ÖN YARGI NEDİR? Bir kişiyle veya olayla ilgili önceden olumlu veya olumsuz karar vermeye ön yargı denir. Ön yargı, gerekli bilgi edinilmeden ya da inceleme yapılmadan herhangi bir konuda yetersiz hatta düşsel kanıtlara dayanılarak ulaşılan yargı veya kavramdır.

Ön Yargıların Temel Özellikleri İnsanları sınıflandırır Ör: İnsanları zenci, Çinli gibi sınıflara ayırarak, aynı sınıfta yer alan bütün insanların aynı özellikleri taşıdığını kabul etmek. İnsanlar arasında düşmanlık duyguları yaratır Ör: Amerika’da zencilerle beyazlar arasındaki çatışmalar.

Basmakalıp yargılar oluşturur Ör: Zencilere karşı ön yargılı beyazların sahip olduğu ön yargılardan biri, onların cahil, tembel, hırsız, kirli ve kaygısız olmalarıdır. İnsanlar arasında sosyal uzaklık yaratır Ör: İnsanlar ön yargılı oldukları insanlarla komşu olmak, aynı odada olmak istemezler. İnsanlarda aşağılık duygusu oluşturur Özellikle büyük grupların ön yargıları ile karşı karşıya gelen azınlık grupların bireylerinde.

Ön Yargılarımız Nasıl Oluşur? İnsanlar ön yargıları da sosyalleşme süreci içinde öğrenir. Bu öğrenme şu yollarla gerçekleşir: Ön yargılı insanlarla ilişkiler Ön yargılar başta anne-baba olmak üzere diğer ön yargılı insanlardan öğrenilir. Anneler-babalar bazen bilinçli bazen de bilinçsiz çocuklarını ön yargılı yetiştirir. Bunun yanında ön yargılı öğretmenler, arkadaşlar ve basın yayın araçlar da insanların ön yargılı olmalarında önemli rol oynar. Ön yargı nesnesi ile olan kişisel yaşantılar Ön yargılar geçmiş yaşantılarla da öğrenilir. Ör: Zenci tarafından cüzdanı çalınan bir insanda zencilere karşı ön yargı oluşur.

Otoriter bir kişilik yapısına sahip olma Bu kişiler kendi düşünceleri doğrultusunda hareket eder ve insanlar arasında ayrım yaparak, ön yargılı davranırlar. Bu kişiler genellikle otoriter bir çevre içinde ve baskı altında yaşamışlardır. Algılanan benzerlik miktarı Algılanan benzerlik ve farklılıklar da ön yargıların oluşmasında etkilidir. İnsanlar kendilerine benzeyenleri çekici bulup onlardan hoşlanır, benzemeyenleri ise, olumsuz değerlendirir ve onlara mesafeli davranır. Bu durum daha çok geri kalmış ve gelişmekte olan toplumlarda görülür. Kendine saygı duymayan, kendi örf ve geleneklerine inançları zayıf bir toplumda savunucu davranış ve ön yargılama daha güçlü olur. Toplumlar geliştikçe ve insanlar eğitildikçe, ön yargıların oluşmasında etkili olan “farklı olma” unsurunun etkisi azalır.

Ön yargıların Toplumsal Etkileri

Ön yargıları azaltma Ön yargıların azaltma çalışmalarının büyük çoğunluğu Amerika’da ve ırk ilişkileri üzerine yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, ön yargıların azaltılması için aşağıda belirtilen ilişkiler içinde olması gerekir. Bu koşulların bir iki tanesinin olmaması durumda ön yargıların azalması söz konusu değildir.

İki grup eşit sosyal statüde olmalıdır. İki grup ortak bir amaç üzerinde çalışmalıdır. İki grup arasındaki ilişki, mevcut ortamda uzman olarak kabul edilen kişilerce desteklenmelidir. İki grup arasındaki ilişki, iki grubun üyeleri arasında ortak kabul edilen ilgilerin var olduğu algılamasına götürmelidir.

Ön yargıların azaltılmasında eğitimin önemi yadsınamaz. Ancak her zaman istenilen sonucu vermez. Bunun nedeni ön yargıların sadece bilişsel olarak değil, aynı zamanda duygusal bir olay olmasıdır. Diğer önemli bir koşul da, toplumsal boyutta yasal düzenlemelerin yapılarak, ön yargıların davranışa dönüşmesinin önlenmesidir. Diğer taraftan, her şeyden önce ön yargıları azaltma konusuna olumlu yaklaşılmalıdır.

Ön yargının, bir kısım insanların saldırganlık göstermelerini istiab etmesi kadar, önemli sayıda insanı da sevgide birbirine bağlaması her zaman mümkündür. K. Rowling