PARAFİSKALİTE VE PARAFİSKAL YÜKÜMLÜLÜKLER-III Prof. Dr. Kâmil TÜĞEN

5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu 20/5/2006 tarihli ve 26173 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilatı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR’ un ilgili kanunlarındaki hükümler kaldırılarak söz konusu kurumların tüzel kişiliği sona erdirilmiş ve bu kurumlar Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlanmıştır.

5502 Sayılı Kanunun Çıkarılış Amacı Sosyal Güvenlik Kurumunun kuruluş, teşkilat, görev ve yetkilerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Bu Kanun ile kamu tüzel kişiliğine haiz, idari ve mali açıdan özerk ve bu Kanunda hüküm bulunmayan durumlarda özel hukuk hükümlerine tabi Sosyal Güvenlik Kurumu kurulmuştur. Kurum, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ilgili bir kuruluşu olup, Sayıştay denetimine tabidir. Kurumun temel amacı; sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütmektir.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Görevleri Ulusal kalkınma strateji ve politikaları ile yıllık uygulama programlarını dikkate alarak sosyal güvenlik politikalarını uygulamak, bu politikaların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak, Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişileri hak ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirerek hak ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesini kolaylaştırmak, Sosyal güvenliğe ilişkin konularda; uluslar arası gelişmeleri izlemek, Avrupa Birliği ve uluslar arası kuruluşlar ile işbirliği yapmak, yabancı ülkelerle yapılacak sosyal güvenlik sözleşmelerine ilişkin gerekli çalışmaları yürütmek, usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslar arası antlaşmaları uygulamak, Sosyal güvenlik alanında, kamu idareleri arasında koordinasyonu ve işbirliğini sağlamak, Bu kanun ve diğer kanunlar ile Kuruma verilen görevleri yürütmek.

Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilat Yapısı Merkez ve taşra teşkilatı olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Merkez teşkilatı Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Sosyal Güvenlik Yüksek Danışma Kurulu, Başkanlık ve Ana Hizmet Birimleri, Danışma Birimleri ve Yardımcı Hizmet Birimlerinden; Taşra Teşkilatı Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri Sosyal Güvenlik Merkezleri

Genel Kurul Sosyal Güvenlik Bakanının veya görevlendireceği bir yetkilinin başkanlığında; çeşitli bakanlık ve işçi, işveren ve kamu personeli sendikaları ve çeşitli meslek kuruluşları tarafından belirlenen belli sayıda üyeler tarafından oluşturulmaktadır. Genel Kurul üç yılda bir kez toplanmaktadır. Toplantı yetersayısı, üye tam sayısının salt çoğunluğudur.

Genel Kurulun görevleri ise; Sosyal güvenlik politikaları ve bunların uygulamaları hakkında görüş ve önerilerde bulunmak, Kurumun bütçe ve bilançolarını, ve benzeri mali belgeleri değerlendirmek, Kurumun performans programlarında yer alan performans hedeflerine ilişkin görüş oluşturmak.

Yönetim Kurulu Kurumun karar organı olup  en yüksek karar, yetki ve sorumluluğu taşımakta Toplam 12 üyeden oluşmaktadır. Kurum Başkanı, aynı zamanda Yönetim Kurulunun da başkanıdır. Yönetim Kurulu haftada en az bir defa ve en az 7 üyenin katılımı ile toplanır. Kararlar toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğu ile alınır.

Yönetim Kurulunun Başlıca Görevleri Kurum bütçesini, bilançosunu ve olağanüstü ödenek tekliflerini karara bağlamak, Aktüeryal hesaplarına ilişkin raporları değerlendirerek finansman dengesinin üçer aylık ve yıllık gerçekleşmelerini izlemek, Genel müdürlükler ile Strateji Geliştirme Başkanlığı bünyesindeki daire başkanlıklarının, taşrada ise sosyal güvenlik merkezlerinin kurulmasına veya kapatılmasına karar vererek Bakan onayına sunmak, Kurum tarafından  çıkarılacak yönetmelikleri karara bağlamak, Kurumun performans hedef, gösterge ve programı ile hizmet kalite standartlarını karara bağlamak. Her türlü kiralama sözleşmesi hakkında karar vermek 500 bin TL’yi aşan her türlü kiraya verme, satış, alım, devir takas ve diğer benzeri işlere ilişkin karar vermek ve ihale komisyonlarını onaylamak. Kurum personeline ödenecek ek ödeme, ikramiye ve fazla mesai ücretine ilişkin usul ve esasları belirlemek,

Başkanlık Teşkilatı Merkez ve taşra teşkilatı olmak üzere iki ana kısımdan oluşmaktadır. Başkanlık merkez teşkilatı; Emeklilik hizmetleri genel müdürlüğü* Sigorta primleri genel müdürlüğü,* Genel sağlık sigortası genel müdürlüğü,** Hizmet sunumu genel müdürlüğü, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığı. Başkanlığın taşra teşkilatı ise her ilde kurulacak  sosyal güvenlik il müdürlükleri (81) ile sosyal güvenlik il müdürlüklerine bağlı olarak kurulacak sosyal güvenlik merkezlerinden (378) oluşacaktır.

Kurumun Başlıca Gelir Kaynakları Sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası prim gelirleri, idari para cezaları, gecikme cezaları, gecikme zamları ve katılım payları, Sosyal sigorta ile genel sağlık sigortasına yapılan devlet katkısı, Menkul ve gayrimenkullerden elde edilen gelirler, Primsiz ödemeler karşılığı olarak merkezi yönetim bütçesinden yapılan ödemeler, Kurumca hazırlanan her türlü standart form, manyetik, elektronik veya akıllı kart satışından elde edilecek gelirler ile her türlü veri hattı, internet kullanımı ve benzeri kira gelirleri, Merkezi yönetim bütçesinden yapılacak diğer transferler, Bağışlar.

Kurumun Giderleri Sigortalı ve hak sahiplerine ödenecek olan gelir, aylık ve ödenekler, Genel sağlık sigortası kapsamında yapılacak giderler, Primsiz ödemeler kapsamında sigortalı ve hak sahiplerine ödenecek olan  aylık, tazminat ve diğer ödemeler, Genel yönetim giderleri, Faiz giderleri, Eğitim, araştırma, danışmanlık hizmet giderleri.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Kapsamında Sosyal Güvenlik Sistemi IMF ile yürütülmekte olan 19. stand-by anlaşmasının ön koşullarından birini oluşturmaktadır. Bu düzenlemeyle orta ve uzun dönemde adil, kolay erişilebilir, yoksulluğa karşı daha etkin koruma sağlayan mali açıdan sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemine ulaşılması hedeflenmektedir.

5510 Sayılı Kanunun Amacı Sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak; Bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirlemek; Sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.

Kanunun Kapsamı Sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortasından yararlanacak kişileri, İşverenleri, Sağlık hizmeti sunucularını, Bu Kanunun uygulanması bakımından gerçek kişileri, Her türlü kamu ve özel hukuk tüzel kişilerini, Tüzel kişiliği olmayan diğer kurum ve kuruluşları.

Kanuna Göre Sigortalı Sayılanlar (a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar, (b) Köy ve mahalle muhtarları, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; (1) Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, (2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulan meslek odalarına kayıtlı olanlar, (3) Anonim şirketlerin kurucu ortakları ve/veya yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve iştiraklerin tüm ortakları, (4) Tarımsal faaliyette bulunanlar, (c) Kamu idarelerinde; (1) (a) bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalışıp, ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar, (2) (a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan, sözleşmeli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 86. maddesi uyarınca açıktan vekil atananlar,

Kısa Vadeli Sigorta Kolları -I 1. İş Kazası İş kazası; a) İşyerinde, b) İş veya çalışma konusu nedeniyle işyeri dışında, c) Görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır. Prim oranı % 2. Tehlikenin ağırlığına göre %1-6,5 oranları arasında olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenir. Bu primin tamamı işveren tarafından ödenir.

Kısa Vadeli Sigorta Kolları -II 2.Meslek Hastalığı Meslek hastalığı, Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. Prim Oranı: % 2 Tehlikenin ağırlığına göre %1-6,5 oranları arasında prim ödenmesi zorunludur. Bu primin tamamı işveren tarafından ödenir.

Kısa Vadeli Sigorta Kolları -III III. Hastalık ve Analık Sigortası İş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklar, hastalık hali; Sigortalı kadının veya eşin doğumdan sonraki ilk 8 haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk 10 haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve özürlülük halleri analık hali olarak kabul edilir. Sigortalı kadınlar ile sigortalı erkeklerin sigortalı olmayan eşleri yararlanmaktadır. Prim oranı %2 olup, tamamı işveren tarafından ödenir.

Uzun Vadeli Sigorta Kolları-I 1) Malullük Sigortası Meslekte kazanma gücünün en az %60'ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malullük sigortası bakımından malul sayılır. Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünün %60'ını kaybetmişse malullük aylığından yararlanamaz. En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün ama başkasının bakımına muhtaç olanlarda bunların yarısıdır. Malullük sigortası prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %20’sidir. Bunun %9’u sigortalı hissesi, %11’i işveren hissesidir.

Uzun Vadeli Sigorta Kolları-I Malullük aylığından yararlanma koşulları: Malul sayılmak, En az 10 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 1800 gün primi bildirilmiş olması veya Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması, Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan, işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra SGK’dan yazılı istekte bulunması. Not: Sigortalıların GSS dahil prim ve her türlü borçlarının ödenmiş olması gereklidir.

Uzun Vadeli Sigorta Kolları-II 2)Yaşlılık Sigortası 5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren işe başlayan tüm çalışanlardan; kadın ise 58, erkek ise 60 yaş +9000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığına hak kazanmaktadırlar. 1.1.2036 tarihinden başlamak üzere K 59, E 61 olarak belirlenen emeklilik yaşı , 2047 sonu itibariyle K 64, E 65, 2048 yılı başından itibaren, K v E 65 yaş olarak uygulanacaktır. Prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %20’sidir. Bunun %9’u sigortalı hissesi, %11’i işveren hissesidir.

Uzun Vadeli Sigorta Kolları-III 3.Ölüm Sigortası Ölüm Sigortası Kapsamında Sağlananlar; Ölüm aylığı bağlanması, Ölüm toptan ödemesi yapılması, Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi, Cenaze ödeneği verilmesi.

Uzun Vadeli Sigorta Kolları-III 3.Ölüm Sigortası En az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya (4.madde kapsamında) çalışanlar için borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup , toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş, Kazaya uğramış, malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olup henüz işlemi tamamlanmamış, Başlanmış olan malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş olanların ölen sigortalıların hak sahiplerine yazılı istekte bulunmaları halinde aylık bağlanır. Ölüm sigortası prim oranı, sigortalının prime esas kazancının %20’sidir. Bunun %9’u sigortalı hissesi, %11’i işveren hissesidir.

Uzun Vadeli Sigorta Kolları-IV Bu üç uzun vadeli sigorta koluna ilişkin olarak devlet, sigortalının prime esas kazancını esas alarak %5 oranında katkı sağlamaktadır. 18 yaşından önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul edilir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil edilir.

Genel Sağlık Sigortası Sigortalı Sayılanlar Yerleşim yeri Türkiye'de olan kişiler ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan kişiler genel sağlık sigortalısı sayılır.

Sigorta Gelirlerinin Kullanım Amacı ve Sigortadan Yararlanma Koşulları Genel sağlık sigortası prim gelirleri; yönetim giderleri, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık hizmetleri ve diğer haklar dışında başka bir amaçla kullanılamaz. Son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması, Sigorta primleri dahil genel sağlık sigortası prim borcunun bulunmaması gerekir.

İşverenin ve Genel Sağlık Sigortalısının Sorumluluğu İşveren, iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan genel sağlık sigortalısına sağlık durumunun gerektirdiği sağlık hizmetlerini derhal sağlamakla yükümlüdür. Çalışması tıbbi yönden elverişli olmadığı belirtildiği halde genel sağlık sigortalısını çalıştıran işverenlere, Kurumca yapılan sağlık hizmeti giderleri tazmin ettirilir.

Prim Oranları ve Devlet Katkısı Genel sağlık sigortası primi, sigortalılarda prime esas kazancın %12,5'idir. Bu primin %5'i sigortalı, %7.5'i ise işveren hissesidir. Yalnızca genel sağlık sigortasına tabi olanların genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın %12'sidir. Mesleki Eğitim Kurumunda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler için prim oranı, prime esas kazançların %6’ sıdır. Bu prim oranının % 1’ i kısa vadeli sigorta kolları, %5’ i genel sağlık sigortası primidir. Devlet, %3 oranında katkı yapar.

Primlerin Ödenmesi İşveren, 4. madde a bendi kapsamında çalıştırdığı kişiler için bir ay içinde prim tutarlarını ücretlerinden keserek en geç ertesi ayın sonuna kadar Sosyal Güvenlik Kurumu’na öder.  Her bir ay için %3 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır. Afet tarihinden önce ödeme süresi dolmuş ve tahakkuk edecek üç aylık prim borçları, bir yıla kadar Kurumca ertelenebilir.

5754 Sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Değişiklik Yapan Kanun 17.04.2008 tarihinde 5754 Sayılı Kanun şeklinde yürürlüğe girmiştir. 5754 sayılı kanun 5510 sayılı kanunla yaş hadlerine ilişkin getirilen düzenlemeleri aynen korumaktadır. Bu düzenleme hem memurlar hem de diğer çalışanlar için geçerlidir. Ayrıca Kanun ile bakıma muhtaç çocuğu bulunan sigortalı kadınların 20 yıl çalıştıktan sonra 25 yıl çalışmış gibi kabul edilerek emekli olabilmeleri imkanı getirilmektedir. Devlet katkısı için hesaplanan tutarlar talep edilen tarihi izleyen 15 gün içinde Hazine tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenir.

Emeklilik Yaşlarına İlişkin Yapılan Yasal Düzenlemeler

5754 sayılı Kanun 18 yaşına kadar tüm çocukların anne-babalarının sigortalı olup olmadıklarına bakılmaksızın sağlık hizmetlerinden yararlanır. 18 yaşından sonra ise kendi adlarına veya ana-babaları üzerinden sağlık sigortası kapsamında olmaya devam edeceklerdir. 18 yaşından büyük olup halen ana-babasının sigortalılığı nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanmakta olan kız çocukları evlenme olana kadar bu haklarından faydalanmaya devam edeceklerdir.

5754 sayılı Kanun İş kazası, meslek hastalığı, kronik hastalıklar, organ nakilleri gibi bazı önemli durumlar için katılım payı alınmayacaktır. Bu kapsamda hayati öneme sahip ortez-protez, organ, doku ve kök hücre nakilleri, afet-savaş nedeniyle sağlanan sağlık hizmetleri ve aile hekimi muayeneleri ve kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ve kontrol muayeneleri gibi hizmetlerden katkı payı alınmamaktadır. Geliri düşük olan ya da hiç olmayanların da katkı payları devlet tarafından karşılanır. Aktif çalışan kamu personeli haricindeki tüm sigortalıların sağlık karnesi kullanma zorunluluğu ortadan kaldırılmıştır.

Sosyal Sigortalar Kurumu Kapsamındaki Sigortalılara Yönelik Düzenlemeler SSK’dan emekli olanların kazanılmış hakları aynen korunmakta ve böylece mevcut emekli maaşlarında herhangi bir düşüş olmamaktadır. Ancak SSK kapsamında çalışmaya devam edenlerin ise bugüne kadarki çalışmaları mevcut kanunlara göre, bundan sonraki çalışmaları ise 5754 sayılı Kanuna göre değerlendirilecektir. Bir işverene hizmet akdi ile bağlı olan çalışanlar için prim ödeme gün sayısı (SSK lılar) 7200 olarak düzenlenmiştir. Çalışma gücünün en az %40’ını kaybettiklerini bir sağlık raporuyla bağlı oldukları kuruma bildirmiş olan çalışanlar için malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla söz konusu prim ödeme gün sayısı 5400 olarak belirlenmiştir. 18-29 yaş arası gençlerin işveren sigorta primi 5 yıl boyunca işsizlik sigortası fonundan karşılanacaktır. Yurtdışına götürülen eş ve çocuklarına sağlık hizmetinden yararlanma imkanı getirilmiştir. İstihdam paketi çerçevesinde prim borcu bulunmayan ve kaçak işçi çalıştırmayan işverenler için %20 oranında ödetilen prim 5 puan indirilmiştir.

Emekli Sandığı Kapsamındaki Sigortalılara Yönelik Düzenlemeler Aktif olarak çalışmaya devam etmekte olan memurlar 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na, yeni memur olanlar ise yeni kanuna tabi olacaklardır. Memurların aylıklarının büyük bölümü prime tabi tutularak daha fazla emekli maaşı almaları imkanı getirilmiştir. Hizmet süresi 10 yıldan az olup da vefat eden memurların eş ve çocuklarına maaş bağlanması imkanı getirilmiştir.

Bağ-Kur Kapsamındaki Sigortalılara Yönelik Düzenlemeler Basamak sistemi kaldırılarak beyan sistemine geçilmiştir. Yani Bağ-Kurluların beyan ettikleri gelir üzerinden prim ödemeleri söz konusudur. Buna göre çiftçiler ve esnaflar asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında beyan edecekleri gelir üzerinden prim ödeyeceklerdir. Daha önce sadece SSK’lılara verilen geçici iş göremezlik ödeneği ile emzirme ödeneğinden yeni Kanun ile Bağ-Kur’ lular da yararlanabilecektir. Evlenme ödeneğinden BAĞ-KUR’ luların kız çocuklarının da yararlanması imkanı getirilmiştir. Maluliyet aylığına hak kazanabilmek açısından malul sayılma oranı % 60’a düşürülmüştür. Bağ-Kurluların sağlık hizmetlerinden yararlanmaları için gerekli olan 240 günlük prim ödeme gün sayısı 30 güne indirilmiştir.

Mesleki Parafiskal Kurumlar Ticaret ve Sanayi Odaları Borsaları- Ticaret Odaları – Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Söz konusu birlik 8 Mart 1950 tarih ve 5590 Sayılı Kanunla kurulmuştur. Mesleki hizmetleri görmek, mesleki dayanışmayı sağlamak, ticaret ve sanayinin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesine çalışmak ve bu amaçlara yönelik işleri yapmak üzere kurulmuş bulunan tüzel kişiliğe sahip mesleki kuruluşlarıdır.

Odalar Bir ilde oda kurulabilmesi için ticaret siciline kayıtlı ve bu kanunda belirtilen niteliklere haiz ve en az 1000 tacir ve-veya sanayici veya deniz ticareti ile uğraşanların birliğe yazılı başvuruda bulunması zorunludur. Odalar illerde birliğin olumlu görüşü üzerine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın kararı ile kurulur. Başlıca Gelirleri Kayıt ücreti, Yıllık aidat, Yapılan hizmetler karşılığı alınan ücretler, Belge bedelleri, Yayın gelirleri, Bağış ve yardımlar, Para cezaları, vb.

TOBB’un üstlendiği başlıca görevler Oda ve Borsaların gelişmeleri için gerekli tedbirler almak, Ülkemizin iktisadi durumu hakkında raporlar hazırlamak, Odalar ve borsalar arasında çıkabilecek mesleki anlaşmazlıkları çözmek, Yabancı ülkelerin oda ve borsalarıyla, bunların üst kuruluşlarıyla, uluslararası meslek kuruluşlarıyla ilişki kurmak, bunlarla ortak kuruluşlar oluşturmak, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’ni yayınlamak,

Türk Tabipler Birliği Türk Tabipler Birliği, 1953 tarih ve 6023 Sayılı Kanunla kurulmuştur. Türk Tabipleri Birliği; tabipler arasında mesleki dayanışmayı korumak, tabipliğin kamu ve kişi yararına uygulanıp geliştirilmesini sağlamak ve meslek mensuplarının hak ve yararlarını korumak amacıyla kurulmuş kamu kurumu niteliğinde mesleki bir kuruluştur.

Birliğin Başlıca Gelirleri Odaya giriş ücretleri ve üye aidatları, Eğitim, kültürel ve sosyal faaliyetlerden elde edilecek gelirler, Para cezaları, Basılı belgelerden ve yayınlardan elde edilecek gelirler, Görevleri içine giren onaylamalardan alınacak ücretler, Bağış ve yardımlar,vd.

Türk Veteriner Hekimleri Birliği Türk Veteriner Hekimler Birliği 1954 tarih ve 6343 sayılı kanunla kurulmuştur. Birliğin başlıca görevleri şunlardır: Veteriner hekimliği mesleğinin ülke menfaatlerine en faydalı şekilde yürütülmesini sağlamak, Mesleki yayınlar basmak ve üyelerine dağıtmak, Meslek üyelerinin dayanışmalarını temin edecek tedbirleri almak şeklinde sayılabilir.

Birliğin Başlıca Gelirleri Giriş aidatı, Yıllık aidat, Para cezaları, Yardımlar, Diğer Gelirler.

Türk Eczacıları Birliği 1956 tarih ve 6643 Sayılı Kanunla oluşturulmuştur. Tüzel kişiliğe sahip birliğe Türkiye sınırları içinde meslek ve sanatlarını icraya yetkili olup da sanatlarıyla uğraşan bütün eczacıların katılımı mümkündür.

Türk Eczacıları Birliğinin Başlıca Görevleri Eczacılık mesleğini geliştirmeye yönelik faaliyetlerde bulunmak, İlgili mevzuatın uygulanmasını sağlamak, Bilimsel konferans ve kongreler düzenlemek, Meslektaşlar arasında yardımlaşma sandığı kurmak, Eczanesi bulunmayan yerlerde eczane açılması için girişimde bulunmak, Üyelerinin tutmakla mükellef olduğu yasal defterleri düzenlemek ve dağıtmaktır.

Türk Eczacıları Birliği’nin Gelirleri Odaların topladığı aidatlar toplamının yüzde otuzbeşi, Bağışlar ve yardımlar, Çeşitli gelirler.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği 1954 tarih ve 6235 Sayılı Kanunla kurulan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türkiye sınırları içinde meslek ve sanatlarını icraya kanunen yetkili olup mesleki faaliyette bulunan sivil ve askeri mühendis, yüksek mühendis, yüksek mimar mühendis ve mimarları bünyesinde toplamaktadır.

Birliğin Kuruluş Amacı ve Faaliyetleri Oda kurulmasına karar vermek, Meslek mensuplarının ortak ihtiyaçlarını karşılamak, Mesleğin genel menfaatlere uygun gelişimini sağlamak, Meslek disiplinini korumaya yönelik gerekli faaliyetlerde bulunmak Mesleğe ilişkin tüm mevzuatı inceleyerek bunlar hakkında görüş ve düşünceleri ilgili makamlara bildirmek.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin Gelirleri Her yıl için üye başına belirlenecek ve odalar bütçesinden ödenecek pay, Odalarca yapılacak olağanüstü yardımlar, Yayın gelirleri, Yardım ve bağışlar, Diğer gelirler.

Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği 1957 tarih ve 6964 sayılı kanunla kurulmuş ve ilgili kanun 03.06.2004 tarihinde 5184 sayılı kanunla değiştirilmiştir. Ziraat odaları, bu kanunda yazılı esaslar uyarınca meslek hizmetleri görmek, çiftçilerin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak gibi faaliyetleri yürütmek amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır.

Odaların Başlıca Görev ve Yetkileri Tarım ve çiftçilikle ilgili haber ve bilgileri toplamak Tarımın gelişmesi için gerekli mevzuat değişikliklerinin yapılabilmesi veya yeni mevzuat oluşturulması hususunda Birliğe önerilerde bulunmak. Tarım ve kırsal kesimin kalkınması için her türlü eğitim, yayım ve danışmanlık faaliyetlerinde bulunmak Çiftçilikle ilgili bilgi ve belgeleri düzenlemek Yurt içi veya yurt dışı fuar, sergi düzenlemek ve katılmak, müsabakalar düzenlemek şeklinde belirtilebilir.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin Başlıca Görevleri Odalara bu Kanun ile verilen görevlerin yerine getirilmesi amacıyla gerekli önlemleri almak, faaliyetlerine yardımcı olmak, Tarımsal politikaların genel menfaatlere uygun olarak yürütülmesi amacıyla gerekli çalışmalarda bulunmak, Odalar arasında işbirliğini sağlamak, Uluslararası benzer kuruluşlara üye olmak Tarımsal eğitime yönelik gazete, radyo ve televizyon gibi basın-yayın araçları kurmak veya kiralamak, vs.

Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği’nin Başlıca Gelirleri Giriş ücreti, Yıllık aidat, Yayın gelirleri, Bağış ve diğer gelirler, Para cezaları, Tesis ve iştiraklerden elde edilecek kârlar, Sergi ve fuar gelirleri, T. C. Ziraat Bankası’ndan yapılacak yıllık yardım, vb.

Esnaf ve Sanatkârlar Odaları - Oda Birlikleri- Federasyonları ve Konfederasyonu Esnaf ve Sanatkârlar Odaları-Oda Birlikleri-Federasyonları ve Konfederasyonu 17.7.1964 tarihli 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu’yla kurulmuştur. Bu kanuna göre, Esnaf ve Sanatkâr Odaları, esnaf ve sanat sahipleriyle yanlarında çalışanların mesleki, ekonomik, sosyal ihtiyaçlarını gidermek, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak gibi amaçlara yönelik kurulmuş kamusal mesleki kuruluşlardır. Odanın üst kuruluşu olan birlikler, federasyonlar ve Konfederasyon kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır.

Kuruluşların Başlıca Gelirleri Kayıt ücretleri ve yıllık aidatlar Para cezaları, Yayın gelirleri, bağış ve yardımlar, Sınav harçları, Odalar yararına düzenlenecek gösteri ve benzeri faaliyet gelirleri, Üyelerin faydalanmasına ayrılacak ihtiyaç maddesi dolayısıyla elde edilecek hizmet karşılıkları vs.

Barolar-Türkiye Barolar Birliği Barolar, avukatlık mesleğinin genel çıkarlara uygun bir biçimde gelişmesini sağlamak ve meslek disiplini ve ahlakını korumak gibi amaçlar için kurulmuş mesleki kuruluşlardır. 1969 tarih ve 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu’nun, baroların düzenlemesine ilişkin bazı hükümleri vardır. Barolar tüzel kişiliğe sahip olup, üyelerinden aldıkları aidatlar başta olmak üzere diğer mesleki parafiskal kurumların gelirlerine (dergi yayını, giriş aidatı, yıllık aidat vb.) benzer gelirleri bulunmaktadır. Türkiye Barolar Birliği ise bütün baroların katılımıyla oluşan, kamu kurumu niteliğinde, tüzel kişiliği sahip bir üst meslek kuruluşudur.

Türkiye Barolar Birliği’nin Başlıca Görevleri Baroların çalışmalarını ortak amaca ulaşacak şekilde tasarlayıp mesleğin gelişmesini sağlamak, Türkiye barolarını ve mensuplarını birbirine tanıtarak aralarındaki meslek bağını kuvvetlendirmek, Kanunların ülke ihtiyaçlarına uygun olarak gelişmesi ve yürütülmesi yolunda yayınlarda bulunmak, gerekirse ön tasarılar hazırlamak, Adalet Bakanlığının, yargı ve yasama yetkisini taşıyan mercilerin ve baroların soracakları adli ve mesleki konular hakkında görüş ve düşüncelerini rapor halinde bildirmek, Yabancı memleket baroları, avukatlar birlikleri ve hukuk kurumları ile temaslarda bulunmak ve uluslararası kongrelere katılmak, vs.

Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği, 1.6.1989 tarih ve 3568 Sayılı Kanuna dayalı olarak kurulmuştur. 26.07.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 5786 sayılı kanun ile 3568 sayılı kanunun adı Serbest Muhasebeci-Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu olarak değiştirilmiştir.

Odaların Kurulması Bölgesi içinde kendi mesleği konusunda en az 250 meslek mensubu bulunan il merkezlerinde bir oda kurulur. Ayrı kurulan serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler odaları bulundukları il ya da ilçenin adı ile anılır. İlçelerde oda kurulabilmesi için o ilçedeki en az 100 meslek mensubunun yazılı başvurusu aranır.

Odaların Başlıca Gelirleri Odaya giriş ücreti, Yıllık üye aidatları, Yardım ve bağışlar, Çeşitli gelirler.

TÜRMOB’un Görevleri Mesleğin geliştirilmesiyle ilgili çalışmalar yapmak, Meslek mensuplarının menfaatlerini, mesleki ahlâk, düzen ve geleneklerini korumak, Odaları ilgilendiren konularda yetkili mercilere görüş bildirmek, Odalar arasında çıkacak mesleki anlaşmazlıkları kesin olarak çözümlemek, Uyulması zorunlu meslek kurallarını belirlemek. vs.

Birliğin Gelirleri Birliğe dahil odaların gelirlerinden alınacak paylar, Birliğe ait mal varlığından sağlanan gelirler, Ruhsatname ücretleri, Bağış ve yardımlar.

Ekonomik Parafiskal Kurumlar Ekonomik parafiskal kurumların tipik bir örneğini 20 Sayılı Fon (Petrol Arama ve Petrolle İlgili Faaliyetleri Düzenleme Fonu) oluşturmaktadır. Birinci Petrol Şoku’nun yaşandığı 1973 yılında Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası bünyesinde Türk parasının değerinin korunması amacıyla 31 Aralık 1973 tarihinde 20 Sayılı Fonun kurulmasına karar vermiştir. Üyelik sıfatını taşımamakla birlikte, petrol arama, rafinaj ve dağıtım şirketlerinin veya kısmen ya da tamamen bu şirketler adına çalışan gerçek ve tüzel kişilerin piyasada faaliyette bulunabilmek için fona ödeme yapma zorunluluğu getirilmiştir. Fon, 1.1.1993 tarihi itibariyle konsolide bütçe kapsamına alınmış, ancak 16.05.2000 tarihi itibariyle tasfiye edilmiştir.

Dolaylı Parafiskal Kurumlar-I TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ TSE; her türlü madde ve mamuller ile usul ve hizmet standartlarını yapmak amacıyla kurulmuştur. Görevleri Her türlü standartları hazırlamak veya hazırlatmak, Kabul edilen standartları yayınlamak, uygulanmalarını teşvik etmek vb. şeklinde sayılabilir. Gelirleri Birlik, kurum ve ofislerin her yıl bütçeye koyacakları 5000 TL maktu aidat ile bir önceki yılın bilançosuna göre tahakkuk eden safi kârlarının binde birine karşılık gelen nispi aidatlar, ücretler, Yayın ve TSE alameti farika(marka) gelirleri, Her türlü bağış, yardım vb. gelirler.

Dolaylı Parafiskal Kurumlar-II MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ (VERİMLİLİK ENSTİTÜSÜ) Görevleri Yurt ekonomisinin prodüktivite esaslarına uygun olarak gelişmesine yarayacak tedbirleri araştırmak, Resmi ve Özel Sektörlerdeki müessese ve işyerlerinde verimi artıracak ve israfı önleyecek metotları tespit etmek ve bunların uygulama imkanlarını araştırmak, uygulamayı izleyerek gerekli tavsiyelerde bulunmak vb. Gelirleri Maliye Bakanlığının bütçesine konacak ödenek, İşveren ve işçi sendikaları birliklerinin, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu’nun bir önceki yılda sağladıkları fiili gelirlerin %2’si oranında izleyen yılın bütçelerine koyacakları ve o yılın Haziran ve Ekim aylarında iki eşit taksitte ödeyecekleri aidatlar, Yayın gelirleri, Her türlü yardım, bağış ve faiz gelirleri, vb.

Dolaylı Parafiskal Kurumlar-III TÜRKİYE VE ORTA DOĞU AMME İDARESİ ENSTİTÜSÜ (TODAİE) İlmi, mali ve idari açıdan özerk ve tüzel kişiliğe sahip, idareye yetişkin eleman yetiştiren ve idari sahada memurların olgunlaşmasını amaçlayan bir müessesedir. Görevleri Amme İdaresi görevlilerinin modern idare prensipleri ve tekniğine göre bilgilerini artıracak tedbirler almak ve bu gibi tedbirler teşvik etmek ve desteklemek, Amme İdaresi alanında gelişmeleri ve yayınları derlemek, Enstitüde öğrenim ve araştırma yapacaklara çeşitli kaynaklardan verilecek bursları düzenlemek, vb.

TODAİE’nin Başlıca Gelirleri Her yıl başbakanlık bütçesine konacak ödenek, Yardımlar, Hizmetlerden alınacak ücretler, Her türlü yayın gelirleri, Her türlü hibe, yardım, menkul ve gayrimenkul mallar ve bunların gelirleri.

Teşekkür Ederiz……………….