Girit’te yeniden isyan çıktı. GÖKÇELİ
Osmanlı Dömeke Meydan Savaşını kazandı ve Mora ya girdi. Yunanistan’ın isyana yardım ettiği anlaşılınca Osmanlı-Yunan savaşı başladı(1897). Osmanlı Dömeke Meydan Savaşını kazandı ve Mora ya girdi. Bunun üzerine Avrupalılar müdahale ederek savaşı durdurdular. Osmanlı ile Yunanlılar arasında 1897 İSTANBUL Antlaşması imzalandı. Antlaşmaya göre 1- Yunanistan Girit’teki askerlerini geri çekecek 2- Girit’e özerklik verilecek ve Yunan Kraliyet ailesinden bir prens Girit’i yönetecek. Antlaşmanın Önemi GÖKÇELİ
5- Avusturya’nın Bosna Hersek’i İşgal Etmesi (1908) 1- 897 İstanbul Antlaşması ile Girit fiilen Osmanlının elinden çıkmıştır. 2- 1908 de 2. Meşrutiyet’in ilanı sırasındaki karışıklıktan faydalanan Girit isyan ederek Yunanistan’a bağlandığını ilan etti. 5- Avusturya’nın Bosna Hersek’i İşgal Etmesi (1908) 1878 Berlin Antlaşması ile Bosna Hersek’in yönetimi geçici olarak Avusturya’ya verilmişti. Balkanlarda en güçlü devlet olmak isteyen Avusturya 1908 de 2. Meşrutiyet’in ilanı nedeniyle çıkan isyanlardan yaralana Avusturya Bosna Hersek’i topraklarına kattı. NOT: 2. Meşrutiyet Dönemi Osmanlı için en zor dönem olmuştur. Yapılan bütün düzenlemelere rağmen Balkanlardaki karışıklıklar engellenememiş, Trablusgarp Savaşı, Balkan Savaşları ve 1. Dünya Savaşı Osmanlının yıkılışını hızlandırmıştır. GÖKÇELİ
Bu yüzden 19 yy da daha kapsamlı ıslahatlar yapılmıştır. M – 19 YY ISLAHATLARI 17 ve 18 yy da yapılan ıslahatlar Osmanlıda kötü gidişi durduramamıştır. Bu yüzden 19 yy da daha kapsamlı ıslahatlar yapılmıştır. Milliyetçilik isyanları ve özgür düşünceye dayalı hareketlerin yaygınlaşması ıslahatları yönlendirmiştir. Her alanda Avrupa tarzı ıslahat yapılmıştır. 19 yy ıslahatlarını üç başlıkta inceleyebiliriz. 1- 2. Mahmut Devri Islahatları 2- Tanzimat Dönemi ıslahatları 3- Meşrutiyet Dönemi Islahatları GÖKÇELİ
BİLGİMATİK DAĞILMA DÖNEMİ ISLAHATLARINDA EN FAZLA AĞIRLIK VERİLEN ALANLAR YÖNETİM HUKUK MİLLİYETÇİLİK ,AZINLIK İSYANLARI BUNDA ETKİLİDİR. HER ALANDA ISLAHAT YAPILDIĞI UNUTULMAMALI GÖKÇELİ
1- 2. MAHMUT DEVRİ ISLAHATLARI a) Senedi İttifak (1808) Osmanlıda taşrada yaşayan köklü ailelere Ayan denilmekte idi. Ayanlar bulundukları bölgede söz sahibiydiler. Osmanlı zayıflayınca Ayanlarda resmileşti. Ayanları halk seçiyor padişah da berat veriyor ve o yerleşim yerini seçilen Ayan yönetiyordu. 2. Mahmut Yeniçerilere karşı bir güce ihtiyaç duydu. Sadrazam Alemdar Mustafa Paşanın çalışmaları sonucu Anadolu ve Rumeli’deki Ayanlar silahlı adamları ile İstanbul’a gelmiş ve 2. Mahmut ile Sened-i İttifak’ı imzalayıp geri dönmüşlerdir. GÖKÇELİ
1- Ayanlar padişahın emirlerini yerine getirecekler Maddeler 1- Ayanlar padişahın emirlerini yerine getirecekler 2- Sadrazamın verdiği kanunlara uygun emirlere uyulacak kanuna uygun değilse karşı konulacak 3- Ayanlar devletin eyaletlerden asker almasına karşı gelmeyecek 4- Hazine gelirlerinin kanuna uygun toplanması sağlanacak 5- Ayanlar antlaşmaya uyacak uymayanlara birlikte hareket edilecek 6- Padişah aşırı vergi koymayacak eşit ve adil vergilendirme yapılacak 7- İstanbul’da bir isyan çıktığında Ayanlar emir beklemeden padişaha yardıma gelecek GÖKÇELİ
1- Ayanlar hukuki bir statü kazanmıştır. Antlaşmanın Önemi 1- Ayanlar hukuki bir statü kazanmıştır. 2- Padişahın bazı yetkileri kısıtlanmıştır. 3- Vergi adaleti sağlanmaya çalışılmıştır. 4- Ayanların Yeniçerilere karşı denge unsuru olması amaçlanmış fakat merkezi otoriteye karşı yeni bir güç ortaya çıkmıştır. NOT: 2. Mahmut Sened-i İttifak’ın yönetimde yeni sorunlara neden olacağını anlamış Aynı yıl içinde Yeniçerilerin çıkardığı isyanda Alemdar Mustafa Paşa öldürülmüş. 2. Mahmut Ayanların yardıma gelmemesi bahane ederek antlaşmayı yürürlükten kaldırmıştır. GÖKÇELİ
NOT: Senedi-i İttifak padişahın seçkin bir grup ile imzaladığı antlaşma olması ve padişahın yetkilerini kısıtlaması İngiltere’de imzalanan Manga Charta’ya benzer. GÖKÇELİ
SENED-İ İTTİFAK Önemi: Osmanlı Devletinin, mutlakıyetçi (merkeziyetçi) yapısına aykırıdır. Padişahın ayanlara söz geçiremeyecek durumda olduğunun kanıtıdır. GÖKÇELİ
3. -Aşağıdaki belgelerden hangisi, Osmanlı Devleti'nin ayanlara söz geçiremeyecek hale geldiğini gösteren bir kanıttır? A) Fatih Kanunnamesi B) Sened-i İttifak C) Tanzimat Fermanı D) Islahat Fermanı E) Kanun-u Esâsiye (1988-ÖSS) GÖKÇELİ
A) Osmanlı toplumunda ulus bilincini yerleştirmek 12. II. Mahmut'tan itibaren, Osmanlı ülkesinde Avrupa usulünde eğitim gören aydın bir sınıf şahıslara göre devamlı değişen bir yönetim yerine, hukuka dayalı, kurumları olan yeni bir yönetimin kurulması için çalışmıştır. Bu duruma göre, Osmanlı aydınlarının ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden hangisidir? A) Osmanlı toplumunda ulus bilincini yerleştirmek B) Öğretim sisteminde ikiliği kaldırmak C) Veraset sistemini değiştirmek D) Gelenek ve göreneklerimizi sürdürmek E) Egemenlik anlayışını değiştirmek (1995-ÖSS) GÖKÇELİ
Bilgimatik İlk resmi gazete takvim-i Vakayi adıyla II.Mahmut tarafından çıkarıldı.(1831) • nüfuz sayımı ilk defa 2.MAHMUD ZAMANINDA YAPILMIŞTIR .(1813-ASKERİ AMAÇLI) • Tımar sistemi ilk defa II.Mahmut zamanında kaldırılmıştır. Müsadere (mallara el koyma) usulü ilk kez II.Mahmut tarafından kaldırılmıştır. • Polis örgütünün temelleri ilk defa II.Mahmut zamanında atılmıştır. • Orta öğretim kurumları ilk defa II. Mahmut zamanında kurulmuştur. • İlk öğretim ilk defa II. Mahmut zamanında zorunlu hale getirilmiştir • İlk posta örgütü II. Mahmut zamanında kurulmuştur • İltizam sistemi ilk defa ıslaha fermanı ile kaldırılmıştır • ilk defa tercüme odası ve yabancı dil okulu II. Mahmut zamanında açılmıştır GÖKÇELİ
A) Devlet yönetimine bakanlık usulünün getirilmesi 21. II. Mahmut döneminde yapılan aşağıdaki reformlardan hangisi, doğrudan devlet otoritesinin güçlendirilmesine yönelik bir uygulama değildir? A) Devlet yönetimine bakanlık usulünün getirilmesi B) Memurların can ve mal güvenliğinin sağlanması C) İlköğretimin zorunlu hale getirilmesi D) Polis ve posta teşkilatlarının kurulması E) Yenilik hareketlerine karşı çıkan Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması (1999-ÖSS) GÖKÇELİ
b) Askeri Alanda Yapılan Islahatlar 2. Mahmut ilk yıllarında Alemdar Mustafa Paşanın da çalışmalarıyla Yeniçeri Ocağının yanında SEKBAN-I CEDİT ordusunu kurmuştur. Bu ordunun güçlenmesini istemeyen Yeniçeriler 1809 da isyan edip Alemdar’ı öldürmüş ve bu ordunun kapatılmasını sağlamışlardır. 2. Mahmut bu ordunun yerine EŞKİNCİ OCAĞINI kurdu. Yeniçeriler bu orduyu da kapatmak için isyan edince halk, ulema, donanma ve topçu ocakları padişahın yanında yer almış ve yeniliklerin önündeki en büyük engel olan Yeniçeri Ocağına son vermişlerdir (1826). Bu olaya VAKAY-I HAYRİYE denir. 2. Mahmut Yeniçeri Ocağının yerine Avrupa tarzı eğitim yapan ASAKİR-İ MANSURE-İ MUHAMMEDİYE adıyla yeni bir ordu kurmuş, bölük, tabur ve alay şeklinde teşkilatlandırılmıştır. 2. Mahmut Tımar sistemine son vermiş. Tımarlı sipahilerin yerine eyaletlerde REDİF BİRLİKLERİ kurmuştur (1834). Daha sonra hem askeri hem idari yetkileri bulunan MÜŞİRLİKLER kuruldu (1836). GÖKÇELİ
c) Yönetim Alanında Yapılan Islahatlar 1- Divan-ı Hümayun kaldırılarak nazırlık (bakanlık) kuruldu ve kendi alanındaki yetkileri artırıldı. 2- Dirlik Sistemi kaldırılarak memurlara toprak yerine maaş verildi. 3- Memurlara rütbe ve nişan verilerek terfi etmeleri sağlandı. GÖKÇELİ
Bilgimatik • Devlet memuru yetiştiren okullar ilk defa II. Mahmut zamanında kurulmuştur • Yurt dışında ilk defa II. Mahmut zamanında öğrenci gönderilmiştir • kılık kıyafette ilk değişiklik II. Mahmut tarafından yapılmıştır • padişah kendi üzerinde bir gücün varlığını ilk defa Tanzimat fermanı ile tanımıştır (1839) • Osmanlılarda ilk kağıt para kaime adıyla Abdülmecit tarafından bastırılmıştır (1844) • ilk demir yolu hattı Tanzimat döneminde yapılmıştır (1866) • telgraf ilk defa Tanzimat döneminde kullanılmaya başlamıştır (1854) • ilk telgraf okulu Tanzimat döneminde açılmıştır • laik kanunlar ilk defa Tanzimat ile orta çıkmıştır • ilk demir yolu hattı Tanzimat döneminde kurulmuştur (İzmir- aydın hattı) • askerlik ilk defa ıslahat fermanı ile bir bedele bağlanmıştır (1856) GÖKÇELİ
4- Çeşitli meclisler kuruldu. Bunlar: Askeri işler için, Dar-ı Şurayı Askeri İdari işler için, Dar-ı Şurayı Babı-ı Ali Hukuki işler için, Meclis-i Valayı Ahkâm-ı Adliye 5- Müsadere Sistemi kaldırıldı. Devletin toprak üzerindeki hakları kısıtlanarak özel mülkiyetin yaygınlaşması hızlandı. 6- Ayanlık kaldırıldı. GÖKÇELİ
II. Mahmut, bu fermanla aşağıdakilerden hangisini amaçlamıştır? Osmanlı Sultanı II. Mahmut yayımladığı bir fermanla,"kişinin malına devletçe el konulması"geleneğini kaldırmıştır. II. Mahmut, bu fermanla aşağıdakilerden hangisini amaçlamıştır? A) Yabancılara verilen ayrıcalıkların kaldırılmasını B) Gelir dağılımındaki dengesizliklerin giderilmesini C) Mülkiyet hakkının güvence altına alınmasını D) Dışardan mal alımının sınırlandırılmasını E) Yeni bir ekonomik sisteme geçilmesini (1993-ÖSS) GÖKÇELİ
7- İller merkeze bağlandı. 8- Posta ve Karantina teşkilatı kuruldu. 9- Memurlara fes, ceket ve pantolon giyme mecburiyeti getirildi. 10- Mahalle ve köylere Muhtarlık sistemi getirildi. 11- Yurtdışı seyahatlerde Pasaport uygulaması getirildi. 12- Anadolu ve Rumeli’de askeri amaçlı nüfus sayımı yapıldı. GÖKÇELİ
d) Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Islahatlar 1- Medreselerin yanında Avrupa tarzı eğitim veren okullar açıldı. 2- Avrupa’ya öğrenci gönderilerek masraflarını devlet karşıladı. 3- İlköğretim kız ve erkekler için zorunlu hale getirildi .4- Devlet memuru yetiştirmek için Mektep-i Maarif-i Adliye Okulu açıldı. Ayrıca tıp okulu Mektep-i Tıbbiye ve Harb Okulu Mektep-i Harbiye açıldı. NOT: Medrese ve Avrupa tarzı eğitim okullarının aynı anda eğitim vermesi kültür çatışmasına neden olmuş. Cumhuriyet Döneminde Tevhidi Tedrisat Kanunu ile eğitim tek çatı altına alınmıştır. 5- Takvim-i Vakayi adıyla ilk resmi gazete çıkarıldı. GÖKÇELİ
e) Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar Yerli malı teşvik edildi. Kumaş üretimi için fabrika kuruldu. Osmanlı tüccarların yabancılarla rekabet edebilmesi için gümrük vergilerinde düzenleme yapıldı. Üretilen malların ulaştırılması için yeni yollar yapıldı. Rusya ile yapılan savaşlar ve Sırp ve Rum isyanları ekonomik düzenlemelerin başarılı olmasını engellemiştir. Mısır valisi Kavalalının isyan etmesi üzerine Osmanlı İngiltere’nin desteğini almak için 1838 de İngiltere ile Balta Limanı Antlaşması yaparak İngiliz tüccarlara ayrıcalık verilmiş ve Osmanlı ekonomisi dışa bağımlı hale gelmiş Osmanlı Avrupa mallarının istilasına uğramıştır. Bundan dolayı Osmanlıda küçük atölyeler kapanmıştır. GÖKÇELİ
1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi Kırım savaşı (1853-1856) ABDÜLMECİT DÖNEMİ (1839-1861) 1840 Londra Konferansı 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi Kırım savaşı (1853-1856) İlk dış borçlanma Kırım sav. sırasında (1854) Paris Antlaşması (1856) Tanzimat Fermanı (1839) Islahat Fermanı (1856) İltizam Usulü Kaldırıldı. GÖKÇELİ
A) Halkın yönetime katılması B) Dini hoşgörü C) Bütçe anlayışı 7. Sultan Abdülmecit, vergilerin herkesin gelirine göre toplanmasını, mahkemelerin açık yapılmasını, kimsenin haksız yere, yargılanmadan idam edilmemesini öngören Tanzimat Fermanının ilan edilmesine izin vermiştir. Ayrıca herkesin bu fermana itaat etmesini istemiş, kendisinin de fermana uyacağını belirtmiştir. Sultan Abdülmecit'in bu tutumu Osmanlı toplumunda aşağıdakilerden hangisinin benimsenmeye çalışıldığının bir göstergesidir? A) Halkın yönetime katılması B) Dini hoşgörü C) Bütçe anlayışı D) Kültürel bağımsızlık E) Kanun üstünlüğü (1992-ÖSS) GÖKÇELİ
2. TANZİMAT DÖNEMİ ISLAHATLARI (1839–1876) Osmanlı bu dönemde Avrupalılara tavizler vererek toprak bütünlüğünü korumayı amaçlamıştır. Bu amaçla ıslahatlar yapılmıştır. Tanzimat dönemine iki belge damgasını vurmuştur. a) Tanzimat Fermanı (1839) Abdülmecit döneminde Sadrazam Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanarak Gülhane Parkında halka duyurulan bu Fermanla şunlar amaçlanmıştır. 1- Osmanlı toprak bütünlüğünü korumak için Avrupalılara hoş görünerek desteğini sağlamak 2- Azınlıkları kanun önünde Müslümanlarla eşit olduğunu göstererek azınlık isyanlarını önlemek GÖKÇELİ
2- Kanun önünde herkes eşit olacak 3- Rüşvet ve iltimas önlenecek Maddeleri 1- Müslüman ve gayrı Müslimlerin canı ve malı devlet garantisinde olacak 2- Kanun önünde herkes eşit olacak 3- Rüşvet ve iltimas önlenecek 4- Vergiler herkesin gelirine göre düzenli toplanacak 5- Müsadere kaldırılacak ve herkes malının sahibi olacak, miras bırakabilecek 6- Mahkeme herkese açık olacak kimse haksız ceza almayacak 7- Askerlik işleri düzene konulacak GÖKÇELİ
Tanzimat Fermanının Önemi Tanzimat Fermanının Önemi 1- Ayrım yapmadan halk arasında eşitlik sağlanmaya çalışılmıştır. 2- Kanun üstünlüğü kabul edilmiştir. Bu ferman Osmanlıda anayasallaşmanın başlangıcı kabul edilir. 3- Vergi toplamadaki adaletsizlik giderilmek istenmiştir. 4- Merkezi otoritenin güçlenmesi ve halkın devlete güveninin artması amaçlanmıştır. 5- Özel mülkiyet hakkı devlet garantisine alınmıştır. 6- Padişahın yetkileri kanunla sınırlandırılmıştır. 7- Avrupa hukuk kuralları Osmanlıda da geçerli olmaya başlamıştır. 8- Askerlik vatan görevi haline getirilmiştir. 9- Gayrı Müslimlere de askerlik yükümlülüğü getirilip askerlik süresi belirlenmiştir. GÖKÇELİ
Tanzimat Fermanının Sonuçları 1- Padişah kendi yetkilerini kısıtlamıştır. 2- Batılılaşma hareketleri hızlanmıştır 3- Osmanlıcılık fikrinin doğmasına zemin hazırlanmıştır. 4- Kavalalı isyanı ve Boğazlar Sorununda Avrupa’nın desteği sağlanmıştır. NOT: Tanzimat Fermanı padişahın isteği ile hazırlanmıştır. Halka benimsetilmeye çalışılmış fakat başarılamamıştır. Bu ferman azınlık isyanlarının sona ermesini sağlayamadığı için sorunlara kesin çözüm getirememiştir GÖKÇELİ
Bilgimatik Balkan Savaşları ilk defa Karadağ’ın Osmanlıya saldırmasıyla başlamıştır. • Ermeni sorunu ilk defa Berlin Antlaşması ile siyasi olarak ortaya çıkmıştır. • Türk tarihinde parti diktasıyla yönetim ilk defa İttihat Terakki ile olmuştur • Milliyetçiliği ilk defa İttihat ve Terakki bir ideoloji olarak kabul etmiştir • Divan örgütü kaldırılarak yerine bugünkü anlamda bakanlıklar ilk defa II. Mahmut zamanında kurulmuştur. • İlk defa II. Mahmut zamanında Tımarlarına maaş bağlamıştır. • Osmanlı ülkesinde anayasacılık faaliyetleri ilk defa Tanzimat Fermanı ile başlamıştır • Hukuk ve idare alanında ilk ıslahatlar II.Mahmut dönemindedir. • Kişisel haklar ilk defa Tanzimat Fermanı ile güvence altına alınmıştır. GÖKÇELİ
A) Tanzimat ve ıslahat hareketleri B) Ulusçuluk akımları . Fransız İhtilali’nden sonra cumhuriyetçiliği ve özgürlüğü savunan kimi kitaplar Türkçe’ye ve azınlıkların dillerine çevrilerek Osmanlı ülkesinde de yayınlanmıştır. Bu yayınların, aşağıdakilerden hangisi üzerinde önemli bir etkisi yoktur? A) Tanzimat ve ıslahat hareketleri B) Ulusçuluk akımları C) Genç Osmanlı ve Jön Türk hareketleri D) Osmanlıların l. Dünya Savaşı'na katılmaları E) l. ve II. Meşrutiyet hareketleri (1990-ÖSS) GÖKÇELİ
Hangisi ile ilk Osmanlı Anayasası ilan edildi? Osmanlı halkı hangi devirde, padişahın yanında yönetime ortak olmaya başlamıştır? Osmanlı’da hangi dönemde hukuk ve yönetim alanındaki çalışmalar sistemli olarak başlamıştır? Hangisi, Osmanlı devletinin Ayanlara söz geçiremeyecek hale geldiğinin göstergesidir? Hangisi, daha çok dış baskılar ile daha çok gayrimüslim halka tanınan hakları içerir? Hangisi ile ilk Osmanlı Anayasası ilan edildi? Hangisi ile parlamenter yönetime geçildi? Islahat Sened-i İttifak Tanzimat Meşrutiyet GÖKÇELİ
TANZİMAT FERMANI: Önemi: Padişahın yetkileri yasalar karşısında ilk kez sınırlanmıştır. (Hukuk devleti olma yolunda ilk aşama). Osmanlıda insan haklarına yönelik ilk ıslahat programıdır. GÖKÇELİ
- Vergilerin herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde toplanması 16. Tazminat Fermanı ile, - Vergilerin herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde toplanması - Hiç kimsenin haksız yere ve yargısız idam edilmemesi - Herkesin kendi mal ve mülküne sahip olması, ilkeleri kabul edilmiştir, Aşağıdakilerden hangisi bu ilkelerde gözetilenlerden biri değildir? A) Eşitlik B) Adalet C) Özel Mülkiyet D)Kişi hakları E) Bağımsızlık (1996-ÖSS) GÖKÇELİ
ISLAHAT FERMANI Önemi: Dış baskı ürünüdür. Daha çok gayrimüslim haklarını koruma amacı vardır. Osmanlı Devletinin iç işlerine karışma dönemi daha sistemli bir şekilde başlamıştır. GÖKÇELİ
Avrupalılar böyle bir ferman istiyor ve Osmanlıya baskı yapıyorlardı. b) Islahat Fermanı (1856) 1853–1856 Osmanlı-Rus savaşında İngiltere ve Fransa’nın Osmanlının yanında savaşa girmesi ile Rusya yenilgiyi kabul etmiştir. Osmanlı bu yakınlaşmadan faydalanarak hem onlara hoş görünmek ve desteğini almak hem de imzalanacak antlaşmada lehine maddeler kabul edilmesini sağlamak için Islahat Fermanını yayınlamıştır. Avrupalılar böyle bir ferman istiyor ve Osmanlıya baskı yapıyorlardı. GÖKÇELİ
2- Hıristiyan ve Musevileri küçük düşürücü sözler kullanılmayacak Maddeleri 1- Din ve mezhep özgürlüğü sağlanacak, okul, kilise ve hastaneler tamir veya yeniden inşa edilebilecek 2- Hıristiyan ve Musevileri küçük düşürücü sözler kullanılmayacak 3- Hıristiyan ve Musevileri memur olabilecek, istediği okula gidecek 4- İşkence, dayak ve kötü muamele kaldırılacak 5- İltizam usulü kaldırılacak 6- Vergiler herkesin gelirine göre toplanacak GÖKÇELİ
8- Gayrı Müslimler il meclislerine üye olabilecek 7- Cizye kaldırılacak gayrı Müslimlerin askerliği için bir defa nakit bedel alınacak 8- Gayrı Müslimler il meclislerine üye olabilecek 9- Yabancılar vergisini vermek kaydıyla mal sahibi olabilecek 10- Mahkemeler açık yapılacak herkes dinine göre yemin edecek 11- Patrikhane meclislerinin aldığı kararlar padişah onayladıktan sonra yürürlüğe girecek 12-Gayrı Müslimler şirket ve banka gibi kurumlar açabilecek GÖKÇELİ
Islahat Fermanının Önemi 1- Gayrı Müslimler bu haklarla Müslümanlardan daha üstün hale geldi. 2- Gayrı Müslimlerin ekonomiden sonra siyasi konumları da güçlendi. 3- Gayrı Müslimlerin çoğunlukta olduğu yerler onların denetimine geçmiş, bu durum azınlık isyanlarının güçlenmesine neden olmuştur. GÖKÇELİ
Islahat Fermanının Sonuçları 1- Gayrı Müslimlerin haklarının artması toplumsal huzursuzlukları artırmıştır. 2- Avrupalıların Osmanlının iç işlerine daha karışmasına neden olmuştur. 3- Azınlıklara verilen haklar kötüye kullanıldığından Osmanlının parçalanması hızlanmıştır. GÖKÇELİ
Devletin Mali iflası (1875) Süveyş Kanalı açıldı (1869) ABDÜLAZİZ (1861-1876) Girit İsyanı (1866) Devletin Mali iflası (1875) Süveyş Kanalı açıldı (1869) Not: Osmanlı’nın Doğu Akdeniz’deki önemi arttı. Mecelle hazırlandı (medeni kanun) Genç Osmanlılar (Jön Türkler) hareketinin doğması ve Meşrutiyet fikrinin ortaya çıkması (1865). Öncü, Mithat Paşa. GÖKÇELİ
V.MURAT Genç Osmanlılar, meşrutiyete karşı olan Abdülaziz’i tahttan indirip yerine V.Murat’ı geçirdi. Akli dengesi yerinde değildir iddiası ile tahttan indirilmiştir. NOT: Osmanlı tahtında en kısa süre kalan padişah olmuştur. (3 ay) GÖKÇELİ
I.Meşrutiyet’in ilanı (1876) Meclis + Anayasa + Padişah II.ABDÜLHAMİT (1876-1909) I.Meşrutiyet’in ilanı (1876) Meclis + Anayasa + Padişah Meclis=Meclis-i Mebusan + Meclis-i Ayan I.Meşrutiyet’in ÖNEMİ: Parlamenter yönetime geçildi. Halk yönetime katıldı.Seçme seçilme. Anayasal düzene geçildi. (Kanun-u Esasi) Osmanlıcılık fikri etkili olmuştur. GÖKÇELİ
1881’de Duyun-u Umumiye kuruldu. 1889’da İttihat ve Terakki kuruldu. 1877-78 Osmanlı Rus harbi (93 Harbi) Kıbrıs’ın İngiliz yönetimine bırakılması (1878) Ayastefanos ve Berlin Antlaşmaları (1878) İngilizlerin Mısır’a yerleşmesi (1882) Osmanlıcılık ve Panislamizm etkilidir. 1881’de Duyun-u Umumiye kuruldu. 1889’da İttihat ve Terakki kuruldu. 1908 II.Meşrutiyet 1909 31 Mart vakası GÖKÇELİ
3- MEŞRUTİYET DÖNEMİ ISLAHATLARI Meşrutiyet, yönetimde Kral veya padişahın yanında seçimle belirlenen bir meclisin bulunduğu yönetim şeklidir. Osmanlı kuruluşundan 1876’ya kadar Mutlakıyetle yönetildi. Dünyada ve Osmanlıda olan gelişmelerin de etkisiyle 1876 da Meşrutiyet yönetimine geçilmiştir. Osmanlıda iki meşrutiyet dönemi yaşanmıştır. GÖKÇELİ
a) 1. Meşrutiyet’in İlanı ve Kanun-i Esasi 1- 1876–1878 1. Meşrutiyet Dönemi 2- 1908 de başlayıp Osmanlının yıkılışına kadar süren 2. Meşrutiyet Dönemi a) 1. Meşrutiyet’in İlanı ve Kanun-i Esasi Osmanlıda Balkan Bunalımının olduğu ve sık taht değişikliği olduğu dönemde Avrupalıların Osmanlının iç işlerine karışmak için İstanbul Konferansının topladığı sırada Meşrutiyet ilan edilmiştir. GÖKÇELİ
Meşrutiyet’in İlan Edilmesinin Nedenleri 1-Genç Osmanlıların 2. Abdülhamit’e baskı yapması 2- Avrupa’nın Osmanlının iç işlerine karışmasının önlemek istenmesi 3- İstanbul Konferansında Osmanlı aleyhine karalar alınmasının engellemek istenmesi 4- Azınlıklara yönetim alanında haklar tanınarak Osmanlının dağılmasının önlenmek istenmesi 5- Balkan Bunalımını sona erdirme düşüncesi GÖKÇELİ
NOT: 23 Aralık 1876 da 1. Meşrutiyet ilan edildi. Seçimler yapıldı ve 20 Mart 1877 de Mebusan Meclisi ilk oturumunu yaptı. Mecliste azınlık milletvekilleri de bulunuyordu. Bu vekiller dış baskılara göre hareket ettiklerinden dolayı meclis başarılı olamadı. NOT: 1. Meşrutiyet Döneminde meclisin çalışma şekli ve padişahın yetkileri, Kanun-i Esasi ile belirlenmiştir. Kanun-i Esasi Prusya ve Belçika anayasalarının incelenmesi sonucu hazırlanmıştır. GÖKÇELİ
Kanun-i Esasinin Maddeleri 1- Yasama Görevi, Ayan Meclisi ve Mebusan Meclisine aittir. 2- Ayan Meclisi üyelerini padişah Mebusan Meclisi üyelerini ise 4 yıl da yapılan seçimle halk belirler 3- Yürütme (hükümet) yetkisi başında padişahın bulunduğu Bakanlar Kuruluna aittir. 4- Kanun teklifi sadece hükümet tarafından verilir. 5- Meclisi açmak veya kapamak yetkisi padişaha aittir. 6-Hükümet icraatlarında meclise değil padişaha karşı sorumludur. 7- Padişah devlet güvenliğini bozduğu gerekçesiyle polis araştırması yaptırabilir. Suçluları sürgüne gönderebilir. 8- Eğitim, öğretim, basın özgürlüğü, mülkiyet hakkı, yasal eşitlik ve vergi eşitliği gibi temel haklar devletin garantisi altındadır. GÖKÇELİ
Bu değişiklik aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur? . Osmanlı İmparatorluğu’nda, padişahın otoritesini halkın temsilcilerinden oluşan bir meclisle sınırlandırmak amacıyla meşrutiyet sistemine geçilmiştir. Bu değişiklik aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur? A)Yeniçeri Ocağı’nın kapatılmış olması B) Osmanlı aydınlarının demokrasi alanındaki gelişmelerden etkilenmesi C) Osmanlı İmparatorluğu’nun güçlenmesi D) Ayanların yetkilerinin artırılması E) Dünyada, monarşik sistemlerin sona ermesi (1991 -ÖSS) GÖKÇELİ
Kanun-i Esasinin Önemi 1- Osmanlı halkı ilk defa seçme-seçilme hakkını kullanmış, ilk defa halk padişahın yanında yönetime ortak olmuştur. 2- Osmanlıda ilk defa parlamenter sisteme geçilmiştir. 3- Mebusan Meclisinin yetkileri kısıtlanmış danışma meclisi durumuna düşürülmüştür. 4- Padişahın yetkileri meclisten üstün tutulmuştur. 5- Kişisel haklar devlet garantisine alınmıştır. 6- Kanun-i Esasi Türk tarihinin ilk anayasasıdır. GÖKÇELİ
19. Kanun-i Esasi'de yer alan; I. Padişahın Mebuslar Meclisi'ni dağıtabilmesi II. Padişahın izni olmayan bir kanunun mecliste görüşülmemesi III. Bakanların yalnız padişaha karşı sorumlu olması IV. Mebuslar Meclisi üyelerinin dört yıl için seçilmesi hükümlerinden hangileri "ulus egemenliği" ilkesine aykırı düşmez? A) Yalnız III B) Yalnız IV C) l ve IV D) II ve III E) II ve IV (1999-ÖSS-ipt.) GÖKÇELİ
24. Fransız İhtilali, Osmanlı Devleti'nde I. Tanzimat Fermanı'nın ilanı II. Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin kurulması III. Kanun-i Esasi'nin kabul edilmesi IV. Milliyetçilik hareketlerinin başlaması gibi gelişmelerde etkili olmuştur. Bu gelişmelerden hangileri, Osmanlı Devleti'nin yönetim biçiminde değişiklikle sonuçlanmıştır? A) Yalnız l B) Yalnız III C) l ve II D) II ve IV E) l, II, III ve IV (2000 - ÖSS) GÖKÇELİ
Bu durum aşağıdakilerden hangisini engellemiştir? 11. Osmanlı toplumunda XIX. yüzyıla kadar, halkın siyasi düşüncelerini yönlendiren önemli gelişmeler olmamıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisini engellemiştir? A) Gelenek ve göreneklerin gücünü korumasını B) Din ile devlet işlerinin birlikte yürütülmesini C) Yönetenler ile halk arasında kültür farkı oluşmasını D) Halkın yönetime bağlılığının sürmesini E) Demokrasi anlayışının gelişmesini (1994-ÖSS) GÖKÇELİ
I. Meşrutiyet Dönemindeki Bazı Gelişmeler 1- 1881 de dış borçlar ödenemeyecek duruma gelmesi üzerine Duyun-u Umumiye İdaresi ( Dış Borçlar İdaresi) kuruldu. 2- Demiryolu ve köprülerin yapılması yap-işlet-devret usulüyle yabancı şirketlere verildi. 3- 1881 de Sanayi-i Nefise Mektebi (Güzel Sanatlar Okulu) açıldı. GÖKÇELİ
Bilgimatik Osmanlı toprak bütünlüğü ilk defa kırım savaşında (1854) sonra imzalanan Paris antlaşması (1856) ile Avrupalı devletlerin garantisi altına alınmıştır • kız öğrenciler ilk kez Tanzimat döneminde okullara alınmıştır • Osmanlı devleti ilk dış borcu kırım savaşı (1856) sırasında İngilizlerden almıştır (Abdülmecit dönemi) • öğretmen okulları ve mülkiyet mektebi ilk defa Tanzimat döneminde açılmıştır. • Osmanlı devleti ilk defa Paris antlaşması (1856)ile Avrupa devleti kabul etmiştir. • İlk Osmanlı Anayasası Mithat Paşa bakanlığında bir komisyon tarafından hazırlanmış ve II.Abdülhamit tarafından ilan edilmiştir.(kanun-i esasi-1876) • İlk defa cizye belirlenmesi işi Tanzimat döneminde patrikhaneye verilmiştir. • Osmanlılılarda halk ilk defa I.Meşrutiyetle yönetime katılmıştır. • Rejimi değiştirmeye yönelik ilk isyan hareketi 31 mart olayıdır. • Osmanlılarda Mecelle hukuku ilk defa I. Meşrutiyet ile uygulanmaya başlanmıştır. GÖKÇELİ
b) 2. Meşrutiyet Dönemi ve Kanun-i Esasideki Değişiklikler 2. Abdülhamit’in Mebusan Meclisini 1878 de kapatmasından 1908 e kadar tekrar Mutlakıyete dönüldü. Bu dönemde bazı özgürlükler kısıtlanmış, isyanlara neden olduğu gerekçesiyle bazı düşünürler sürgüne gönderilmiştir. Meşrutiyet’e geçilmesini sağlamak amacıyla İttihat ve Terakki Cemiyeti öncülüğünde isyanlar çıkmış, isyanların engellenememesi üzerine 2. Abdülhamit 23 Temmuz 1908 de 2. Meşrutiyet’i ilan etmiştir. GÖKÇELİ
Yeniden seçimler yapılmış ve Mebusan Meclisi açılmıştır. NOT: 2. Meşrutiyet Döneminde ilk defa çok partili siyasi hayata geçilmiştir. Yeniden seçimler yapılmış ve Mebusan Meclisi açılmıştır. Osmanlının bu iç karışıklığından yararlanan Bulgaristan bağımsızlığını ilan etmiş, Girit Yunanistan’a bağlanmış, Bosna Hersek de Avusturya tarafından ilhak edilmiştir. İç karışıklıkların sona ermemesi üzerine halk Meşrutiyete son vermek için 13 Nisan 1909 da ayaklanmıştır. 31 Mart Vakası denen bu isyana Selanik’ten gelen Hareket ordusu tarafından bastırılmıştır. GÖKÇELİ
Kanun-i Esasideki Değişiklikler 1- Hükümet yaptığı işlerde padişaha değil Mebusan meclisine karşı sorumlu hale gelmiş, böylece meclisin hükümeti denetleyebilmesi sağlanmış ve padişahın yetkileri kısıtlanmıştır. 2- Meclisin padişahı değiştirebilme yetkisi kabul edilmiştir. NOT: 2. Meşrutiyet 1. Meşrutiyet’e göre daha demokratik bir yönetimin kurulmasını sağlamasına rağmen ittihat ve Terakki 1913 Bab-ı Ali Baskını ile yönetime el koymuş ve diktatörlük kurmuştur. Bu da Osmanlının yıkılışını hızlandırmıştır. GÖKÇELİ
BİLGİMATİK SENED-İ İTTİFAK, TANZİMAT, ISLAHAT, I.MEŞRUTİYET, II.MEŞRUTİYET ORTAK YÖNLERİ MUTLAK OTORİTEYİ SINIRLAYAN GELİŞMELERDİR SENEDİ İTTİFAK HARİÇ TÜMÜNDE AVRUPA NIN ETKİSİ VARDIRDIR. GÖKÇELİ
XIX. yüzyıldaki bu gelişme aşağıdakilerden hangisini gösterir? 10. Osmanlılarda XIX. yüzyıla kadar, kızlar ilkokuldan sonra öğrenime devam edemezlerdi. Olanakları olanlar isterlerse evlerinde özel ders alırlardı. XIX. yüzyılda kızların ilkokuldan sonra devam edebilecekleri öğretmen ve sanayi okulları açıldı. XIX. yüzyıldaki bu gelişme aşağıdakilerden hangisini gösterir? A) Bütün okulların devletin denetimi altına alındığını B) Okuma - yazma seferberliğine geçildiğini C) Din eğitimi ile çağdaş eğitimin birleştirildiğini D) Eğitim anlayışında değişiklik olduğunu E) Karma eğitime (kız - erkek) geçildiğini (1994-ÖSS) GÖKÇELİ
BİLGİMATİK SENEDİ İTTİFAK TANZİMAT ISLAHAT I.MEŞRUTİYET TE OSMANLICILIK II.MEŞRUTİYET İSE TÜRKÇÜLÜK ETKİLİDİR NOT;1839 TANZİMAT FERMANININ İLANI İLE BAŞLAYIP 1876 I.MEŞRUTİYETİN İLANINA KADAR GEÇEN DÖNEME TANZİMAT DÖNEMİ DENİR. GÖKÇELİ
Kişisel hak ve özgürlükler ilk defa I Kişisel hak ve özgürlükler ilk defa I.Meşrutiyette anayasasında (kanun-u Esasi) yer almış ve açıklanmıştır. • Osmanlı halkı ilk defa I. Meşrutiyet seçme ve seçilme hakkını kullanmıştır. • Türk tarihinde ilk defa siyasi partiler I. Meşrutiyet döneminde kuruldu. • ilk kurulan siyasi parti ittihat ve terakki partisidir. Daha sonra Ahrar Fırkası ve Hürriyet ve itilaf partisi kurulmuştur. • Avrupa tarzı ilk müzik okulu Mızıka-i Hümayun II. Mahmut devrinde kuruldu. • Edirne Antlaşmasıyla Osmanlı ülkesinde milliyetçilik hareketleri ilk kez başarıya ulaşmış ve Yunanistan’dan bağımsız olmuştur . • Fransa’nın Cezayir ele geçirmesiyle Osmanlılar K. Afrika'da ilk kez toprak kaybettiler. • Osmanlı Devleti Boğazlar üzerindeki egemenlik hakları son kez Hünkar İskelesi Antlaşmasıyla kullanılmıştır. • Her alanda en geniş anlamda ıslahatlar XIX.yüzyılda yapılmıştır. GÖKÇELİ
Osmanlı Devlet Nişanı, 19. yüzyılda Avrupa devlet geleneğindeki nişanlardan etkilenilerek Osmanlı Devleti için hazırlanmıştır. Ondan önce, padişahların tuğraları devlet nişanı yerine geçiyordu. Osmanlı nişanının son hali, 17 Nisan 1882''de Sultan II. Abdülhamit tarafından yürürlüğe konmuştur. Biri Osmanlı hanedanını simgeleyen kırmızı zeminde ay-yıldız, diğeri İslam halifeliğini simgeleyen yeşil zeminde üç hilalden oluşan iki bayraktan ve diğer sembolik işaretlerden oluşur. GÖKÇELİ
Hangisi ile ilk Osmanlı Anayasası ilan edildi? Osmanlı halkı hangi devirde, padişahın yanında yönetime ortak olmaya başlamıştır? Osmanlı’da hangi dönemde hukuk ve yönetim alanındaki çalışmalar sistemli olarak başlamıştır? Hangisi, Osmanlı devletinin Ayanlara söz geçiremeyecek hale geldiğinin göstergesidir? Hangisi, daha çok dış baskılar ile daha çok gayrimüslim halka tanınan hakları içerir? Hangisi ile ilk Osmanlı Anayasası ilan edildi? Hangisi ile parlamenter yönetime geçildi? Islahat Sened-i İttifak Tanzimat Meşrutiyet GÖKÇELİ
1. Vakayı Hayriye hangi padişah döneminde olmuştur? 2. Nizam-ı Cedit yeniliklerini hangi padişah yapmıştır? 3. İrad-ı Cedit hazinesi hangi padişah döneminde kuruldu? 4. Tanzimat ve Islahat Fermanları hangi padişah döneminde ilan edildi? 5. I.Meşrutiyeti ilan etmeye ikna edilen ve bunu ilan eden padişah hangisidir? 6. II.Meşrutiyeti hangi padişah ilan etti? III.SELİM II.MAHMUT ABDÜLMECİT II.Abdülhamit GÖKÇELİ
GÖKÇELİ
Armada yer alan semboller · 1- Tuğranın etrafındaki güneş motifi, padişahın güneşe benzetilmesinden ileri gelir · 2- II. Abdülhamit''in tuğrası · 3- Sorguçlu serpuş: Osman gaziyi ve tahtı temsil eder · 4- Yeşil Hilafet sancağı · 5- Süngülü tüfek: Nizam-ı Ceditle birlikte Osmanlı ordusunun asıl silahı olmuştur · 6- Çift taraflı teber · 7- Toplu tabanca · 8- Terazi: şeşper ve asaya asılıdır, adaleti temsil eder. · 9- (Üstte) Kuran-ı Kerim. (Altta) Kanunnameler. · 10- Nişan-ı al-i imtiyaz: Devlet adına faydalı işlerde bulunmuş ilim adamları, idareci ve askerlere veriliyordu. · 11- Nişan-ı Osmani: Sultan Abdülaziz Han tarafından 1862''de ihdas edilmiş olup, devlet hizmetinde üstün başarı sağlayanlara verilirdi · GÖKÇELİ
· 13- Çapa, Osmanlı denizciliğini temsil eder. · 14- Bereket boynuzu 12- Asa ve şeşper · 13- Çapa, Osmanlı denizciliğini temsil eder. · 14- Bereket boynuzu · 15- Nişan-ı iftihar · 16- Yay · 17- Mecidi nişanı · 18- Borazan, modern mızıka takımının kullandığı çalgı aletidir · 19- Şefkat nişanı, 1878''de II. Abdülhamit Han tarafından ihdas edilmiş olup; savaş zamanında, büyük afetlerde devlete, millete hizmet eden kadınlara verilirdi · 20- Top gülleleri (Bazı armalarda bulunmuyor.) · 21- Kılıç · 22- Top, topçu ocaklarını temsil eder · GÖKÇELİ
· 26- Tek taraflı teber (balta) · 27- Bayrak · 28- Osmanlı sancağı 23- El siperlikli tören kılıcı: bu kılıç klasik Türk kılıcı olmayıp, o devirdeki subaylar tarafından kullanılırdı. · 24- Mızrak. · 25- Çift taraflı teber, orduda üst düzey görevliler tarafından üstünlük sembolü olarak kullanılmıştır. · 26- Tek taraflı teber (balta) · 27- Bayrak · 28- Osmanlı sancağı · 29- Mızrak: Son dönem mızraklı süvari alaylarını remzedir · 30- Kalkan, Ortasında stilize edilmiş bir güneş motifi var. 12 yıldız: Rivayete göre bu 12 yıldız 12 burcu temsil eder. Güneş bu burçlar üzerinde hareket eder MUSTAFA GÖKÇELİ GÖKÇELİ