Araştırma Süreç ve Teknikleri ve Rapor Yazma Prof. Dr. Sevinç Sakarya Maden

Araştırma Süreç ve Teknikleri Bundan sonraki derslerin amacı, problemin seçiminden araştırmanın yapılıp rapor edilmesine kadar uzayan araştırma süreçlerini ve tekniklerini, kavramsal tartışmaları uygulamalı örnekleri ile aşağıdaki başlıklar altında tanıtmaktır. 1-Giriş 2-Yöntem 3-Bulgular ve Yorum 4-Özet ve Öneriler

Araştırma Süreç ve Teknikleri 1. Giriş 1.1. Problem Problemin Tanımı Problem Kaynakları Problem Seçimi ve Ölçütler Araştırma Probleminin Tanımlanması Aşamalı Bir Yaklaşım Değişkenler ve Problem Tanımlanmasındaki Önemi Değişkenler: Tanımı Değişkenler: Türleri Problem Tanımlanmasında Değişkenler İlgili Kaynakların Taranması 1.2.Amaç (Soru veya Hipotez ile) 1.3.Önem 1.4.Varsayımlar (Sayıltılar) 1.5.Sınırlılıklar 1.6. Tanımlar

Giriş Bu bölümde bir araştırmanın giriş bölümünde bulunan bilimsel yöntemin ilk üç basamağına yer verilecektir: 1-güçlüğün his edilmesi 2-problemin tanımlanması 3-çözümün kestirilmesi

Araştırma Sürecinin Aşamaları 1 Konu seç 7 Başkalarını bilgilendir 2 Soruya odaklan Kuram 6 Verileri yorumla 3 Araştırmayı tasarla 5 Verileri analiz et 4 Veri topla Kaynak: Neuman, 2006, s. 15

Nicel Araştırma Sürecinin Aşamaları 1 Konu seç 7 Başkalarını bilgilendir 2 Soruya odaklan Kuram 6 Verileri yorumla 3 Araştırmayı tasarla 5 Verileri analiz et 4 Veri topla Kaynak: Neuman, 2006, s. 15

Nitel Araştırma Sürecinin Aşamaları 1 Toplumsal benliği kabul et 7 Başkalarını bilgilendir 2 Bakış açısı benimse Kuram 6 Verileri yorumla 3 Araştırmayı tasarla 5 Verileri analiz et 4 Veri topla Kaynak: Neuman, 2006, s. 15

Araştırma Sürecinin İlk Üç Basamağında İki Temel Soru Neyi araştıracağız? Nasıl araştıracağız?

Araştırma Tasarımı 1- Neyi araştıracağız? Araştırmacının (kuramsal yaklaşımı da içeren) yeni olduğunu iddia ettiği bilgi nedir? 2- Nasıl araştıracağız? Araştırma sürecinde hangi araştırma stratejileri izlenecek? Hangi veri toplama ve analiz teknikleri kullanılacak? (Creswell, 2009)˃Araştırmanın tasarlanması

Kaynak: Creswell 2009, s. 5’ten uyarlandı Tasarım Çerçevesi Felsefi dünya görüşleri Pozitivizm/Postpozitivizm Toplumsal yapısalcılık Savunma / Katılımcılık Pragmatizm Seçme Araştırma Stratejileri Nitel stratejiler (ör., etnografik) Nicel stratejiler (ör., deneysel) Karma stratejiler (ör., sıralı) Araştırma Tasarımları Nitel Nicel Karma yöntemler Araştırma Yöntemleri Sorular Kuramsal bakış Veri toplama Veri analizi Yazma Kaynak: Creswell 2009, s. 5’ten uyarlandı

Paradigmalar / Dünya Görüşleri Pozitivizm/Postpozitivizm Çoğu zaman kuramla başlar; tümdengelime dayalı (Popper, Newton, Comte, Mill) Gerçek/anlam modellenebilir Ampirik /nicel gözlem, ölçme ve testlerle kuram geçerlenir Daha çok fen bilimlerinde kullanılır Yapısalcılık Çoğu zaman kuramla başlamaz; tümevarıma dayalı (Vygotsky, Piaget) Gerçek/anlam toplumsal/bireysel olarak inşa edilir, bağlamsaldır, özneldir Amaç toplumsal ve tarihsel yapıyı anlamaktır Kuram geliştirmede kullanılır Savunma/Katılımcı Belli bir alanda harekete geçilmesini amaçlar (Marx, Habermas) Gerçek/anlam toplumsal olarak inşa edilir Araştırma siyasetle ilişkilidir Özellikle marjinal kesimlerin, kadınların vd. sorunlarına odaklanır Değişime yöneliktir Daha çok nitel yöntemleri kullanır Pragmatizm Araştırmacılar belli bir felsefi dünya görüşüne bağlı değiller (Pierce, Meda, Dewey) Pratik sorun çözmeye yöneliktir Eylemlerin sonuçlarıyla ilgilenir Sorunun özelliğine göre nicel, nitel veya karma yöntemler seçilir Kaynak: Creswell 2009, s. 6 ve devamından uyarlandı

Kaynak: Creswell 2009, s. 5’ten uyarlandı Tasarım Çerçevesi Felsefi dünya görüşleri Pozitivizm/Postpozitivizm Toplumsal yapısalcılık Savunma / Katılımcılık Pragmatizm Seçme Araştırma Stratejileri Nitel stratejiler (ör., etnografik) Nicel stratejiler (ör., deneysel) Karma stratejiler (ör., sıralı) Araştırma Tasarımları Nitel Nicel Karma yöntemler Araştırma Yöntemleri Sorular Kuramsal bakış Veri toplama Veri analizi Yazma Kaynak: Creswell 2009, s. 5’ten uyarlandı

Araştırma Türleri II Niceliksel Araştırmalar Niteliksel Araştırmalar Maddi olguların ölçümü Değişkenler üzerine odaklanır Güvenilirlik önemli Değerden arındırılmış Bağlamdan bağımsız Denek sayısı çok Araştırmacı olayın dışında Niteliksel Araştırmalar Sosyal gerçekliğin, kültürel anlamın yapısı Etkileşimli süreçlere, olaylara odaklanır Gerçeğe uygunluk önemli Değerler var ve açık Durumla sınırlı Denek sayısı az Tematik analiz Araştırmacı olayın içinde Kaynak: Neuman, 2003, s. 16

Araştırma Stratejileri Nicel Deneysel araştırmalar Betimleme araştırmaları Nitel Örnek olaylar (vaka analizi) Etnografik araştırmalar Anlatıma dayalı araştırmalar

Araştırma Yöntemleri Nitel Nicel Karma yaklaşımlar Veri toplama aracına dayanan sorular (yapısal görüşme, yapısal olmayan görüşme, günlük tutma, not tutma vd.) Nitel olarak toplanan veriler üzerinde de istatistiksel analizler yapılabilir Nicel Yeni ortaya çıkan yöntemler (postayla, yüzyüze, bilgisayarla, telefonla uygulanan anketler, yapısal görüşmeler vs.) Nicel veri toplamak için kullanılan veri toplama araçlarında açık uçlu sorular da sorulabilir ve bunlara dayanarak nitel değerlendirmeler yapılabilir Karma yaklaşımlar Hem nicel hem nitel yöntemler kullanılır

Araştırma Ögeleri Nelerdir? Sınanabilir denenceler (hipotezler) kurmak için ortak terminoloji kullanılması Kuramsal ve uygulamalı araştırmalar için terimler ve terimler arasındaki ilişkiler Tüm araştırmalarda geleneğe bakılmaksızın sınanabilir ifadeler kurmak ve sonuçları ölçmek için benzer kavramlar kullanmak

1.Giriş 1.1.Problem Araştırma açısından herhangi bir durumun problem olarak kabul edilebilmesi için, en az, şu iki koşulu karşılaması gerekmektedir (Ripple, 1967) 1-Kararsızlık durumu 2-Bir'den çok olası çözüm yolu Tanım “Bireyi fiziksel ya da düşünsel yönden rahatsız eden, kararsızlık ve birden çok çözüm yolu olasılığı görünen her durum” Sorun kaynakları: Özel çaba, merak, duyarlılık, daha önce yapılan araştırmalar, tezler, vs.

Problemin Tanımı Özetle, bireyi fiziksel ya da düşünsel yönden rahatsız eden, kararsızlık ve bir’den çok çözüm yolu olasılığı görülen her durum bir problemdir. Bilindiği üzere araştırma, problem çözmeye yönelik bir süreçtir. Problem çözümü ise, var olan durumdan özlenen duruma ulaşmaktır. Bu amaçla, araştırmacı; 1- var olan durumu (problemi) yaratan nedenleri araştırır, 2-durumu aydınlatır ve 3- problemin giderilmesi için karar dayanakları sağlar

Problem Kaynakları Araştırılabilecek pek çok problem vardır. Ancak bunlardan birinin seçilebilmesi için onun önemli ölçüde hissedilmesi (duyulması), bir başka değişle “problemin çarpması” gerekir. Problemi duyabilmek veya probleme “çarpmak” ise, özel bir çaba, merak ve duyarlılık gerektirir.

PROBLEMİN SEÇİMİNDE ÖLÇÜTLER

PROBLEM SEÇİMİNDE GENEL ÖLÇÜTLER PROBLEM SEÇİMİNDE ÖZEL ÖLÇÜTLER 1-Çözülebilirlik 2-Önemlilik 3-Yenilik 4-Yerleşik etik (ethics) kurallara uygun olarak araştırılabilirlik 1-Alanda yeterlik 2-Yöntemde ve tekniklerde yeterlik 3-Veri toplama izni 4-Zaman ve olanak yeterliği 5-İlgi yeterliği

PROBLEM SEÇİMİNDE GENEL ÖLÇÜTLER 1-Çözülebilirlik Bilimsel araştırmanın konusu, temelde olgusal içerikli olmak zorundadır. Bazı felsefi ve dini sorunlar vardır ki, önemli olmakla birlikte, bilimsel olarak çözülebilme özelliği taşımazlar. Değer yargılarına ve inançlara dayalı konularda, gözlenebilir, sınanabilir ve açık seçik denetlenebilir nitelikte kanıtlar (veriler) bulma olanağı yoktur. Örneğin “Tanrı”nın varlığı tartışmasında olduğu gibi Bununla ilgili gözlemler bir kanı bir inanç olarak kalmak zorundadır. Bu alanda yapılabilecek araştırma bu kanı ve inançların ne ölçüde yaygın olduğudur.

PROBLEM SEÇİMİNDE GENEL ÖLÇÜTLER 2-Önemlilik: Bir araştırmayı salt araştırma yapmak amacıyla yapmak özellikle kalkınmakta olan ülkeler için katlanamayacakları bir lükstür. Bir araştırmanın yapılması o toplum için önemli olmalı ve birey ve toplum için daha mutlu bir yaşam sağlama olasılığı getirmelidir.

PROBLEM SEÇİMİNDE GENEL ÖLÇÜTLER 3-Yenilik: Problem daha önce çözülmemiş olmalı 4-Yerleşik etik (ethics) kurallara uygun olarak araştırılabilirlik Araştırmaya katılanların gizlilik hakkı, sağlık ya da esenliğinin tehlikeye atılmaması, pişmanlık duyabileceği davranışlara zorlanmaması, fizik ya da psikolojik baskı altında bırakılmaması, katılıma zorlanmaması, araştırma amacının gizlenmemesi, bilgi ya da izni olmadan araştırmaya alınmaması gibi etik kurallara uyulmalıdır.

PROBLEM SEÇİMİNDE ÖZEL ÖLÇÜTLER 1-Alanda yeterlik Bir araştırmacı en iyi araştırmasını en iyi bildiği alanda yapar. 2-Yöntemde ve tekniklerde yeterlik Araştırmacı, verilerin toplanması ve değerlendirilmesinde gerekli yöntem, ölçme, istatistik ve bilgi işlem bilgisine sahip olmalıdır. 3-Veri toplama izni (Veri toplama izni olmalı) 4-Zaman ve olanak yeterliği Araştırmanın tamamlanabilmesi için gerekli zaman, eleman ve mali güç sağlanmış olmalı 5-İlgi yeterliği Araştırmacının araştırma konusuna ilgisi yüksek olmalı ki, bütün güçlükleri karşılayabilsin, sonucun getirebileceği eleştirilerden korkmasın, araştırma beklediğinden daha zor ve uzun yürürse araştırmayı sonuna kadar sürdürebilsin

Araştırma Probleminin Tanımlanması Araştırma probleminin tanımlanması, onun nicel ve nitel ayrıntıları ile, araştırılacak biçimde ifade edilmesidir. a) Tanrı var mı? b) Türkiye'de Eğitim Sistemi c) Dijital materyal destekli kitapların yabancı dil öğrenme başarısına etkisi

Araştırma Probleminin Tanımlanmasında Aşamalı bir Yaklaşım Bütünleştirme Sınırlandırma Tanımlama Bütünleştirme Araştırılacak sorun dilimi Tanımlama Araştırma amaçla- rının belirlenmesi Kaynak: Karasar, 1995, s. 39

Araştırma Probleminin Tanımlanması: Aşamalı Bir Yaklaşım 1-Bütünleştirme Genel problem alanı, belli bir sistem bütünlüğü içinde ele alınarak, dilimlenir ve her biri geneli çizgileriyle ve birbiriyle olan ilişkileri açısından kısaca tanıtılır. 2-Sınırlandırma Araştırılmak istenen problem dilimi, bütün içindeki yerinden alınarak seçilir. 3-Tanımlama Sınırlandırılmış olan problem alanının ayrıntılı olarak açıklanır.

Araştırma Sorusunun Tanımlanması Değişkenleri tanımlar Değişkenler arasındaki ilişkileri tanımlar Denekleri tanımlar Değişkenleri işletimsel olarak tanımlar Araştırma sorunu mümkün olduğu kadar erken tanımlanmalı Arkaplan bilgi içermeli ve sorunu makul göstermeli Kaynak: www.library.kent.edu/files/Session1_Updated_Aug_2010.pptx slayt 16

Değişkenler Değişkenler aldıkları değerlere göre iki tür değişken vardır Kontrol şekillerine göre değişkenler üç gruba ayrılır 1-Süreksiz (geçişsiz) değişkenler 2- Sürekli (geçişli) değişkenler 1-Bağımlı (açıklanan) değişkenler 2-Bağımsız (açıklayan) değişkenler 3-Kontrol değişkenleri Evrene ait Araştırma sürecine ait Dış kaynaklara ait

Bağımlı/Bağımsız Değişken Bağımlı değişken açıklanan değişken; sonuç; araştırmacıyı rahatsız eden, açıklanması istenen durum; Örnek: 1-öğrenme ortamının öğrenci başarısına etkisi 2-Işığın okuma hızına etkisi Bağımsız değişken Açıklayan değişken veya ara değişken; neden Örnek: 1-öğrenme ortamının öğrenci başarısına etkisi 2- Işığın okuma hızına etkisi

Değişken Değişebilen, yani en az iki değer alabilen her şey Belirli özelliklerin mantıksal seti Özellik: Erkek kadın Değişken: Cinsiyet Süreksiz değişkenler (nitel değişkenler; belli seçenekler, tam sayılarla ifade, “cinsiyet”) Örnekler:yaş (1, 2, 3..), iyileşme şekilleri (ilaç, psikolojik yardım), okul (özel, resmi, genel, mesleki) Sürekli değişkenler (nicel değişkenler; “ağırlık”) Sıfırdan başlayıp sonsuz değer alabilen. Örnek: uzunluk, süre vs. Her değişken süreksiz değişken gibi işlem görür

Bağımlı/Bağımsız Değişken Örnekleri “Ekonomik kalkınma siyasal demokrasiye yol açar mı?” Örnek 2: “Demokrasi maddi refahı artırır mı yoksa engeller mi?” Kaynak: Przeworski ve diğerleri, 2000, s. 1

Kontrol Değişkenleri 1-Evrene ait (zeka, yaş, cinsiyet, deneyim) 2-Araştırma sürecine ait (ölçme, zaman) 3-Dış kaynaklara ait (gürültü, ışık) Kontrol değişkenleri sabit tutulmalı Aksi halde bağımlı değişken üzerindeki etkinin nereden kaynaklandığı bilinemez

Örnek Başlık Çalışma Ortamının Öğrencinin Başarısına Etkisi Sorular: 1-Bu başlığa göre bu araştırmanın bağımlı değişkeni hangisi? 2-Bu başlığa göre bu araştırmanın bağımsız değişkeni hangisi? 3-Bu başlığa göre kontrol değişkenler neler olur?

Değişkenler Bağımlı Değişken: öğrenci başarısızlığı Bağımsız Değişken: zeka düzeyi, çalışma alışkanlığı, çalışma ortamı, öğretim, yöntem, değerlendirme yöntemi, sinirsel fiziksel…. Kontrol Değişkeni: Çalışma ortamının öğrencinin başarısına etkisi araştırıldığında “zeka düzeyi” kontrol değişkeni olarak alınır, zeka düzeyi birbirine yakın iki grup kurulup (deney grubu ve kontrol grubu), bu iki grup öğrenci “okul başarısı” açısından karşılaştırılır.

Bağımsız değişkenlerden biri veya bir bölümü bağımlı değişken üzerindeki etkileri belirlemek üzere seçilir; bunun dışındakiler kontrol değişkeni olarak değerlendirilir. O halde, bağımlı (y) değişken, bağımsız (x) değişken(ler)in tekil ya da çoğul bir fonksiyonu olarak algılanır. Buna göre: y = f (x₁) y= f (x₁, x₂, x₃, x₄…….xn) Bu ilişkinin kesin (determinist) ya da olasılığa dayalı oluşu, o alanın gelişmişliği ile orantılıdır. Örnek: Almanca/İngilizce öğretiminde farklı sosyal gruplarla çalışmanın öğrenci başarısına etkisinin araştırılmasına ilişkin bir araştırma (tek kişilik çalışmalar, ikili çalışmalar, grup çalışması vs.)

Problemin Bütünleştirilmesi, Sınırlandırılması ve Tanımlanmasında Kaynak Taramasının Önemi problemin belirlenmesinde Araştırma probleminin berraklaşmasında Konuyla ilgili temel görüşler ile ilgili belli bir senteze ulaşmada yardımcı olur

1.2. AMAÇ Araştırmanın amacı iki şekilde ifade edilir: 1-Soru cümlesi -Üniversite öğrencilerinin zeka düzeyi nedir? -Öğrencilerin zeka düzeyi ile üniversiteye giriş puanları arasında bir ilişki var mı? (Araştırma Aşaması 2: Soruya odaklan!) 2-Denenceler (Hipotezler) (Değişkenler ile oluşturulur) “Zeki öğrenciler daha çabuk öğrenir”, “Ödüllendirme, öğrenme etkinliğini artırır” (Araştırma Aşaması 2: Bakış açısı benimse!)

Sorun Bildiriminin Bileşenleri 1. Giriş cümlesi; 2. Özgünlüğün açıklanması (örneğin,literatürle desteklenerek bilgi boşluğundan söz etme); 3. Araştırmanın temel olarak neye odaklandığının belirtilmesi; ve 4. Araştırmanın öneminin veya sorunun araştırılmasından elde edilecek yararların açıklanması Kaynak: Hernon ve Schwartz, 2007, s. 308

Araştırma Sorusu Nasıl Belirlenir? Kişisel deneyim veya sorunlardan hareketle Kapkaç sorunu nasıl önlenebilir? Başkalarının deneyimlerinden hareketle Aile içi şiddet nasıl önlenebilir? Diğer araştırmacıların sordukları sorulardan hareketle Makaleler, kitaplar, vs. Başka kaynaklar/kuruluşlar bazı soruların yanıtlarını bulmak istiyor olabilirler Araştırma sorularının temel kaynağı “toplumsal kuram”dır. Rasyonel seçenek kuramı toplumsal davranışları açıklamak için yararlı bir yaklaşım olabilir mi?

Denence (Hipotez) Bazı araştırmalarda amaçlar, sınanmak üzere geliştirilen, denenceler ile ifade edilir. Bu amaçlar en az iki değişkenin arasındaki kestirilen ilişkiyi açıklayan ifadeler kullanır. Denence denenen yargıdır. Kuram geliştirmenin ayrılmaz bir parçasıdır. “…gözlemlenen olaylar ya da olay kümeleri arasında henüz kesinlikle kanıtlanmış olmayan, ancak kanıtlanması olası görülen ilişkileri anlatan bir önermedir” Örnek: İnsanlar ödüllendirildiğinde daha iyi öğrenirler. Müzik, ameliyatlardaki ağrının hissedilmesini önemli ölçüde azaltır.

Denence Örnekleri Bir toplumda fakirlik oranı arttıkça evsizlerin oranı da artar Gelir arttıkça vergi kaçırma riski de artar Gelir arttıkça hırsızlık riski azalır Eğitim düzeyi azaldıkça gelir düzeyi de azalır Gelir arttıkça siyasi muhafazakarlık artar Kentlerde hırsızlık varoşlardakinden daha yüksektir Not: Denenceler, hemen her zaman, geniş zamanlı cümleler ile anlatılır.

Denence Örnekleri “Sigara akciğer kanserine neden olur” (Sigara içen ve içmeyen iki grup karşılaştırılır.) ”Zeki öğrenciler daha çabuk öğrenir.” “Ödüllendirme, öğrenme etkinliğini artırır” “Işık, okuma hızını arttırır”

Nisbet ve Entwistle (1970) in ifade ettiği gibi, araştırma, temelde, bir düşünce stratejisidir. Asıl hammadde, bir takım veriler olmayıp, temelde, bir düşünce stratejisidir. Asıl hammadde, bir takım veriler olmayıp, fikirlerdir. Bu fikirlerdir ki kanıtlanmış bilgiler ile sınanır, düzeltilip geçerli olup olmadıkları ortaya konulmaya çalışılır. Kısaca, denence: 1-Veri toplamayı sistemleştirir, ona yön verir, 2-Fikirlerin, kavramların sınanmasını sağlar, 3-Araştırmacının, sınama sürecini uygulamaya zorlaması ile, araştırmaya yansızlığı artırır, 4-Kuram geliştirmeye yardım eder.

İyi bir denencede aranan nitelikler 1-Kuramsal bir temele dayalı olmalıdır, 2-Bilinenlerle önemli bir çelişki içinde olmamalıdır, 3-Değişkenler arası ilişkiyi tanımlamalıdır, 4-Sınanabilir (yanlışlanabilir) olmadır, 5-Mevcut zaman ve olanaklar ile sınanabilecek şekilde sınırlı olmalıdır. 6-Açık, basit, anlaşılır ve işlevsel bir şekilde ifade edilmiş olmalıdır.

Denence Türleri 1- Araştırma (research) denencesi (H1) Araştırma sonucunu kestiren ve genellikle bir tarafı tutan (karşılaştırmalarda bir tarafın ötekine daha etkili, üstün vb. olduğunu savunan) ya da tarafların farklılığını, kısaca değişkenler arasında ilişki olduğunu savunan bir ifadedir. Verilerin toplanmasını, sınanmasını ve yorumunu şekillendirir. 2-İstatistiksel (null-sıfır-farksız) denence (Ho) Karşılaştırmalarda taraf tutmayan, farksızlığı, kısaca değişkenler arasındaki ilişkisizliği savunan bir ifadedir.

1. Adım Araştırma denencesi (H1): “Fotokopi makinesi kârlıdır” Boş denence (H0): “Fotokopi makinesi kârlı değildir”

Araştırma Hipotezi ve Sıfır Hipotez Araştırma sonucunu öngören ve genellikle taraf tutan (değişkenler arası ilişki veya gruplar arası farklılıkları iddia eden) hipotezler araştırma hipotezi (H1) olarak adlandırılırlar. Bu karşılaştırmada, değişkenler arası ilişkisizliği veya gruplar arası farksızlığı savunan hipotezler ise sıfır hipotez (istatistiksel hipotez) (H0) olarak adlandırılır. Araştırma hipotezinin kabulü, sıfır hipotezin reddi anlamını taşır.

Hipotez Örnekleri Doğru Örnek Araştırma: İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ UYGULAMALARI İLE ÇALIŞANLARIN SENDİKALAŞMA EĞİLİMİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA H1: İnsan Kaynakları Yönetimi uygulamaları, çalışanların sendikalaşma eğilimini negatif yönde etkilememektedir. Hatalı Araştırma Örneği ÇALIŞANLARIN ÖRGÜTE BAĞLILIKLARI İLE İŞ PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİNE YÖNELİK BİR UYGULAMA

Yan Hipotezler: H0: Çalışanların şirketlerine duydukları örgütsel bağlılık ile mesleki bilgi ve becerileri arasında anlamlı bir ilişki yoktur. H1: Çalışanların şirketlerine duydukları örgütsel bağlılık ile mesleki bilgi ve becerileri arasında anlamlı bir ilişki vardır.

Denenceler Ampirik gerçeklik hakkında geçici bir ifadedir. Araştırmada test edilen önerme Araştırma hipotezi Boş hipotez İki ya da daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi ifade eden bir önermedir. Denencenin gerçeği açıklayıp açıklamadığı araştırma sonunda ortaya çıkar. Not: Aksiyom/postüla: Doğruluğu hemen herkesçe kabul edilen sav Varsayım (Sayıltı): Araştırma sırasında doğruluğunun ispatlanması gerekmeyen önerme

Tümdengelim-Tümevarım Yöntemleri Hipotez Gözlemler Not Not Çalışma saati Çalışma saati Kalıp bulma Gözlemler Not Not Çalışma saati Çalışma saati Denence kabulü/reddi Geçici sonuç Not Not Çalışma saati Çalışma saati Kaynak: Babbie, 2007, s. 50

İyi Bir Denencenin Özellikleri Yalın olmalı Sağlam bir mantığa dayanmalı Kullanılan kavramlar açıkça tanımlanmalı Deneyle elde edilebilen anlamları olmalı Kurama dayanmalı Sınama teknikleriyle bağı kurulmalı Gerçeklenmeye açık olmalı Yanlışlanması olanaksız iddialar içermemeli Bir gereksinmeden kaynaklanmalı Yeni bilgi üretmeli Kaynak: Güven, 2001, s. 45-58

1.3.Araştırmanın Önemi Araştırma amaçlarında belirlenip toplanan verilerin hangi kuramsal yada pratik sorunun çözümünde ve nasıl kullanılabileceğinin açıklanması, araştırmanın önemini ifade eder. Örnek: ‘beslenme ile zeka” ve “zeka ile okul başarısı” arasındaki ilişkiyi aramak, araştırmanın amacı olabilir.

1.4. Varsayımlar (Sayıltılar) Araştırmada, bazı başlangıç noktalarının, ayrıca kanıtlanmasına gerek görülmeden “doğru” olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Bu kabule varsayım (sayıltı, faraziye, assumption) denir. Varsayım (denencenin aksine) denenmeyen bir yargıdır. Üç tür varsayım vardır: 1-Değerlere, problemlere, kurumlara ilişkin Örnek “Allah vardır.” 2-Kontrol değişkenlerine ilişkin Örneğin, “belli bir kontrol değişkeninin deney ve kontrol gruplarını farklılaştırmadığı” kabulü 3-Araştırma yöntem ve süreçlerine ilişkin Örnek “ölçme, örnekleme…………..ölçme aracının yeterli derecede güvenilir ve geçerli olduğu araştırmacı tarafından baştan kabul edilir.

1.5.Sınırlılıklar Araştırmacının, ideal gördüğü ve normal olarak yapmak isteyip de, çeşitli nedenlerle, vazgeçmek zorunda kaldığı şeyler araştırmanın sınırlılıklarıdır. Örnek 1: Eğitim değerlendirme sistemi incelenirken, tüm sistem yerine, yalnızca liselerdeki uygulamanın ele alınması bir sınırlılık sayılır. Örnek 2: Belli bir konuyu tarih boyutu içinde ele alırken, belli yıllar arasında çıkan belgelerin incelenmesi, zaman ve kaynaklar yönünden bir sınırlılık olabilir.

1.6.Tanımlar 1-Kavramsal tanım: 2-İşlevsel tanım: Bir kavramın başka kavramlarla tanımlanmasıdır. Örnek: ‘Başarılı öğrenciler zekidir” Burada zeka ve başarı arasında bir bağ kurulmakta ise de, ne başarı ne de zeka tanımlanmadığından, durum açık seçik değildir. 2-İşlevsel tanım: Kavramların gözlenebilir özelliklerle tanımlanmasıdır, soyutun somuta indirgenmesidir. Örnek:”Stanfort-Binet testinin, normal uygulanışında, 125 ve daha yüksek puan alan öğrenciler zeki öğrencilerdir. Buradaki anlam açık seçik olup, ölçütleri gözlenebilir ve uygulanabilir nitelikledir.